Vísir - 19.12.1951, Síða 4

4
V I S I R
Miðvikudaginn 19. desember 1951'
VXSIR
D A G B L A Ð
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson.
Skrifstofur Ingólfsstræti 3.
Ctgefandi: BLAÐADTGÁFAN VlSIR H.F.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Simar 1660 (fimm línur).
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Sextugur í dug:
Karl G. Magnússon
héraðslæktii r.
tJzskurður Haagdómstólsins.
U^lþjóðadómstóllinn í Haag, er virðuleg stofnun, sem á sér
alllanga sögu að baki og leyst hefur úr mörgum ágrein-
ingsmálum þjóða á milli. Allar menningarþjóðir viðurkenna
nauðsyn slíkrar stofnunar og vilja lúta úi’skurði hennar,
en hinsvegar hefur dómstóllinn orðið fyi’ir nokkru aðkasti
frá einræðisþjqðunum og þá Ráðstjórnai’ríkjunum öðrum
fx’ekar. Hafa í’ússneslc stjóniérvöld látið svo ummælt, að
þau myndu ekki sætta sig við úrskui’ð dómstólsins og neitað
að bera deilumál sín við Norðurlandaþjóðimar undir úr-
skurð hans, þótt eftir því hafi verið leitað bæði af hálfu
Dana og Svía, eftir að Ráðstjórnarríkin víkkuðu landhelgi
sína upp í 12 mílur og tóku upp löggæzlu á því svæði öllu.
Hefur jafnframt verið látið í veðri vaka að alþjóðadómstóll-
inn væri þægt tæki í liöndum stórþjóðanna, en verndaði á
enga lund rétt smáþjóðanna.
Á árinu 1935 víkkuðu Norðmenn landhelgi sína með
konunglegum úrskurði, þannig að tekin var upp löggæzlaj
á f jögra mílna svæði frá yztu töngum og eyjum. Beztu fiski-
miðin sum, sem brezkir botnvörpungar höfðu sótt á,
urðu þá innan norskrar landhelgi og vildu Bretar ekki hlíta
hinum konunglega norska úrskurði, en töldu Norðmenn
fara að ólögum, er þeir tóku botnvörpunga er voru að veið-
um innan fjögra mílna landhelginnar, en utan þriggja mílna
svæðisins. Deila Breta og Norðmanna hefur verið alllengi
á döfinni, þar til ákveðið var að henni skyldi skotið undir
úrskurð alþjóðadómstólsins. Hin mikla menningarþjóð
Bretar, samþykktu þetta fyrir sitt Ieyti, enda hafa þeir aldrei
skorast undan að hlíta úrskurðum alþjóðadómstólsins, þótt
aðrar jijóðir hafi gert jiað, sem jieir hafa átt í höggi við,
svo sem Albanir o. fl.
Alþjóðadónistóllinn kvað upp úrskurð sinn í gær, sem
gekk Norðmönnum í vil og stóðu þar tíu dómarar gegn
tveinmr, sem töldu viðliorf Breta réttmæt. Er jietta mikill
sigur í stóru hagsmunamáli Norðmanna, en auk jiess hefur
úrskurðurinn vafalaust nokkra jiýðingu fyrir íslenzk land-
lielgismál, jiótt ekki verði um Jiað fullyrt fyrr en forsendm’
eru kunnar. I málflutningi fyrir aljijóðadómstólnum kom
jiað fram, að viðhorf Islendinga og Norðmanna væru ekki
allskostar sambærileg. Þrátt fyrir það sannast nú að utan-
ríkismálaráðherra og ríkisstjórnin í heild báru sig rétt að
er ákveðið var að bíða úrslitanna í ofangreindu deilumáli
Norðmanna og Breta, enda marka úrslitin sennilega nokkur
þáttaskil i landhelgismálunum, þannig að byggja megi á
öruggmn grundvelli í framtíðinni, að því er ráðstafanir
varðar vegna víkkunar landhelginnar, sem er inesta hags-
munamál Islendinga og öll velferð okkar er undir komin.
Verðlagseítirlitið.
yerðgæzlustjórinn hefur sent dagblöðunum skýrslu sína
varðandi eftirlit með verðlagi undanfarna mánuði. Er
það alhnikið plagg, sem engin tök eru á að birta, nerna í út-
drætti. Heildai’niðurstöðutölur virðast benda til að álagning
hafi ekki hækkað óeðlilega frá því er verðlagsákvæðin voru
afnumin, jiótt vafalaust sé fullt jafnvægi enn ekki fengið.
Meðal vöruverðhækkun á 59 sendingum nam 11,2%, ef
miðað er við fyrrum gildandi verðlagsákvæði, en vitað var
hinsvegar, að ef verðlagsákvæðum hefði verið haldið í gildi,
jiá hefði orðið að heimila hækkaða álagningu frá jiví, sem
áður var, er kaupsýslustéttinni átti að vera lífvænt í landinu.
