Vísir - 01.02.1951, Blaðsíða 4

V 1 S I R
Fimmtudaginn 1. febrúar 1951-
D A G B L A Ð
Ritstjórar: Iu’istján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa Austurstræti 7.
Ctgefandi: BLAÐADTGÁFAN VlSIR H.F.
Afgreiðsla: Hverfísgötu 12. Simar 1660 (firnm línur)’.
Lausasala 75 aurar.
Félagsprentsmiðjan li.f.
Afhyglisverð samþyhkt.
yerkalýðsfélag eitt á Norðurlandi gerði nýlega þá athyglis-
verðu samþykkt, að nauðsyn Iiæri til að útvegsmenn
réðu nýliða á skip sín, þannig að einum unglingi eða
fleirum væri ætlað rúm á hverju skipi. Ekki er að ófyrir-
synju, að slíka samþ. er gerð. Otvegsmenn og skipstjórar
vilja ekki liðléttinga á slcip sin, enda veltur þar á miklu
að réttur maður sé á réttum stað. Slíkir óvaningar fá ekki
ráðningu, nema því aðeins að algjör hörgull sé á vönum
m.önnum, en þá hrýtur nauðsyn lög svo sem of't vill verða.
Þær raddir hafa þráfaldlega heyrst, að unga kynslóðin
hyggði nú frekar að dufli og dansi, en l'ramleiðslustörfum
til lands og sjávar. Allir kysu nú helzt að gerast skrif-
stofuþjónar og ganga uppdubbaðir með hvítt um hálsinn,
en forðuðust í lengslu lög að dýfa hendi i kalt vatn. En
er þess að vænta að margir gerist nýliðarnir við sjávar-
sókn þegar þeim virðist allssstaðar ofaukið, þar sem fram-
leiðslustörfin eru sótt af kappi, — og hvað hefur verið
gert af opinberri hálfu tli þess að grciða þcssum æskulýð
brautina til framleiðslustarfanna?
Sjómannaskóli hefur verið stofnaður og er starfræktur
í myndarlegustu húsakynnum þessa lands, en þann skóla
sækja ekki aðrir en þeir, sem áður hafa gengið í skóla
lifsins og sótt sjó um lengri eða skemmri tíma. Þar cr
bóklræði kennd og eitthvað í hagnýtum starfsgrcinum
til sjávarins, en það sem raunverulega á skortir, er að við
eignumst fullkomið skólaskip, af hæfilegri stærð, þar sem
viðvaningum er kennt að „snúa sér við á dekki“ og öll
undirstöðu atriði í venjulegum störfum til sjávarins. Erum
við sennilega eina siglingaþjóð, sem nokkuð kveður að,
er ekki heldur úti viðunanlegu skólaskipi, til Jiess fyrst og
fremst að glæða áhuga ungmenna fyrir sjósókn og kenna
þeim nauðsynlegustu vinnubrögðin.
Fvrir nokkrum árum var skcnnntisnekkja flutt hingað
til lands, lítið skip, en vaíidao og vel búið. Ivom til tals að
skipið myndi reynast hentugt til kennslu sjémannaefna,
en ráðamenn þjóðarinnar litu svo á að það myndi of dýrt
í kaupum og rekstri, þótt það fengist keypt fyrir gjafverð
og rekstur þess þyrfti ekki að reynast óhófleg byrði, þar
sem skipshöfnin yrði að mestu skipuð viðvaningum, sem
leituðu fræðslu í skóla lífsins, en gerðu hinsvegar ekki
kaupkröfur fyrst og fremst, svo sem. þeir sumir, er þykjast
færir 1 flestan sjó, þótt þeir hafa aldrei lært vcnjulcg eða
viðunandi vinnubrögð. Þröngsýni forráðamannanna og
fálækt þjóðarinnar leiddi svo til jiess, að innviðir flestir
voru rifnir úr skipinu, og það búið til flutninga, en kom J
þar aldrei að neinu gagni, enda var það rekið með tapi og j
loks selt úr Iandi.
Ungir menn veigra sér við að gerast liðléttingar
um borð í skipum, þar sem Jieir eru einhvei'skonar horn-
rekur, þótt í misjöfnum mæli sé, cn uppeldið á sjónum
er oft strangt, þar sem lítils skilnings gætir í garð ung-
mennanna. Þetta þckkja allir sjómenn, cnda munu þeir
kunna frá mörgu að segja af fyrstu lífsreynlsu sinni á
sjónum. Hæfilegt skólaskip þyrfti að rúma nokkra tugi
ungmenna, vera búið seglum og sterkri hjálparvél, en að
öðru leyti svo úr garði gert, að sæmilega gæti farið um
menn í misjöfnum veðrum. Svo veðrasamt er hér við land
að ekki verður treyst á seglaumbúnaðinn einri, heldur
verður áhöfnin að geta gripið til vélaaíls, sem haldið gæti
skipinu í horfi Jiótt álandsvindur væri. Öryggið verður að
tryggja þeim mun betur, sem kunnátta sjómannanna er
minni.
