Vísir - 16.12.1950, Blaðsíða 4

XI S I R
Laugardaginn 16. desember 1950
«111.
DAGBLAÐ
Ritstjórar: Kjristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálssoa
Skrifstofa Austurstræti 7.
Dtgefandi: BLAÐAIJTGÁFAN VlSIR H.F.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (finim línur).
Lausasala 75 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f, 'rT1fP'
v Staifsgnindvöllurmn.
Jgkki alls fyrir löngu var frá þvi skýrt hér í blaðinu, að
nefnd frá Landssambandi íslenzkra útvegsmanna hefði
þá að undanförnu i’ætt við stjórnskipaða nefnd um stai’fs-
grundvöll fýrir vélbátaútveginn. A fulltrúafundi LIO,
sem haldinn var í haust, konxust menn að þeirri niður-
stöðu, að vélbátamir þyrftu að fá hærra verði fyx’ir fisk-
iun, en gi’eitt hefði vexið fram að þessu, ef nokkur von ætti
að vei’a til þess, að hægt væi’i að gera út á komandi vetrai*-
vertíð. Kaus fundur þessi nefnd þá, sem getið er hér að
ofan, til þess að í’æða málin við rikísstjórnina eðá þá
menn, sem hún tilnefnir til þess.
Unxræðum þessunx nxun nxi vera lokið fyrir nokkru,
en hvei’gi hefir verið frá þvi gi’eint opinberlega, að hinn
laxxgþráði og íxauðsynlegi starí'sgrundvöllur hafi koixxið í
leitii’nai’. Vei’ður því að ætla, að nefixdimar hafi ekki getað
orðið sammála eða fulltrúar í’íkisstjómarinnar að nxinnstá
kosti ekki lofað fj’rir hennar hönd svo nxiklu, að útvegs-
nienn telji sig geta við það unað. Raunar er öllu meiri á-
stæða til að ætla, að talsvert hafi borið á milli, en það
kemur þá upp síðar ef heppilegt þykir af þeixn, sem unx þessi
mál fjalla af ofangx’eindunx aðilum.
Engunx blandast hugur um, að nauðsynlegt sé að gera
út. Hér á landi vei’ður ekki lifað mannsæmandi lífi eða ná-
lægt því, ef ekki verður dreginn fískur úr sjó nxeð ein-
lxverju móti- Eins og hér er högum háttað, lifa íxxenn á
fiskveiðunx og útvegsnxenn lxafa skýrt frá þvi, að vélbáta-
flotinn hafi séð fyrir sjö tíundu hlutmn alls fisk-
aflans hér á landi síðustu áx*in. Ekki skal það í’engt hér,
en einmitt vegna þess, að vélbátaútvegurinn er svo xxiikil
nxáttarstoð þjóðarbúskaparins, verður hann að gera til-
í’aun til að standa á eigin fótunx. Vilji hann lifa á opin-
beram franxlögum, lifir hann raunar á sjálfunx sér og það
getur enginn til lendar. Engin samxindi eru augljósari.
Otgerðinni hefir sjaldan verið gerður nxeiri bjai’nai’-
greiði, en er ákveðið var að ábyrgjast verð það, sem bát-
arnir fengju fyrir afla sinn. Þáð kann vel að vera, að nauð-
synlegt hafi verið að grípa til þess ráðs imx hríð, en sjálf-
sagt var að taka þá þegar til athugunar þær leiðir, seixi
hægt væri að fara til að kippa þessu í liðinn. Unx það var
ekki hugsað þá og kemur það nú þjóðinni i koll. Ætlunin
var, að aðstoð við bátaxitveginn hætti með gildistöku geng-
islaganna, en nú virðist ekki, að það sé hægt. En það verð-
ur að vera hægt og nú kemur til kasta þeirra, sem þarna
koma við sögu, að-þeir 'finni þau ráð, sem duga. Þau
eru fyrir.hendi, ef menn þora að mæta erfiðleikunum.
Öfriðvænlegai iiorhir.
j>að verður varla með sanni sagt, .að Jiorfur sé fi’iðvæn-
legar í heiminum um þessar mundii’. Þjóðir heimsins
þrá friðinn og þær héldu fyi-ir finxm árum, að friðaröld
ixxundi renna upp, er lokið var skæðustu styrjöld, sem
sagan kann frá að greina, Stofnun Sameinuðu þjóðanna
átti að tryggja friðinn og hefði vissulega átt að geta gert
það,.ef vilji hefði verið fyrir hendi hjá öllum þeim aðiluixx,
senx starfa á jxeim vettvangi. Friðarvilji var líka fyrir hendi
hjá lýði'æðisþjóðimum — eins og alltaf — og þær afvopnuð-
ust jxegar að stríðinu loknu. En þær áttu ekki að fá að
njóta friðarins. Fyrir því sá einræðisríkið, sem eftir stóð,
þegar möndulveldin höfðu verið brotin á hak aftur. Skyld-
leiki þcss við fyrri bandamenn var «f xmikili tii þess.
