Vísir - 15.12.1950, Blaðsíða 4

V I S I R
Föstudaginn 15. desember 1950
I,
hann raunverulega kynntist verið valdir fyrir þá fyrir- samt á þann veg, að komm- lagðar, eins og kommúnistar sem enn lifir J>ar um slóðir
hinum „lýðræðissinnaða“ ^ fram. Verkamenn eru tál- únistaflokkar, hvar sem er í játa stundum sjálfir, þótt og höfundur komst í kynni
konnnúnistaflokki: dregnir. mýldir og bundnir á heiminum, eins og þeir eru1 einkennilegt sé.“ við, er liann dvaldist i land-
„Eg sá, að eg var einn gegn höndum og fótum .... Litli,1 skiþulagðir í dág, gætu ekki
meirihlutanum í rökræðum óháði verkamaðurinn er orð-' skapað betri lieim. Þeir gætu
um þetta og þá komst eg og inn hundelt dýr, sveltur, brot- jafnvel skapað enn verri
að öðru, sem kom mér mjög inn á bak aftur og um síðirjheim. Ástæðan til þess, að eg
á óvart. Mér var tilkynnt ájupprættur. Eg efast um, að lít þannig á þetta, er sú, að
það hafi átt sér stað í nokk- of mildð vald er sameinað
uru landi i víðri veröld — og
meira að segja ekki í Þýzka-
landi Hitlers — að hugur og
fundi þessum, að maður ætti
að beygja sig, þegar honum
hefir verið tjáður vilji flokks-
ins, enda þótt hann vissi
mætavel, að óskir flokksins
væru óhyggilegar og mundu
um siðir baka honum tjón.
Það var ekki hugrekki,
sem réð því að eg snerist
gegn flokknum. Eg vissi bara
ekki betur. Enda þótt eg
hefði verið alinn upp við
svertingjahatur Suðuriíkj-
anna, fékk eg með engu móti
í liöndum of fárra manna.
Þessir menn njóta svo niikill-
ar verndar fvrir gagnrýni á
andi liafi verið hnepptur í framkomu sinni að öllu leyti
nema þvi, sem snertir flokks-
línuna, að hvorki þeir né
nokkur annar nýtur minnstu
verndar fyrir lélcgustu
mannlegum eiginleikum
þeirra — villimennsku, hefni-
girni, öfund, ágirnd og valda-
græðgi.
Kommúnistar eru fulttrúar
raein 1 jotra — og raunar
gerður að meiri lepp — en á
sér stað í Sovétríkjunum.“
„Grafreitur
bolsivika.“
Louis Fischer var löngum
fréttaritari amerískra blaða
Hér skal ekki fleira til inu Brunton er ekki á sama
* «
fært úr bók þessari, sem niáli um pvramidana og
er alvarleg ádrepa til allra margir aðrir, er rilað liafa
sem Iátist hafa ánetjast af um það og munu skoðanir
blekkingaáróðri kom- hans í þessu efni vekja at-
múnista éða gerzt með- liygli og eftirtekt lesandans.
reiðarsveinar þeirra. Það Þá eru frásagnir hans af
er skylda hvers andkom- furðulegum hséfileikum fak-
múnista að lesa slíka bók íra hinar skemmtilegustu, en
og nota hana til að fá kom- myndir eru í bókinni til skýr-
múnista eða hálf-kom- inga og frekari glögg\runar.
múnista til að hvería af
villu síns vegar.
n
#/
á meginlandi Evrópu, m. a. i
skilið, að menn mættu ekki Rússtendi. Hann frirði þvá, að fyrjr þvíií]cail samdrátt valds-
láta skoðun sína í ljós. Eg 1 101111111 'æn 1 s vtlP1111 jns að annað eins liefir aldrei
hafffi eytt þriSjungi mtí **•■*%**”??£ ,V.. Bf
minnar á ferðaiagi frá fæð- a ls laiHl vl a s^a 11 að þiappa tistinni sanian á ísafoldarprentsmiðja hefir
til Norður- j ^anna, iokaði augnnum fynr, sama hinu „öliliska'senl á markaðinn síðnstu dag,
' otal sonnunargognum, sem ^ '__u__
honum bárust upp i hendurn-
Loks var honum nóg
Það hefir verið va«daverk
að þýða IxVkina, en Gnðrún
Indriðadóttir hefir gert það
| með ágælum.- Þeir mörgu,
' sem áhuga hafa fyrir því efni,
j er bókin flytur, munu taka
j henni tveiin höndum, en sá
) hópur manua fer óðuni
stækkandi liérlendis.