Sjómenn og siglingafræðingar ættu að hefja umræður
um Jætta mál, og gera opiriberlega grein fyrir skoðunúnf
sínum, þannig að almenningur geti tekið afstöðu með eða
móti. Orð eru til alls fyrst. Sýndist lull ástæða til að sam-
tök sjómanna, slysavamafélög, samtök útvegsmanna og
allir þeir, sem velferð sjávarútvegsins bera fyrir brjósti
legðu lið sitt til að hrinda xnáiinu fram, enda mun J»á ekki
standa á opinberum aðgerðum, ef almenningsálitið Icggur
l»eim aðilanum til „vélakraftinn,,.
Sjötti hver landsmaður er
nú innan vébanda SVFI.
Félagatalan hefir 200-
faldazt frá stofnun þess.
Slysavarnafélag Islands átti
afmæli nýverið, stofnað
29. jan. 1928 liér i Reykjavík
fyrir forgöngu Fiskifélags
Islands og Skipstjói’a- og
stýrimannafélagsins „Aldan"
með Guðmund Björnsson Jiá-
verandi landlækni og Jón E.
Bergsveinsson fyrrv. forseta
Fiskifélagsins í fararbroddi.
Frá J)cim tíma liefir félagið
haft forystu í J»eim málum,
er slysavarnir og öryggi al-
mennings varðar og notið al-
menns og opinbers trausts og
stuðnings til stai'fseminnar.
Stofnendur félagsins voru
í upphafi 128 áhugasamir
menn og konur. Nú eru deild-
ir félagsins um gjörvallt
landið orðnar 176, en tala fé-
lagsmanna er samtals orðin
rúmlega 25 þúsundir. Félagið
hefir með starfsemi sinni bor-
ið gæfu til að bjarga manns-
lífum og svo hundruðum
skiptir fyrir utan aðra mik-
ilsverða aðstoð. Sambugur
almennings og áhugi fyrir
vexti og viðgangi félagsins
Iiefir vei'ið aðdáunarverður.
Félagið á nú og rekur 70
björguriarstöðvar,. J»ar með
talin 4 skipbrotsmannaskýli
er áður hafa vci'ið í umsjá
vita- og hafnarmálastjórnar-
þmar, sem vitamálastjói'inn
Íir. Emil Jónsson, hefir nú
um áramótin afhent Slysa-
varnafélaginu mcð ley.fi ráðu-
neytisins og eru nú allar
björgunai'stöðvar og skýli
hér við land reknar af í'élag-
inu.
A Jjessum afmælisdegi fé-
lagsins hel'ir Slysavarnaféíag-
Hiu borizt tvennar veglegar
minningargjafir. Kr. 2000,00
fræði fi’k. Ragnheiður Jóris-
dóttir forstöðukona Kvenna-
skólans í Rvík frá Gjafa-
sjóði Landsspítala íslands,
til minningar um Ingu L.
Lárusdóttur, er var einn af
stofnendum kvennadeildar
Slysavarnafélagsins í Rcykja-
vík og lengi átti sæli í stjórn
hennar. Þá voru forseta Slysa-
varnafélagsins Guðbjari Öl-
afssyni afhentar í fyrradag
tvær sparisjóðsbækur að
uppliæð samtals kr. 10,884,47,
sem minningurgjöf l'rá Sigur-
vin Edilonssyni fyrrv. útgerð-
armanni til heimilis á Litla
Árskógssandi, er lengstum
hefir vei’ið forgöngumaður
Slysavarnadeildarinnar J>ar.
'Stjói-n Slysavamafélags Is-
lands þakkar gefendunum
þcssar veglegu gjafir. Þessa
afmælis Slysavarnafélags Is-
lands var , ekki minnst
neitt séi-staklega, en félags-
stjórnin sendir öllum félög-
um og stuðningsmönnum l'é-
lagsins árnaðaróskir og þakk-
ir.
Frjúlsur íþróttir:
K.R. átti 13 íslands- og 2
Evrópumeistara á s.l. ári.
Setti auk þess 18 íslandsmet.
Frjálsíþróttadeild Knatt-
spyrnufélags Reykjavíkur
getur talið sér það til ágætis
að hafa sett 18 staðfest Is-
Iandsmet á árinu sem leið og
auk þess hlaut hún 13 rneist-
ara af 20 mögulegum á Is-
landsmeistaramótinu í sum-
ar.
En þar með cr J»ó ekki öll
hennar frammistaða talin,
Jjví bún hefir innan vébanda
sinna tvo Evi'ópuineistara
frá s.l. sumri, |>á Gunnár
Huseby og Torfa Bryngeirs-
son. Og með tilliti til þess
að i írjálsíjn’óttadeildinni eru
ekki nema 270 meðlimir er
Jætta einstæður árangur og
sennilega ekki mörg hliðstæð
lelög eða íþróttadeildii' í álf-
unni, scm geta stært sig af
jafn góðri franimistöðu.
