Vísir - 11.08.1951, Blaðsíða 4

4
* V I S I R
Laugardaginn 11. ágúst 19511
WfiSXlL
Ð A fi B b A B
Kitatjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn EálssoUi
Skrifstofa Austurstræti 7.
Otgefandi: BLAÐAOTGAFAN VISIR H.1.
Afgreiðsla: Iugólfsstræti 3. Simar 1660 (fimm línur).
Lausasala 75 aurar,
Félagsprentsmiðjan h.f.
Vaxitar vinnuafi?
Geysir og íslands-kvikmynd
Mr. Linkers.
Mér gafst nýlega tækifæri Hvað hefir oröið af miS-
til að sjá kvikmynd II. Lihk- myndinni, hinni tignarlegu
ers, „Sunny Ieeland“, og tel 50—60 m. háu gossúlu, liinu
ýmislegt þaS er liún sýnir j eiginlega gosi og þvi ein-
fróðlegt og skemmtilegt, eins. kenni, sem hverinn varð
og frá hvalveiSunum, síld-
veiðunum, lieyskap o. fl.
fraqgastur fyrir og dregur
nafn sitt af ? Eg mótmæli þvi,
Sem lieild virðist mér mynd-jaS svo lítiS sé gért úr þess-
in þó heldur losaraleg, og um fagra náftúrugrip ís-
„stubbar“ sinn úr hverri átt-jlands, sem mynd þessi og'
inni. En eitt af „undrum ls--orð sýnanda gera. Ókunnur
lands“ virSist mér hafa maSur, sem myndina sér, —
fengiS beinlínis liáSulega
jneSferS í höndum hins er-
^ryggvi Öfeigsson útgerðarmaður getur þess í viðtali,
sem hirt var hér í blaðinu í gær, að áhugi sé meðal
útvegsmanna á því að gera skip sín út til veiða í salt á
fjarlægum miðum og ])ar, sem afli er nægur, en slikur
skortur sé á vinnuafli, að óvíst sé hversu til takist um þá'lenda myndasmiðs. ÞaS er
útgerð. Svo virðist, sem atvinna i landi sé yfrið nóg, Geysir gamli, sem einn sinni
og þar vilja menn frekar vinna en í vosbúð á sjónum. Þótt gerSi garSinn frægan og var
landvinnan sé talin eftirsóknarverðari er seinagangur á taliS eitt af mestu undrum
margvislegri afgreiðslu iil skipa, sem virðist einnig benda vei-aldarinnar og þaS svo, að
til, að frekar sé skortur á vinnuafli en ekki, þótt vinnajerlendir þjóShöfðingjar og
við höfnina sé ef til vill stopul yfir sumartímann, þegar vísindamenn tóku sér ferð
flest skipin eru á fjarlægum miðum. |til íslands í þeim lilgangi
Ástæðan til þess, að útvegsmenn bafa hug á að láta af aðallega að sjá „Geysi hinn
karfaveiðum og leita til nýrra miða, er annarsvegar sú, mikla“, eins og»hann var og staöar i lieiminum. En þrátt
að karfaaflinn er tregur og hefir verið það um nokkurt 'er enn víSa kallaður. Það fyrir það er hann samt enn
skeið, en hinsvegar hafa botnvörpungar, sem veitt hafa 'sem í myndinni sést og sýn-1 „Geysir hinn mikli“, því þeg
við Grænland og á öðrum fjarlægum miðum, aflað prýði-Jandi segir frá, er að liann
ltg, þannig að ástæða er til að gera sér góðar voriir nm liafi áður gosið af méira
árangurinn. Islenzk fiskimið hafa verið misjafnlega ör-'fjöri en nú, um tíma • h'afi
Ját á aflann og óttast margir, að þau verði uppurin vegna hann liætt að gjósa, en vci'ið
rányrkju innlendra og erlendra veiðiskipa. Væri því full cndurlífgaður meS því að
og myndin er aðallega ætluð
til sýningar fyrir útlendinga
— fær þá skoðun af Iienni,
að Geysir sé ómerkilegt og
hálf-vélrænt „humbug“. —
ÞaS er að vísu svo, að Geys-
ir er ekki lengur „upp á sitt
bezta“ og liann hefir siðar
eignazt frækna keppinauta,
þar sem eru goshverirnir í
Yellowstone Park og annai's
vera fyrir myndasmiðinn að
ná rétti'i mynd af Geysis-
gosi til að sýixa útlendingum.
