Vísir - 09.04.1951, Qupperneq 4

V 1 S I R
Mánudagian 9. apríl 1951
DA6BLAÐ
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteirua Pálsson.
Skrifstofa Austurstræti 7.
Utgefandi: BLAÐACTGAFAN VlSIR II.F.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (fimm línur}.
Lausasala 75 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Þar bera menn byrðar sínar.
jpyrir upphaf síðari heimsstyrjaldarinnar voru Bretar
auðugasta þjóð heims, enda stóð bu þess stórveldis víða
á fótum og þeim ekki veikum. Að styrjöldinni lokinni var
fjárhag þessa stórveldis komið svo, að ýmsir töluðu um
yfirvpfandi rikisgjaldþrot, en þeir þó mest, sem minnst
þekktu þrek og þolgæði brezku þjóðarinnar. Að styrjaldar-
lokum var þjóðin að vísu illa undir það búin, að mæta
vaxandi fjárhagslegum erfiðleikum, bæði sökum eðlilegrar
„stríðsþreytu“, tillölulega knapprar skömmtunar á nauð-
synjum og svo stórfelldra framlaga hvers einstaklings
iil styrjaldarrekstrarins, að hvergi voru færðar stærri
fórnir af neinni þjóð fyrir alþjóða menningu. En þótt
Bretar hefðu sem heild orðið að fórna gífurlegum verð-
mætum, og þeiru svo miklum, að segja mátti að undir-
staða efnahagsstarfsemi þeirra hefði raunverulega raskast,
datt þeim ekki í hug að gcfast upp, en lögðu þeim mun
harðar að sér, sem þörfin gerðist meiri.
Allt til þessa dags hefur skömmtun á ýmsum neyzlu-
vörum verið uppi haldið í Bretlandi, svo sem kjöti, feitmeti,
vefnaðarvörum og öðrum varningi, sem aðallega miðaðist
við útflutning. Þessa stundina er kjötskammturinn svo
naumur, að hverjuni einstakling munu ætluð nokur grömm
kjöts á viku, og það þótt sjúkdómar hafi herjað á þjóðina
cg eðlilegt hefði verið að matarskammtur hefði í senn
verið aukinn og bættur af þeim sökum einum. I stað þess
að krefjast riflegri kjötskammts almenningi til handa,
ráðlögðu læknar fólki að neyta meiri jarðepla og mjólkur,
en um aðra breytingu á skánrmti var ekki að ræða.
Á Norðurlöndum hefur skömmtun verið haldið uppi
lil skamrns tíma, og víða er um það rætt að leiða h'ana
i lög á ný, þótt frá henni hafi að einhverju leyti verið
horfið um stund. Þannig heimiluðu Danir þjóðinni aðeins
takmarkaðan skanunt af kjöti og smjöri, i því augnamiði
«ð flyjtja sem mest af slíkum vörum á erlendan markað,
jafnvel þótt verðið væri ekki talið hagkvæmt og fullnægði
tæpast raunverulegum framleiðslukostnaði. Danir, sem
þó eru góðu vanir, töldu þctta sjálfsagt og skildu að liér
var um að ræða þjóðarnauðsyn. Um Norðmenn þarf svo
ekki að ræða í þcssu samhandi, með því að styrjöldin
fcitnaði á engri Norðurlandaþjóð harðar en þeim.
Allar þær þjóðin, sem liér hafa verið nefndar, hafa
lagt meginþungann á að halda nppi vinnufriði, cn jafn-
íramt yrði framleiðslan aukin, þannig að hver einstakling-
ur reyndi að skila sem mestum afköstum. Marshallhjálpin
hefur vissulega komið öllum þessum þjóðum að góðum
notum, en hún hefði hvergi nægt, ef þjöðirnar hefðu ekki
lagt allt kapp á að bjarga sér sjálfar. Nú er svo komið,
að Bretar hafa afsalað sér Marshallhjálp, en hagur Norð-
manna og Dana hefur batnað stórlega, þótt skattaáþján
vegna styrjaldaróttans hvíli nú þungt á börgurunum.
Við Islendingar höfum til skamms tíxna velt okkur í
styrjaldargróða og margvíslegu óhófi. Á þar engin stétt
sök annari frekar, enda hefur hver þeirra reynt að ota
sínum tota, til lítils sóma fyrir þjóðina í heikl, með því
að allar veilur þjóðarinnar og vanþroski hefur birtzt í
þessari fyrirhyggjulausu og oft ábyrgðarsnauðu viðleitni.