ingarstað mínum
ííkjanna, til þess eins að geta
lalað eins og mér bjó í
brjósti, til þess að losna und- ai-
an fargi óttans. Og nú blasti
óttinn við mér á nýjan leik.“
„Þeir eru
arðrændir samt.“
André Gide er einn mesti
andans maður Frakka á síð-
ari tímum. — Hann varð
snemma eldheitur vinur
Sövétríkjanna — meðan
hann hafði ekki heimsótt
þau. Áður en hann fór austur
þangað, áttu kommúnistar
ekki nægilega lofleg orð til áð
boðið:
„Sáttmáli nazisla og Sov-
étrikjanna var legsteinn al-
þjóðabolsivismans og horn-
steinn heimsvaldahyggju
lians. Hann var mögulegur,
af því að Rússland bolsivik-
anna var orðið að gi'afreit
bolsivika. Eg gat ekki liaft'
neina samúð með stjórn, sem
hafði svikið uppruna sinn óg
skapendur. Útþenslustefna
keisaranna hafði álltáf
mælzt í lengdar- og breiddar-
valdi og í nánum tengsluin ana.
við það, mundi það verða
listarinnar bani og það inundi
einnig leiða til mikillar ó-
gæfu fyrir fjölda manna,
jafnvel þótt ómögulegt væri
að stofna liinu lögreglu-
vemdaða miðvaldi í liættu. I
Rússlandi hafa listirnar raun-
verulega þegar verið eyði-
Peter Frazer, fyrrveandi
forsætisráðherra Nýja Sjá-
Paul Brunton, höfundur lands, er látiim. Frazer var
bóikarimrar, er vel þekktur 66áraað aldri fæddur í Skot
höfundur liér á landi, því að landi, en fluttist ungur sem
hækur eftir lrann liafa komið hafnarverkamaður ttl Nýja
út í islenzkri þýðingu. I þess- Sjálands. Hann vann sig
ari bók er viðfangsefnið liin- fljótlega upp og varð ráð-
ar fornu menjar Egyptalands herra í verkamannastjórn-
frá hinum elztu dögum menn- inni, er sat aö völdum á
ingar þess, sá kyngikraftur, styrjaldarárunum.
., , . , stigum. Hun miðaði að þvi,
lysa honum. Þegar hann var . , ... , ... , ,
/ . , „ . . , * að komast yfir ny lond, 1
stað þess að einbeita kröft-
um sínum við að bæta hlut-
skipti þegnanna, sein fyrir
voru. t þessu efni var Stalin
■ einnig að herma eftir liinni
j krýndu Romanov-ætt.
Á baki þjóðnýttrar öreiga-
kominn úr ferðalagi þaðan,
vonsvikinn að öllu leyti, áttu
kömmúnistai' erfitt með að
finna nægilega kröftugar sví-
virðingar um hann. Hann
segir:
„Þótt auðvaldsskipulagið
sé horfið i Sovétríkjunum, stéttar og þjóðnýttrar bænda-
hefir það ekki fært verkalýð)Stóttar hefir Stalin byggt
landsins frelsi og er bráð-(þjóðskipulag sein grundvall-
nauðsynlegt, að öreigalýður
annarra landa geri sér fulla
grein fyrir því; það er að
visu satt, að verkamenn Sov-
étríkjanna eru ekki framal
arðræmiir af auðkýfingum,
en þeir eru arðrændii' samt
og eftir þvílíkum krókaleið-
um og á svo lævísan og flók-
inn liátt, að þeir vita ekki
ast á ofurþjóðernishyggju,
lieimsvaldaliyggju, ríkisauð-
valdshyggju og hernaðar-
hyggju — meðan beygð,
sníkjandi skrifara- og
menntamannastétt hrópar
„Heyr!“ — og i þessu ríki er
liann — og verður ai'ftaki
lians — Æðsti Þrælameistari.