Væri ekki óviðeigaixdi, að
Fei'ðaskrifstofa ríkisins
veitti aðstoð sína í þessu
eflxi, ef nxeð þyrfti.
8./8. ’51.
Ö. Sv.
ástæða til að gefa gaunx að'fjarlægari miðum, cnda hafa Iiöggva hina frægu rennu i
nýsköpuixartogarnai’ir vci’ið byggðir með það fyrir augunx, skálarbaxiixinn. Þetta er allt
að þeir gætu stundað veiðiskap víðar en á landgrunninu rctt. Ennfremur sé látin
hér við strendur. Rannsóknir visindanxanna, er gerðar voru sápa í lxaixix til að fá gos.
fyrir styi’jöldina, sönnuðu Ijóslega, að hér við land gengujÞað er lika rétt — oftast. En
allir fiskistofnar til þui'rðar, nema þorskurinn einn, senx svo á að sýna gosið, og byi'j-
virtist halda sér sæmilega. Við það er þó að atlxuga, að unin er góð, eix þetta senx
þótt aflamagnið væi'i svipað frá ári til árs, stunduðu mis- sýnt er, eru aðéins nokkrar
jafnlega nxörg skip veiðax'nar, en þeirn fór stöðugt fjölg- óverulegar skvettur, — og
andi, sem sóttu hingað ó nxiðin allt til upphafs styrjaldai’-1 er sagt frá því, að tekiö hafi
innar. Heildaraflamagnið kann því að vera svipað, en liafi sjö klukkustundir að fá
vciðarnar verið stundaðar af færri skipuixx frá ári til ársjþctta „gos“. Það einkenni-
bendir það einnig til að þoi'skgengd liafi fai'ið íxiinnkandi.1 lega við þessa sýningu á
Lagt hefir verið kapp á endurnýjum fislciskipaflotansJ„gosi“ Gevsis cr, að byrjun-
en þó einkum botnvörpunganná eftir styrjaldai'loldn, og ai'myndin er rétt, og líka
horfið hefir verið að því ráði að hafa stærð skipanna mun síðasta nxvndin, tónx gos-
meii’i en tiðkaðist fyi'ir stríð. Slíluir stærðarmunur hefir pípan með gufu og vatns-
óvei’ulega þýðingu, cf veiðarnar á að stunda á innnxiðum 'hreytingi upp á bai'nxana.
og kemur ckki að fullum notum, nema að um sókn á fjar-
læg íxxið sé að ræða. Við slíkar veiðar er stæið skipaxxna
rniðuð, senx og allt fyrirkomulag og þægindi um borð.
Vel mátti sjá það fyrir, að er togjfrum var fjölgað stór-
lega og stærð þeirra jafnfi'amt aukin, þá hlaut að ]xví að
reka, að vaxxa menn myndi skorta á flotann. Hinsvegar
hefir lítt verið hirt imx að bæta úr slíkum bresti og flestir
skipstjói’ar munu ekki telja æskilegt að hafa mai'ga nýliða
úm borð í skipuixx sínuxxi. Þetta er ekki óeðlilegt, íxieð þvi
að afköst óæfðra nxanna eru xxxinni og lélegri eix hinna, senx
kunna til verka, en þrátt fyrir það verðrir endurnýjun
sjómannastéttarinnar stöðugt að eiga sér stað. Til úi’-
lausnar eru tvær leiðir fyrir hendi. Unnt væri að skylda
hvern skipstjóra að taka einn eða flciri nýhða í skipshöfn
sína árlega, senx kynni þó að verða misjafnlega séð, en
hcppilegasta úrlausnin væi'i að reka skólaskip, senx kenndi
hinuixi uppvaxandi sjómönnum til verka.
