Vísir - 29.07.1949, Blaðsíða 7

Föstudaginn 29. júlí 1949
V I S I R
T
Endurminningar Churcliills.
Framh. af 5. síðu.
að Þjóðverjar fengju að koma upp herstöð á Kanarí-
eyjum. Suner, Falangistinn og Þjóðverjavinurinn, neit-
aði meira segja að ræða þetta, en varð þess í stað tíð-
ræddára úm þörf Spánverja fyrir nýtízku hergögn, mat-
væli og bénzín og um íúllhægingu á landakröfum Spán-
verja, á kostnað Frakka. Allt væri þetta nauðsynlegt,
áðui’ en Spánn gæti látið þá von rætast að gerast þátt-
takandi í styrjöldinni.
Eftir því sem eldmóður Spánverja dvinaði og kröfur
þeirra jhkust, fann Hitler æ meiri þörí' fyrir hjálp þcirra.
Hann var mjög fylgjandi ráðagerðinni um árás á Gi-
braltar. En skilmálar Spánverja voru of harðir og i
lok september brutust aðrar hugmyndir um í kollinum
á honum. Hinn 27. september var þríveldasáttmáli Þjóð-
verja, Itala og Japana undirritaður í Berlin. Hér opn-
uðust enn aðrir möguleikar.
Nú ákvað dér Fúhrer að varpa persónulegu áhrifa-
valdi sínu á vogarskálina. Hinn 4. október hittust þeir
Mussolini í Brennerskarði. Hitler talaði um hina háu
kröfur og tafsamt framferði spænsku stjórnarinnar.
Haírn óttaðist, að ef hann yrði við kröfum Spánverja,
myndi það hafa Ivennt í för með sér: Bretar myndu
hertaka Kanaríeyjar og franska nýlenduveldið i N,-
Afrikur mýndi snúast í íið með hreyfingu dé Gaulles.
Þetta myndi knýja möndulveldin til þess að víkka
athafnasvæði sitt mjög alvarlega. A hinn bóginn gat
hann ekki gengið fram hjá þeim möguleika að harin
fengi herveldi Frakka i lið með sér í herför meginlands
Evrópu á hendur Bretum. Mussolini ræddi ráðagerðir
sínar um hertöku Egiptalands. Hitler bauð honum sér-
staklega þjálfaðar hersveitir til þeirrár árásar. Musso-
lini taldi sig ekki þurfa á þeim að halda, að minnsta
kosti ekki fyrr en að lokaþættinum kæmi.
I sambandi við Rússa komst Hitler svo að orði: „Það
er nauðsynlegt, að menn geri sér Ijóst, að tortryggni
mín í gai’ð Stalins er engu minni en tortryggni hans
til mín“. Að minnsta kosti ætlaði ðlolotov að koma til
Berlínar innan tíðar og yrði það verkefni foringjans að
beina útþenslustefnu Rússa í áttina til Indlands.
Fundur Hitlers og Francos.
Hinn 23. október fór Hitler alla leið til spænsk-
frörisku landamæranna í Hendaye til fundar við einræðis-
herra Sþáriar. 1 stað þess að finnast mikið til um tilslak-
anir og vinsemd Hitlers, kröfðust Spánverjar ýmisíegs,
sem var „ekki í nokkru hlutfalli við styrk þeirra“, eins
og Hitler sagði við Mussolini. Spánverjar kröfðust breyt-
inga á Iandamærunum í Pyreneafjöllum, þeir vildu fá
frönsku Katalóníu (franskt landsvæði, er var eitt sinn
í sögulegum tengslum við Spán, en er fyrir norðan
PyreneafjöII), Algier frá Oran til Blanco-höfða og nær
allt Marokkoríki.
Viðræður þessar, er voru túlkaðar, stóðu í 9 stundir.
Árangur þeirra varð aðeins loðin yfirlýsing og gengið var
frá úndirbúnirigi hernaðarlegra viðræðna. „Heldur myndi
ég láta rífa úr mér þrjár eða fjórar tennur, en að þurfa að
ganga í gegnum ]>etta aftur“, sagði Hitler við Mussolini
síðar i Frórens.
—o—
Franco var nú orðinn sannfærður um, að styrjöldin
myndi dragast á langinn og cngan vcginn viss um
sigur Þjóðverja. Hann bcitti öllum hugsanlegiun ráðum
til þess að draga allt á langinn og setja fram hinar
freldégústu kröfúr. Hann var nú svo öruggur um Suner,
að hinn 18. október var hann gerður að utanrikisráðherra
og var brottvikning Beigbeders túlkuð sem sönnun fyrir
hollustu Francos við möndulveldin. 1 nóvember var Suner
kVaddul’ til Bei’chtesgaden og Hitler lét í ljós óþolinmæði
sína yfii’ því, hversu það drægist, að Spánn féeri í
striðið.
Þegar liei’ var komið hafði þýzki flugherinn tapað
oi’rustunni xun Bretland. talir höfðu sínum hnöppum að
hneppa i Grikklandi og Noi’ðui’-Afi’íku. SeiTano Suner
bi’ást'ekki við, á þann hátt sem við var búizt. Þess í stað
i-æddi hátíri lengi uixx fjárhagsþrengingar Pyi-eneaskaga.
Þrern vikum síðar var hinn þýzki flotaforingi,
Canaris, scndur til Madrid til þess að ganga frá einstök-
uin atriðúm í sambandi við styi’jaldai’þáttlöku Spánar.