Hvers vegna ætti, hvers
framar, hverjum þeir eigi vegna getur nokkur maður,
um að kenlia. Flestir eiga við sem ber fyrir brjósti velfet'ð
sárustu fátækt að búa og það manna og frið og framfarir
eru sultarlaun þeirra, sem mannkynsins, stutt slíkt
gera það mögulegt að greiða stjórnskipulag? Af þeim sök-j
forréttinda-verkamönnunum Um, að spilling er til í heimi
— þeim, sem segja já og am-( lýðræðisríkjanna? Við getum
en við öllu — stórkostleg, ba;;izt gegn þeirri spillingu.
laun. Það fer ekki hjá því, að ( Hvað geta sovétþegnar gert
menn fvllist hneykslan yfir til að bæta Stalinismann?“
algeru hirðuleysi valda-
mannanna gagnvart smæl-
ingjurtum, og þrælsóttanum
og skriðdýrshættinum í fari
hinna síðarnefndu — mér lá
við að segja hinna fátæku .. .
Frjálsar kosningar — opin-
berar eða leynilegar •— eru
ekkert annað en háð og
blekkingar, þvj að kjósend-
ur mega ekki greiða öðruni
atkvæði en þeim, sem hafa
Bretastjórn
var fasistastjórn.
Síðasta ritgerðin í bókinni
er eftir enska skáldið Stephen
Spender, sem löngum var
samferðamaðui’ kommúnista,
en varð þeim fráhverfur —
eins og fleiri — þegar hann
kynntis’t innræti þeirra og
raunverulegum markmiðum:
„En niðurstöður niinar eru
B Ó KMENNTIVIBBURÐ C R
, , ■ 0 0 ^ !■
I*tið þfjhin' aiiittí ttattriiut' riðfr«rfí«r * tsilvnakttm
bókmenntmwatf, þeffttr út kemttr búk eftir
Ouðmund 6. Hagalín
meistara smásögmmar og hins ómengaða, hljómíagra alhýðumáls. I gær
kom út ný bók eftir hann:
VIÐ MARÍUMENN
Hún er í senn smásögur og heilsteypt frásögn af tólf skipsfélögum og
einu aðskotadýri.
Unglingurinn Oddur Brynjólfsson ræðst
háseti á vestfirzka skútu, sem Sunn-
lendingar kalla ,pæng‘ í óvirðingarskym
Skútan, sem nefnist „María“ var samt
enginn eftirbátur brezk-byggðu kútter-
anna þeirra fyrir sunnan. „María“ var
ekki nema 20 lestir, en skipshöfnin var
úr skíragulli íslenzkra sjómanna. Haga-
lín bregður upp snilldarlegum lýsingum
á lífi vestfirzkra sjómanna á þeim ár-
um, er þeir sköruðu fram úr um allt
það, sem að sjómennsku laut. Vestfirð-
ingar voru veðurglöggir og vitrir menn.
Jafnvel flug ritanna var þeim fyrirboði
um komu landsins forna fjanda, —
hafíssins.
Skipshöfnin á „Maríu“ verður lesanda
ógleymanleg. Hver þeirra er heilsteypt
persóna. Ekki fyrir nákvæmar sálarlífs-
lýsingar, heldur fyrir viðbrögð þeirra
yið daglegum viðburðum, gáska og al-
vöru, hættur óveðra og ísa, landlegu-
daga og annir, þegar „sá guli lá við“
og dregið var að kappi. Sagan af blá-
gómunni og öllum hennar náttúrum
sýnir gleggst hugsunarhátt almágans á
íslandi, réttlætiskennd hans og hæfi-
legar refsingar. Þeir, sem kynnast Mark-
úri gamla, heimspekingnum og skáldinu,
hafa auðgast andlega og njóta viður-
kynningar sinnar við íslenzku þjóð-
ina, eins og hún var óspillt af erlendum
áhrifum.
LESIÐ BÓK HAGALÍNS
Kynnist lífi þjóðar vorrar. Við Maríumenn er spegill þess
VEÐ IVIARÍUIVIENN er SJÓHSAMWALÍF
íslenzkra BÓKIBEMMTA
Bókaútgáfa Pálma H. Jónssonar, Akureyri