Vísir - 13.01.1951, Side 4

V I S S. ii
Laugardaginn 13. janúar 1951
DAGBLAÐ
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa Austurstræti 7.
Dtgefandi: BLAÐACTGAFAN VlSIR H.F.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Sfenar 1660 (fimm linur).
Lausasala 75 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Fimmtugur í dag:
verksmið justjór i.
Opinber fyrirgreiðsla.
prá því á styrjaldarárunum hefir öll verzlun verið háð
meira eða minna opinberri fydrgreiðslu, sem aftuf
liefir leitt af sér margskyns höft og hömlur inn á við, sam-
fara margskonar néfndafargani. Um áramótin létu foríngj-
ar lýðræðisflokkanna á sér skilja, að ekki væri með öllu
ólíklegt, að þjóðin þyrfti ekki lengi að bíða verzlunarfrels-
is. Fundu slík ummæli hljómgrunn hjá ölíum þorra manna
og munu hafa vakið óskiptan fögnuð, ef þeir einir eru frá
taldir, sem mestra hagsmuna hafa að gæta í sambandi við
fi amkvæmd þessara mála.
Þótt ofangreind fyrirheit séu góðra gjalda verð, benda
ýmsar líkur til, að enn um skeið verði ríkisvaldið að greiða
mjög fyrir utanríkisviðskiptum í ýmsum greinum. Má í
því sambandi geta þess, að Félag íslenzkra iðrekenda hefir
nýlega sent ríkisstjórninni erindi, þar sem þess er farið á
leit, að sérstakar ráðstafanir verði gerðar til þess að tryggja
iðnaðinum efnivörur, en það mál varðar hagsmuni 5—6
]ms. maims, sem í iðnaðinum vinnur, auk áhangenda þeiiTa.1
Stjórn iðnrekendafélagsins telur nauðsyn til bera, að erind-
rekum Islendinga erlendis verði falið að fylgjast með við-
skiptamöguleikum, hver á sínum stað, svo og afgreiðslu-
skilyrðurq, en þar mun ekki vera um neina nýjung að
ræða, með því að viðskiptafulltrúamir gera þetta hvort
sem er.
Stjóm iðnrekendafélagsins telur nauðsyn til bera, að
innlendum framleiðendum sé nú ti*yggð heimild til að út-:
vega hráefnið, þótt bankamir háfi ckki þá í svipinn nægani
gjaldeyri í höndum, en jafnframt er þess farið á leit við
ííkisstjórnina að hún tryggi gjaldcyri með einliverjum ráð-
um, en þar virðist vera mælst til erlendrar lántöku af Is-
lands hálfu. Nú er það að vísu svo, að slik lántaka er vafa-
söm eins og sakir standa, enda allt í óvissu um framtið-
ina en vel gæti þetta borgað sig fyrir þjóðarheildina og
tryggt öryggið, ef til ófriðar skyldi draga. Mætti því vafa-
laust ljá mál á slíkri úrlausn, enda yrði hið erlenda lán
eklti’ eyðslueyrir, heldur fjárfesting í nauðsynjavarningi,
sem almenningur þarfnast, en þó atvinnureksturinn fvrst
og fremst. ,
Ástæðan til þess að iðnrekendafélagið beinir ofan-
greindu erindi til ríkisstjórnarinnar, er sú, að ríkisstjórnir
stórveldanna hafa keypt upp alla framleiðslu víðá um
heim, sem nauðsynleg er til hervæðingar. Þannig mætti
nefna, að ullarfriunleiðsla fyrra árs hefir öll verið seld á,
gifurlega háu verði, ennfremur baðmull, ýmsar kemiskar
vörur og málmar. Þá má einnig nefna pappir, trjákvoðu
og margskyns vörur úr tréefnum, sem nauðsynlegar eru
tii hervæðingar. Allar slikar vörur eru nú lítt fáanlegar,
ncma með æmum fyrirvara, en hafa auk þess hækkað stór-
lega í verði á heimsmarkaðinuin, þannig að lítil likindi eru
til, að verðið geti hækkað til muna, jafnvel þótt til ófriðar
skyldi draga, enda myndi þá gæta frekari opinberra af-
skipta af verðlagi, en nú getur verið um að ræða.
Magnús Einarsson verk-
smiðjueigandi er fimmtugur
1 dag. Hann er fæddur að
Stakkadal á Rauöasandi 13,,
janúar 1901, og ólst þar upp
1 föðurhúsum til 18 ára ald-
urs, þá fluttist hann hingaö
til Reykjavíkur á afmælis-
daginn sinn 1919, og hefir
dvalið hér lengstum síöan.
