Vísir - 27.07.1949, Síða 4

4
V 1 S I II
Miðvikudagmn 27. júlí 1940
D A G B L A Ð
Ctgefandi: BLAÐADTGAFAN VTSIR H/F.
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Austurstrseti 7.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1(5(50 (fínun linur).
Lausasala 50 aurar.
Félagsprentsmiðjan hi,
Viðureign Norðurlanda og U.S.JL
Talið að Bandarikjamenn
sigri með 20 stiga mun.
isit’st dinfftinnm laisntn lt>tju
Verðfelliitg gjaldeyrisins,
Þegar rætl var á styrjaldaráruniun um fjárhagsvanda-
málin, sem fxamundan hiðu, kuimi þegar iram tvö
sjónarmið. Bandaríkin kröfðust þess, að gengi gjaldevris-
ins yrði trvggt, en Bretland vildi hagra-ða gihli gjaldevris-
ins, eftir því, sem nauðsvn krefði. Hagfræðingurinn Keynes
taldi rétt að gel'a alþjóða fjárráðinu rétt til að fyrirskipa
gengislækkuu eða gengishækkun, eítir jxví. sem astæður
lægju til. I Bretton Woods varð sjónannið Bandarikjanna
slerkara og í samþykktum álþjóðagjaldeyrissjóðsins er
svo kveðið á að skrá skyldi gjaldeyrinn þegar i upphafi
og mætti þá breýta verðgildi hans, án samþykkis stjórnar
sjóðsins, að mjög óverulegu leyti til samrauniiigar, en
óskir um verðgildisbreytingar skyldu hornar fram al
sljórn hlutaðeigandi lands, en ekki alþjóðastoinun, sem
um málin fjallaði. Baunin lieluv,sannað að hvorki alþjoða-
bankinn né gjaldeyrissjóðxirinn hafa getað levst gjaldeyris-
vandamálin, jafnvel þótt Bandaríkin Jiafi hkiupið undir
bagga, enda verðgildi gjaldeyris flestra landa í éivissu.
Nýlega var þess getið í fréttum að stjórn Bandaríkj-
anna hefði horið iram óskir um verðfclliugu pundsins
miðað við dollar, en það )>ýddi verðl'ehingu alls gjahleyris
á sterlingsvæðinu. Styðst slík ósk við þau i-ök að útflutn-
ingur allmargra Evrópulanda na>gi þeim ekki, en hann
megi örfa mjög verulcga með gengisfalli og di-egið yrði á
þann veg úr lranileiðslukostnaðinum, þannig að Evrópu-
löndin yrðu samkcjipnisl'ær. Þetta er vafalaust x-étt, en
gengislall hefur ýmsar aðrar aflciðingar, sem athugunar
þurfa. Gengisfall leiðir af sér hækkun innflultra vara,
en þeim mun tilí'innanlegra verður slík verðhækkun, sem
fleiri vörutegundir þarf að flytja inn og þeim inun meira
magn, sem inn er flutt af vörunum. Af gengisfalli leiðir
að allar neyzluvörur hækka í verði.hér í landi, sem og
vélar, kol, olíur og allar aðrar vörur, sem við þurfum
að sækja til útlanda. Atvinnuleysi er nú tiepast um að
ræða í Evrópulöndum, en af því leiðir aftur, að strax
munu bornar i'ram kaupliækkunarkröi'ur, sem knúðar
verða fram með idlum Jjeim þuiiga, sem samlök launþega
ráða yf'ir. Stjórnmálaflokkarnir mimu svo ýmist styðja
slíkar kröfur beinlínis, eða þora ckki að standa gcgn þeim,
cn þá er Jiagræðið af gengisfellingu orðið vafasamt óg
ef til vill ekkert.
Þótt gengisfail geti kómið úti'Iutningsverzluninni að
nokkrum notum, má liehiur ekki glevina að verðlag á er-
lendum markuði er breylingum háð. Verðlagið fer óðum
lækkandi, en ai' því geiur leitt, að taka yrði gengisskerð-j
ingu til Jiragðs að nýju lil samræmíngar, en aí' þvi leiddi
að þjóðirnar myndu giata öllu trausti á gjahleyri siíkrar
þjóðar, en í'járflótti myndi jai'nl'ramt stórskaðu Iiana, svo
sem reynsla i'rönsku þjóðarinnar sannar, sem og revnsla
annarra þjóða, sem við svipuð örlög hafa átt að búa. Er
hér einkum ræít um mátið frá íslenzku sjónarmiði og ska!
þvi ekki frekar farið út j aíleíðingar gengisl'alls almennt.
Ættu þessar hugleiðingai' cinnig að nægja til að sanna
mönnum, að gengisskerðing er tvíeggjað vopn, sem vel
getur sniiist í hendi þess, sem þvi bcitir og reynst þeim
skæðast, sem veikastur er í'yrir. Stórj>jóðir, sem komið
liata upp hja sér fjölþiettiun iðnaði og annari útflutnings-
framleiðslu, geta et' til vill bagnast á gengisíáíli, en það
geta smáþjóðir ekki, sem flytju út cinhæl'a vöru, einkum
el slík vara er ekki sérlega eftirspurð og bæta má iTr
skorti á henni með ýmsum móti.
