Vísir - 25.08.1949, Blaðsíða 4

4
V 1 S I R
Fimmtudagiim 25. ágúst 1949
WISIR
DAGBLAÐ
Dtgefandi: BLAÐAOTGAFAN VISIR H/F,
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteiun Pálsson.
Skrifstofa: Austurstræti 7.
Afgreiðsia: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (fimm línur).
Lausasala 50 aurar.
Félagsprentsmiðj an hi.
Lög og réttur.
Sýning Slysavamafélagsins
í Tivoli á sunnudag.
Slysavarnadeildin „Ingólf- bæjarins og f jöifárinnar um:
ur“ hér i bænum haföi ferðargötu frá bænum að
skemmtun í Tivoli í gær. 'skemmtistaðnum. Ekki
Hún var mjög vel auglýst í luirfli annað til en að línan
blöðum bæjarins og útvarp-
inu og nefnd „Fræðslu- og
sýni ngarda gu r S lysavarna-
deitdarinnar Ingólfs í Reykja-
slitnaði til ()ess að eldflaugin
færi miklu lengra en á að
vera og ank Jiess þvert úr
leið. Nokkrum dögum fvrir
yík“. Meðal
skemmtiatriða
auglýstra skemmtunina korn einn af
^ t'ram^iil aræ^n^’ seni sUorna ætti af Jlagsins
,i björgunarsveit
Svo er sagt, að kommúnistíslcur rithöfundur
nokkrum árum neitað að telja tokjur sínar
skatts, svo sem lög gera ráð fyrir, og neitað ennfremur aðj £TRevkja>dk' Skvldi. sá
greiða þá skatta, sem honum voru gerðir, með þeim rok-J h‘f.^t k} 9 s-ðdcgis
um, að liann væri mótfallhm núyerandi þjóðskipulagi, og Qg fVf ^ ^ - skemmtisti^_
vildi engu fé miðla því til franxfæns. Malið geldc sinri -n
•gang og ekki er annað kunnugt, en að það hafi leyzt á við- Eg varg undrandi yfir þyi
vera
ekki
sýnd í
í heild.
smápörtum, en
aðeins nokkuð
unandi veg fyrir báða aðila. Rithöfundurinn varð að greiða að björglinarælingin skvidi
„keisaranum það, sem keisarans er“, — almennmgur fékk
•ókeypis skemmtun, en gerðarþoli viðunandi ákúru, sem
sýnist liafa borið einhvem árangur, þar cð sagan mun
eklci hafa endurtekið sig.
Um þessar mundir ræða blöðin miklu alvarlegra mál,
þar sem allar eignir einhvers viðkunnasta rithöfundar þjóð-
nrinnar liafa verið aiiglýstar til upfiboðs. vegna ógoldinna
áætlaðra skatta. Skal strax tekið fram að málið liggur
eklci ljóst fyiir, þannig að það vcrður ekki ræt.t með 1‘ull-
um rökum, en ástæða sýnist til að setja fram 'um það al-
mennar hugleiðmgar, með því að liér er alvárlegt og ó-
skemmtilegt mál á döfinni.
Halldór Kiljan Laxness liefur hlotið þá viðurkenn-
ingu, að sumar bækur lians hafa verið þýddar ú erlendar
tungur, og einverið vatín, sem „bók mánaðarins“ af am-
erísku útgáfufélagi. Talið er, að rithöfimdurinu hafi feug- ...
iö viðunandi umbun verka sinua, en greiðsla imin hafa ^sav3! n -detags.ns
farið fram í dollurum, sem er eftirsótt vara af bönkum björgunarsN e ilftrmaðu’
var björgun- stai'fsmönnum Slysavaruafé-
til min og spurði
deildarinnar livort ég vildi sýna sér rneð-
íerö fallbyssuunar. Eg neit-
aði því vegna þess, að ekki
ovru tif viðeigandi skot, ný.
Þegar eg vár meðal átiorí'-
enda og sá fallbvssuna
eg
eðá
ef þær eru eldri en vera ber
og þó einkum, ef þær eru
t'kki i góðri gevmstii. Eld-
ftaugarnar með 400.(KK) kerta
ljóla styrkleika liafa einnig
reynzt inér öruggar, en þær
voru ekki rétt sýndar á
skemmtistáðnum, að því
leyti að of langur tími teið
ínilli slcotanna. Öll
me rk j alj ósatæk i 11 e f i
reynt ýmist í Örfirisyy
austur á sönduin Skaftatylls
sýslu, en aðeins í viðurvist
eins til þriggja mauna.
adkgnniUtnntl c tm,á í e
Undantekning í‘rá þessari
reglu er þó sú, að 194ö kom
eg með ný björgunarta'ki frá
Euglandi, sem npkkruin
boðsgestum voru sýnd á
Grandagarðinum og sum
reynd, en ekki í æfinga-
skjmi.
