Vísir - 14.11.1949, Blaðsíða 5

Mánudaginn 14. nóveniber 1949
V I S I R
Nauðsyn á mikíllí fjölgun
hjúkrunarkvenna.
Undaúfarið hefir verið all-
mikið litað í blöðmn um
sjúkrahúsmál liöfuðborgar-
innar og er það að vonum.
Hefir lengi verið þörf á að
lcoma upp sjúkrahúsi, lijúkr-
unarhéimili, fávitahæli og
farsóttarhúsi að ógleymdu
Iiæli fvrir drykkjusjúka
menn og konur.
Þctta hafa allir hugsandi
menn vitað og þrátt fyrir
margar blaðagreinar, álykt-
anir læknafélaga og áskoran-
ir hefir sáralítið áunnizt í
þessum málum undanfariu
ár. —
En þegar ritað er um þessi
mál og miklar áætlanir gerð-
ar, verður þó fyrst og fremst
að gera sér grein fyrir því
hvernig rekstur á þessu öllu
á að vera, og þá verður líka
að muna eftir að sjúkrahús
og allskonar liæli verða ekki
starfrækt án læss að hafa
nægilega mörgurn hjúkrun-
arkonum á að skipa. Þessum
málum er þannig komið í
dag að mikil vöntun er á
hjúkrunarkonum fyrir þau
sjúkrahús og hæli, sem fyrir
eru, Iivað þá þegar við verð-
ur hætt sjúla'ahúsi fyrir 325
sjúklinga eins og ráð er fyrir
gert i væntanlegu bæjar-
sjúkrahúsi Reykjavikur. — Á
þcssa staðreynd — vöntun á
hjúkrunarkonum — benti
og nefnd sú, sem I)æjarráð
skipaði um s.. 1. áramót til
þess að gera tillögur um
bæjarsjúkrahús og hjúkrun-
arheimili — en nefndin skil-
aði álili sínu í júnímánuði
siðastliðnum.
Vöntun á hjúkrunarkon-
um er mikjl og hefir oft þess
vegna orðið að fækka sjúkra-
rúinum i ýmsum sjúkrahús-
um í landinu, og þarf ekki að
eyða orðum að því hversu
alvarlegt mál það er.
Hjúkrunarkvénnafélag ís-
lands er i þessum mánuði 30
ára og hefir félagið og með-
limir þess unnið mikið og
merkilegt starf i þágu lands
og þjóðar, starf, sem er
livergi nærri þakkað eða
melið scm skyldi. Ef mönn-
um væri almennl Ijóst hversu
mikils virði starfsem hjúkr-
unarkonunnar er fyrir þjóð-
arlieildina þá hefði fyrir
löngu verið reistur myndar-
legur heimavistarskóli fyrir
hjúkrunamema og á þann
veg • gert kleift að fjölga
námsmeyjum. — En á sama
tima og tugum millj. kr. hef-
ir verið varið til þess að reisa
allskonar skólabyggingar
víðsevgar uin landið þá hefir
ekki neinu fé verið varið til
þess að reisa hús yfir Hjúkr-
imarkvennaskóla íslands.
Hversvegna hefir ekki verið
hafizt handa uni þelta nauð-
synjamál — munu menn
spyrja. Ástæðurnar liljóta að
vera veigamiklar hjá for-
ráðamönnum þessara mála
—- eg þekki þær ekki. Teikn-
ingar voru einhverjar gerðar
fyrir nokkurum árum, en
ekkert varð úr frekari fram-
kvæmdum enda þótt stjórn
og þá sérstaklega formaður
Hjúkrunarkvennafélagsins,
frú Sigríður Eiríksdóttir,
háfi margsinnis með skýnun
rökum bent á þá nauðsyn,
sem er á að reisa hús yfir
Hjúkrunarkvennaskólann. —
Hjúkrunarkvennaskólinn
hefir til skamms tíma verið
til húsa á efslu hæð Lands-
spítalans, en er nú einnig í
húsakynnum gömlu fæðing-
ardeildarinnar og er það hús-
næði hvergi nærri fullnægj-
andi svo ekki sé sterkara að
orði kveðið. -— Er það næsl-
um óskiljanlegt, að ekki skuli
fyrir mörgum árum liafa
verið búið að útvega skólan-
um annað og lientugra liús-
næði, þótt ekki væri nema
vegna þeirrar brýnu þarfar,
sem er á flciri sjúkrarúmum
í Landsspitalanum.
Vöntunin á sjúkrarúmum
liér i bænum er mikið al-
vörumál og verður að sjálf-
sögðu að gera ráð fyrir að
raunhæfar aðgerðir dragist
ekki lengur — en hygging á
húsi fyrir Hjúkrunarkvenna-
skóla íslands verður ])á að
hefjast um lcið — ef ætlunin
er að sjúklingar í væntanlegu
bæjarsjúkrahúsi njóti hjúkr-
unar íslenzkra hjúkrunar-
kvenna.
