Vísir - 23.09.1950, Síða 4

«
D A G tí l A B
Bitstjórar: Kristján Guðlaugsson. Herstemt)
Skrifstofa AusturstrætJ 7
Otgefandi: BLAÐADTGAFAN VÍSIR H/J5,
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (fimm UniuQþ
Lausasala 60 aurar.
Félagsprentsmiðjan fiJE.
Fylgistap kommúnista.
T/osningar þær til Alþýðusambandsþings, sem nú standa
" yfir, eru fyrir margra hluta sakir merkilegar og þýð-
ingarmiklar. Kommúnistar beita öllu afli sínu í þeirri trú
að þeir nái meiri liluta á þinginu, en slík barátta er fyrir-
fram vonlaus. Kommúnistar láta að vanda kosningar fara
íyrst fram í þeim félögum, sem þeir stjórna, ef vera mætti
að úrslitin þar gætu haft einhverja áróðursþýðingu úti um
iandsbyggðina. En þótt kommúnistar nái meiri hluta i þeim
íélögum, þar sem styrkur þeirra er mestur, svo sem í
verkamannafélaginu Dagsbrún, sannar raunin að fylgi
þeirra er miklu minni, en það var við síðustu kosningar.
Að þessu sinni fengu kommúnistarnir í Dagsbrún um tvö
liundruð atkvæði færra en við síðuslu kósningar til Al-
þýðusambandsþings, en fulltrúana 33 að tölu fengu þeir
tiinsvegar alla kjörna. I verkamannafélaginu Dagsbrún
rnunu nú vera 3300 félagsmenn, en á fundi þeim, sem kaus
fulltrúana til Alþýðusámbaiidsþingsins mættu um 460 menn.
AlþýðusambándSstjómin hafði beint jieim tilmælum til
stjórnenda Dagsbrúnar, að þeir hlutuðust til um að alls-
lierj ara tkvæðagreiðsla yrði látin fara fram í félaginu, en
þeim tilmælum var ekki sinnt. Nú er það vitað að engin
salarkynni hér í bæ, rúma nema lítinn hluta þess mikla
hóps, sem í félaginu cr og hefði þegar af þeirri ástæðu
mátt tclja eðlilegt að félagið yrði við óskum Alþýðusam-
handsstjórnar. Verður ekki sagt að kommúnistar vilja hlíta
venjulegum lýðræðisreglum, þar sem þeir ráða innan
verkalýðsfélaganna. Sem frekari dæmi um þetta mætti
einnig ncfna verzlunarmannafélag Vestmannaeýja, þar
sem kommúnistar sitja í stjórn. Níu .menn sóttu fund
])ann, sem fulltrúana valdi til Alþýðusambandsþings. Hins-
xegar höfðu 22 verzlunarmenn sótt um inngöngu í félagið,
cn beiðnum þeirra var ekki sinnt fyrr en kosningu var
loldð. Á sama hátt hafa kommúnistar misnotað aðstöðu
sína á Akureyri og víðar úti um land, cn þrátt fyrir slíkar
aðfarir liafa þeir ekkert unnið á, cn verða í mjög míklum
jninni hluta á þinginu.
Þótt þessi dæmi hafi verið til tínd, fer því fjarri að
jneð þcim sé lýst öllu atferli kommúnista við kosningax-nar,
enda beita þeir öllum brögðum til þess að fá fulltrúa sína
Iijörna og stæra sig svo af ósómanum. Er athyglisvert í
])ví sambandi að lesa lýsingu Þjóðviljans af Dagsbrúnar-
l'undinum, þar sem blaðið leggur á það ríka áherzlu að
hlegið liafi verið að einum verkamanni, sem talaði máli
lýðræðisins á fundinum. Er þelta á engan hátt hlutað-
eigandi manni til vansa, en sýnir hinsvegar hvernig verka-
menn eru leiknir í sínum eigin samtökum, en þar sem
kommúnista ráða. Uppvöðslusemi kommúnistanna er þar
slik, að tæpast verður talað um vinnufrið innan félaganna,
eða venjulcgt fundarfreísi. Kommúnistar ofsækja þá verka-
inenn, sem halda uppi svörum fyrir lýðræðisflokkana og
reyna að gera þeim allt til óþurftar. 'Starfsaðferðir kom-
múnistanna eru svo að öðru leyti þær, að þeir skipa liði
sínu á vettvang og beita þaulsetu á hverjum fundi, málþófi
og margskyns bellibrögðum, i þeirri von að með því móti
takist þeim að þreyta andstæðingana og tryggja sér meiri
hluta í fundarlok, þegar vinnusamir menn eru gengnh’
til náða.