Rússland hefir frá styrjaldailokum fært út veldi sitt á
allan liátt og búið sig undir nýja styrjöld, sem ráðamenn1
þess vona, að færi þeim heimsyfirráð. Lýðneðisrikin sjá
nú hættuna og taka að vígbúast, þótt séint sé. Þau skilja, að
undanlátssemi við einræðisseggina er að bjóða hættunni
heim. Þau ætla þess i stað að bjóða einræðisherrunum byrg-
jn. Þeir bera ábyrgð á striðt ■eða- friði. Islendingar era frið-
samir menn og þvi fagna jxeir vaxandi styrk lýðræðisms.
íslendingar í Oslo
minnast 1. des.
Gísli Sveinsson sendiherra
flutti ræðu.
Oslo, þ. 2 des. 1950.
Íslendingafélagið í Oslo
hélt í gær hátíð í tilefni af
32 ára sjálfstæði íslands.
Hátíðin liófst íxieð snjallri
ræðu, senx Gisli Sveinssötx
sendihei’ra flutti. Sendilieri’-
ann er nú í þann veginn að
láta af störfuni hér og var
ræðan því um leið einskonar
kveðja til isleixzku xxýlend-
unnar í borginni. Um Norð-
íxiemx og íslendingá sagði
sendiherra, að það væi’i ábei’-
andi í lyndiseinkennum
beggjá þjóðanna, að háðuni
liætti við að fara í mannjöfii-
uð og nxikjast af fortíð sinixi.
Áður fvrr bar mest á íixanii-
jöfnuði einstaklinga, nú er
haxxn orðinn félagslægai’i og
lixeira borin saxnan afrek
þjóða. Eðlilegt er að þjóðir
sem átt hafa tvenna tíniana
lili á þi’eixgingaárum fil
glæsilegrar fortíðar. Gísli
Sveinsson minnlist ennfrem-
ur á nokki'a afreksmenn á
Islandi, benti á að lxver ökl
elur sín afreksmenni að
mildu leyti eflir áíoarhætti,
las i því sanxbandi brot úr
Aldarhætti Hallgrims Péturs-
sonar og íslaixdi Jónasar
Hallgrimssonar. .
Þegár sendiherrann nxinnt-
ist á nátlúru Noregs og ís-
lands sagði hann að óneitan-
lega hvildi mikil tign yfir
náttúru Norcgs en jxó myndu
fæstir segja unx Noreg eixxs
og ísland að þar væri liátt til
lofts og vítt til veggja.
Ræðu sína endaði Gísli
Sveinsson íxieð þessum orð-
unx:
„Samanbui’ður og mann-
jöfiíúður unx það, sem rétt
er haft í franxmi, getur vei’ið
holl og álu’ifamildl hvatning
fyrir stefnu og starf. Varast
ber það, sem til vita hoi’fir
og mönnuni og málefnunx
hefir orðið liált á að sögunn-
ar dónxi. Taka skal lærdóm
til eftirbrevtni af því seni vel
er gert, og það einnig athug-
að, að öllu má að einhverju
leyti snúa til góðs“.
Ræðu sendiheri’a var ákaf-
lega vel tekið og létu margir
í Ijósi að þeiin þætti skai’ð
fyrir skildi jxegar hann færi.
Sigurður Blöndal skóg-
ræktarnemi las upp kvæði
eftir Jón Helgason px’ófessor.
Söngkonan Randi Munlhe-
Kaas söng norræna söngva
nieð aðstoð frú Rönnaug
Sundbye. Söng Rantli Munthe
Kaas var séi’staldega vel tekið
og vai’ð hún að syngja auka-
lög. Fi’ú Sundbye lxefir áður
skemmt í ísíendingafélaginu
í Oslo, lék hún íslenzk lög þar
á siðasla fundi við nxjög góð-
ar undirtektir. Um sönxu
mundir lélt liún islenzk lög
á stórri Iiátíð liér í Oslo og
kynnli tónskáldin Pál ísólfs-
son, Sigfús Einarsson og Sig-
valda Kaldalóns. Frú Sund-
bve hafði fengið íslenzkar
nótur að láni frá Höfn. en
engai’ slikar fást hér í
Oslo, og taldi frú Sundbye
það nxjög illa farið því lxún
vildi fegin auka þekkingu
Norðmanna á íslenzkri
hljónxlist bæði með því áð
spila íslenzk lög í útvai'p og
á samkoniuni. Bað hún mig
að leila hófanna á íslandi
livort einliver gæti annað-
livort selt eða lánað henni
nótur; vonandi * getur ein-
hvér 'hljónxlistarvinur bætt
úr þessari vöntun, en frú
Sundbye er vel að nótmxum
komin, þvi hún spilai’ ólceyp-
is á ölluni samkomum íslend-
inga liér.
Fullveldishátiðiimi laulc
nxeð dansi klukkan eitt og
liafði skemmtunin þá staðið
í 5 klukkustundir og fai’ið
piýðilega fram undir stjórn
Jóns Hjiálmaissonar.