Afmælisgjöf þjóðarinnar á
30 ára afmæli Hjúkrunar-
kvennafélags íslands ætti að
verða nauðsynleg fjárveiting
úr rikissjóði og bæjarsóði til
þess að reisa þessa sjálfsögðu
og nauðsynlegu byggingu —
með því þakkaði islenzka
þjóðin að nokkuru mikið og
heillaríkl starf hjúkrunar-
kvenna á uhdanförnum
þrem áratugum.
Gísli Sigurbjörnsson.
bók
Tilo marskúlkur ræddi í
gær við blgðamenn og
aktjrði þcim frá því að all-
flestir íbúar Jú.góslaviu
styddu nú stjórn hans.
Fyrir ári síðan, sagði Tito,
var ástandið miklu vafasam
ara, en árásir Sovétríkjanna
og leppríkjanna á Júgóslava
Iiefði hundið þjóðina enn
fastari böndum. Endurtók
Tito fyrri ummæli sín um að
Júgóslavar óttuðust ekki ná-
granna sína og væru stað
ráðnir að verjast livers kon-
ar árásum. .
Þorbjörg Árnadótíir:
„SVEITIN OKKAR“. —
Bókaútgáfan Norðri, —
Akureyri 19 19.
Ef ókunnugir ættu að dæma
islenzkt þjóðlíf og íslenzka
sveitameúmngu eftir þeim
])jóðlýsingum, sem er að
finna í flestum mest áberandi
hókmenntum okkar síðustu
tvo áratugina, þá yrði senni-
lega flciri cn einum og fleiri
en tveim þeirra á að segja:
„Þessh* íslendingar hljþta að
vera mestu skrælingjar“.
Halldór Kiljan Laxness og
Þórbergur Þórðarson eru sér-
stæðir rithöfundar, sem hafa
valið sér scrstæðan hók-
menntastíl og skrifa bækur
sinar i ákveðnum tilgangi.
Kiljan hefir lelcizt meistara-
lega að sameina mikið skáld-
ræni og taumlausan áróður i
sögum sínum.
Sennilega er það vegna
viðurkenningar þeirrar, sem
Iíiljan hefir hlotið á undan-
förnum árum, að stórum
hópi hérlendra manna hefir
tekizt að koma þeim hugsun-
arh.ætti inn hjá öllum ]x>rra
manna, að ekkert sé „fínt“
og ekkert sé gott skáldverk
nema þvi aðeins, að það sé
skrifað í niðurrifsstál. Margir
yngri rilhöfundar okkar hafa
því orðið eins konar aftani-
ossar Kiljans og niðurrifs-
stefnunnar og ckki skeytt um
að skrifa um fegiirð lifsins
lieldur lagt allt kapp á að
skrifa kaldhæðnislega um
það sérstæða, og gjarnan það
ljótasta, í fari einstaklinga og
allrar þjóðarinnar. Afleið-
ingin liefir svo orðið sú, að
mikill hluti íslenzkra bók-
mennta síðustu ára sýna
þjóðlíf okkar á mjög svo af-
skræmdan og villandi Iiátt.
Það er vcgna áln ifa niður-
rifsstílsins í íslenzkum bók-
mcnntum að hvcrjum bók-
menntaunnanda hlýtur að
vera mikið gleðiefni, að ung-
ur og hráðefnilegur kvenrit-
höfundur hefir tekið sig lil
og skrifað einhverja fegurstu
sveitalífslýsingi na, sem er að
finna i islenzkum nútíina-
hókmenntum. Þella verður
því meira gleðiefni, þegar
þess er gætt, að bókin er
skrifuð i svo snilldarlegum
og um leið í svo látlausum
stíl, að það er hreinasta nautn
að lesa hana.
Þorbjörg Árnadóttir virðist
gædd þeim aðdáunarverða
hæfileika að geta litið lífið
raunsæjum en um leið róm-
anlískum augum. Eg efast
um að nokkur islcnzkur karl-
maður gæti gert þetta sama,
hversu mikið sem liann lang-
aði til ])ess. Það er hið bliða,
viðkvæma og samúðarfulla
konueðli, jafnframt raun-
sæjum augum höfundarins að
Þorbjörgu hefir lekizt að
skrifa þessa fallegu en um
leið sönnu syeitalifslýsingu.
Sveitin okkar hefst með
lýsingu á vorinu og vorönn-
islenzk framieiðsla á kvenskóm, tösk*
hönzkisnt jafnast að gæðum
við erlenda.
sfl mætfi anna
Fréttamönnum var fyrir
nokkrum dögum boðið iil
þess að skoða tvær verk-
smiðjur, sem fluttar hafa
verið í ný og rúmgóð húsa-
kynni í húsinu við Laugaveg
105 og eru þær Leðurgerðin
h.f. og Skóverksmiðjan Þór
h.f.
Framleiðsla verksmiðjanna
hefir við Jiúsnæðishreyting-
una batnað mjög og öll skil-
yrði til vöruvöndunar og
aukinnar framleiðslu stór-
hreytzt. Gafst fréttamönnum
kostur á að skoða framleiðslu
þessara tveggja verksmiðja.