Menn hafa haí t mikið fé handa í milli, cn varið þvi misjafn-
lega, þótl þeir hafi jafnframt sannað, að ágirnd vex með eyri
liverjum. Um allt þetta er ekki að sakast, bæti menn
ráð sitt og hvei'fi aftur til sómasamlcgs lífei’nis menningar-
þjóðar. Við Islendingar stöndum að því leyti betur að vígi
en fyrr, að við höfum nii yfir að ráða stórvirkari fram-
leiðslutækjum en dæmi eru til, og höfum að öðru leyti
fcúið svo i haginn, að við ætturn hvorki að þurfa að kvarta
yíir efnahagslegri afkomu, né tilfinnanlegum skorti nauð-
synja. Þrátt íyrir þetta lieyja nú tveir stjórnmíilaflokkar
baraííu sína með víli og voli, svo sem almenningur lepti
dauðann úr skel. Væri þjóðinni sem heild ekki sæmra að
sýna aukna viðleitni sér til bjargar, og haga sér að dæmi
Híxuarx-a þjóða, sem ekki kvarbr yfiv Týrari MtU?
LeikféliMg HafnarfjarðiH’z
\ólliii langa,
eftir Jóhannes Steinsson.
Leikfélag Hafnarfjarðarjast vegna snjóa og sími og
liefir að þessu sinni valið sér útvarp bila að auki, er ekki
verkefni eftir nýjan höfund, að sökum að spyrja: Menn
sem hefir að visu sent frá sér
tvær smásögur og nokkra
fei’ðaþætti, en eldd afrekað
annað 'fyrir sjónum almenn-
ings á bókmenntasviðinu.
„Nóttin langa“ getur varla
talizt til bókmennta, en er þó
gott gamanleiki’it, ekki sizt
þegar tekið er tillit lil þess,
að þar er nýliði á ferð, og
stenzt í flestu samánbui’ð
við hávaða þerrra gaman-
leikja, sem liér hafa verið
sýndir á undanförnum ái’um,
en er jafnvel framar áð íhygli
að ýmsu leyli.
Efnið er i stuttu máli, að
rikisbubbi nokkur, sem auðg-
azt hefir á söiu jórturleðurs,
sannfæx’ast um, að stjörnu-
fræðingurinn hafi reiknað
dæmið rétt. Og þá hefst bar-
áttan um vistaforða liússins
íxieð margvíslegum skringi-
legum atvikum og „sitution-
um“, eins og yeia bér, en
þráður leiksins skal ekki
rakinn lengi’a.
Það er eins og einhvcr ó-
styrkur liafi verið í höfundi,
þegar liann samdi upphaf
leiksins, en síðan nær hann
sér á strilc og er jafn stígandi
í leiknum, einkum fyrstu
þrem atriðunum. Eru tilsvör
oft smellin og stundum með
ágæturn, en þó koma daufir,
kaflar innan um, þegar ein-
innfluttu, livggst gei’a þjóð-jleilys er þöi’f, enda x’eynistþað
inni þann greiða að stofna oft erfitt vanari höfundum að
verksmiðju til slíkrar fram-, láta þráðinn ekki slakna, er
leiðslu hér á landi — til að
spara gjaldeyri. Býður hann
ýmsum vinum og kunningj-
um til nýársfagnaðar —
1944—45 — í sumarbústað
sínum uppi til fjalla, þar senx
ræða á fjáraflaplönin. Meðal
gestanna er stjörnufi’æðing-
ur, er liefir reiknað það út,
svo stendur á.
Leikendur eru níu. Gunnar
Bjarnason er gestur L. H. að
þessu sinni og leilcur Jón
Magnússon heildsala. Hann
rak dálítið í vörðurnar á
stundum og var eldci eins
skemmtilegur og hann á oft
að sér. Sigriði dóttur hans
sem tókst bezt upp, ei’. bar-
áttan stóð sem hæst fyrir líf-
inu, þ. e. vistabirgðunúm, en
var heldur daufur annars.
Höllu, konu lians, leikur Jó-
hanna Hjaltalín, er hafði gott
gerfi konu, sem giftist maimi
sínum vegna fjármuna hans.
Össur Ara, skáld og fyrrver-
aildi unnusta Höllu, er leilc-
inn af Sigurði Kristinssyni,
sem var liinn öruggasti og
skilaði íilutverki sínu ágæt-
lega. Unnustu lians, Rósu,
leilvur nýliði, Auður Guð-
mundsdóttir, sem einnig
tókst rnjög vel. Hafsteinn
Baldvinsson leikur Steinólf
stjörnufræðing og leikur
hann þarna í fyrsta sinn liér
sunnanlands, en mun hafa
leikið í Menntaskóla Alcur-
eyrrar. Yar leikur lians mjög
eðlilegur og skemmtilegur
þcgar á leið. Lolcs leikur Val-
geir Óli Gislason Daníel far-
andpredikara og tekst það
mjög sæmilega.
Er þá aðems ógetið leilc-
stjórans, Einars Pálssonar,
sem vel liefir tekizt.
Leikendur, leikstjórj og
höfundur lilutu mikið og
verðskuldað lófatalc og blóm
í leikslolc og má vænta þess,
að „Nóttin langa“ verði vel
sótt, því að leikritið er góð
skemmtun.
