Vísir - 18.08.1949, Blaðsíða 4

V I s I II
Fimmtudaginn,, 18. ágúst 1949
D A .G B L A Ð
Dtgefandi: BLAÐADTGÁFAN VISIR H/F,
Ritatjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Austurstræti 7.
Afgmðsla: Hverfisgötu 12. Símar 16G0 (fimm linur).
Lausasala 50 aurar.
Félagsprenlsmiðjan h.f.
Sextugur í dag
Salomon Heiðar,
Sh rifsinfu s
um
Heiðar, skrif-Jkóra var lieiðqr einni
hjá Verzlun O. skeið.
Salomon Ileiðar er kvamt
Einkairamtak og rikisrekstur.
Mgrgimhlaðið hirti í gær athyglisverða grein um einka-
framtak og ríkisrekstur. Er þar frá því skýrt, að í
Noregi hafi ýms samtök tekið upp haráttu fyrir auknu
lýðræði og frjálslvndari stefnu í þjóðmálum, en gætt hefur
til þessa. Svo sem kunnugt er hafa Norðmenn lmeigst
mjög að svokölhiöum vinstri stefnnm, og tekið þjóðnýt-J
ingu og ríkisrekstur upp á sína arma. Konunúnistar vorú
þar tiltölulega sterkir um skeið, en el'tir að ófriðinum
lauk, hefur gengi þeirra farið mjög hnignandi og fylgi
þeirra þverr frá d'egi til dags. .Tafuuðarmenn liafa unnið
á og eru nú sterkasti flokkur þingshis. Hafa þeir verið til-1
töluiega róttækir, og virðist ýmsum, sem þeir keppist við
að ryðja kommúnismanum braut, þótt í orði sé haráttan
liáð gegn þeim og öllu þeirra atferli.
Norðmenn standa okkur Islcndingum langt að haki í
iíkisi* *ekstri og opinberum afskiftum af atvinnulífinu. Skal
enginn samanburSur á því gerður, en Jiess eins má geta,
að hér á landi hel'ur rílað margskyns einkasölu með hönd-
um, svo sem verzlun með áfengi, tóbak, viðtæki o. fl. Ank
þess rekur ríkið svo margskonar fyrirtæki, svo sem síldar-
verksmiðjur, tunnuverksmiðju, irésmiðju í Silfurtúni, vél-
smiðju, niðursuðuverksmiðju, liifreiðaakstur á langleið-
um, ferðaskrifstofu og gistihús. Opinberar nefndir hafa
allt ráð einstaklingsins í hendi sinni, þannig að cnginn
maður má lengur reisa girðingar umliverfis hús sitt, án
Jiess að fá tit þess leyfi og í engin atvinnufyrirtæki verð-[
ur ráðist, nema þyí aðcins, að nokkrar nefndir liafi lagt
yfir það blessun sína. Einkaframtakið er gersamlega lamað
og skiifstofumennskan í algleymingi, en J>ó með opinber-j
um seinagangi, senv alknnnur er, en af öllu |>essu bíðitr
þjóðin óbætanlegt t jón.
Auk Jiess, sem ríkið hefm* atlán ofangreindan atvinnu-
rekstur með höndum, hafa bæjarfélögin ekki látið litut
sinn eftir Iiggja. Er |>ess skemmst að minnast, að flest
bæjarfélögin liafa togararekslur með höndiun, sem virðist
munu rejmast sumum Jieirra ofviða. Innan rítds og bæjar-
félaga starfa svo stjómmáiaflokkarnir, scm eru einslconár
ríki í ríkinu, en undir Jieirra náð telja ýinsir sig eiga allt
að sæéja og virðist J>að i mörgum tilfellum ekki fjarri
lagi, þrátt fyrir allt lvðræðislijalið og frelsisbaráttu flokk-
anna hvers um sig.
Um afkomu einstakra opinberra fyrirtækja, skal hér
ekki rætt að sinni. Hitt virðist sönnu nær, að hver einstakl-
ingur geri sér Jiess fulla grein, hvort hér sé um eðlilega
og heilhrigðfl þróun að ræða. Sé |>að svo, að einstaklingar
<>g samtök einstaklinga í Noregi, neyðist til að hefja har-
áttú gegn opinberum rekstri Jiar í landi og fyrir auknu
írjálsræði, sýnist tieldur ekki fjarri lagi, að menn taki að
rumska hér heima fyrir. Ber Jiá að vinna að því tvennu,
að létta höftum og hömlum af einkafrámtakinu, ep vinna
jafnframl að aukmi lýðræði innan stjórnmálaflokkannfl og
Jijóðfélagsins, en með því einu móti verðm* einstakl-
ingnum skapað nokkurt öryggi og Jiað tryggt í framtíðinni.