Þegar er Magnús kom til
Reykjavíkur, réðist hann 1
siglingar um nokkurt tíma-
bil á sænsku verzlunarskipi,
en þegar Reykjavík fékk raf-
magn frá Ellið'aánum og far-
ið' var að raflýsa bæinn réði
hann sig til rafvirkjanáms
hjá Jóni Sigurðssyni raf-
magnsfræöing, og lauknámi
1 þeirri grein. Aö því loknu
stundaði hann vélvirkjanám
1 vélsmiðjunni Hamri og
lauk prófi í því fagi. Þá fór
hann til náms 1 Vélstjóra-
skóla íslands og lauk þar
burtfararprófi meö hárri
einkunn árið 1930.
Að því loknu sigldi hann
sem vélstjóri á gufuskipum
um 4.. ára skeið. Árið 1935
þegar hin mjög svo full-
komna síldarverksmiðja var
byggð á Djúpuvík, réöist
Magnús þangað sem vél-
stjói'i og eftirlitsmaður. Og
vann aö því þar til hann tók
að undirbúa slofnun dósa-
verksmiðju hér í Reykjavík
árið 1937.
Vaxð Dósaverksmiðjan á
skömmum tíma eitt af stærri
iðnfyrirtækjum landsins,
undir stjórn Magnúsar, en
hann var framkvæmdastjóri
hennar til ársins 1946.
Árið 1944 stofnaði Magnús
Niðursuðuverksmiðjuna Síld
h.f. á Akureyri og var for-
maður þess fyrirtækis þar til
á síðasta ári, að það félag
hætti störfum þar.
Nú rekur Magnús sín eig-
in fyrirtæki sem eru: Dósa-
smiðjan og Niöursuöuverk-
smiöja M. • Einarssonar, við
Grandaveg hér í bænum. -
Hann hefir oftsinnis ferðast
erlendis til að kynna sér
xefestun dósageröa: niður-
suðuvei'ksmið ja,
Magnús er enn upp á sitt
bezta hvað heilsu og krafta
snertir, enda hraustmenni
að upplagi, og á vafalaust
mörg starfsár ófarin.
Vér vinir hans óskum hon-
um til hamingju með afmæl
isdaginn.
Vinur.
Fr« F'œr&yluwn;
Yfirmenn togaraflota eyja-
skeggja í verkfalll
LtflufnÍBigurinfi nam 74,1
milBj. d. kr. s.l. ár.
Skipstjórar og stýrimenn á fyrir 3,3 millj. kr., 1000 lest-
togaraflota Færeyinga hófu ir saltsíldar fyrir 1,1 millj.,
verkfall um áramótin og 1800 lestir lýsis fyrir 3,8
liggur fotinn í höfn. Imillj. og livalafurðir 2750
Er frá þessu skýrt í blað-.fyrír 5,4 millj. kr. Mesta
inu „14. september“ frá 8. j breytingin varð á ísfisksöl-
þ.m. Þar segir, að það hafi j unni, því að hún hafði num-
verið tekið í lög á síðasta ið 10,6 þús. lcsta árið 1949 og
óri, að laun yf: Tnanna á tog-j gaf 10,3 millj. kr. í aðra
araflota eyjaskeggja— sltyldu hönd. Togararnir stunduðu
lækka frá 1. janúar 195lJekki isfiskveiðar á s.l. ári.
Yfirmennirnar féllust aldreij Inflúensa barst til Færeyja
á þetta, töldlt þingið 'ekki ^ frá Danmörku í vetur en var
hal'a heimild til að ákveða yfirleitt væg. Þó dóu nolda ir
slíka launalækkun og á úr henni, einkum aldrað fólk,
fundi, sem haldinn vai* um sem var veilt fyrir hjarta.
óramótin, var samþykkt að Eftirköst voru talsverð, bron-
enginn skipstjóri eða stýri- kitis og eyrnabólga.
maður skyldi skrá sig sam-
kvæmt liinuni nýju kjörum.
Færeyingar hafa fengið bót
til að annast sjúkraflutninga
Hinsvegar eru þeir fúsir til milli eyja. Er hann norskiu*-,
að ræða við úigerðarm. um byggður sem eftirlitsbálur,
breytingu á kjarasamningi|30 lestir að stærð og kostaði
þeim, sem gilt hefir undan- 80.000 d. kr.
farið.
Útflutningurinn.
í nýúlkomnuni blöðum frá
Færeyjum segir einnig, að út-
flutningur eyjaskeggja hafi
numið 74,1 milljón danskra
króna. Er það nær 2 millj.
kr. minna en árið 1949. Fær-
eyingar seldu sáltl'isk — 36,7
þús. sinól. 4r fyrir 60,0 millj.
kr.| 3300 smáleslir af ísfiski
Karlmannaföt
notuð og ný til sölu. —
Einnig kjólföt og herra-
frakkar. Gott verð.