Hundraðshluta verðhækkunin gefur Jiannig i rauninni ekki
rétta mynd af verðlaginu, ef verðlagsákvæðum hefði verið
haldið uppi, en jieim breytt til hækkunar, svo sem til stóð.
Verzííunarhættir eru nú að því leyti breyttir, að vöru-
söfnun veinleg hefur orðið í landinu og svarti markaður-
inn er úr sögunni með öllu. Vegna bh'gðasöfnunarinnar
íiefur dregið úr eftirspurn og senn líður að því að kaup-
sýslumenn verða að leggja engu minna kapp á sölu og
dreifingu vörunnar, en að afla hennar erlendis frá með
hagkvæmu mótL Eðlileg samkeppni, seiii þannig myndast,
hlýtur að ieiða til hagkvæmiustu vörukaupa og lækkaðrar
álagningar, en þá fyrst getur sönn kaupsýsla notið sín og!
reynst þjóðinni nytsamleg,
Er Magnús Pétursson f}rrr-
mi bæjarlæknir gegndi hér-
aðslæknisstörfum í Hólma-
rikurhéraði og var jafn-
framt Jiingmaður Stranda-
manna, réði liann unga
lækna til starfa, meðan hann
sat á Aljiingi. Þeirra á með-
al var Karl Georg Magnús-
son, núverandi héraðslækn-
ir i Keflavík. Strandamenn
liöfðu um Jiær niundir litl.a
trú á Reykvíkingum, sem
dugandi göngugörpum i ó-
færð og hríðum, svo sem títt
var á Ströndum uni Jiessar
mundir. Minnist eg Jiess að
Karl læknir var ekki talinn
líklegur til stórræða í Jieim
efnum, frekar en aðrir.
Leikar fóru Jió svo, að er
hann brauzt í ófærð frá
Hólmavík og inn i Staðar-
dal, ásamt fylgdarmanni,
var sá hinn sami alldasaður
á áfangastað, en engin
Jireytumerki sáust á Karli
lækni. Magnús Pétursson var
nafntogaður og afburða
ferðamaður, en eg hygg að
Iíarl læknir liafi einnig sýnt
að honum ofbauð hvorki ís-
lenzk veðrátla né hrjóstui’
og ei lieldur svaðilfarir á
sjó.
Karl G. Magnússon er
fæddur á Akranesi, sonur
Magnúsar Ólafssonar, Jiá
verzlunarstjóra, en siðar ljós
myndara í Reykjavík, og
konu hans Guðrúnar Jóns-
dóttur bókbindara á Gríms-
staðaholti, Árnasonar Thor-
steinsson. Karl lauk stúd-
entsprófi árið 1913 og kandi-
datsprófi í læknisfræði árið
1922. Á skólaárum sínum tók
hann mikinn Jiátt í íþróttum
og var ágætur knattsyrnu-
niaður. Söngmaður var liann
ágætur og eftirsóttur í kór-
um, sem Jiá voru hér starf-
andi. Heilsuliraustur mun
hann hins vegar ekki hafa
verið á tímabili, en vel ráð-
ist fram úr því öllu að lokum
og mun íjiróttastarfsemin
vafalaust liafa átt sinn Jiátt
í Jiví.
Að afloknu háskólanámi
gegndi Karl læknisstörfum
við erlend sjúkrahús, svo
sem áskilið er til Jiess að fá
lækningaleyfi. Utan fór
liann einnig árið 1935 til að
kynna sér nýjungar í læknis-
fræði. Farsæll læknir liefir
hann verið og vel látinn,
enda vekur hann traust með
hógværð og alúðlegri um-
gengni við alla menn.
Karl var settur héraðs-
læknir í Ilólmavíkurhéraði
1. október 1932, en jafnframt
gegndi hann Reykhólahér-
aði og var Jiví verksvið lians
æði viðáttumikið, en ferða-
lög erfið 1 Jiá daga. Skipaður
var hann héraðslæknir í
Hólmavíkurhéraði 1. júní
1925, en gegndi jafnframt
Reykjarfjarðarhéraði og
Nauteyrarhéraði um skeið á
móti lækninum á Isafirði.
Mun Jietta erfiðasti lands-
hluti til ferðalaga á íslandi,
en í öllu farnaðist Jýarli
lækni vel og giftusamlega.
Skipaður var hann héraðs-
læknir i Iíeflavík 8. septem-
ber 1941 og hefir gegnt Jiví
héraði síðan.
Karl læknir tók nokkurn
Jiátt í opinberum málum er
hann dvaldi í Hólmavík og
naut þar fyllsta trausts. For-
maður og gjaldkeri var hann
í stjórnarnefnd sjúkraliúss-
ins Jiar, formaður og gjald-
keri stjórnar hafnarbryggj-
unnar á Hólmavík og síldar-
söltunarstöðvar Hrófbergs-
hrepps. í fræðslunefnd og í
stjórn rafveituilnar Jiar á
staðnum var hann einnig.
