Vísir - 18.08.1949, Blaðsíða 5

Vísir - 18.08.1949, Blaðsíða 5
Fimmtudaginn 18. ágúst 1949 .. .. ■■■ .. ■ -I ■ ...■ It h 'l.M ~M .. l' lll' lÍiBÉI V I S I R Borgíi, Finnlandi, 11.8.’49. framkviema samnorrænna' segja sögu handritanna i Síðastliðna átta daga liafa menningarhugsjón. Danmtirk stórum drá'ttum og gat eg vinir Gautaborgnrhugsjónar- innar haldið mót hér , Borgá, bæ Runebergs. Én hvað er [)á átt við mcð Gautahorgarhugsjón- inni? hessi hugsjón er meira en og Noregur voru hernUmirí af Þjóðvérjiim, Isíánd aí'' |iví. barídamönnum. Fiunar hörð- ust gegn Bússum og Sviar sátu sem á nálum í hlutleys- isklip.il sinni, sein til allrar hamirígju, há’ði fvrir þá og vitanlega ekki skorast undan 100 ára gömul og faðir henn-diinar Nrírðuirlandaþ'jÖðirnar, ar var danska skáldUF tókst að varðveita. Síðan komst á, Itefur Grundtvig, sefn víðfnegur cr ^ vopríahlé fvrir andagift, luigsjónir og svo margs verið að gæta, ot I rjálslyrídi. Aður en nokkur lýðháskóli var stofnaður á Norðuiiohd- um, meðáii alþýðan lá í tlái þekkingárleysis og hugsjóna- svo mikið þurft að þyggja, að Gautahorgárhugsjóniit Iiel'ir ekki enn orðiö raun- veruleiki. En baráttan fyt’ir Jiessari hugsjón heldur á- smæðar, kom Jicssi andans fram og einn liður í þeirri jöfur með Jiá liugmynd, að haráttu er sá að h'alda iríeð- reistur skyldi liáskóli háslcól- andi nániskcið á Norðtuiönd- anna i Gautahorg og hann unum lil skiptis. skyldi vera sainéiginlegur I ár var hier Runebergs' sjálfsagt það væri, að Danii; lyrir öll Norðurlönd. j valinn sem samkomUstaður. j skiluðn okkur handritunuin, Grundtyig hugsaði sér G. P. (). Christiansen var tók hann hjónaskilnað. Ef þennan liáskóla, sem háborg eins og lyrr í hroddi fylk- norrænnar menningar, með ingar og honum liafði lekist Handritamálið. A mánudagskvöldið hélt eg erirídi um liandritin og gerði grein fyrir sögu þe'i'rra og liversu dýrmætur f.jár- sjóður |iau eru okkur Isleml- ingum, bæði frá vísindalegu, þjóðlegu og inannlegu sjön- armiði, orölengi ég það ekki frekar, |>ví allir Islendingar eru einhuga i því máli. Að erindi mín loknu tók (’.. P. (). til niáls, hef eg aldrei heyrt útlending haltla svo rökvisst og einlæglega á okkar mákstað sem iiann gerði. Sem dæmi þess, hversu samhyggð meðal þjóða> hvar Selrí þ;rr eru í heimimnn, IivClur ríkisstjórn Dana til Jæss að flýta afgreioshi Jæssa ináls. Handritin eru eini jijóð-, legi arfur Islendinga. Pau eru skrifuð á Islandi. Pau fjalla um íslenzk málcfni og sýna íslenzka réttla’tistiuinningu og ást [ijóðarinnar til.sögu og hjón skilja, l'er koua í sam- j eiginlega bréfakistu hússins! og tekur þau hréf, sem hún * hefur koniið með í félagshú-! margir snjallir engan rétt á þeim bréfum. Alveg sama máli gildir ís- lenzku liandritin. Þau voru gefin llafnarháskóla, seni einnig var Islandsháskóli jiá, Hugsjónin svaf í hundrað ár. a.m.k. 300 prófessora. Pessi að smala saman fyrirlesur- liáskóli átti að vera í Gauta- um frá ölhnii Nprðurlönd- lx>rg, sökum þess, að lega uni einkum voru mcÖal fyr-jjð. Vitanlega á maðurinn hennar er bczt allra norr- irlesaranua ænna horga, hún er svo að Finnar og sænskumælarídi segju mitt á Nörðurlöndum Fhinar og ínun ég síðar og.hún snýr móti vestri þ.c. j minnast á það, sem