Valgeir Kristjánsson,
Bankastræti 14
Simi 2158.
Vegna vörukaupanna til opinberra þarfa, verður tæpast
unnt að kaupa á erlendum markaði slíkar nauðsvnjar, nenia
með milliríkjasamningum. Verður þá ekki sagt, að slík
kaup muni auka á verzlunarfrelsið, nema síður sé, þólt
vissulega geti þetta hvorttveggja farið saman í verulegum
a triðum. Æskilegt væri að þjóðin gæti birgt sig af nauð-
synjum, en gjaldeyrisöflunin hefir ekki verið umfram da.g-
legar þarfir. Rétt er að búast gegn því illa, með því áð
hið góða skaðar ekki, en sú þjóð, sem hcfir efni á fráin-
leiðslustöðvun i helztu atvinnugreinum mikinn hluta árs-
ins, virðist ekld kunna fótum sínum forróð, hvort sem úr
þvi verður bætt af liólfu ríkisstjórnarinnar eða ekki.
Bergmál.......... .... ..
í sumar er liðin öld síðan
þjóðfundurinn var haldinn,
er Jón Sigurðsson og aðrir
þjóðfundarmenn mótmæltu
gerræði því, er Trampe greifi
hugðist beita fundinn, eins
og hvert mannsbarn kannast
við- öld er senn á enda runn-
in síðan sögð voru orðin:
„Vér mótmælum allir“, sem
hver einasti íslendingur
minnist, þá er hugsað er til
sjálfstæðisbaráttu lanas
vors-
Vafalaust verður þessa nierk-
þsatburöar minnzt'meS viðeig-
.ailtli hætti af stjórnarvölduu-
uin, og vel má vera, að einhver
Vihðirbúningur sé þegar hátinn
.til þess að gera þetta á ?.scnn
■glæsilegastan hátt án ])ess, að
mér sé kunnugt uni .þ'að- Eiy
mér var saint að detta í liug
ýmislegt í saiubandi ’við þetta,
sem ef til vill mætti taka til at-
hugtihar. Væri til dænris ekki
hægt að hafa Menntaskólann.
þar sem hinn sögufrægf íundur
var haldinn, opinn þá daga,
sem fundurinn stóð yíir, og
A'æri hátíðasaiur skólans þá
færður j þann búning, er líkast-
ur væri því, er fuhdifrinn var
haldinn á sintUn tíma, eftir því,
sem við. verðtir konuð ? Gæti al-
í.neimingur, sem annars á þess:
naumast kost að. skoöa húsa-
•kynni hinnar viröulegú, g.ömlu
hfenntaskólahyggingar, þá
komi'ð og séð þenna sal, þar
sem hlnn ógleytnanlegi atlturö-
ur gerðist. Jaínframt gæti. svo
einhver sögufróður maðttr fiutt
þar erindi eða. sagt frá. ítthdin-
um Qg ýmsit öðrtt, er íróðlegt
þætti í því sambandi.
■ ■ * ' .. , 't
Ennfremur væri ef til vill
áthugandi, að Þjóðleikhúsið
' eða Leikfélagið setti á svið
eins konar „þjóðfund“ og
léti áð sjálfsögðu gera ná-
kvæma eftirmynd af hátíða-
sal skólans á sviðinu. Þar
gætu síðan þeir, er helzt
komu við sögu, komið fram
og skipzt á orðum, sam-
kvæmt beztu sagnfrajðilegu
heimildum o. s. frv-
Leiklistarfróðir menn geta
vafalaust sagt. til tt.nt, hvort
stikt 'er gérlegt, en að óathug-
ftðtf máli virðist mér þetta mjög
vel framkvæmanlegt, jáfnveí
þótt tími sé. ekki mikill til
steíntt. Nóg cr til af heimildmh
ttm þaöi sélh.gerðist á jjjóðfund-
inum 1851 til þess. áð allt gæti
farið fram sem líkast því, er
þctta geröist á sínum tima. Þaö
þvrfti vaudvirkan, fróðan og
smekklegan mann til þess að
vinna úr heimilduntuu, en leik-
listarmeim gætít síðan útbúiö
•alít tií sViðsetningar. Eg leyfi
mér-.að sléjóta þesstt her fram
til athugunar hjá' vipkomandi .
aðiUuu,' rektoi'- hlenntaskólans,.
AÞ'jÓðlei'khússtjórá.'.og fonhanni
Léikíélagsihs.
ThS.