Alþýðublaðið - 18.09.1928, Qupperneq 2

ALÞÝÐUBLAÐIÐ

Kosnlngarnar í Sviþjóð.
Vinstrl ihaldið tapar.
] ALÞÝÐUBLAÐIÐ !
j kemur út á hverjum virkum degi. í
J Afgreiðsia í Alpýðuhúsinu við |
* Hveríisgötu 8 opin frá kl. 9 árd. [
5 til kl. 7 siðd.
< Skrifstofa á sama stað opin kl. [
! ð'/j — 10l/a árd. og kl. 8—9 síðd. t
} Simar: 988 (afgreiðslan) og 2394 ►
! (skrifstoian). !
j Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,50 á
i mánuði. Auglýsingarverðkr.0,15
j hver mm. eindálka.
í Prentsmiðja: Alþýðuprentsmiðjan
< (i sama húsi, simi 1294).
Samtök alþýönnnar.
Fyrirætlanir íhalðsins.
Nú e.r húi vmnandi alþýða að
koma hingaö til bæjari'ns víðs
vegar að af landinu úr sumamt-
vinmmni. Fiestir hafa „gert gott
sumar“, eúns og kornist er að orði,*
síldaraflt hefir verið í meðailagi,
og fáir koma slyppir heim. Menn
ern nú dálítiið betur undirbúnir
veturinn en þeir hafa verið stund-
um áður. Veturinn er sá timi árs-
ins sem kreppir mest að reyk-
vískri alþýðu. Þá er litla atvinnu
að hafa hér, og þótt hún sé nokk-
ur, þá nægir hún ekki til að
framfleyta ölium þeim fjölda, er
atvinnu þarf að hafa hér í bæn-
um. Þess minni, sem sumarat-
vimnan er, þess skarðari verður
Mutur alþýðunnar að vetrinum.
Milsskiftiing' auðæfanna er mikil.
Félög þau, er gert hafa út á
síldveiðar í sumar, hafa grætt,
og sum þeirra, t. d. „Kveidúlf-
ur", hafa grætt ógrypni fjár. Al-
þýðan kvíðir fyrir vetrinum. Sunir
aratvinnan hefir ekki verið svo
mi'kil, að hægt sé að framfleyta
sér og sinum á hermi hálfan vet-
urinn, hváð þá allan. Gróðinn af
sumarstarfkm, gróðinn af só'kn al-
þýðunnar til sjávarins, hefir ekki
nema aö órlitlu leyti runnið í vasa
\'e|rkamaínna og sjómanna, er hafa
aflað auðæfanna, heidur hefi'r
hann síreymt í vasa útgerðar-
mananna, hinna fáu einstak'lrnga,
er framleiðsilutækin hafa með
höndum. — Þessir einstaklingar
kvíða ekki vetrinum, ekki kuld-
anum, eldiviðarskortinum eða at-
vimnuieysinu. Peningamir, sem
þeir fengu að láni hjá bönkunium
og keyptu skipin fyrir, hafa kom-
ið margfaldir til þeirra aftur.
Krónuna ,sem þeir lögðu í út-
igerðina í vor, hafa þeir nú fengið
maxgborgaða. Nú stinga þeir upp
í bankana, borga nokkurn hluta
af skuldum sínium og setjast svo
upp með hitt, kvíða engu — og
hugsa sér gott til glóöarinnar
rnæsta sumar. — En alþýðan, sú,
sem hefir ujmid á skipumuim í
sumar, brýtur heilann «m, hvernig
hún skuli fara að því að lifa í
vetur.
Sliíkur er mismumurinn í stétta-
skiftingarþjóðskipulagi íhaldsins.
