Vísir - 19.05.1949, Blaðsíða 5

Fimmtudaginn 19. maí 19-19
V I S I R
i>
flr. Jóii ÆÞúasan:
Hefgum útgerð
riV) Grœnland.
Fráleitt eiga s.jómennirnij'
og afírir J>eii\ sem útgerðin
mæðir á, nokkurn slíkan tals-
mann að víðsýni, fcstu og
skörungskap sem Pétur Otte-
sen. Mcðal annars, vegna
nauðsynjar sjávarútvegsins
hefir liann á síðustu þremur
þingunx flutt tillögu til ])ings-
ályktunar um J)að, að réttur
Islendinga til atvinnu og yf-
irráða á Grænlandi og- við
strendur þess verði viður-
kenndur.
og Jiurfi J>vi aldrei svo mikið
sem að laka grunnmá].
I fregnum, sem borizt hal’a
frá Danmörku er svo að orði
komizt um fiskimcrgðina við
Grænland, að ef Danir fvrir
alvöru legðu stund á þorsk-
veiðar við Grænland, niundu
}>eir auðveldlega g'ela birgt
Evrópu upp með öllu því
fiskméti, er liún þarfnast, og,
jafnframt hafið útflutning á
fiski til Ameríku. Ef J)að er
rétt, sem í fregn Jæssari felst. Norðurland en nokkurl skyn
máli islenzku þjóða,rinnar‘?“
Gannig farast Pétri Ottesen
orð, og hvar er sá góður
drengur, sem ekki vikli taka
undir }>au. Aðgerðaleysi
stjórnarinnar i ]>vi að fá yfir-
‘ráðarétt tslands ýfir Græn-
landi viðurkenndan og fá
Grænlandi aftur skilað til
þeirrar þjóðar, sem fann }>að
og nam og bvggði og á }>að
með öllum rétti enn í dag, er
lítt verjandi. En eru }>að!ekki
fleiri en landsstjóriiin, sem
sofa á svæfli andvaraleysis'?
Eru J>að ekki útgerðarmenn
sjálfir eða Iandssamband
]>eirra, sem undanfarin sum
ur hefir sent ]>riðjungi fleiri
síldarskip á veiðisvæðið við
t greinargerð fyrir ]>essari
tillögu sagði þessi ágæti máls-
vari ahnúgans á Alþingi s. 1.
haust (1948):
„Reynslan á ]>essu ári hef-
ir enn sýnt ]>að berlega, 1 ívaða
, „ i IGllZK
þyomgu þao getur iiaft fynr
íslendinga, að geta bagnýtt
mn væntanleg fiskveiðaaf- J samlegt brnk er fyrir, heldur
rek Dana á Grælandsmiðmn, gera aðeins það að spilla veið-
má fara nærri um það, hvi- iniii? Hvers vegna þarf endi-
likt verkssvið væri við slik lega að senda allan bátaflot-
skilyrði fvrir liina liraustu,
harðfengu og aflasælu is-
ku sjómenn, sem vanir
eru úthafsveiðum oft og
löngum við erfiðar aðstæ.ð-
ser þau lands- og siavar-gæði . .. ....
, ’ ... , . , ur og kropp kjpr.
a (irænlandi, sem þexr tel.ia |
sig eiga í'étt til. Vegna afla- j SkvJdi ]>að vera
bi'ests á þessu ári, og raunar vert fyrir íslenzk
fjögur ár i röð, að ]>ví er
snertir sildveiðar að sumar-
Jagi, er verulegur hluli þeirra
manna scm við vélbátaúl-
veginn standa, komnii' á kné
fjárhagslega. Allt að því
helmingur þeiri'a, sem gerðu
út á síldveiðar á síðastliðnu
sumri, gcla nú ekki leyst sjó-
veð af bátmn sínum. Því sið-
xir geta þessir menn greitt á-
fallin váti'yggingargjöld eða
vexti og afboi'ganir, hvort
heldur eru að ræða slofnján
eða leksti-arlán. Og si/.t ai
öllu ciga þeir þess nokkurn
kost, að afla sér nýrra nóta
cða annarra veiðarfæi'a, sem
]>ó eigi verður lijá komizt, ef
þcssi atvinnuvegur tx ekki að
stöðvast. Ýmsir útgerðar-
menn og útgerðarfélög, sem
voiu vel cfnum búin fyrir
okkurum árum, eiga nú ekki
(jmaksins
stjórnar-
völd, að sýna ]>að mannsmót,
sem í ]>ví felst, að taka rögg á
sig og greiða íslendingum
götu til athafna við þessa
veiðignægð og hagnýting ó
Iienni nxeð þvi, að láía til
skarar ski'íða um í'étt vorn
á Grænlandi? Ilyað skyldú
forráðamenn Islendinga
halda að þeini lxaldizl það i'eynshi fært
lengi uppi, að sofa á sva'fli skaflið.
athafna- og andvai'a-Icysis i
þessu stórfellda hagsmuna-
ann i veiðileysxxna við Norð-
urland ár eftir ár. þegai' sim-
iim færir fregnir mn æfin-
lýraleg aflauppgrij) við
Grænland'? llvers vegna má
ckki taka aflan þar sem liann
er ? Skip hafa aldrei fengið
afla, xienia útgerðarmenn
liafi viljað senda þau þangað,
sem afla cr að fá !
