Vísir - 13.05.1952, Page 5

Þriðjudaginn 13. maí 1952
V I S I R
9
Bátarnir verða að geta
lagt upp við Grænland.
Þar má gjarnan verka aflann.
Núna þegar síldarlýsið er
íallið í verði um helming, má
vera augljóst að hin forsjár-
iausa útgerð þorskveiðibátanna
á hin treggæfu síldarmið, ár
eftir ár, hlýtur að taka enda. En
hvað á þá að gera við bátana
yfir sumarmánuðina?
Allir vita, að þorskveiði í net
eða á línu er óvíða arðgæf við
strendur íslands á þessa báta
að sumrinu. Og enn bætist það
við, að hin nýja reglugerð um
takmörkun botnvörpu- og
dragnótaveiða kemur í veg fyr-
ir að hægt sé að gera þessa
báta út við þann veiðiskap. —
Eigi skal sú ráðstöfun samt
löstuð, því einhverntíma hlaut
að því að reka; að taka yrði
fyrir þá eyðileggingu ungviðis-
ins, sem slíkar veiðar hafa í
för með sér.
En til hvers er þá hægt að
nota bátana, sem þessar veið-
ar hafa stundað yfir sumar-
tímann? — Eina úrlausnin er að
láta þá veiða í salt eða kæli-
skip við Grænland.
Ymsir hafa talað um að ef
til vill mundi borga sig að
senda þá í veiðiferðír til Græn-
lands og láta þá salta í sig. —
Að því, sem eg þekki til, mundi
slíkt fyrirkomulag aldrei geta
borgað sig, til þéss er siglinga-
leiðin af löng frá og til. —
Árangurinn yrði tap, sem skap-
aði ótrú á gagnsemi miðanna
við Grænland.
Niðurstaðan verður því sú,
að það verður að fá aðstöðu
fyrir þessa báta í landi í Græn-
landi, þaðan sem þeir gætu
stundað veiðar á miðum rétt
eins og þeir væru heima hjá
sér.
Bátaeigendur þyrftu að slá
sér saman í allsherjar félags-
skap til að hrinda þessu máJi
fram og reyna síðan að ná
samkomulagi við sýsluyfirvöld
í Grænland um aðstöðu fyrir
bátana þar vestra. Væri í því
sambandi sjálfsagt að bjóða
Grænlendingum aðstöðu til
vinnu í sambandi við íslenzku
útgerðina, sem og að láta hluta
af hagnaðinum renna til al-
menningsþarfa í Grænlandi.
Eg hef áður minst á það, að
hugsanlegt sé að betur mundi
borga sig að sólþurrka salt-
fisk í sólríkurn fjörðum Græn-
lands, heldur en að flytja hann
óverkaðan heim. Þetta gæti
orðið góð tekjulind fyrir Græn-
lendinga, _ sem skapaði Is-
lendingum vinsamlega afstöðu
þeirra.
Núna, siðan hin nýja flot-
varpa kom fram á sjónarsviðið,
má búast við gjörsamlegri bylt-
ingu veiðitækninnar, sérstak -
lega þar sem fiskur er á mikilli
göngu eins og víðast við Græn-
land. Það er ekki ólíklegt að
íslenzku bátarnir gætu með
•slíku tæki ausið, næstum fyrir-
hafnarlaust, upp fiski við Græn
land og sparað sér allan beitu-
og línukostnað. En þá kemu
aftur fram brýnni þörfin á því
að geta nýtt aflann 1 landi.
Þegar rætt er um aðstöðu;
fyrir íslenzka útgerð 1 Græn-
landi kennir sveimhuga hjá
ýmsum um rétt rök fyrir kröf-
um til slíkra hluta. Það er vitað
og viðurkennt að fiskmergðin
við Grænland er geysileg, en
slíkt út af fyrir sig skapar
íslendingum engan rétt til þess
að krefjast uppsátra við Græn-
land, ekki fremur en oss kæmi
til hugar að veita Englending-
um slíkan rétt við ísland, þótt
þörf þeirra sé mikil að arðnýta
íslenzk fiskimið.
Nei, hér rísa undir dýpri
rök, sjálfur hinn sögulegi
réttur íslendinga til Græn-
lands — Um gildi þess rétt-
ar skal þó eigi rætt hér að
þessu sinni, heldur brýnd sú
hvöt, að láta eigi niður falla
baráttuna fyrir því, að íslend-
ingar fái athafnafrelsi við fisk-
veiðar þar vestra.
lands. Eðlileg samskipti milli
hinna tveggja grannlanda, ís-
lands og Grænlands, eru samt
eigi að síður brýn í atvinnulegu
tilliti. Sterk félagssamtök og
innbyrðis samkomulag milli
sjálfstæðra aðila í báðum lönd-
um, ætti að geta leyst vandræði
dagsins 1 dag og með starf-
semi sinni unnið að auðveldari
úrlausn vandamálanna við-
víkjandi framtíðinni.
Reykjavík, 27. apríl 1952.
Ragnar V. Sturluson.
Fyrir þeim er þetta ritar
vakir þó eigi sú hugmynd, að
Grænland skuli gert að selstöðu
verstöð fyrir íslenzka útgerðar-
hagsmuni, heldur verði þar um
gagnkvæman hagnað að ræða.
Að íslenzkur veiðifloti, sem
hefir takmarkað athafnarými
við ísland að sumrinu, leiti þá
til Grænlands og láti réttmætan
hluta þess auðs, er hann eys
upp af grænlenzkum fiskimið-
um, renna til Grænlendinga og
hjálpi þeim þar með að byggja
upp atvinnuvegi sína, sem geri
þeim fært að tileinka sér tækni-
léga og andlega menningu, sem
skipi þeim á bekk með öðrum
íbúum norðurheims.
Ef þetta markmið væri haft
í huga þegar leitað er eftir að-
stöðu fyrir íslenzkar athafnir
og við Grænland, væri lík-
legt að fyrr tækist að brjóta þá
stjórnarfarslegu klakabrynju,
er nú lokar fyrir öll samskipti
milli íslands og Grænlands, og
heldur Grænlendingum að
minnsta kosti hundrað árum
á eftir tímanum í efnalegu til-
liti.
Eins og sakir standa eru ekki
líkindi til þess að ríkisstjórnir
íslands og Danmerkur kæri sig
um að leggja í og leiða til lykta
deilu um réttarstöðu Græn-
SnjÖll gamanmynd
Austurbæjarbíó sýndi nú um
helgina bráðsnjalla gamanmynd
undir nafninu Keppinautar,
(Never Say Goodbye), með
Errol Flynn og Eleanor Parker
að ógleymdri Patti Brady, sem
leikur 7 ára dóttur þeirra af
hreinustu snilld.
Þessa mynd er óhætt að telja
í hópi allra skemmtilegustu
amerískra gamanmynda. Eg var
einn af þeim, sem sáu þessa
mynd í gærkveldi, og jafn sam-
felldan hlátur hef eg sjaldan
heyrt í kvikmyndahúsi, og þar
sem sagt er að hláturinn lengi
lífið, þá hafa þeir sem þarna
voru í gærkvöldi fengið góðan
skammt til að lengja sitt líf ef
tveggja tíma óslitinn skellihlát-
ur er þá ekki of mikið í einu.
Sem lítið dæmi um hvernig
fólkinu líkaði myndin, þá hitti
eg að sýningu lokinni 2 kunn-
ingja mína sem sögðust hafa
séð myndina kl. 5 og aftur kl.
9, en það er nú alveg sérstakt
me ðþá,t því þeir ætla sér að
verða sérstaklega gamlir.
Einn sem hló mikið.
Valur Gíslason
formaður B.l.L.
Bandalag ísl. listamanna hélt
aðalfund sinn síðastl. laugardag.
Stjórn bandalagsins er nú
þannig skipuð:
Formaður: Valur Gíslason
leikari, ritari: Sigurður Guð-
mundsson arkitekt, gjaldkeri:
Helgi Pálsson tónskáld. Með-
stjórnendur: Ásmundur Sveins-
son myndhöggvari, Helgi Hjörv
ar rithöfundur og frú Sigríður
Ármann.