Áhugameiin hafa þráfaldlega vakið rnáls á nauðsvn
skólaskips hér við land, seixx rekið væri af því opinbei’a
og ætlað væri til kennslu sjómannaefna, en talið lxefir ver-
ið, að þjóðin hefði ekki ráð á slíkum rekstri. Mælti þó
ælla, að rikið hefði miklu síðar i'áð á hinu, að liafa ekki
rekstur skólaskips nxeð höndum, þar sem sjávarsókn verð-
m ávallt uxxdii'staða allrar þróunar í landinu og nxikinn
tima, fyrirhöfn ög fé gæti það spai’að útgerðinni, ætti hún
óvallt vönum mönnum á að skipa í stað liðléttinga. Vanti
binsvegar vinnuafl í landi, er tæpast gerandi ráð fyrir, að
sjórinn standist samkeppnina, einkum ef laun væru lítil
eða engin til námsmannanna, en arðux-inn vafasamur síð-
ar, ef miðað er við kjör landvinnumanna. Hér er unx mál
að ræða, sem ástæða er til að gefa gaum og láta ekki liggja
lengui' i þagnargildi á löggjafai'samkomu þjóðarinnar.
ar hann á annað borð kemst
i „essið silt“, cr hann emx
mesti goshver heimsins. Gos-
hverirnir „Old Faithful“ og
„Giant“ í Yellowstöne knýja
gossúlur sínar að vísú við-
líka liátt og Geýsir gerir
bezt, en gospípur beggja eru
nxiklunx nxun þrengi’i, svoáð
gossúlur þeirra eru grennri
og efnið (vatn og gxifa) seixx
upp rySst á hverri gos/nxín.
er sýnu minna en hjá Geysi
okkar. Hins vegar banna
Ameríkumenn aS bera sápu
i Yellöwstone-hverina; eru
því gos þeii'ra algerlega
sjálfkrafa.
Mér finnst kvikmynd Mr.
Linkers vera þessunx fagra
og fornfræga náttúrugrip
okkar til lióðungar, eins og
hún er, en auðvelt ætti að
iiórea
Lengsti fundur-
inn í gær.
Ábnrðir á her-
sveílir SI».
Fundur samninganefnd-
anna í Kaesong í gær stóö
fullar 4 klukkustundir.
Er þaS lengsti fundui’, sem
haldinn Iiefir vei’ið, síSan
samkonxulagsumleitanirnar
unx vopnahlé hófust fyi’ir
rúmum nxáixuði.
Ekkert samkomulag náðist
um mörk liins fyrirhugaSa
hlutlausa svæðis.
UtvarpiS í Pekiixg bar í
gær þær sakir á lxersveitir
SanxeinuSu þjóðaixna aS tví-
vegis hefðu verið gei'Sai' á-
rásir á komixxúnista, á Kae-
songsvæSixxu og sanxgöngu-
leiSunx til Kaesong. í annað
skiptiS var gei'S árás á bifreið
en í hitt skiptiS skotiS á vax'S-
íxienn konxmúnista á hlut-
lausa svæSinu, að sögn koiri-
J íxxúixista. Önnur árásin átti að
hafa verið gerS 16. júlí, en hin
, fyrir tveinxur dögunx. Ein-
kennilegt þykir, aS ekkert
skxxli hafa veriS minnst iá
fyrri árásina fyrr en nú, en
þar sem svör viS þessunx á-
sökunum hafa ekki enn veriS
birt, vei’Sur ekki um sagt að
svo stöddu livort ásakanirnar
liafi viS eitthvað að stySjast,
eða eru fram konxnar til þess
að leiða athyglina frá samn-
ingsrofum kommúnista
sjálfra í lolc fyi'i'i viku.