jÞót't mörgum kunni að falla vel, að eiga allt sitt ráð undir
nnnarra náð, nnmu menn vafalaust fella sig hetur við, að
húa við mannréttindi, sem ekki verðui* fram hjá gengið af
J>\ í opinbera, en slík réttindi hafa menn ekki átt við að
t.úa um langt árahil. * j
Kosningar fara senn í höiut og virðist þá ékki úr vegi
að menn geri upp reikningana og taki afstöðu til opin-'
herra afskifla í ölluni þcim myndum, sem Jiau hafa hirzt
:í að undanlörnu. Kjosa menn frelcar opinheran rekstur og
opinber afskifti, en frjálst framtak og alliliða lýðræði? Um'
jiað ciga kjósendur að velja. Að vísu eiga allir Jieir flokkar,
sein nú ganga til lcosninga nokkra sök á Jiróuninni undan-
iurin ár, en sök Jieirra er Jió ekki ein og hin sania og vafa-
-taust skýrast línurnar í þeirri kosningábarátfu, sem í
J'önd fer. Frelsi einstaktingsins 'verður aldrei of mikið, en
opiiiber rekstur á aðeins rétt á sér innan þröngra tak-
lnarka.
Salomon
stofustjóri
Ellingsen, er sextugur i dag.
Hann er maður vinsíell og vel
látinn af ölluni, sem lionum
kynnast og ber niargt til.
IJrúðriíenni cr liann einstakt i
allri framgöngn, ljúfmenni i
kynningu, söngelskur og list-
hneigður, en auk Jiess grand-
\ ar maður til orðs og æðis.
Salomon Heiðar réðist
ungur maður til verzlunar-
starfa hjá fósturbróður sin-
um Ágústi Flygenring í
Itafnarfirði. Réðist liann iil
þeirrar verzlunar árið 1996 en
starfaði Jku* óslitið i 20 ár og
gegndi þar ýmsum trúnaðar-
störfum. Var hann þannig
seudur til Spánar, sem erind-
reki fyrirtækisins, enda hófði
Flygenring umfangsmikla út-
gerð, og dvaldi liann þar um
skeið. Jafnframt verzlunar-
störfufn í Hafnarf. var Heiðar
kirkjuorganisti og tók mik-
inn þátt i öllu sönglifi bæjar-
ins. Sjálfur hafði tiann aftað
sér víðtækrar kunnáltu á þvi
sviði, án verulegrar liand-
leiðslu annarra, en um tangt
skeið tiefir hann urinið að
tónsmiðum og liafa stini lög
lians verið gel'in út en fleiri
mun’u liggja hjá honuin i
bandi’iti.
Árið 1928 réðisl Ileiðar ii!
verzlunar O. Ellingsen bér í
hænum, en Jiai* hefir hann
starfað óslitið síðan. Uin
skeið var Jiann einn at' for-
ystumönnum Karlakórs
Reykjavikur og formaður
söngflokksins um nokkurn
tíma. Hefir liann farið
utan með Karlakór Reykja-
vílcur, en svo seni kumiugt ei*
liafa ]>ær ferðir reynzt íandi
og Jijóð tit sóma. Formaður
Samhands íslenzkra karla’-
ur maður og á uppkomin
hörn. Árna vinir liáns liorium
og f jölskyldu hans attra lieilla
á sextugsafmælinu, og Jiakka
honuiri unnin störf og alla
viðtcynnlrigu.
G. K.
Vantar stúlkur
tii að ganga um beina.
Brytiun, Hafnarstræti 17.
8EZT Aö AUGLYSA1 VISI
SAUMA
lcjóla og kápur.
111>1>!. í síma 80245.
Albanir skjóta á
gríska herinn.
Herstjórn grísku stjórnar-
innar skýrir frá því, að 192.
herfylki grísku uppreistar-
manna hafi yerið gereytt, er
það reyndi að komast á flótta
úr Grammosfjöttum.
Átján uppreistarnienn voru
felldir, margir særðust, en 44
voru teknir liöndum. McðaÍ
Jieirra handleknu var Bande-
lcos. en hann er einn lielzti
foríiigi upreistarmanna.
