Vísir - 13.01.1950, Qupperneq 8

Föstudaginn 13. januar 1950
ia
Tómas Guðmundssort
Andlegt frelsi ekki til
austan járntjaldsins.

Rússlaiid lýðræólslegasfa land
heims66 seglr Pórbergur.
Húsfyllir var á Stúdenta-
.jélagsfundinum í Tjarnar-
t)íó í gœrkveldi, er þeir Tóm-
■ as Guðmundsson skáld og
. Þórbergur Þórðarson rithöf-
undur leiddu saman hesta
sina og rœddu um „andlegt
. frelsi“. j
Fundurinn tókst ágætlega
•og má segja, aS hann hafi
varpaó allskýru ljósi yfir
þaö, hvern Skilning komm- j
únistar leggja í hugtakiðj
„andlegt frelsi“ og á hinn
bóginn, hvernig lýðræðis-
sinnaðir menn skilja það.
Tómas Guðmundsson.
Tómas Guðmundsson var
:fyrri málshefjandi. Var
: :ræða hans hin skörulegasta j
• 'Og kom glöggt, fram í henni *
rótgróin andstyggö hans á!
hvers kyns andlegu ófrelsij
liverjir svo sem reyndu að
: leiða slíkt yfir þjóðirnar.
Varaði hann enn sem fyrr
stúdenta og aðra við því að
oætta sig við þá frelsisskerð-
: ingu hugans, sem nú er svo
víða beitt í heiminum, og
: o.efndi mörg dæmi máli sínu
til sönnunar. Ræða Tómasar
var skelegg og skynsamleg,
•sins og hans var von og vísa
• og ágætlega rökföst. Hann
vitnaði í skjalfestar heim-
: ildir um það, hvernig and-
: legu frelsi hefir verið útrýmt
í löndunum austan járn-
tjalds, einkum Rússlandi. M.
a. las hann kafla úr grein-
xtm úr „Pravda“, áhrifa-
mesta blaði Rússlands, enn-
fremur úr ályktunum miö-
. stjórnar kommúnistaflokks-
Ins rússneska, þar sem menn
eru m. a. víttir fyrir að hafa
sérstæðar og persónlegar
skoðánir á listum og vísind-
um, er væru „andstæöar
hinum sósíalistísku Sovét-
ríkjum“. Tómas beitti óvé-
fengjanlegum staðreyndum
í málflutningi sínum, sem
var hvorttveggja í senn,
prúðmannlegur og áhrifa-
rnikill, enda fylgdi þorri
vfundarmanna honum að
r alum, enda þótt klapplið
komúnista hefði sig mjög í
rframmi að vanda.
d., að ,,Stalin hvetti menn
til gagnrýni á stjórnarfarið í
Rússlandi“, að „hvergi í
heiminum nytu rithöfundar
meira frelsis en austur þar“,
aö „Stalin hefði minna vald
en t. d. forsætisráðherra
Breta og Bandaríkjaforseti“,
að „prentfrelsið væri rýmra í
Rússlandi en annars staðar í
hejminum" og að „Rússland
væri lýðræðislegasta land
heimsins.“ Allt þetta sagði
Þórbergur og margt fleira 1
þessum dúr. Hins vegar sagði
Þórbergur, að „íslendingar
skildu ekki einsflokkskerfið,
frelcar en heilaga þrenningu,
til þess væri málið of flókið.“
Sagði Þórbergur, að í Rúss-
landi væri kosningaféttur
miðaður við 18 ár, og þar
væri einfalt mál, að svipta
„þingmann“ umboöi sínu „ef
hann brygðist trausti kjós-
enda sinna.“ Þórbergi varð
einnig tíðrætt um það, að
hér á landi ríkti „frumstæð
ofsóknarsýki" á hendur þeim
er væru andvígir núverandi
stjórnskipulagi, og Vakti
þessi staðhæfing nokkura
kátínu sem von var' Hér er
ekki rúm til að rekja ræöu
Framh. a 6. síðu.
Góðtemplarar vilja reisa
höll við Indriðatorg- en fá
Viðskiptaumræður
Breta og Norðurlaad-
anna hefjast að nýju.