mér Englandi og Ameríku. Til fannst skara fram úr. gamans má geta Jæss, aðy Namsskeiðið var hált nað,1 eða Danakonungi, sem einn (irundtvig vildi gera J>a Jiegar eg kom til Borgá, enjig var Islandskonungur. Nú kröfu til kennara Gautaborg- Jiangað kom eg s.l. sunnu: er llafnarliáskóli ekki Is- ar-háskólans, að þeir skildu,1 dag kl. 11 f.h. Upp úr liá-' landsháskóli, haníi er nú í skrifuðu og töluðu ísienzku. deginu var lagl af stað í Reykjavík, nú er Dana- skenuntilerð ut í skcrjagarð- konungur ekki Islandskon- inn við Borgá. Kg þékkti migur en æðsli maÖur lands- laa í Jiessum íríða hóp og ins er forsetinn á Bessastöð- Eius og nærri má geta, var þur eð ínér lannst útsýnið um. Grundtvig allt ol' langt á heltlur takniarkað þaðan sem j Enginn andmielti sjónar- undan' sínum tima og í ég sat í hátnum, vippaði eg miðiim okkar C. P. (). og Jumdrað ár svaf Jæssi hug- mér upp á Jiak lians. (Pessi fimiskur doktor, Marlti sjón Þyriiirósarsvel'ni. j bætur heilir á særísku „sjöl- Ruuta, gat Jæss, að lianii Atburður, sem gerðist ut- l"'' <>g nota Finnar alhnik- Jjekkti hliðstætt dæmi. Finrí- an Norðurlanda, varð Jiess *ð slíka báta til skeininti- m* hefðn átt gömul handrit valdamli, að hugsjónin vakn- j ícrða, síðnn Bússar tóku j Rússlandi. aði á ný. Er Adolf llitler bátana þeirra i stríðsskaða- komst til valda í Þýzkalandi biétur). árið 11)33, hélt liann því i Ekki Jjarf ncnia einn gikk fram, Pýzkaland og Norður-[í liverri veiðistöð, brátt hætt- löud í sameiningu, ættu a'ð j ust fleiri við á þákið og með- vcrðajal þakfaranna sá ég liáan og rituni og Jiað gerðu Rússar. Er umræðtinuin var lokið, gat C. P. (). [æss, að hann vondan J strax í hug, að þessi tignár- 'mýndi skáklskapar. Pau eru Jiekkt og clskuð af gervallri íslenzku þjóðinni. Pessvegna ber að senda Jiau liéim til Islands. Dörísk réttlætistil- linning og þákklæti tyrir þá þýðingu, seni gömlu skinn- bækurnar hafa haft fyrir andlega þróun í Danmörku og Norðurlöndum, gerir af- hendingu Jieirra að siðferðis- legri skyldu döusku þjóðar- innár. Jörgeri Bukdal, rithöfund- ur, Danmörku. JÓrgen Dahl, hémdi, Nor- egL Josef Olsson rektor, Sví- Jjjóð. lldiner J. Wahlroos, rit- stjóri og rektor, Finlandi. Askorunin var samþykkt í 1 > ) einu hljoði, eins af 35 dönsk- uin Jiaittakendum, sem Sví-‘ um, Norðmönuum og Finn- um og Fimilanttssvium. Er ákveða skyldi fundar- stað næsta Gautahorgar- námsskeiðs, létu fulltrúnr allru þjóðanna í Ijós Jiá ósk, að' Jiað vrði á Islándi. Par eð ínér var ókunnugt um, hvort íslendingar niyndu vilja skipuleggja slíkt náms- skéið, gat eg ekki gert ann- að én veitt upplýsingar um largjaíd til ÍsÍaríds og verð- lag lieima. Iíal'i íslélizkir héraðsskólakenna ra r eða aðrir íslenzkir æskulýðsleið- togar áhugá fyrir Jjessu máli, eru þeir vinsamlega béðriir að skrifá untlirritiið-' um Róntoftevej 41, Söhorg, Köhénhavn, Danmark, eða Höjskoleforstandér cand. mag. C. P. O. Christiansen, Grundtvigs HÖjskole, Fretl- riksborg, Danmark. Eg imm síðar skýra nán- ar frá Jiessu merka náms- skeiði, en flýti mér nú að senda þessar linur svo áskor- unin komizt sein fyrst lieim en hún er þegar birt i finnsk- um blöðúm og á Jeið til allra hinna Norðurlandanría. Ölafur Gunnarsson, frá Vík I Lóni. VilS