Stjórnai’herinn h’cfir cinnig
tekið mikílvæga liæð í ná-
greinii við Alevista, ]>orp
nokkurt á aðat-hirgðaleiðinni
frá Albaníu. Þegar liermeun
stórnarinnar voru að hreinsa
til á þessu hardagasyæði
skutu albanskir landamæra-
'véfðir á þá.
Alexander Diomedes, for-
sætisráðherra Grilctcja, tjefir
gert sólcn gristcu sljórnarinn
ar að umtalsefni og segir að
vegna þess hve liún tiafi geng-
ið vel sé nú meira öiyggi i
Grikktandi en verið tiafi J>ar
um margra mánaða skeið
SKIPAÚTGCRÐ
RIKISINS
n
HEKLA
//
Far:seðlar í næstu Glasgow-
ferð skipsins 29. ágúst frá
Reykjavílc vovða seldir í
slcrifstofu vorri næstlcom-
andi mánudag lcl. 1 4 eftir
hádegi. Sama dag verða
seldir hjá Ferðaskrifstofu
ríkisins. farmiðaí* í skemmti-
ferðir í Skotlandi. Naúðsyn-
legt er, að l'ar|>egar leggi
fram vegal>réf sín.
♦ BERGMAL ♦
„M. T.“ ritaði í Bergmál
í gær, en vegna þess, að bréf
hans var svo langt, var ekki
unnt að birta nema lítið eitt
af því þá. Hér fer á eftir enn
einn kaflinn af þessum hug-
leiðingum hans um knatt-
spyrnu á íslandi:
*
,,En livaö skeður svo, þegar
knattspyrnuleiðtogar okkar
ræfta um leikinn við Jlani og
raunar fleiri leiki hliSstæða. Jú,
þeir segja: ,.Við erum engan
veginn óánægðir meö frammi-
stööuna. Þetta kefnur allt
saman." Það er nú svo. Við cr-
um elcki lengur neinir nýgræS-
ingár í knáttspyrnuiþróttinni,
við höfum séð l>olta fyrr en í
ár. Eg þori að fullyrða, aö
lcnatLspyrnan í dag er ekki á
liærra stigi en fyrir 15—20 ár-
um. í’eir, sem fylgzt hafa nieð
þessum mátum, muna ef til vill
leik Islendinga viö ÞjóSverj-
ana, sem hingaö kornti áriö
T934 eöa 1935, eg man elcki
hvort áriö. Þá var sýnd knatt-
spyrna, sem maður man eftir.
Eða hver man ekki eftir K.R.-
tríóinu, sem -svo var nefnt ?
( Steini, Gislá’ óg rtans Kragh) ?
Þessir menn voru ekki feiinn-
ir að skora mark. ]>egar |Sví
var að skipta.
( Nú er ekki flóarfriöur fyr-
ir þjálfurum og utanförum.
Þjálfarar eru sjálfsagt á-
gætir og hráðnauðsynlegir.
En hvers vegna er knatt-
spyrnan svona á vegi stödd?
Eru strákarnir óduglegri í
dag? Tæplega trúi eg því. Á
sína vísu eru þeir sjálfsagt
fullt eins röskir, ef a5 líkum
lætur.
*
íslenzkir knattspyrnumenn
j>ola engan samanhurð við hin-
ar Norðurlandaþjóðirnar í
tandsliðslceppni. Hér er ekki
átt við Finnana, sem hiugað
konui, lélcu hér á rhalarvelli, sem
þeir eru állsendis óvánir ög
hafa löngum verið lakastir
Norðurlandaþjóöanna í knatt-
spynm. Viö skulum gera okk-
ur Ijóst í eitt skipti fyrir »>11. að
erlendir þjáífarar eru okkur
gagnslausir, meöan viö verö-
úm að æfa og keppa á malar-
velti. Slíkir vellir eru hvergi
notaöir í alvarlegri keppni á
Norðurlöndum nema hér og
meðan svo er, verðum við til
athlægis í kcpj>ni á Norður-
löndutn. Og nú erum við orönir
leiöir á þvi að vera hlægilegir.
Okkar strákar eru ágsetir aö
upphtgi í knattspvrnu, fljötir aö*
læra og áhugasamir, en J>á
vantar grasið.
Nú er það alvarleg áskor-
un mín, og mjög alvarleg, að
íþróttavellinuin verði breytt
í grasvöll og það í hvellin-
um. Við skulum heldur láta
kappleiki niður falla á með-
an, en láta strákana halda
sér við á smærri æfingavöll-
um bæjarins. Svo skulum við
sjá til.“