Orðrómiirinn um skerðingu íslenzku krónunnar tiel'ur
vaíalaust þcgar halt ailvíðtækar afleíðingar, hæði beinar
-og óbeiiiar. Menn trua því almennt að gengið verði í'ellt.
Þó mælir því í gega að rikissl jórniu hel'ur þegar el'nt lil
verulegra lántaka í pundum, sem væntanlega yrði ekki í
ráðist, et' gengisskerðing stæði fyrir dyrum. Gengisskcrð-
ing gal átt i'étt á sér, meðan þjóðin átti stónniklar eilemtar
innistæður, en alls ekki, búi hún að tiltölulega þungbierum
erlendum skuldum.
í dag heí'st keppni í frjlls-
um íþróttuin niilli Norðiar-
tandanna og líandaríkjamui
og gem íþróttablöð á Norð-
urlönduni sér mjög tíðrætt
um keppnina.
íþrótlahlaðið „Sportsmand-
en’* í -t)sló í'itai’ s. 1. nuTnu-
dag langa grcin iun keppti-
ina og gerir greinurhöíund-
ur ráð I'yrir, að Bandaríkin
sigri með 20 sliga rnun.
hljóti 2Í2 stig, en Norður-j
löndin samtals 222 stig. 1
grein „Sportsinaiideu“ segir
m. a. svy:
„Eg livsl l'astlega við þre-
i'öldum sigri Bandaríkjanna
í 100 m„ 200 og 100 m.
hlaupiun, nema el' óhapp
henli einhvern at' keppend-
um þeirra í þessum giéhium.
Andy Slanl'ield, er keppir í
ars liggur l.jost i'yrir, hvernig
Úrslitiu í liinum hlaupunum
verða. Mal Whitfiehl mun
færa Bandaríkjiinitin sigur-
inn í 8(HJ m„ en luinn varð
Olvmpiumeistari í þeini
grein í London í l'yrra. Hann
varð og þriðji maður í 400
m. Bezti túni hans í 800 m.
er 1.49.2 mín. og í 4(HI ín.1
-4G.fi sék. Næstir Whítíield
verða vafalaust þeir Pruitt
og Brovvn.
Norrænir
sigrar.
Eg" býst l’asttega við, aði
Norðurlöndin eigi 3 fyrstu
menn í 1500 m„ 5000 m„
10.000 m. og 3000 m.
hindrunarhlaupi. Aðeins í
eiimi af þessum greinum,
10.000 in. lilaupi, liefir
a-
100 og 200 m. hlaupuiuim, Bandaríkjamaður náð betri
vann tviii'aldan sigur á meist- árangri, en sá, sern er léleg-
aramótinu i Fresno, tiljólp astiir af norrænu keppend-
á 10,3 sek. og 20.1 sek. Það uiiuin. Það cr Fred Wilt, sem
er varla annar en Mel Patton, hljóp vegalengdina á 31.05
sem er lionurn fremri á þess- min. Bandaríkjamcnn húast
um vegalengdum. Hinsvegar við miklu af Wilt í þéssari
hafu þeir Work og Peters kcppni, segja jafnvcl, að
ekki náð eins góðum árangri, hann hafi bætt tíma sinn um
en eru samt sein áður örugg- heila mínútu frá því á banda-
ir mcð 10.5 sek. og 21. sek. í rísku meistaramótinu, er
200 m. Jal'nvel bezti sprett- hann náð l'yrrgrcindum
hlaupári á Noiðurlöndum, rangri.
Haukur C.lausen, mun ekki
hafa nokktun sigurmögu- Rune Larson
leika í kepjini við þessa einasta vonin, — en . . .
inenn.... j Bandaríkin vinna 110
grindahlaupið auðveldlega.
Óvissa um 800 j Þcir Dillard o'g Craig Dixon
m. hlaupið. eru háðir öruggir með 14
I öllum hJaupunum eru | sek., eða hetri tima, og sá
það íaiinvertilega aðeins tvö, j þriðji vérður l)ick Attlescy,
sem eru „spemiandi" og þarjsein venjulegn hlevpur á 14.1
sem siguriim getur verið ó-j 14.2 sek. Litlir möguleikar
viss. en það cru 800 m. hlaii{)jeru f'yrir Norðurlöndin i
f'g 400 in, grindalilaup. Ann-jþessari grein.
m.
Ef Rime . Larson væri í
sama „formi“ og í fyrra,
hefði hann vissulega signr-
möguleika í 400 m. grinda-
hlaupinu, þrátt fyrir það,
að Dick Ault, sem hleypur
vegalengdina á 54.3 sek., er
betri í ár en nokkru sinni
íyir. Bezti tími Larsous i ár
er 54.3 sek„ cn hvei* veit
hvað hann gerir þegar hann
kemui' í harða keppni. Hann
er nefnilega cinn ai' þeim,
sem á erfitt með að „t'inna
sjálfan sig“.