Og þessi mismunur kemur fram á
öllum sviðum. Hin vinnandi al-
þýða og hinir, sem braska og
græða á vinnu hennar, eiga harla
líti-ö sameiginlegt. En líf braskar-
amra byggist á striti alþýðmmar,
— og án braskaranna myndi líf
alþýðunnar verða betra. Alþýðain
veit og þessi sannindi. — Þeir
vita þetta líka hinir, þess vegna
eiga þeir sín samtök eins og al-
þýðan sín. Alþýðuflokkurinn er
samefnari alþýðusamtakanna, 1-
I haldsflokkurinn samnefnari brask-
L
ara brotanna. — Aðstaðan til sam-
takanna er mismunandi. Það nota
þetr sér líka .braskararnir. Eftir
gróðaárin ausa þeir aunum sínu'm
í samtök sín, en vopn sanitak-
anna eru blöðin. Flokkur brask-
aranna tapaði völdunum á stjórn-
málasviðimu fyxir skömmu, en
völdin hafa braskaramir enn á at-
vsnnumátlasviðimu. Ríkisvaldið
vilja þeir líka hafa í hendi sinni,
því að það er lykillian, sem not-
aður verður til að útiloka þá frá
því að „spekúlera" með vinnu
landslýðsins. Nú munu þeir því
meir en áður styrkja stjómmála-
samtök sín. Heyrst hefir um ýms-
ar framkvæmdir, sem íhaldið hafi
í hyggju. Talið er, að það ætli
sér að setja á stofn nokkurskon-
ar alþýðusæluhús á hafnarbakk-
ainum ,þar sem guðsorð með í-
haldssniði, gam'lar afturhaldskenn-
imgar og annað góðgæti verði á
borð borj'ð. Biöðin verða aukin
og send út ókeypis með niði um
alþýðuna og lqfsömgvum um
braskarana. T rúniaðarbréfunum
verður f jölgað, og trúinaðarmálun-
um verður hvíslað að landsmönn-
um í eiinrúmi og í kyrþey. Vand-
lega verður farið að öllu.
En það er sama, hvernig íhald-
ið fer að því að klóra í bakkann.
Aðgerðir þess verða aldrei ann-
að en kiór; það druknar í sínu
eigin kviksyndi. Það kemst aldr-ei
upp á bakkann
Alþýðan, þótt fátæk sé, mun nú
efla samtök sin meir en nokkru
þmni áðúh- Þau munu styrkjast
svo mikið í vetur, að íhaldið
horfi hugstola á.
Vjerkakonur!
Gangið í verkakvennafélagið
„Framsókn“; það stendur á verði'
um hagsmuni hinna vinnahdi
kvenna.
Verkamenn!
Spmeinist í verkamamnafélaginu
„Dagsbrún. Það er baráttufélag
ykkar.
Sjömenn!
Styrkiið og eflið „Sjómannafólag
Reykjavikur". Það verndar hags-
muni sjómannastéttari'nnar.
Æskumenn!
Kynnið ykkur jaínaðarstefnuna.
Venjiö ykkur við störf til heilla
alþýðustéttinni og þjóöinni í
heild sinni. Gangið í Félag ungra
jafnaðarmanna.
íslenzkir alþýðumenn og kon-
ur tiii sjávar og sveita! Eflið Al-
þýðuflekkkm!
Áhugasamir jafnaðarmenn,
Oangiö i Jafnaðarmannafélag ís-
lands og styrkið fræðslustarfsemi
Alþýðuíiokksins.
Samkvæmt skeyti, er Frétta-
stofunni barst í gær frá Khöfn,
en þangað hafði fregnim komið
frá Genf, fóru kosningarnar fram
í Svíþjóð, eins og til stóð, á laug-
ardag og sunnudag. Þó verður
ekki kosið í Stokkhölmi fyr en
á föstudag. Byrjað var í gær að
telja upp atkvæðin í einstaka
kjördæmi, en atkvæðatalningin
stendur hæst í dag, og munu úr-
slitin koma á morgun. Það hefir
litískur fundur að Múlakoti á
Síðu. Átti Alþýðublaðið i morgun
Ital i síma við Harald Guðmunds-
son ritstjóra, sem nú er staddur i
Vilí í Mýrdal. Kvað hann verið
hafa hátt á annað hundrað manns
á fundinum. I fyrstu var mjög
deilt wm fundarsköp. Jafnaðar-
menn og Framsókn vildu, að hver
flokkur hefði jafnan tíma, en við
það var ekki komandi hjá íhald-
inu. Þá er skyldi bera undir fund-
inn tillögu þess efnis, að flokkun-
um yrði gert jafnt undir höfði,
hótuðu íhaldsmenn að ganga aí
fundi, og sýndi það glöggglega,
að þeir vissu sig í minni hluta.