Hann stakk upp á því, að þýzkar hersveitir skyldu fara
vfir sþænsku landamærin liinn 10. janúar, en árásin á
Gibi’altar skyldi hafin lúnn 30. janúar. Flotaforinginn
varð steinhissa, er Fi’anco tjáði lronum, að ómögulegt
væri fyrir Spánverja að fai*a í sti’íðið á hinum tiltekna
degi. Caudillo virtist óttast missi Atlantshafseyjanna og
spænsku nýlendnatma í hendur brezka flotans. Hann
lagði cnnffemur áhei’zlu á, að matarskortur væri mikill
og gctuleysi Spánar til þess að þola langvinna styrjöld.
Taka Suez sett að skílyrði.
. Þegar landgöngu Þjóðverja á Bretland virtist sícgið
á fi’est um óákveðimi tirna, setti Franco fram nýtt skil-
yrði. Hann rnyndi ekki hi’eyfa sig fyrr en Suez væii í
höndum möndulveldanna, því að fyrr gæti hann ekki
vex’ið viss um, að Spánn yrði ekki að eiga i vopnaviðskipt-
um, er dfægjtíst á langinn.
Hirití 6. febrúar ritaði Hitler Franco bréf, þar sem
harin skoraði á hann lengstra orða að standa sig eins og
maðúr, án frekari tafa. Franco svaraði og lét í Ijós ævai’-
andi hollustu sína. Hann hvatti til þess, að haldið yrði
áfi’am undirbúningi árásai’innar á Gibi-altar af fullum
ki’afti. Þá bætti hanli því nýmæli við, að einungis skyldi
verða notaðar spænskar liersvéitir til þessa fyrirtækis,
búnar þýzkum vopnum. Jafnvel þótt öllu þessu yi’ði komiö
í kfing, gæti Sþatíri éltki farið i stríðið vegna fjárhags-
ástæðna.
Ribbenti’op skýrði foi’ingjanum fra þv', að Franco
hyggði alls ekki á styi’jöld. Hitler vaij rlveg gáttaðui’,
en nú hafði Ixonxun hugkvæmzt árásin á Rússland og ef
til vill hi’aus Honum hugur við að fara að dæmi Napo-
leons, að reyna innrás i Spán um leið. Töluverður spænsk-
ur liðssafnaður hafði verið dreginn saman með Pyi’enea-
fjöllunum og honum þótti öruggai’a að halda sér við
gönxlu aðfci’ðina við þjóðii’nar: „Eina í einu“.
Þannig tókst Franco að slá öllu á frest með kænsku,
svikum og fyi’irslætti og halda Spáni utan við stýrjöldina,
Bretum til ómetanlegs hagi’æðis meðan þeir stóðu einir.
F. í. H.
Almennur dansleíkur
véfður haldinn í Breiðfii’ðingabúð í kvöld. Aðgöngu-
nxiðar seldir eftir kl. 8.
Gtiðm. Grímsson
Framh. af 6. síðu.
urt og gestrisnin óviðjafnan-
leg.
Eg vildi geta sagt þetta á
islezku, því að liún túlkar
betur en enskan það, sem
mér býr i brjósti.“
Landafræði og
saga nátengd.
Frú Evelyn Stefánssoxx
kvaðst vonast til þess að geta
komið liingað sem fyrst aft-
ur. Hún liefði kynnzt landi
og þjóð nokkvxð, lært dálitið
i tungunni og vildi læra
meira.
„Það er annars ekki hægt
að kynnast íslenzkri landa--
fræði,“ sagði hún, „án þess
að fræðast jafnframt um
sögxi þjóðaiinnar og skáld-
skap hennar. Hver staður á
sína sögu unx atbui’ði og
nxenn. Viða liafa skáldin
komið og kveðið.
Eg er undrandi yfir því,
hvað vélár eru mikið not-
aðar hcr til að létta öll störf,
bæði á lieimilum og utan
] þeírra. Þegar á það er Ktið,
* að þetta liefir allt gerzt á 25
—3Ö ái’Uiri, þá er það undra-
vert.
Skrifar hún bók
um ísland?
Frú r tefánsson var spui’ð,
hvort luin mundi ekki hugsa
sér að ski’ifá bók um Island.
„Hér er margt svo nýstár-
legt og mei’kilegt, að það
þyrfti tiu ára rannsóknir,
áður en hægt væri að setjast
við skriftirnar fyrir alvöru.
En liver veit?
Og eg vil minnast á mat-
inn ykkar. Eg er orðin svo
nxikill skyi’vinur, að eg get
aldrei fengið nóg af þvi. Mig
langar til að læra að búa þaö
til. Viðhöfum sennilega feng
ið að reyna 25 mismuuandi
tegundir af súpunx og hverja
annarri betri. En bezli mat-
urinn er liarðfiskux*, hangi-
kjc' og skyr og ekki má
gleyma laxinxun og öllum
fiskinum.
Allir liafa verið svo góðir
við okkur og gætt þess, að
ekkert markvert færi fram-
hjá okkur á ferðunum um
Iandið. Og svo lxöfum við
vei’ið leyst út með gjöfum

r. Suncu^hi) — TARZAIM — m
Nú skildu leiðir með krókódílunxun. Annar synti að Tarzan, hinn til dr. Phil og Nita komu nú auga á krókó- „Yaraðu þig, Tarzan,“ kölluðu þau.
Zee, dilinn.