Á morgun
Ixefst afgx'eiðsla á mjólk og rjóma á l'löskum.
Viljum vér íninna kaupendur á að mjólkui'búðunum
er óheimilt að taka á móti flöskum nema þær séú
hi'einar (skolaðar).
Ef i'lösknm er ekki skilað fást þær keyptar með
mjólkinni í búðnnum.
,1/fo tfi ursítntsn lun
íslenkri útgerð er það
mjög bagalegt, að Gi'ænland
skuli mx vera undir dönsku
valdi. En ein höfn er þar op-
in fvrir skip allra þjóða. Frá.
Ixenni getuin \ið lxyrjað ÚL-
gei’ð og svo að fénginni
okkur upp á
J. D.
Frá Fegrunarféíagi Reykjayíktir:
Vorverkin í skrúðsörðunum.
— IVfjólkursföðin
Krh. af 8. síðu.
gerð og bílskúrum kostar unx
2,5 millj. ki'ónur. Stærð þess-
ax-a bygginga er að meðtöld-
um skxiruxn og ketilhxisi að
gólfflatai'máli 1.332 m- en að
rúmmáli 9.300 cbm. Allar
framkvæmdir sem Samsalan
hefii' lálið gei'a á lóðinni hafa
koslað um 12,5 ínillj. kr.
í stórum dráttúxn lxefir
Jxannig veiið staðið að þess-
um framkvæmdum.
Teikningar af húsunum
Ixefir Þói'ir Baldvinsson, arki-
ekl gert, en allt fyi ii koniulag
hefir verið áámkvæmt ráð-
leggingum og tillögum er-
lendra firma með séiþekk-
ingu í þessum efnum, bæði i
•Ameríku og á Norðui'löndum.
jMmenna Byggingafélagið tók
að sér allar hyggingar, og
hefir fi'amkvæindarstjóri
þess Gustaf Pálsson haft vfir-
umsjón með vei’kinu. Ýfii'-
smiðui' var ,ÖIafur Jóhanns-
Vegna þcss hve liðið er á er að vænta, svo að þótl ekki
vorið verður horfið að þeirri sé hægt að sá tii sumarblóma
breytingu á niðurskipun alveg næsíu daga, er sjálf-
gréinanna frá Fegrunarfé-.sagt áð hefjast lianda um
laginxí, að næsta grein, er allan undiiixúning.
iviir skuldum, og sumii átti að fjalla um nýbyggingu I Aríðandi er að gæta ]>ess,
liverjir ekki svipað því, ei skrúðgai’ða, verður Iálin að blómabeðin, sem sá á í,
skuidaskil færu fi'am, enda sjnnj
• Þótt ennþá sé kalt i veði'i,
er kominn vorhugur í allan
þorra fólks og þegar er byrj-
að að Hlúa áð ski'úðgarðin-
uin. enda er þess meiri þörf,
að natni og unxhyggja sé við-
böfð, þegar ekki viðrar betur
en raun l>er vitni.
Fyrslu vorverkin í skrúð-
garðinum erxx auðvitað í því
í næsta nágrenni Islands, við fólgin að Ixreinsa í burtu alll 'sem sá má beint í garðinn.
Grænlandsstrendur, svo nxik- ((jþarfa rusl, er safnazt hefir J Þegar sáð er þeim tegund-
ill uppgripaafli, að fá eða fyrir yfir vcturinn, en þó um, er bér fara á eftir, beint
engin dæmi eru lil slíks á (verður jafnan að gæta þess i garðinn er það fyrst og
þeim fiskimiðum annars stað vandlega að kasla ekki á glæ fremst vegna þess, að þær eru
var þvi vfirlýst á nýafstöðn-
inix landsfundi útvégs-
manna, að enginn grundvöll-
ur hefði verið undir rekslri
vélbá ta ú tvegsins síðus t u
fjögur árin.
Samíímis þvi, sexn bátaút-
vegur íslendinga Iiefir kom-
izl í þessar viðjar fjárskorts
og úrræðalevsis, befir verið
séu vel myldin og móltælvi-
leg fyrir loft og hita.
Hæfilegt er að stinga beð-
in upp um eixia rekuslungu
niður og Jieppilcgl að hvolfa
moldinni af skóflunni, þann-
ig. að sanxa jarölagið sé ekki
alltaf efst.
E. M.
—4—
Sumarblóm,
ar, sem þekkt eru og auðug- plöntuleifum fi'á fyrra ári,
Fæi'ev-! föllnu Iaufi, blómablöðum
usl lxafa vcrið lalin.
ingar gerðu út á annað
hundrað kúttera á Græn-
landsmið á síðastliðmi
sumri. SökJ'ldíjðu þeir skip-
xn á örsluttuiii tíina af riga-
þorski. Slxmduðu þeir hand-
færaveiðar og drógu fiskinn
á lxera króka, sem fiskurinn
gleypti rélt fyi’ir neðan horð-
það fljótvaxnar, að þær ná
að þiöskast án þess að sá
og öðrx slíku, sem hefir að||)eim fyist i. vennireií. Sum-
geyma lífræn efnasambönd.