Ástandið innan JDagsbrúnar er slíkt, að verkameim
margir hverjir vilja ekki nálægt félagsfundum koma, þótt
])eir verði liinsvegar að greiða gjöld sín til félagsins til
])ess að tryggja réttindi sín. Þetta er hinsvegar misskiln-
ingur, enda verður kommúnistum seint hrundið þar frá
völdum, ef andstæðingarnir sinna ekki fundarsókn. Næsti
áfangi á sigurbraut Iýðræðisaflanna ætti að vera að leysa
Dagsbrún og verkamenn, sem eru innan vébanda félagsins
undan ánauðaroki kommúnista, en til þess að svo megi
verða þurfa lýðræðisöflin öll að sameinast í baráttunni.
1 rauninni eru kommúnistar í miklum minni hluta imian
i'élagsins, en þeir halda völdunum með því móti að skipa
allri sveit sinni að mæta á fundum, en um slíka fundarsökn
jeru lýði’æðisflokkarni r hi rðufi 11 si r.
t VI tt
Laugardaginn 23. september 1950
Rannsókn hefur farið fram
á óþurkasvæðinu.
Yfirsfjórn búnaðarmálanna
og rikissfjérnin ræÓa málið
Innan skamms verður tek-
ið til rækilegiar alhugunar,
hvaða ráðstafanir verður
unnt að gera, til þess að létta
undir með bændum og búa-
liði á óþurrkasvæðunum.
Er knýjandi nauðsýn, að
afla fóðurbætis lil þess að af-
stýra stórfelldri skerðingu
bústofnsins i stórum lands-
hluta.
Óþurrkarnir munu liafa
valdið mestu tjóni á Austur-
landi, þar sem ástandið er
svo hörmulegt víða, að bænd-
ur liafa ekki náð inn tuggu
af vel verkuðu hcvi. Ástandið
mun vera mjög slæmt víða
í Norður-Þingeyjarsýslu,
Múlasýslunum báðum, og
Austur-Skaftafellssýsíu. -—
Bráðlega verða fyrir hendi
nálcvæmar upplýsingar um
ástandið í þessum landshlut-
um, því að þeir Árni G. Ev-
lands fulltrúi i landbúnaðar-
ráðuneytinu og Páll Zopbon-
iasson búnaðarmálastjóri,
hafa að undanförnu verið á
ferðalagi um ])á lireppa, þar
sem ástandið er verst. Lögðu
þeir af stað héðan í ferðalag
sitt 14. þ. m. og eru væntan-
legir til bæjarins bráðlega.
Þegar eflir komu þeirra kem-
ur stjórn Búnaðarfélagsins
saman á fund, til þess að
ræða framangreint mál, scm
að sjálfsögðu er einnig við-
fangsefni rikisstjórnarinnar.
Þeir Árni G. Eylands og
Páll Zophoníasson voru til-
nefndir af landbúnáðarráð-
lierra, Hermanni Jónassyni,
til þess að kynna sér ástandið
á óþurrkasvæðinu, eftir að
búnaðarmálastjóri liafði
skrifað landbúnaðari’áðberra
um málið
Nauðsvn róttækra aðgerða
hefir verið mikið rædd af
sveitarstjórnum og öðrum
aðilum á óþurkasvæðunum.
Mál þetta var rætt á Fjórð-
ungsþingi Austfirðinga, sem
baldið var á Egilsstöðum
dagana 9. og 10. þessa mán-
aðar.
Lúðvílc Ingvarsson sýslu-
maður, sem var cinn af full-
trúum Suður-Múlasýslu á
þinginu valcti máls á því, að
„nauðsyn bæri til þess, að
fjórðungsþingið fjallaði um
úrræði til bjargar, vegna
hinna miklu öþurka, sem
gengið hafa vfir austanvert
landið á þessu sumri og valda
vafalaust fóðurskorti og
mjólkurskorti liér eystra í
vetur, ef eklci verður að gert.“
Þingið skipaði nefnd í
málið. Að athugun lokinni
lagði hún fram eftirfarandi
tillögu:
„Fjórðunsþing Austfirð-
inga, haldið að Egilsstöðum
9. og 10. september 1950,
skorar á forvstu búnaðar-
mála i landinu, að gera í
tæka tíð haldkvæmar ráð-
stafanir til að forða vand-
ræðum, sem nú vofa yfir
á óþurrkasvæðinu um aust-
an og norðanvert landið.
Vill fjórðungsþingið í
þessii sambandi benda á eft-
irfarandi:
1. Það er brýn þjóðar-
nauðsyn, að sauðfjárstofnin-
mn í landinu verði ekki
fækkað til muna frá þvi sem
nú er. Svo getur farið, að af-
komu fólks í nokkurum
sveitum verði stofnað í bein-
an voða, ef farga verður
sauðfé í haust vegna fóður-
skorts. Til bess að lcoma í
veg fvrir stórfellda fækkun
sauðfjár þarf að gera bænd-
um Ideift að fá nægjanlegan
fóðurbæli með viðráðanlegu
verði.
