Vísir - 07.07.1949, Blaðsíða 4

4
K I S I H
Fimmtudaginn 7. júlí 1949
irisiR
Ð A G B L A Ð
Dtgefandi: BLAÐAOTGÁFAN VISIR H/F,
Bitstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Austurstræti 7.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (fimm línur).
Lausasala 50 aurar.
Féiagsprentsmiðjan h.f.
Lop á undan stornú. 7
Sumarfrí stendur vfir í stjórnmálabaráttunni, að því er
virðist og fátt gerist þar stórra tíðinda. Lítilsháttar
nagg birtist stöðugt í blöðunum, milli flokka cða ein-
staklinga, en frekar eru þær deilur hragðlitlar og loft-
kenndar. Ilelzt er deilt um það, hvort Alþýðutlokkurinn
eða Sjálfstæðisl'lokkurinn liafi skorist úr leik í Fjárhags-
ráði er rætt var um byggingu 200 ibúða i Rvík. Telur
fnlltrúi Alþýðuflokksins að hann hafi lýst yl'ir því, áður
en atkvæðagrciðsla fór frani, að hann myndi styðja töl-
una 200, með nokkrum nánari skilyrðum. Er þó fulltrúa
Alþýðul'lokksins í Fjárhagsráði vafalaust ljóst að stuðn-
ingur hans gat ekki náð, nema til tölunnar einnar, en
e.kki framkvæmdanna, með því að ríkisstjórn og Fjár-
hagsráð töldu gerbylt öllum áæthinum, ef í svo viðtæk
byggingarstarfsemi yrði ráðist.
En hversvegna cr deilt um keisarans skegg. Allur al-
menningur vcit, að Fjárhagsráð hcfur vcrið skipað til þess
að halda efnahagsstarfsemi og framkvæmdum þjóðarinnar
/skefjum, þaunig að ekki verði ráðist í meiri framkvæmdir
en svo árlega, að líkindi sé til að þcim verði lokið, en fé
ekki varpað á glæ í hálfunnin verk, sem hljóta að stöðvast
um ófyrirsjáanlegan tima. Af þessum sökum, sein og
að Fjárhagsráð virðist vilja rækja »törf sin af samvizku-
semi, hefur ráðið svo l'yrir tagt, að ekki skuli girðingar
gerðar, sumarhús né bifreiðaskúrar, steyptar stéttir við
hús eða „utandyrahægindi“, nema því aðeins að til þess
verði veitt leyfi lúns virðulega Fjárhagsráðs. Er þetta allt
bannað fii þess að spara byggingarefnið, sem til er af
skornum skammti, og ei heldur verður keypt til landsins
umfram það, sem áætluð gjaldgeta leyfir, — en J)á áætlun
semur Fjárhagsráðið sjálft að fram farinni ítarlegri
skýrslusöfnnn, nákvæmri athugun og margvíslegum vanga-
veltum.
Þegar svo er búið í haginn sem að ofan er lýst, detlur
engum heilvita manni i hug, að Fjárhagsráð geti gengið
svo gegn öllum sínum áætlunum, að það samþykki stór-
felldar byggingarframkvæmdir í kaupstöðum, hafi ]>að
ckki'gert ráð i'yrir þeim í upphafi, einkum þar eð sá
bógur fylgir skammrifi, að samkvæmt viðteknum venjum
verður að levl'a jafnmárgar eða héhningi fleiri bygginga-
framkvæmdir í sveitum en i kaupstöðum, og blessuð sé
sveitamenningin. Menn verða að ganga út frá því, sem
gefnu, að samkomulag hafi orðið milli stjórnmálaflokk-
anna, væntanlega innan ríkisstjórnar og E,járhagsráðs,
um að afgrciða málið á þann veg, sem endanlega vai' gert,
enda yrði ekki gengið fcti framar til móts við óskir bæjar-
stjórnar Reykjavíkur. Hcfur þetta viðhorf flokkanna einnig
komið fram í skvrslu, gefinni af einum fulltrúa úr Iýjár-
hagsráði, sem vafalaust er í öllum atriðum rétt og sönn,
þótt einhver skrípalcikur hafi farið l'ram við afgreiðslu
málsins innan ráðsins, sem ekki hefur verið unnt að taka
alvarlega, með tilliti til þess, sem á undan var gengið.