♦ BERGMAL >
Því miður er eg ekki eins
og þeytispjald um bæinn á
hverjum degi, ella hefði eg
sennilega minnzt fyrr á það,
sem mér liggur á hjarta að
þessu sinni — en það er sú
ráðstöfun að minnka enn
skikann, sem gróðrarstöðin
hefir til umráða.
*
Maður skyldi nú ætla, að'þeir,
seni þessuni málum ráða, vissu
þann vilja bæjarbúa, aö hætt sé
að dragá tir hinuiix opnu grænú
blettum í bænum og heldur auk-
ið við þá eftir nxætti. En því
virðist ekki að heilsa, að úekið
sé tillit til þessarra óska. Hefði
þó einmitt verið sjálfsagt að
fresta því raski, sem þarna hef-
ir nú verið ráðizt í, því að ein-
hvern hluta útsvaranna gleypir
það, og óhætt hefði verið að
fresta þessu til betri tíma —
þótt ekki hefði verið af öðru en
spamaðarráðstöfunum. Mér er
nær aö halda, að ekki hafi verið
hugsað um sparnaðinn að þessu
sinni.
jlt
Já, sparnaður! Það verður
fróðlegt að fylgjast með því
á næstunni, hvort það sjónar-
mið fær að ráða einhverju á;
næstunni — einliverju meira |
en hingað til. Mig grunar, að
borgararnir ætli að hafa opin
augun að þessu leyti fram-
vegis.
*
Mér hefir löngum reynzt það
svo, að þegar eg hefi ætlað að
lofsyngja veðrið eftir nokkurra
daga blíöu, þá hefir strax skipt
um og gert ruddaveður af ein-
hverju tagi. Þetta á nú að vera
prósteinninn að því leyti, og eg
vona að sú regla, senx á þessu
hefir verið — e'f það er þá ekki
hugarburöur minn — eigi sínar
undantekningar, svo að veðrið
sé eins gott, þegar nxenn lesa
þetta og þegar eg er að hripa
þessar línur. Og í þeirri von
ætla eg að leyfa mér aö fara
nokkurunx orðum um veöurfar-
ið undanfarið — en allt er þetta
birt án ábyrgðar eins og happ-
drættisvinningar.
- .*
Það verður ekki annað
sagt, en að veðrið hafi leikið
við okkur, og gamall bóndi,
sem eg þekki, sagði við mig
á dögunum: „í þessari blíðu
er gaman að búa.“ En hann
bætti því við, að ekki væri
allt fengið með þurrki um
hásumarið.
*
Vorið hefir svo nxikið að
segja, sagði hann, og vorið var
ekki gott að þessu sinni. En þá
eru aðrir sólskinsblettir. Það er
auöveldára að afla fóðurbætis
nú en þegar hann fekkst við
búskap, og velarnar! „Ekki
væri eg oröinn svona slitinn, ef
eg lxefði lxaft eina landbúnaðar-
vél í nxínunv yngri árum, lxyað
þá fleiri, éins og nú er á hverj-
unx bæ.“ Bændurnir eru að
verða óháðir veðráttunni, geta
hlegið að stormi og regni. En
svona á það að vera. Þetta er að-
ferðin til að laða dugandi nxenn.
út unx sveitirnar, frá nxölinni,
sem enginn lifir af nenxa lxálfu
lifi.
*
En þetta rabb hefir orðið
allt annað en um veðrið, sem
eg ætlaði þó að skrafa um.
Það verður að hafa það, þótt
eg hafi farið út af „kósin-
um“, en vonandi fylgir því
nokkur trygging fyrir góðu
veðri framvegis, samkvæmt
framansögðu.