Næsta samkoma íslendinga
hér verður uppi í Hallingdal
og hefst hún að öHum Hldnd-
um á Þoi’láksmessu og .stend-
ur fram undir nýjár.
liliíte; ! Ó. G.
Þar má sjá verk
meistaranna.
Um páskana. síðustu gafst
mönnum kostur á að sjá ný-
stárlega sýningu I Aðalstræti
6 B.—
Voru þar sýndar litprént-
anh’ iá verkum ýmissa önd-
jvegismanna á sviði málara-
listarinnai’, sem menn hér
liefðu aUs ekld fengið að sjá,
án þess að fara langt út í
lönd, því að litprentanir þess-
ar voru með miklum ágætunx.
Nú gefst niömxum aftur kóst-
ur á að eignast myndir þess-
ar, en sýningin stendur ýfir
þessa dagana í Aðalastræti
6 B. -r
♦BEBGMAL♦
Eg átti leið framhjá Mið-
bæ jarbarnask ólanum fyrir
fáeinum dögum og þá var
mér bent á atriði, sem var
ábótavant þar í grennd, en
orsökina er að finna í brcyt-
ingu þeirri, sem gerð var á
Lækjargötunni á síðasta
vetri.
Eg man nefnilega ekki bet-
ur en aö norðan skólans —
austan götunnar — hefði verið
aðvörunamierki til bifreiðar-
stjóra unx að aka varlega fram-
hjá skólanum, þvj að vitanlega
geta ærslafull börn skotizt fyrir
bifreiðarnar og slys hlotizt af.
Eftir aö gatan yar endurbætt,
hefir láðst að setja merki Jxetta
upp, en það syðra er hinsvegar
á sínum stað, enda var ekki
hróflað við götunni þar- Eg
vona, að þess verði ekki langt
að híða, að merki verði einnig
sett upp norðan skólans, því að
ef menn telja, að eitthvert gagn
sé að slíkiun aövöfunum. eiga
þær vitanlega að vei’a, þar sem
þörf er fyrir þær.
*
I gær sagði Veðurstofan,
að horfur væri á suðvest-
lægri átt á næstunni og
mundi því draga úr frostinu
— eða það kannske verða úr
sögunni hráðlega — en .það
• var mun minna í gær hvar-
vetna um landið en verið
hafði að undanförnu-
*
Eg verð nú að segja, áð þrátt
fyrir kuldann hefir tíðin að
updanför.nu v.erið hin ákj.ósan-j
íegasta hér í Reykjavík. Satt er,
það, að hanii hefir stundum
hve.sst all-óþyrmiléga, en tjón
hefir ekki orðið hér, þótt það
hafi því miöur orðið tilfinnan-
legt viða unx land. En að öðru
leyti hefir veðriö verið eins og
það getur hezt verið að vetrar-
lagi- Eða vilja menn heldur
rigningarslagýíður og göturnar
í samræmi ,við það ? Eg efást
um, að jxeir sé i meirihluta með-
al bæjarbúa, sem kjósa sér slíkt
veður og færð.
Hálkan er vitanlega bölv-
uð og hafa víst þó nokkurir
hlotið meiðsl af hennar völd-
um. En hún er líka að mín-
um dómi það eina, sem
verulega hefir verð hægt að
setja ut á veðrið »ú «Upp í é-
síðkastið — þegar frá eru
taldir stormarnir, sem eg
gat um hér að framan. í
* . ' }
■■ ’ f ý . 11 *•'■ ýd . . - ’,
Nú er eg vitanlega enginn
niáður til að spá því, hvort frosl
.vefSá . áfrani: aö riokkuru ráöi:
hér á suöyesturlandi ,eSa ann-
ars staðár á landinu til lang-
frama það sem eftir er af þess-
um mánuði, en verði hitinn
eitthvað fyrir neðan frostmark,
þá mætti segja nxér, að þetta
yröi einn kaldasti, desembcr-
ínánuöúr, sein hér Íxefir komiö
tim' langt skeiS. Annars finnum
við vitanlega mest til kuldans
af þejxxi sökum, aö við erum
orðin hlýindum svo vön og svo
er þjóðin farin að klæða sig
fyrir loftslag, *em ætti ekki aö
vera hér, e£ loftslag væri ekki
yfirleitt að hlýna á jörðimii, eins
og sumir liaída fram.
En ekki meira um það að
sinni! Mér finnst veðurfarið
eiginlega harla lítil fregn í
samanburði við það, semsagt
var frá hér í blaðinu í gær
um að útflutningurinn hefði
orðið með mesta móti í mán-
uðinum, sem Ieið, svb að
vöruskiptajöfnuðurinn hjrarð
hagstæður um hvorki rieira
A' né minna en 26 milljónir
króna eða eitthvað meiriA. *En
samt sér varla högg á vatni,
því að hann var búinn að
véfa svo lengi og mikið ó-
hágstæður fyrf á árinu.' En
allt er gott, senv er eitthvað
íritt.ina! X.-'L'-W-*