AE öllu þcssu má draga þá ályktun, að deilan um
byggingarframkvæmdirnar. í Reykjavík, - sem Alþýðu-
liokkurinn ásakar Sjálfstæðisflokkinn uin að hafa brugðið
fæti fýrir, - sé algjör markleysa að öðru leyti en því, að hér
sé um kosningabragð að ræða, sem á að ánetja einhverjar
of auðtrúa og skynsemislitlar sálir til i'vlgis við Alþýðu-
flokkinn. Sá flokkur hóf deilurnar án tilefnis, nema því
aðeins að tilgangurinn sé að gera sig Iilægílegan, sem
alltaf getur verið viðsjárvert, einkum l'yrir þá, sem vilja
láta taka orð sín alvarlega, en aðrir hal'a talið marklitla
aðila Þetta sýnir að Alþýðuflokkurinn hýst við kosning-
um fyrr cnn varir, þrátt l'yrir friðsamlega viðleitni flokks-
stjórnar og ráðherra. Búist l'Iokkurinn við kosningum,
bcndir það til veikleika ríkisstjórnarinnar* sem er vissu-
lega ekki aðgangshörð né átakaill, nema ef til vill i tolla
og skatlamálum. líver veit nema að allt lognið í stjórn-
málunum boði aðvífandi storm ?
jtalir ern yndislegt fólk“,
segir Guðmundur Daníelson,
rithöfundur.
maður sárhryggist af að
heyra sjálfan sig fara gráum
hversdagslegum orðum um
það sem er skinandi og fá-
gadt, það er e.ins og að bréyla
vino rosso í blávatn.
Leiðin lá síðán um Sviss til
Parísar. en éftir viku dvöl á
l^að er orðið nokkuð langt siðan Vísir hefir orðið (íuð-
mundar Daníelssonar var, en svo var bað núna fyrir
fáum dögum, að hann kom í eigín persónu inn úr dyr-
unum, settist niður og spurði almæltra tíðinda. Við sögð-
um honum frá skáldastyrkjunum og vorharðindunum, en
snérum fljótt við blaðinu og tókum sjálfir að sþyrja:
Hvernig er það, értú ekkij sinn hinn sanna andhlæ suð-
nýkominn frá útlöndum,1 ursins. Á kvöklin skein tungl- löndum, ásamt valútunni
hvar hei'irðu verið? ið á Miðjarðarhafið, og lár- minni frá viðskiptanefnd, eg
Eg hefi víst verið í Kaup- j viðurinn stráði hlómum nið- sat eftir mcð endurminning-
mannahöfn siðan eg kom hér ur. arnar einar saman. Þær hef
þeim slóðum létti eg enn.
Einn dag var eg svo aftur
kominn til London og fann
þá allt i einu að sumarið var
eldci lengur með i för. - að
það hafði orðið eftir í Suður-
síðast, það cr reyndar ekki
meira en svo að maður telji
')áð lil úllanda, ekkert er al-
I Genova kynntist eg eink- eg nú skrifað niður á blöð
um tveim mönnum: Ludwig éftir bezlu gelu, og liklega
Lustig rilara islenzka kon- lætur Helgafell ])rerita ])ær
gengara í Kaupmannáhöfn súlatsins, og Signor Edilo við tækifæri; þær heila
cn Islendingurinn. j Sehisto. Lustig er Austurrík-
Hvað ertu annars búinn að ismaður og mikill snillingur
vera Iengi i þessu ferðalagi ?
I rúmt ár.
Fg fór i byrjun
júní i fvrra. Svoleiðis var
nefnilega, að yfirvöldin veittu
mér ársfri frá barnakennslu,
og þó með því skilyrði, að ég
hypjaði mig úr laiidi og
yeyndi að kynna mér eilthvað
þarflegt, svo sem aðrir ís-
Iendingar. Eg komst svo til
Englands, en tolldi þar
skamma stund og hélt yfir
sundið til Parisar, langaði
þó salt að segja meira til
„Sumar i Suðurlöndum".
Komstu svo heim frá Lon-
iil sálarinnar. Ilann lánaði don í fyrrahaust?
mér einu siuni, ]>egar eg var| Já, en aðeins snögga ferð,
pcningalaus, fimmliu þúiund | til að sækja konu og harn,
lírur. Eg vildi óska að við- því það liafði talazt svo til,
að við byggjum í Kau])-
mannhöfn yfir veturinn og
eitthvað fram á suraar. Það
var nefnilega eitl skilvrði
fyrir ársfríinu, að eg seltist á
skólabekkiim að nýju og
skiptanefnd færi nú að leyfa
mér að endurgreiða honum
])essa peninga, þvi að ekki er
hann ríkur 'maður.
ítalinm Edilo kenndi mér
að elska og dá sina þjóð, þó
hann lastaði hana sjálfur, rifjaði eittlivað upp fyrir mér.
einkum stjórnmálamennina’ | Kennaraháskólinn varð l'yrir
þvi Itann liafði misst alvinnu | valinu, og þar lenti eg i
sína í vélaverksmiðjunni og tungumála- og hókmemita-
Trans-Jórdaniu eða Rijúkíjú, (var nu lvftumaður i Rocea- { deild, setn ætluð var kénnur-
en treysli mér ekki vegna sí- tagliala skýskafanum, og um í ársfrii, svo það kom
felldra manndrápa þar aust- (kaupið lágt. Hann siing fvrir nállúrlega vel á vpndan.
mig aríur eftir Verdi, þegar J Hvernig líkar þér viðöani ?
liann átti frí. i Fyrirtaks vel. Eg verð að
Svo hélt eg lil Elorenz og *segja að mér hefir ekki fallið
hitti þar íslenzk skáld, svo til við aðra mehn betur; og að
Róm, svo lil Napoli, svo til þeir séu vondir út í íslend-
Capri, síðan lil Feneyja, ogj inga vegna pólitíkur, ]>að er
siðiistu nótt mína í ítalíu hara islenzk nútímaþjóð-
gisti eg í Casa dello Studente saga, cða deleiíum tremens,
í Milano. Það var um miðjan eða jafnvel misheyrn. Ann-
ágúst.
ur frá.