H. P.
að jörðin muni verða fyrir leilcur Kristjana Breiðfjörð,
árdcstri annarrar stjörnu ájseni mun vera nýliði á svið-
nýársnótt, svo að liún liætti inu. Eru lireyfingar hennar
jað snúast og allt fari í lcalda- .mjög eðlilegar og fasið yfir-
jkol. Segir elclci af árekstrin-j leitt. Bínu vinnustúllcu leilcur
um, enþarna verðu fagnaður |Hulda Runólfsdóttir, sem er
góður og þegar alíir sofa til ^ reynd leilclcona og fór vel
nýársdagslcvölds — án þess með hlutverk silt. Halldór
að gera sér grein fyrir þeim.Hauks, banlcastóri, er leik-
langa svefni — og vegir lok-! inn af Ólafi Erni Árnasyni,
Nylon§okkar
ágæt tegund.
49 kr. parið.
VERZL.
Lim

HLÁKAN OG
HLAÐVARPINN.
||Ú VORAR, og hlákan eyöir
’ snjónum. Veturinn var
snjóanieiri og haröari en viö
höfum átt aö venjast ttm langt
árabil, svo af miklu er.aö talca,
enda bera göturnar þess rnerki
jafnslcjótt og snjóa levsir.
Þaö lætur þá að líkum, að
umræðuefni bæjarbéia sé ástand
gatnanna, aurslettur og fossandi
lækir, sem ryðja sér farveg
eftir helztu brautunum-
Bæjarverkfræðingarnir eru
elcki öfundsverðir af því verk-
efni sem þeirra bíður, og gang-
andi fóllc eða ökuþórar eiga eft-
ir að reyna á þolinmæði sína
gagnvart aðgerðum af bálfu
bæjaryíirvalda, því varla veröur
i einni svipan unt að lagfæra
göturnar, sem mest bafa orðið
fyrir barðiuu á klaka og snjóa-
lögum þessa óvenjulega veturs.
*
|*ÖTURNAR sem eru að verða
auðar, og þá fyrst og fremst
hinar malbikuðu, ertt sumar
hverjar afar illa farnar. Érostið.
heíir lyft stinmm þeirra ög
ntyndað smá hóla og bæðir sem
varla jafnast þegar þiðnað. er
að íullu, beldur á eftir aö valda
verulegu tjóni. Sama er að segja
um skemmdir af völdunt snjó-
lceöja bifreiðanna.
1 þesstt sambandi vaknar aft-
ur spurningin um malbikun
gatnanna yfirleitt. Það er und-
arlegt að elcki skttli talcast að
ganga betur frá því- en veriö
hefir. Sumar göturnar, eins og
t. d. Sóleyjargatan, sem orðin
er sex ára gömul, er dæmi þess
að malbikið getur mæta vel
staðið sig, ef rétt er með farið-
Elcki lengra írá þeirri götu en
noklcra ■ metra er svo aftur
Hringbrautin nýja, malbikuð s.
1. sumar, en er þegar gjöreyöi-
lögð að heita má. Hvernig má
það vera að ekki sé hægt að
læra af reynslu þess sem vel
hefir telcist í þessúm efnum, en
forðast þaö, sem sýnilega eru
gagnlaus vinnubrögð ?
*
j^URINN á götunum er mik-
ill og til vandræða borfir á
sumuut stöðum þar sem umferð
er mest, svo sem á Miklubraut-
inni, og binum ómalbikuðu að-
algötum, sem jafnframt eru
íbúðargötur.
Eklci er meö nolckru mó.ti
unut að forðast slettur frá öku-
tækjum á fótgangandi fólk, og-
uiun, lögréglari hafa nóg að gera.
að taka móti kærum. Eg_ hefi
áður minnst éi þau vandræöi sem
því eru samíara, að gangstéttir
skuli elcki lagðar eða markaðar
á þessum götum, þvj ökutæki
og vegfarendur fótgangandi
blandast þar sathan algjorlega
slcipulagslaust, sneiðandi hjá
og stilclandi milli polla- Þetta
er eitt mesta vandamálið, sem
verður úr að bæta strax og unnt
verður, og einna mest áberandi
dæmið er Miklabrautin-
❖
S EIKVELLIR barnanna þurfa
" líka sina athugun skjótlega.
Eeynslan sýnir að helluteggja
verður verulegan hluta þeirra,
1 en grassvörSurinn er óheppi-
legur í votviðrum, og molcast
UPP-
Það er ófögur sjon að sja
smábörn að leik a sumum leilc-
völlum bæjarins í dag, ötuö í
mold og rennblaut úr aurpoll-
um. Hér er ekki orðutn aulcið,
og nærtiek dærni má nefna.
Nú. þegar hlýnar í veðri. eru
börnin rneira utanhúss við leiki,
og þá á leikvöllum einna helzt-
Fæstir þeirra erú þó tilburiir að
taka nióti hinum urigu gestum
af f ramangrei ndum ástæðum,
en eru þó notaðir, og því íer
sem fer- Hér þarf skjótar að-
gerðir og þannig að leikvellirn-
4r hnthífhíiri PI4 nú év. 3.-