Fengu svo jafnaðarmennirnir hvor
fyrir sig að tala jafnlengi og hver
hinna. Allir Reykvíkingamir töl-
uðu að eins tvisvar, nema Jón
ÞoHáksson. Hann flutti þrjár ræð-
ur. Hallaði mjög á íhaldið, svo
sem við var að búast, og var
komin svo mikil gremja í ólaf
Thors að fundarlokum, að hann
unni. Þá ex stutt til fullnaðarsig-
ur-s.
Baráttan geysar grimm og hörð
úti um lönd. Hún verður einmig
hörð hér. Vimnuhnefarnir krepp-
ast og sækja fram ti'l sigurs stöð-
ugt. Umbótabyltingin er hafin. —
Vígi' úr vígi hopar jhaid og auð-
vald.
Víðvarpið
OS
Aastfirðlngar.
AlþýðublaðiÖ hefir átt tal við
Austfirðing, sem staddur er hér í
bænum, og barst talið meðal ann-
ars að viðvarpsmálinu. Kvað hann
mikinn áhuga fyrir því, að svo
komið í ljós, þar sem búið er að
telja, að jafnaðarmenn og hægri-
íhaldið hafa unnið á, hægri-íhald-
ið þó öllu meira. Vinstri-íhaidi'ð,
hinn svonefndi „frjálslymdi" flokk-
ur, hefir farið með stjóm lands-
ins undanfarið. — Og ef kosn-
imgarnar sýna framgang jafnaðar-
manna og hins róttækara íhalds-
ins, þá hafa báðir þeir flokkar
unnið atkvæði frá stjómarflokkn-
um — vinstri-íhaldinu.
herra. Svaraði þá Jónas honum
all þunglega.
Tíðindamaður Alþbl. bar undir
Harald það, er „Morgunblaðið‘‘
hefir eftir honum. Kvað hann það
venjulega „Morgnnblaðslýgi".
Kvaðst hann hafa sagt, að íhaldið
með því að draga taum auðstétt-
anna og skara eld að þeirra köku,
en unna í engu alþýðunni rétt-
lætis, væri sá aðili, er reri að því,
að koma af stað óeirðum og of-
beldisvexkum.
Þá sagði hann það rakalaus ó-
sannindi, að Ásgeir Ásgeirsson
hefði lýst sig andstæð'an stjóm-
inni í síldarmálunutm.
Fundurinn stóð frá jjadegi til
kl. 10 að kvöldi. Enginn innjanhér-
aðsmaðbr tók til máls.
1 kvöld verður fundur í Vík. Er
Sigurður Eggerz kominn þanga®
austur, svo að nú munu þeic
-gömlu vinirnir, hann og Jón Þor-
láksson, standa í kvöld hlið við
hlið og vitna um ágæti erlends
peningavalds og innlends brask-
araofríkis.
stór víðvarpsstöð yrði reist hér
á landi, að hún heyrðist til Aust-
fjarða. Allmargir á Austurlandi
eiga þegar góð tæki og heyra er-
lent útvarp ágætlega, en „útvarps-
^töðin" í Reykjavík hefir alls ekki
heyrst austur. Tækjaeigendur á
Austfjörðum urðu þess eigi varir,
þegar hún hætti að starfa í vor
fyr en þeir lásu það í blöðúnum.
— Svo ykkur er þá ekki mjög
hugleikið, að hér verði haldið uppi.
bráðabirgða víðvarpsrekstri þang-
að til stóra stöðin kemst upp?
— Nei, mér skilst, að fjarsveit-
irnar mundu lítið bættari með því.
Það mundi verða svipað kák og
áður var hjá h. f. Otvarp, að
eins heyrast í Reykjavík og ná-
grenninu, þar sem samgönigur eru
beztar og menn geta heizt
verið án víðvarps. Við álítum,
Fundurinn i Húlakoti.
íhaidið í minni hluta.
Frásögn „Morgunblaðsins“ í morgun
að vonum alrong.
Á laugardaginn var haldinm pó-
jós óbótaskömmum á Jónas ráð-
Öll alþýða sameinuð í barátt-
»