Hvað lagðir þú fyrir þig i
París?
Þetta sama og aðrir túrist-
ar; æddi inn á söfn, kleif upp
,í turna, gekk i kirkjur,
þrammaði um Búlívarðána
og Avenjúin, ])angað til mað-
I iir var orðinn svo af sér geng-
| inn, að mður hikaði ekki við
að telja sér trú um að maður
þekkti París út og inn. að
minnsta kosli ekki miður en
Honoré de Balzac.
Og síðan ?
Síðan var eg orðinn leiður
á París og fór til ítaliu, kom
til Genova 29. júni og settist
að i öðrum skýskafanum
þcirra, á pcnsione Gratta-
cielo. Þar var gott að vera.
Þar — í skjóli Lígiíríslui
Alpanna fann eg i fyrsta
Hvað er þér minnisstæ'ðast
frá ítah'u?
Eg veit það ekki. Ætli
maður segi ekki söfnin í
Florenz, rústirnar i Róm,
nátlúrufegurðin i Xapoli,
Blái hellirinn og San Miehele
á Gapri, Markúsarkirkjan.
Canal Grande og andvarpa-
brúin i Eenevjum. Nei,
heyrðu, þelta er hara út í
hött, — Italíudvölin var öll
eitt samfellt ævinlýri, og
ars kynntist eg ekki m.jög
mörgum Dönum persónu-
lega, og engum nafnkennd-
um hér á landi, nema magist
er Chr. Westergaard-Nielsen,
sem eg umgekkst nokkuð og
met mjög mikils.
Hvað er að frétta af rit-
störfuijum ?
Hehhir fátt. Iig skrifaði
]>essa ferðabók, sem cg gat
um áðan. og svo kemur, eins
og ])ú veizt, héilabrotatima-
bil og eitt og eilí pennaáhlaup
Frh. á 8. siðu.
BERGMAL ♦
Þessa dagana stendur yfir
stórmerkileg sýning í Lista-
mannaskálanum, sýning S.Í.-
B.S. á handíða- og listmun-
um berklasjúklinga. í ekki
stærra húsnæði hefir tekizt
að koma fyrir ótrúlega mörg-
um sýnishornum af listfengi
og smekkvísi berklasjúkl-
inga, og þar fær maður
glögga hugmynd um tóm-
stundavinnu þeirra og mörg
hugðarefni.
*
Hér verður ekki rakið þetta
merkilega safn, né lýst hinum
fjölmörgu niununi. En sýningin
er stórfróöleg og niaöur , íær
alj-gliigga innsýn i hvernig
sjúklingar eyíSa tímantun, er
þéir þurfa að dveljast lang-
tlvfilum á hælum, tíma, cr ann-
ars kynni að virðast lítt bæri-
legur í þrotlausri baráttu við
hinn skæða óvin. Maður dáist
ekki síður að ótrúlegri þraut-
seigju og þolinmæöi þeirra, er
þarria sýna listmuni, en af hand-
bragði og frágangi. Sumir
munanna eru frábærlega vel
gerðir. Þar má sjá hannyrðir
kvenna, sem taldar eru af þeim
er vit hafa á, afbragös; vel
unnar.
*
Þarna sýna ágætir lista-
menn, sem því miður féllu
fyrir aldur fram, hin ágæt-
ustu listaverk, eins og t. d.
Emil Thoroddsen, Brynjólf-
ur Þórðarson, að ógleymd-
um snillingnum Guðm. Thor-
steinsson.
Þá eru þarna ýmsir útskorn-
ir munir, unnir af ólærðum
mönnum, en sem engu að síður
bera smekkvísi þeirra og hand-
bragði fagurt vitni. Þarna eru
dýrindis húsgögn, veg'gtepj)i,
dúkar, ábreiður og ótal margt,
sem ekki tjáir nöfnutn að
nefna. Og' siðasL en ekki sízt
getur þarna að líta ágætt sýnis-
liorn af vándaðri framleiðslu
vinnuheimilisins að Revkja-
lundi, en þar er nú verksmiðju-
rekstur í stóruni stil með ný-
tízku yélum. Enginu verður
svikinn af því að lita inn á sýn-
ingu S.Í.B.S. í Listamannaskál-
anum og jafnframt geta menn
haft það hugfast, aö með því
styðja menn sjúka til sjálís-
bjargar.