Það verkefnið, sem nú er
el'st á baugi lijá Frjálsiþrótta-
dcild K.R. er íjirótíasvæðið
og félagsheimilið á Kapla-
skjóli, en hvoi'utveggja er
á veg komið og verður tek-
ið til notkunar i vor. Það er
aðeins eftir að setj’a eitt lag
á hlaupabrautina, en J)vi verð
ur lokið áður en útiæfingar
liefjast i vor. Sömuleiðis er
verið að gailgá frá J»eim hluta
félagsheimilis sem hefir verið
í byggingu að undanföniu og
er J>að nú í J)ann veginn að
komast í nótkun.
Binda félagar Frjálsijirótta-
deildarinnar miklar vonir við
þetta nýja svæði sitt og að
geta hafið þar æfingar i vor,
J»ví að æfingar á Melavellin-
um eríi mjög áskipaðar af
liinuni ýmsu féíögum pg erf-
itlt að köinast Jiar að, Jiannig
að það fiillnægi æfingaþörf
félagsins.
Eftir er að byggja viðbót
við félagsheimilið, og á Jiað
að verða stór iþróttasalur
með malargólfi, Jiar sem
bægt er að stunda flestar eða
allar útiíþróttir og þar á með-
al frjálsar íjn’óftir, knatt-
spyrnu og handknattleik, en
auk Jxess ýmsar inniíþróttir,
eins og glímu, lmefideika o.fl.
A aðalfundi Frjálsíþrótta-
deildar K.R. i fyrrákvöld var
Gunnar Sigurðsson endur-
kjörinn lormáður, varafor-
maður var kosinn Sveinn
Björnsson, Ing. Brynjólfsson
ritari, Björn Vilmundarson
gjaldkeri og Mai’ia Jónsdótt-
ir mcðstjórnandi.
♦ BERG
♦
Þar sem fólk kemur sam-
an eina kvöldstund og rabbar
um daginn og veginn. eins
og gerist og gengur, er það
ekki ótítt- að talið berist að
útvarpinu. Svo var í vikunni,
þar sem eg var staddur- M. a.
barst talið að Passíusálmun-
um, sem nú eru lesnir í út-
varpið. Sýndist sitt hverjum.
*.
Flestir voru þó' þeirrar skoð-
unar, að engan veginn bæri að
amast vi'S lestri þeirra stutta
stund. og aS mörgum væri hug-
fró í þeim. En állir voru á einu
máli um, aö ástæSulaust væri,
aö næst á eftir þeim kæmi æsi-
legt jazz-lagaspil. Þaö viröist
vera undarleg smekkleysa, sem
auövelt ætti aö vera aö lagfæra.
Passíusálmar kunna aö vera
góöir fyrir sig, og jazzinn, er
sjálfsagt góöur á sína visu, en
skelfing íer þetta dagskráefni
ilía saman, svona hvaö á eítir
ööru. AlVeg er eg viss utn, að
fleiri munu á sama máli og eg.
aö þessu beri aö brcyta.
Þeir munu vera ali-margir,
sem fögnuðu því, að upp var
tekinn dagskrárliðurinn
„djass-þáttur“. Virðist í
sjálfu sér ekki ástæða til að
amast við honum sem slík-
um. En hitt er svo annað
mál, að alveg er fráleitt,
hvernig þessi þáttur fer
fram.
Þaö getur veriö gaman a'Ö
jazz, stundum ákaflega gaman.
Einkum á hann sínar vinsældir
meöal yngri kynslóöarinnar-
En ekki kemur mér til hugar,
aö þeir séu márgir, sem áhuga
hafa fvrir því, hvaö „tfombón-
leikarinu", „klarínettistinn" cöa
trumbuslagarinn heit.ir hjá hin-
um ameríska eöa enska Jóni
Jónssyni, sem flytur eitthvert
danslagiö, Hvort Buzzy Wuzzy,
Teddy Breddy eða Slim Pini
þeytir lúöurinn í viðkomandi
liljómsveit, viröist tíiér ekki
eiga erindi til margra hlust-
enda. Miklu frekar veröur þetta.
aö teljast hugöarefni lítils hóps
manna, ,,sem géngu upp i"
jazz, saínar jazz-plötum, eöa
stendur fyrir „jams,essíónum“
heima hjá sér.
Er ekki hægt aö gera jazz-
þáttinn alþýðlegri og að-
gengilegri en liann er nú hjá
hinum ágæta jazz-manni
Svavari Gests? Svavar hlýt-
ur að renna grun í, að þetta
fer fyrir ofan og neðan garð
hJ5 95—99% af hlustendum..
Það er oft gaman að hlusta
á jazz, jafnvel heyra sömu
lögin leikin af mismunandi
hljómsveitum og í mismun-
• andi útsetningum. En hvort
það er Buzzy, Teddy, eða
Slim---------nei, þetta éir ekki