nazista í op- inber embætti. Pýzkur kommúnistafor- sprakki í Austur-Þýzkalandi telur rétt að ráða fyrrverandi nazista til opinberra starfa, ef trygging er f>TÍr því að þeir sé andvígir Bandaríkja- ntönnum. Þetta kom í Ijós í viðtali. cr birt var í „Naclit-Express“ og gefið er úl með leyfi Rússa á liernámssvæði þeirra í Þýzka- lautli. Þar segir. A\altcr Ul- bricht nokkur, sém er liátt- sctliir í efnáhagsnéfntl Rússa i Austur-I’ýzkalandi, að tiini sé til koniinn að leyfa Jijóð- nékiuuu Þjóðvorjuni að taka við emháettum við þcirra hæfi til þess að vinna að érídur- reisn landsins. Ulbricht fullyrðir í yiðtal- inu að margir nazistar liafi tekið sinnaskiptum síðan Hitle.r beið ósigur sinn og ýiiisum Jieirra sé nú Ijóst, að „yfirgangssenii lierjiánisliðs Bandaríkjanna i Þvzkálandi miði að eyðingu Jiýzku þjóð- arinnar.“ frelsa heiminn og inenningarboðlierar. Þá1 tígulegan marín, sem ég veitti vöknuðu nokkrir Norður- sérstaka athvgli. Mér flang landahúar við, Þegar Finnar urðu sjálf- stæðir 1 desember 1917, hefðu Jieir farið Jiess á leit við Sovétstjórríiiia, að luin skilaði þeim Jiessum hand- gegn pessari hugmyntl. Frcmstur í Tlokki þessara hera áskorun til tlrauin og snérust öndverðir svipur hlvti að vera C. P. O.,-1 danska Ríkistlagsiiis og rikis- og Jiað revndist rétt vera. stjÖrnarinnar undir atkvæði Þessi 182 cm. höfðingi halði næsta dag og hað þáttlak- inanna var C. P. (). Clirist- frétt, að Islendingurinn væri endur að ihuga málið. iansen skólastjóri Friðriks- uppi á þaki og nú kom luuinl Þriðjudaginn 9. agúst var luirgarháskóla, sem Isleiui- til Jæss að lcita hans. I svohljóðárídi áskorun borin ingum er að góðu .kiinnúr | Við lögðunist endilangir á'nndir atkvæði og samþykkt fyrir ötula baráttu hans hátsþakið og horfðum upp i 'í cinu l'yrir þvi, áð Danir skili olck- ur handritunum, Holger Kjær og Paul Engberg, kennarar á Askov. P. O. Christiansen hóf liarátlu í anda Grundlvigs og ef sfríðið heí’ði ekki skollið á, hefði nú sennilege gnæl’t saninorræim háskóli á liajð einni í Gautaborg. Baráttan heldur áfram. Striðárin voru ekki ólijá- kvæmilegt tímabil til þess að heiðan FinnlaiidShimjiiinn. Brátt har Jiað efni á góma, sein. (',. P. (). lá mjög á lijarta. Hvað getum við nú gert til Jiess að flýta af- hendingu ísJenzku handrit- anna? C. P. O. kvaðst hafa hugsað ser að semja áskorurí til danska Ríkisdagsins og ríkisstjórnarinnar, og l'á hana samjiykkta á þessu móti, þar sem svo margir fremstu menn Norðurlanda voru samankomnir, spurði hann, hvort eg viídi ekki — Opið bréf frá fimmta Gautaborgarnámsskeiðinu til ríkisstjórnar og Ríkisdags Danmerkur: Finimta Gautahorgar- iiámsskeiftið sainankomið í Borgá og með JiátttakeiHlum frá fimm norrænum (ijóðum tekur einhuga unilir hæn dö nsku lýðháskólas tj óra u ná, um að íslenzku hándritin verði scntli hciríi til Islands. Gautaborgarnámsskeiðið, ér vinnur að aukniim skiliiingi meðal norrænna þjóða og Þessi bandaríska stúlka er mjög dugleg að sitja hest, jafn- vel þótt hann sé lítið scm ekki taminrí. Hún vann í sum- ar fyrstu verðlaun í keppni, er fór fram í Palm Springs í Kaliforniu í að sýna lisitir svipaðar þéírri, er niyndiu, I V.-' i . . symr.

x

Vísir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.