Er ég fór í framboð á
Ströndum, samkvæmt beiðni
Jóns heitins Þorlákssonar,
árið 1934, kynntist eg Karli
lækni og naut fyrirgreiðslu
og vinsemdar af hans hálfu.
Leyndist mér ekki frekar en
öðrum, að þar fór traustur
maður og góður. Þótt komið
hefði til mála að hann færi
Jiá sjálfur í framboð, var
honum að því engin eftirsjá,
að svo varð ekki, en veitfi
mér allt sitt lið og fulla vin-
semd, enda munu fáir hafa
verið áhugasamari né ötulli
í þeirri vonlausu baráttu.
Fyrir Jietta og siðari kynni
Jiakka eg honum í dag.
Kvæntur er Karl lækiiir
Elínu Gróu Jónsdóttur,
bónda að Kambi i Reykhóla-
hreppi, ágætri konu. Er heini
ili þeirra með miklum glæsi-
brag, enda bæði hjónin sam-
valin að mannkostum. Megi
Jiau lengi lifa.
' K. G.
Standlampar
í'rá Raflampagerðinni kær-
komin jólagjöf.
ŒafL
dii
. aplampa^eróm
Suðurgötu 3. Sími 1926.
Refaskinn —
Minkaskinn
Til sölu í miklu úrvali
minkaskinn, mórauð, hvít,
silfur og- platinurefaskinn,
görfuð og ógörfuð.
Ásbjörn Jónsson,
Nýlendugötu 29. Sími 2036
BERGMAL
í haust töldu margir lík-
legt, að miklu minna yrði
um bókakaup til jólagjafa
en hin síðari ár, aðallega
vegna þess, hve úrval er nú
mikið ýmissa .annarra muna,
er heppilegir þykja í slíku
skyni. Að vísu er enn allt of
snemmt að segja neitt um,
hvort þessi hafi orðið raun-
in á, en margt bendir þó til,
að bækur verði enn sem fyrr
einna kærkomnastar jóla-
gjafir hér á landi, og ber
margt til.
*
Það er nú einu sinni svo, að
góð bók vérður alltaf kær-
kornin varanleg jólagjöf. ÞaS
er eitthvað persónulegt við
bókagjöf. Hún lýsír sumpart
manninutn, sem gefur hana og
sumpart þeim, sem gjöfin er
ætluS. AS gefa vini sinum vand-
aSa bók og fróSlega, sýnir fyrst
og fremst, aö maöur metur hann
mikils, vitsmuni hans og ber
virðingit fyrir hugöarefnum
hans. Góö bók verður ætíS
eigulégur hlutur, sem.sómir sér
vel á heimílinu, en getur -aftur
orðið rnanni úil ánægju. og.ynd-
isauka, eftir aö mesta nýja-
brumiö er fariö af henni. Bæk-
ur missa ekki gildi sitt meS
aldrinum.
*
Þrátt fyrir alla spádóma
virðist bókaútgáfa ætla að
verða mikil í ár, en alveg
sérstaklega virðast margir
bókaútgefendur hafa vandað
til útgáfunnar í ár, af eðli-
legum ástæðum, í harðri
samkeppni við aðrar jóla-
gjafir. Var þessa raunar orð-
ið nauðsyn, því að ýmislegt
var gefið út hér á veltiárun-
um, sem vel hefði mátt
ligga á milli hluta, eða vera
óþýtt. í gær barst mér í
hendur alveg óvenju eiguleg
bók, sem nefnist „Góðar
stundir“. Þetta er um leið
sérkennileg bók og fjöl-
breytt.
*
Enginn einn höfundur er aö
þessari bók, heldur margir,
þóðkunnir menn, sem allir eiga
sammerkt í því, aö þeir eiga
eitthvert hugðarefni utan liins
dagiega erils ög starfs. Við
skulum gjarna kalla. það tóm-
stundadútl, og er Jiaö engan
veginn sagt í niðrandi merk-
ingu, heldur þvert á móti. Það
gefur til kynna, að Jietta fólk
geri annaö og meira en vinría
fyrir daglegu brauöi, hver á
sínu sviSi, heldur beini hugan-
um aö ýmsu því, sem gefur líf-
inu enn meira inntak og gildi.
Eg á óhægt meö aS nefna
neina ritgerð í þessari bók sér-
staklega, en margar Jieirra eru
perlur, og hver þeirra hefir sinn
sérstaka blæ. Mér Jiykir trú-
legt, aö „GóSar stundir“ verði
velkominn gestur á mörgtun
heimilum um þessi jól.
Gáta dagsins.
IO.
Eg er móðurlaus og hann
faðir minn er maðurinn
minn.
Hver er þetta?
Svar við síðustu gátu (9):
Skeifa.