Og svo er það
Huseby.
Ai'rek Husebys í Hauga-
sundi á dögunum, er tiann
kastaði 16.41., gerir kiTlu-
varpið sannarlega athvgiis-
vert, en samt sem áður er
erfitt að reikna með sigri
þar. Þeir Fuchs og Lambert
hal'a hvað eftir annað kastað
yfir 17 ni. í ár, en hver veit
iivað Hiisebv gerir þegar til
kastanna kemui ? Það liggur
jafnvel við að ætla, að heims-
met Fonvilles komist í mikla
liættu í keppninni á- Bislet.
Sleggjukastið er ekki ör-
ugt, enda jiótt Bandaríkja-
maðurinn Felton hafi náð
betri árangri, en Norðiir-
laudamenn. En hann er ekki
öruggur, eins og svo margir
Bandaríkjamenn, svo eg
reikna með tvöföldum nor-
rænum sigri i sleggjukasti.
Búast má við tvöföldiun
sigri Bandaríkjanna í há-
stökki, en að þriði maður
verði norræn, sem að líkind-
um verður Áhmann, en þeir
Skúli Guðmundsson og Poul-
sen ciga eftir að sýna hvað í
þeim býr.
Norðurlöndin hljóta |»re-
l'aldan sigur í þrístökki, en
sú iþrótt hefir aldrci átt
miklu fylgi að fagna í Banda-
ríkjunum. Iiinsvegar liljóta
Bandaríkin sigur í lang-
stökki, þar sern kejipendur
þeirra stökka um 7.50 ni„ en
mótherjar þeirra ekki nema
7 m.
Frh. á 8. siðu.
BERGMAL >
Það hefir veriö mikið tala;
um barnaleikvelli aö undan-
förnu, einkum vegna þeirxar
tillögu, sem fram hefir kom-
ið hér í blaðinu, að komið
verði upp leikvelli með nýju,
dönsku sniði, eða skranleik-
velli, eins og það hefir al-
mennt verið kallað hér.
*
1‘etta uiál liefir feugif) góðar
undirtektir og Hannes á liorn-
inu hefir meðal annars veitt því
ötula-n stuðnitig, Er sjálfsagt aö
þakka það, þvj að mál ná
sjaldnast framgöngu hér í bæ
eða hérleiidis neina yej sý/róib
undir. < )g það verður afi halda
áíram að róa, þvi aö þetta mál
er vel þess vert. a?S því sé gaum-
nr geíinn og ky>f>sanilega barizt
fyrir því. Bær.inn á líka a'ð taka
málið upp á sina arma og eg'
veit, afi þeir, sem hafa umsjá
mefí barnaleikvöllunum fyrir
liönd lians, intinu fúsir til a'S ljá
málinu lið.
Þaö er mála sannast, að
litla fólkið er sístarfandi og
þð er þess mesta skemmtun,
að geta verið að. A vísu eru
til nokkurir leikvellir hér í
bænum og fleiri í undirbún-
ingi, en enginn þeirra er
skranvöllur, allir venjulegir
leikvellir — með gamla lag-
snu.
*
I’ar eru aíi vísíi niarg’skonar
viðfangseftii fyrir litla fólki'ð,
en skranvöllnrinn hýður upp'á
alit önnur hugðarefni og senni-
lega. betur við hæfi margra
bara en þeir vellir, sem nú tíðk-
ast. Þar tmmdu líka stærri börn
en ]>au, sem almennt eru á leik-
völlum bæjarins, tina sér við
skranið, ganilar vélar, bila óg
þftr fram eftir götunum, en þeg-
ar börn eru komin á visst ald-
ursskeið leita þau út á götuna
— af hinum venjulegu leikvöll-
um, sem eru ekki lengur
„spennnadi'* i augum þeirra.
Þarna ætti því að fást völl-
ur, sem fyllir upp í eyðu —
tekur við barninu, þegar það
er hætt að hafa gaman af að
moka sandi og þess háttar
og vill fást við þau tæki, sem
það sér að fullorðna fólkið
umgengst daglega og hefir í
þjónustu sinni.
*
Slíka velli heíir vantað hér
og við liöftmi yitað, að eitthvað
liefir vautað á ]>essu sviði, en
það var bara ekki fyrr en við
kvnntumst þessum erlenda leik-
velli, sem við gerðum okkur þa'ð
Ijóst, að ]iar var lausnin á þessu
njáli. Það mætti segja mér, að
jafnvel all-stálpaðir strákar
tmitidu sækja talsvert á þenna
leikvöll, eu ella mundu þeir
áreiðanlega vera á götmmi og
sennilega læra margvislega ó-
knylti. Að lokum þetta: Eru
menn ekki sammála um, að
koam þurfi upp slikum skran-
völlnni og sem víðast i bæj’um?