B j örg u n arsve i t „ I n gó I f s “
hafði svo lítið attiafnasvieði,
að órnögulegt var að stitta
tækjum rétt upp, enda gerði
hún það ekki. Slcotmaðuriim,
sem á að standa lremstur og
þarf að lial'a mest athafna-
svið, til þess að gela stjóru-
ar líuunni sem næsl mark-
inu, var svo að scgja i sjálf-
heltlu og gat því lítið að-
hagnýta á (iia'tlaðan og æski mundi hyssan lirökkva 1—2 en,*a *nlf' *'"a" 1
neinu skotinu svo nálægt
Reynslan varð sú, að kassinn ^ ,T,ar^'ni1’ seni hetði, ef
með fallhyssunni fór meira
en tengd sina aftur á bak, , na'gilegt
standa þar á kassa, sagði cg
við mann, sem h já mér stöð,
áð mér væri itla við að sjá
af tækjurn og merkjum þot-} iallbyssuna þarna. Frá okk-
að, sem nota ber samkvæmt. ur að sjá var bilið milti al't-
alþjóðalögum og reglugerð- urenda bvssukassans og járn
um. Aftur i móti voru sýnd stótpa, á ræðupáltinum, 4—6
áhölti og tæid, sern ekki eru þuint. Eg hað mannjnn að
tit á björgunarstöðvum Slysa taka eftir, þegar skotinu
varnafýtags ísiands hér á væri hleypt af, þvi að ef ná-
landi tæki og áhötd, sem kvæmlega og rétt væri stiltt
ég tet engan möguleika til að og púðrið hæfilega sterkt,
legan hátt. uema á örfáum. þumlunga
stöðum, bótt til yæru.
Allir
1 athafnasvæðið hefði verið
sig við tiltölulega smáa1
cklci verður talin gjald-
er
og einstaklingmn. Svo virðist ennfrenuir, sem tekjurnar
hafi verið laldar frain, þar eð Laxness tetur skattana á-
kveðna of háa í upphali og kærir alla Jeið .til ríkisskattu-
nefndar, sem gerir homun að greiða í slcalta nokjkuð á
þriðja luindrað þúsund krónur. Ekkert verður um
ttæmt á hvaða rökUm ríkisskattuncfnd hyggir úrskurð
sinn, en til þess verður að ætlast, að hann sé ekki upp-
kveðiun út í bláinn. Hitt er aftur yafalausl, að liafi Ilatt-
tlór Iíiljan Laxness notið fyrirgreiðslu erlendra hókaút-
gefenda við útgáfu þá, sem uni ræðir, hefur liann lilotið
minnstan hluta þeirra tekna, sem af útgáfunni hafa flotið,
jafnvel þótt þar sé miðað við ritlaunin ein. Hinn erlendi
meðalgöngumaður stingur öllum kúfnum í sinn vasa, en
rithöfundurihn verður að sætta
þóknun, aulc sæmdarinnar, sem
skyld. Auk þessa er svo 1‘ullyrt, að greiða verði skatt í
Bandarikjunum af þeim tékjum, sem rithöfundur fær
vegna bókaútgáfu þar, en engir samningar varðandi skatt-|
greiðslur munu vera fyrir hendi, milii BandarOcjanna og
íslands, en það kemur ni]ög hart niður á mönnum oft og
einatt, afli þeir einhverra tekna vestanhafs, sem skatt-
skytdar eru í báðum löndum. Sýnist full ástæða tit, að
skattayfirvöídin taki af nokkurri sanngirni afstöðu til
slílcra uiála, eu varist umfram allt að eyðiteggja menn
gersamlegu fjárhagslega, jafnvel þótt þeir sýni 'einhverja
þrjózku af dutlunguni eða fákunnáttu.
Halldór Kiljan I^axnéss á sér marga dáendur, iitan
kommúnistaflolcksins sem innan. Ekki ber þetta svo að
skil ja, sent allt sé góð og gild vara, er frá hans hendi kein-
ur. Síður en svo, — suml er leiðindarifst og „vélstrokkað
tilberasmjör“ eins og Vefarinn milcli og Atoinstöðin. Þar
sem Laxness tekst hinsvegar upp, ber hann langt af flest-
iiiii ísleiizkum rithöfundum og sóinir sér þar vel á lieim.s-
mælikvarða. Slíkan mann á eklci að cyðileggja tjárliags-
lega með þröngsýnni lagafúlkun, og i'aunar engan slcatt-
greiðanda. Skattayfirvöld eiga engu síður að gæta réltinda
en skyltlna skattgreiðendanna.
Allra raka vegna verður að vona, að liér sé elcki meira,
hneykslismál á ferðinni, en svo, að úr því rnegi bæta moð
góðum vilja og mildri lagatúlkun, þótt fullur réttur verði
Iryggður og á engan haltað, en að sjállsögðu eiga ein lög
að gilda fyrir alta skattgreiðendur. Sennilegt virðist, sem1
háðir aðilar liati nokkuð til síns ináls, en sé svo," ætli að
j-eynast auðvelt að fá leiðréttingu fyrir tilstuðkm hlnt -'
Hðeigandi ráðuneytis.
taunaðar starfsmenn
hver
á-
l'é i agsst j ó rn inni ve i t.