Viðræður Breta og- Norður-
landanna þriggja, Svía, Norð-
manna og Dana, um við-
skiptamál hefjast að nýju á
mánudaginn.
i l ní 1 i rbúni ngsumræður
fóru fram fvrir liátíðarnar í
Stokkhólmi og var talið að
árangur hefði ekki orðið mik-
I ill í'.þeim: Að þessu sinni fara
nniræðurnar fram í London,
en það eru Brelar sem hafa
kvatt til þess að þær faii
fram.
Hyggjast reisa siórhýsi meo mörgimi funá-
arsölum, gistiherhergjum og verzlunum.
Goðtem plarareglan vill byggja stórhýsi ihikið og
æskir þess, að hví verði ætlaður staður við Indriðatorg —
andspænis Þjóðleikhiisinu — en á bví eru ýmis vandkvæði.
■ #
l?nt it:
sjomanna og
gerðaríélaganna
undmót Ægis
og Ármanns.
og
„Hvatar‘*fundur
á sunnudaginn.
S j álf stæðislc vennaf é lagið
Hvöt efnir til fundar í Sjálf-
stæðishúsinu n. k. sunnudág.
Fundurinn hefst kl. 4 e. h. en
húsið verður opnað kl. 3.30.
Sundfélagið Ægir
Glímufélagið Ármann efna
til sameiginlegs sundmóts í
Sundhöllinni 9. febr. n. k.
Képpt verður samtals í 11
greinum, þar af 4 sundgrein-
Það sem vandkvæiinum
veldur er, iivcrsu gríðarlegt
bákn bygging þessi á að verða
samkvæm i fyrirætlunum
Góðtemplarai'églunnar og
skal hér getið þess, sem henni
er áætlað að rúma.
Gert er ráð fyrir kvik-
myndasýningarsal, sem bú-
a inn væri 500 sætum, fjórura
stúkufundasölum, og yrðu
Samningar hafa eigi náðzt .um.\v þeirra með leiksvið-
m.lli útgerðgrfélaganna og um, fimm veitingasölum,
þeirra starfsmanna á skip- j tveimur skemmti- og dans-
unum, sem sögðu upp samk- sölum með leiksviðum 48
ingum. frá og .með áramót-; gisii- og íbúðarherbergj um
um- og loks sex sölubúðuin.
Sáttasemjari ríkisins, Torfi j Samvinnunefnd nm skipu-
Hjartarson, hefir átt fundi lagsmál — en í henni eru
með fulltrúum sjómanna og bæði skipulagsmenn bæjar
útgeröarfélaganna, en samn og rikiís — hefir haft mál
ingar hafa enn ekki tekizt. þetta til meðferðar að undan-
Það eru vélstjórar, stýri- förnu og fvrir nokkuru riiaði
menn, loftskeytamenn, mat-1 ]ujn bæjarráði ýtarlegt hréf
sveinar, veitingaþjónar og um málið og leggst í þvi gegn
rafvirkjar, sem sagt hata þvþ að byggingunni verðl
upp
kröfur
til
Gera þeir
hækkaðs grunn-
um karla 4 fyrir drengi og 3 kaups og vilja fá ýmsar aðr-
fyrir lconur. ar breytingár á samningn-
Karlasund eru: 300 m. um.
skriðsund, 200 m. baksund, Hins vegar hafa útgerðar-
300
baksund,
100 m. bringusund, 'og 4x50
m. skriðsund.
Drengjasund eru 100 m.
baksund, 50 m. bringusund,
50 m. skriðsund og 3x50 m.
þrísund.
Fyrir konurer 50 m. skrið-
sund. 100 m. bringusund og
3x50 m. þrisund.
félögin boöið þessum aðilum
upp á framlengingu samn-
inganna, óbreyttra, urn óá-
kveöinn tíma, vegna rí'kj-
andi ástands í landinu. Hafa
viðkomandi félög það tilboð
nú til athugunar, en um á-
kvöröun mun ekki kunnugt
ennþá.
Þorbergur Þórðarson.