—TiJ þess að fá góða rækt í
garðinn er s.jálí'sagt að koma
slíkum úrgangi fyrir í jarð-
veginum um leið og ti'já- og
blómabeð eru stungin upp.
Eftir því sem jarðveginum
er gert betur til snemma vors,
stokkinn strax á fvi'sta gjót.þess bclri ræktunanxrangurs
ar þeiri'a þola heldur illa
eða ekki að þær séu fluttar.
Eftirtöldum tegundum má
sá snifiixa á voi'in eða sirax
og Iiægt er að vinxia i garðin-
uin.
Bezt er að sá þeim í raðir.
Millibil milli raða fer ]>á eftir
stærð viðkomandi legunda.
Góð regla er það, þegar sáð
er, að þekja fræið með mold
sem svarar 3 1 sinnuin
þykkt fræsins.
Flest þessara blóma niega
standa nokkuð þétt i röðun-
um, ef raðirnar eru ekki
of þéttar. Hafi hinsvegar ver-
ið sáð allt of ]>étl má grisja
lílilsliáttar.
Brúarslæða, ágætl sem
kanlhlóin, einnig falleg i
hlömvendi. Ilæð 15 em.
Chrysanthemum, marglit
blóm, verður að grisjast svo
að 10—15 cm. sé niilli i'a'ða.
Hæð allt að 50 em.
Clai'kia, ágæt fil að nota
afskorin; verðui' mjög falleg',
einkxim í góðu skjóli. Hæð
um 60 cm.
Eilífðaiblóm (acroelini-
um), má þurika með þvi ttð
skera blómin af áðni' en þau
springa alveg út og hengja
upp þannig, að blómin snúi
niður ]>ar lil stilkui imi er vel
þur; gela þau ]>á staðið
inánuðum saman i vasa.
Hæð um 50 cm.
Gxilvalmúa (eseliseholl-
zia), ágætt karitblóm, auð-
ræktað. Hæð xim 35 cm.
Framh. á 7. siðu.
son, Irésmiðameistai'i, en Ein-
ar Sveinsson múi'arameislari
var yfirmaður við alla múx-
vinnu. Verkstjóri var Jón
Hjaltason, en umsjónarmað-
ur fi'á Samsölunni llelgi Jóns
son. Málningu annaðist Mál-
araslofa Ósvald Knudsen og
Daníels Þoríxelssonar. Ðúk-
lagnxngar voru framkvæmd-
ar af Sveinbiini Stefánssyni,
veggfóðraranieistai'a en mið-
töðvar og vatnslagnii' af Jóni.
Ásniundssyni pipulagninga-
meistaia. Raflagnir allar ann-
aðisl firmað Eiríkur Hjartai-
son & Co. undir yfirumsjón
Þorlálvs Jónssonar rafvirkja-
meistara.
Samið var við danska firm-
að Paaeli & Larsen, Petei'sei),
Horsens, um sxníði og útveg-
un á öllum vélum og tækjum
viðvíkjandi mj(jlkurvinnsi-
unni að undanteknum bitiin
arlækjmn. Hefir Paaeli &■
Earsen, Peterseu séð um alla
uppsetningu vélanna. Ilitun-
artæki voru keypt hjá enska
firmanu Bastian A Alle, Lon-
don, með milligöngu A^xcls
Kii s t j á nssouar f ors t j öí a
Rafha i Iíafnarfirði. Hefir
Vélsmiðjan Héðinn annast
uppsetningu Jieirra. Lyftur
og lofti'æslingartæki Iiefir
Vélsmiðjan Ilainar úlvegað
>gséð um up]>setningu á und-
ir yfirsljórn Benedikts Grön-
dals forstjóra.
Afköst stöðvarinnai' til gex -
ilsneyðingar eru 8 þús. ltr. á
klst. en lil áfyllingar á flösk
xxr 10—12 þús. flöskur á klsi.
Geymsla fyrir mjólk á geynx-
mn fyi'ii' 30 þús. ltr. en lil
viðbótar þvi er lxægt að
geyma í kælikléfa áfyllta
mjólk á flöskum og brúsum
allt að 40 ]xús. Itr.
Síðán var öll stöðin skoð-
uð og skýi'ði Stefán Björns-
son gesluni frá tæknilegum.
atxiðum i sambandi við
vinnsluvélar slöðvarinnar
og kælivélar. Síðan var sezt
að kaffidrykkju i sal stöðv-
arimiar og tók þar lil máls
Sveinbjörn Högnason, foi'-
maður Mjólkursamsölunnar
og rakti byggingax'sögu stöðv
arinnar, sein varð miklu
lengri, en almennt bafði ver-
ið i'áð fyrir gert.