Hvað björgunaræfi ngu na
Merkjaljosabvssurnar liata snerlir virðist inér það full-
revnzt mér ö.rnggar og skot konlið Sagt, að ucfna slikL
samt
eða á að vita. að allar línu- þeirra trygg. cn reynsla min <d'ræðslu“.
hyssur, etdflaugar, kólfar, á þeim er of stutt til þess að ( Skennntunin var lialdin í
merkjat.jósabyssur og bvggja sjálfstæða skoðun á fjáröflnnarskyni fyrir tleild-
Stóru
ina. Það vissu allir. En mér
, ð merkjaljósaeldftaugai' þarfu- tnolagitdi þeirra.
ast nákvæmrar ineðferðar merkjaljósin með 150.000 fin‘nst taícniörk fyrir þvi. sem
og jafnvel þótt ýtrustu var- kerlaljósa styrlcteika liafa gera ma lif fjáröflunar fyrir
færni sé gætl, getur hvað lít- einnig reynzt mér övugg og Slysavarnafélag íslands og
ið scm lit af her valdið slysi. liættulaus, ef eldflaugarnar dej|dir þess?
Mig furðaði, að sjá stórum eru eklci eldri en tilskilið er,
cldftaugum skotið í áttina lil en geta verið stórhættulegar
Framh. á 7. síðu.
♦ BERGMAL ♦
Þa<5 er fróÖlegt aö kynnast
vinnubrögöum þeim, sem
viö höfö eru við byggingu
votheystumanna, sem blöðin
hafa veriö aö segja lesead-
um sínuni frá síöustu dagana.
Þar er verkhyggni viöhöfö
og hún sparar margan skild-
inginn, víst er um það.
*
En þaö cr fleira. scm sparast
meÖ þessuni votheysturuum en
vinnutaitniii viö að smíðá þá.
með þfim tækjuni. sem notuð,
eru. Votheys.verkun sparar
mikiö vinmi.afl og |>egar vinnu-
afl er bæði af skornum skammti
og tlýrl, þá er það mikils virSi.
I'ao er hregt að slá jafnt og þétt
og flytja livanngræn grösi.n
beint af Ijánni að blásaranum,
sem saxar grösin og sendir þau
siðan upp í turninn, þar sein
þáu bíðá til vetrárins. I'efta
ætti sennilega að vera tveggja'
manna verk og kannske gæti
cinn röslair maðttr unnið þetta
hjúlparlaust, ef nauðsyn kréfði.
*
En vinnusparnaðurinn. er
ekki htð eina, sem gerir
þessa turna hagkvæma fyrir
íslenzka biiendur. Vothey
hefir meira næringargildi
fyrir bupeninginn en hey
sem verkað er með venjuleg-
um aðferðum, þurrkað á
velli eða hesjum. Er það
mikilsvert atriði.
*
Munurinn á fóðurgiltlinu er
fjórðungur og má segja um það.
að munar um minna. Eg geri
ráð fyrir því, að með þessuin
samanburði eða útkomu sé átt
við það, að verkunin sé eins góð
og hægt er að krefjast. Verður
numurinn þá greiuilcga enn
mcírj, þegar tillit er tekið til
þess, að hey eru nú oftast nær
rrfeira og minna hrakin og tapa
þá vitanlega næringargildi síntt,
mikið eða Htið. En þessi munur
á næringargildi fóðursins kem-
tir og fram í þvi — ef dæminu
er vikið aðeins við—- að fjögur
kýrfóður af hevi með hinni
aldagömlu verkunaraðgerð
verða að fimm, þegar græn
grösin ent sett í vothevsturn.
Þar skapast því möguleikar fvr-
ir bóndann til aö fjölga naut-
peningi sínum, án þess að heyja
meirá en áðttr
*
Það var líka eftirtektar-
vert, sem sænski verkfræÖ-
ingurinn, er hér hefir verið
í sambandi við þetta, lét sér
um munn fara um grasvöxt
hér og í einu fylki Banda-
ríkjanna, New York-fylki,
sem er 2—3000 km. sunnar á
hnettinum en ísland.
. *
Hann lét svo ttm mælt, a'ð
rigningarnar okkar hér norður
frá kæmu í stað sólskinsins,
sem hændu.r þar suður frá njóta
í ríkum mæli. Grasvöxtur væri
jafnmikill á jafustórum svæðum
á lÍáðum stöðum. Þaö táknar
aftur, að ef kaup landbúnaðar-
verkafólks væri hið sauia á háð-
um stöðum, ætti íslenzkur land-
húnaður að geta verið jafn-arð-
vænlegur og landbúnaður i New
York. En bændur þar sy'ðra
hafa þó það umfram íslenzka
hæiidur, að þeir þurfa ekki að
einskorða sig við sömu u])])-
skeru. ár frá árj eins og íslenzk-
ir hændur. Það gérir gæfumun-
inn.
*
Eu eitt er víst og það er,
að það stendur yfir bylting
á sviÖi íslenzks landbúnaðar
um þessar mundir. Þaö er
að renna upp vélaöld í land-
búnaðinum og væntanlega
gerir hún honum kleift að
vinna hlutverk sitt svo, að
hann skipi þann sess í þjóð-
arbúskapnum, sem nauðsyn-
legt er, til þess að eðlilegt
jafnvægi ríki.