2. Fyrirsjáanlegur cr mik-
ill mjólkurskortur i bæjum
og sjávarþorpum og óþurrka-
svæðinu. Leggur fjórðungs-
þingið ríka áherzlú á, að flutt
yerði fóður úr öðrum lands-
lilutum eða í ítrustu nauðsyn
frá öðrum löndum, til bæja,
sjávarþorpa og nágrennis
þeirra, svo að-ekki þurfi að
farga kúastofmnum að miklu
leyti og valda þar með mjólk-
urslcorti i vetur og á næslu
árum.“
Ennfremur taldi fjórð-
ungsþingið athugandi, að
fyrjrskipa niðurskurð sauð-
fjár í sjávarþorpunum til
])ess að létta á þeim litlu
lieyjum, sem fyrir eru, að
sveitarfélögunum yrði vcitt
lieimild til að ákveða, ef
nauðsynlegt lcynni að reyn-
ast, að barnafjölskyldur hafi
forgangsrétt til kaupa á ný-
mjólk, eða að sveitarfélögun-
um verði lieimilað að taka
upp mjólkurskömmtun, og
lolcs — að „mjög brýn nauð-
sýn“ væri á því, að „eftirlit
með ásetningi verði hert i
haust og séð um, að einstald-
ingum haldist ckki uppi, að
stofna búfé sínu í hættu með
ógætilegum ásetningi.“
Allir liðir ályktunarinnar
voru samþvkktir með öllum
greiddum atkvæðum, nema
einn fulltrúi greiddi atkvæði
gegn þeim lið, sem fjallar
um niðurslcurð sauðfjár.
Húsnæðislaus
kona
ósliar eftir ráðskonustöðu
á litlu heimili. Þeir, sem
vildu sinna þessu gjöri svo
vel að leggja nöfn og
heimilisföng á afgreiðslu
blaðsins merkt: „Reglu-
semi—1539“.
♦BERGM
Eitt af því, sem oftast hef-
ir verið fundið að í smálet-
ursdálkum reykvískra dag-
blaða, er ef til vill veitinga-
húsin, matur og aðbúnaður
þar og fleira í sambandi við
þau. En smáletursdálkarnir
eru ekki til þess eingöngu að
finna að. Slíkt getur verið
nauðsynlegt og gott og bless-
að.
❖
En þeir eru einnig til þess aö
láta þess getið að makleikum,
sem vel er gert, enda hefir það
jafnan veriö venja í þessum
dálkum Vísis- Fyrir því er sjúlf-
sagt að birta bréfkorn, sem
„Hermóður“ hefir ritað mér, en
þaS fjallar úm mataræði á vei't-
inghúsum bæjarins. Bréfið er
svona: „Einu sinni var kvartað
sem mest um það í dagblööum
bíéjarins, að érfitt væri eða ó-
kleift að fá íslenzkan mat í
veitingahúsum höfuöstaðarins-
Þetta var sjálfsagt rétt, og eng-
an veginn var það vansalaust, að
ekki væri hægt að fá þessa teg-
uncl matar, sem svo margir telja
hollari öðrum fæðutegundum.
Þetta hefir þó breytzt nokkuð
til batnaðar, en alls ekki nægi-,
lega. Enn er það allt of viötek-1
in regla, að manni er rétturj
matur upp d venjulega og út- ^
lenda vísu, en íslenzkt hráefni
til matargerðar og siðvenjur í
þeim efnum sniðgengnar.
Nú langar mig til þess að
benda á að minnsta kosti
eitt veitingahús bæjarins,
sem hefir gnægð af góðum,
íslenzkum mat á boðstólum.
Það er veitingastofan „Vega“
við Skólavörðustíg, en eg
nefni hana sérstaklega í
þessu sambandi, því að eg
snæði þar stundum og líkar
prýðilega.
A þessari veitingastofu er
það sem kallaö er „kalt borð“,
og á þessu kalda borði má fá
allskonar íslenzkan mat, sem
óvíða fæst annars staðar. Þar
eru til dæmis á boöstólum flat-
lcökur, bæði úr hveiti og rúgi,
hvalur, súrsaður sundmagi,
slátur, hverabrauö svokallað og
fjölmargt annaö- Mér finnst
þetta merkilegt og þvj velc eg
athygli á þessu, með leyfi rit-
stjóra Bergmáls-“ — Bergmáli
finnst einnig, að talsvert skorti
á, að ahnennt sé haföur á boð-
stólúm 'íslenzkur matur, og að
styðja beri alla viðleitni til þess
að bæta úr þessu,
*
Og þetta er í raun réttri
alvarlegri hlutur en maður
skyldi ætla í fljótu bragði-
Þetta er nefnilega hreinn
ómenningarbragur ,að þurfa
svo að segja að leita með
logandi ljósi um höfuðstað
hins íslenzka lýðveldis til
þess að finna íslenzka og
rammþjóðlega kjarnfæðu. —
Þökk sé öllum þeim veit-
ingamönnum sem selja, að
m>nnsta kosti með öðrum.
niát, íslenzkar fæðutegundir.