Má segja að framleiðsla
þeirra beggja standi fyllilega
á sporði erlendri framleiðslu
eins og hún getur bezt talizt.
Samkvænit upplýsingum er
forstjóri verksmiðjanna Arn-
björn Óskarsson, gaf frétta-
mönnum um verðlag fram-
leiðslunnar getur hún fylli-
lega staðið á sporði erlend-
um verksmiðjum.
Innlent efni.
Forstjóri Þórs h.f. og Leð-
urgerðarinnar lagði áberzlu
á að nú væri svo komið að
verksmiðjurnar ynnu að 70
af hundraði úr innlendu efni.
Þessar verksmiðjur fram-
lciða, eins og kunnugt er
kvenhanzka, handtöskur
kvenna, leðurjakka, allskon-
ar skófatnað kvenna. Til
þessarar framleiðslu eru not-
uð sútuð íslenzk skinn og:
taldi Ainbjörn Óskarsson að
verksmiðjurnar gætu t. d.
notað öll íslenzk kálfskinn er
til féllu frá sútunarvcrk-
stæðum á landinu.
Framleiðslan batnar.
Fréltamenn gengu um
verksmiðjurnar, sem eru á
tveiin hæðuni í liinni stóru
byggingu Sveins Egilssonar
h.f. við Laugaveg 105. Greini-
legt var að húsrými er þarna
ágætt fyrir verksmiðjurnar
og sýnilegt á þeim sýnishorn-
um, er blaðamönnum voru
sýnd af framleiðslan hefir -
mikið batnað frá því er var
áður. T. d. má nefna að kven-
skór þcir er verksmiðjan
framleiðir slanda fyllilega á
sporði erlendum kvenskóm, -
Vélakostur.
framleiðsla þessi er um
hefir verið rædd hér að fram-
an virðist hafa fullan rétt á
sér og því sjálfsagt að lienni
sé séð fvrir nægum vélakosti
til þess að gela starfað ó-
hindrað áfram. Arnbjörn
Óskarsson gat þess við frétta*
menn að verksmiðjurnar
I Frh. á 8. siðu.
uin á íslenzlcu prestssetri á
Norðurlandi og henni lýkur
um fardaga ári seinna. Ilöf-
undurinn bregður u]>p lifandi
mynd af lífinu í sveitinni á
þcssu ári. Frásögnin er bund-
in við lífið eins og prestsdótt-
ir á gelgjuskeiði sér það.
Þetta gefur bóldnni alveg sér-
staklega glaðværan og um
leið rómantískan anda.
Þorhjörgu hefir tekizt að
gera frásögnina alla jafn lif-
andi, sanna og fallega, enda
þótt lnin lýsi jafn óskyldum
alvikum eins og tilburðum
kúnna, þegar þeim er fvrst
hleypt úr f.jósi á vorin; sak-
lausri ást unga félksins, sem
fyrst fer að roðna, þegar ]rVð
finnur, að einhver ein slúlka
eða einhver einn piltur er
meira virði en allt annað í
lifinu; silungsvciði á sumar-
nóttu; sorg fátæku konunnar
í fjallaliéraðinu, stjórnmála-
fundi í „þinghúsimf', lieim-
sókn útlendinga, heyönnum
og ævintýrum í Mikley, þro-
földu brúðkaupi, eða gleði
ungu stúlknauna, þcgar ]>ær
fá að fara í fallega, hvita
kjólinn shin á hvítasunnunni.
En Sveitin okkar er ekki
eingöngu lýsing og frásögn.
I henni kemur lika fram
djúp hugleiðing um ástina og
trúna. „Ástin er dýrmætasta
aflið í heiminum", lætur liöf-
undurinn prestinn segja. „Ef
við berum nógu mikla ást til
hvers annars, verður ferðalag
lífsins að yndislegu ævin-
týri.“
Og unf'trúná segir prestur
í samtalhiu við Ólaf bónda:
„Fólk, <sein yrkir jörðina.
hyrjar sjaldan orustur.....
Mér finnst, að efnishyggju-
mennirnir séu með nefið of
mikið niðri í jörðinni, og
gleymi að líta til himins.“
Margt fleira er þarna fal-
lcgt og vel sagt, cn hér verð-
ur ekki annað til tínt. Bókin
á erindi inn á hvert einasta
lieimili, og menn gcla verið
vissir um, að þeir fá varla
lireinni, fegurri og ánægju-
legri bók til lestur. Bókin
lilýtur vafalaust liljómgrunn
meðal allra bókmenntaunn-
enda, enda á hún erindi til
allrar þjóðarinnar. Hún yrði
einnig ínjög liollur lestur
þeim ungu íslenzku rithöf-
] undum, sem virðast hingað
til hafa lagt ínest kapp á að
lesa bækur skrifaðar í niður,
rifsstil.
H. J. Frosti.