Þórbergur Þórðarson var
. síðari málshefjandi og vakti
ræöa hans einnig mikla at-
Hiygli, ekki sízt fyrir þá sök.
•að hánn margstaðhæfði
.ýmsa hluti, sem komu mönn-
u.m spánskt fyrir, eins og t
joffia
sennilega fennui
gerðu kröfu til
dollara arfs.
i ríkissjóð Bandaríkjanna.
ætlaður staður við Indriða-
torg, svo spm fyrr segir.
Mundi vfirgnæfa
ÞjóSleikhúsið.
New York (UP). — Siðan
árið 1930 hafa nærii 26.000
manna gert- kröí'n til
30,000,000 dollara arfs, sem
nefndur hefir verið ..nef-
óbaksauðæfin“.
Mál þetta er þannig vsxið,
að 1930 andaðist auðug'cíd; ia
að nafni Garrétt i Filadeli ía,
baridaus og án þess að hafa
greiddur
arfurinn.
Telur nefndin, að svo stór
bygging, sem hér er hug-
myndin að reisa og ef urn
fleiri slíkar byggingar vrði
að ræða við Indriðatorg og
Hverfisgötu, mundu þær
yfirgnæfa Þjóðleikhúsið, en
toi-gið á einmitt að opna sem
mesta útsýn til þess.
Þá segir ennfremur 1 bréfi
sa mvinnunef ndarinnar um
þetta mál, að ekki fari hjá
því, að slík bygging með svo
margþættri starfsemi innan
1 veggja, mnndi draga að sér
' mikinn fjölda fólks og þegar
við þetia bætist önnur um-
ferð, sem sé og hljóti að
verða á þessurn slóðum í
sanúð erfðaskrá. Gáfu sig þá
strax fram óteljandi menn,
sem sögðusl vera náskyk'nr
ekkjunni og urðu þeir alls
25,990 frá 29 löndum, sem
gerðu kröfu til auðæfanna.
Reyndu margir að falsa alis-
konar skilríki, til að sanna
erfðarétt sinn og ientu í
fangelsi fyrjr og. svo vovn
deilur heitar uiii auðæfij En ékki er sopið kálið, þótt
j ekkjimnar, að vitað er um 3 í ausuna sé komið. Nú hefir, bænum, mundi af því leiða
menn, seni létu lífið beinlin-j nefnilega rílcissjóður gert algert öngþveiti í umferð-
is af völdum tyskinga í sam- kröfu t:l þéss, að sér verði; inni.
bandi við málið, en tveir
íröindu sjálfsmorð.
Loks var svo komið,
rétturinn þóilist liafa .fengiíi.
sannanir fyrir þvi, að j?v*k- J
ur bóndi, Johann Schaefer' styr jöldin hófst milli Banda-
ríkjanna og Þýzkalands. Bæjarráð iók mál þeiia
Má nærri geta. að afkom- fyrir á siöasla fundi sínum
endur Schaefers híði lirsl'il- fyrir jqlin, en tók ekki aðra
'Schaefer liinsvegar látinn anna, cm væntanleg eru ákvörðun en þá, að æskja
fyrir í'áurn árum og afkom- mjög bráðlega. með óþreyjn. nánari tillagna eða ábend-
en hinir, sem gerðu kröfu iiL inga sam\'uíimnd'ndnrir.uar
arfsins árangurslaust, hlakkijuin stað fyrir byggingu Góð-
yfir þyí, að enginn fái hann. j templarareglunnar.
gréiddui arfurinn. Segir hiðj Loks er nefndin þvi. and-
opinhera, að liafr Schaefer | víg, að Indriðatorg vcrði ge: ‘
að, raunverulega verið erfinginn, i áð bílastæði.
“',hafi átt að gera arfinn upp-j
tækan sem „herfang'*, þegar1
■Bendi á síað.
hjá Bad Nauheim í Þýzka-J
landi, og frú Garreti heí'ðu |
verið bræðrabörn. Nú ér,
endur lians hvorki meira né
minna en 37 manna hópur,
k.refst þess, að sér verði
1