Árni Ólafsson, rithöfundur
og málari varð fimmtíu og fimm
ára í gær. Eftir þennan höfund
eru smásagnabækurhar Ást við
fyrstu sýn o. fí. sögur, árið 1936
ogi Jón íslendingur o. fl. sögur,
árið 1944. — Hann hefir einnig
starfað sem málari og keypti
Menntamálaráð eitt af verkum
hans árið 1947, myndina: Piltur
og stúlka í balthúsahverfi.
Mynd Áma hér að ofan heitir
„Sólarlag á Þingvöllum“.
Eftirtektarverð
kvikmynd í Nýja
Bíó.
Um helgina hóf Nýja Bíó
sýningar á einkar áhrifaríkri
og fallegri franskri mynd.
Fjallar myndin um örlög
blindrar stúlku, sem pi'estur
sóknarinnar tekur að sér og
elur upp. Kvikmynd þessi er
stórkostlega vel leikin og sýn-
ir á áhrifamikinn hátt hvernig
heimurinn orkar á stúlkuna,
þegar hún fær sjónina á full-
orðins aldri.
Þeir, sem kvarta um það, að
hér sjáist aldrei góðar mynd-
ir, eiga ekki að sitja heima,
meðan þessi er sýnd.
Myndin var verðlaunuð í
Paris.
Tilkyiiiiiiig
frá Nýju saumastofunni:
Látið hálfsauma kjólana |
hjá okkur, þá er aðeins j
handsaumur eftir og er |
helmingi ódýrara i
Uppl. í síma 4159.
NÝJA SAUMASTOFAN i
Klapparstíg 40.
DANSKA
ullargarni)
er komið aftur í 13 litum.
Lækltað verð.
Skrifstofustúlka
vön algengri skrifstofuvinnu, en J>ó sérstaklega vél-
ritun erlendra og innlendra hréfa, óskast. Umsóknir,
ásamt upplýsingum um menntun og fyrri atvinnu send-
ist Vísi merkt: „Skrifstofustúlka — 155“
Þeir, sem óska að taka þátt
í Iðnsýningunni, eru beðnir
að gefa sig strax fram við
skrifstofuna Skólavörðustíg 3.
Sími 81810
Iðnsýningin
1952

KVÖLÐhahkar.
TÓNLISTARÁHUGI íslend-
inga er mikill eins og aðsókn að
flestum hljómleikum ber ljósan
vott um. Fjöldi fólks eyðir
miklu fé í kaup á grammófón-
plötum, enda er það óneitanlega
ánægjulegt að geta hvenær sem
er, hlustað á meistaraverk eftir
Beethoven eða einhvern annan
sígildan meistara.
♦ Eins og að líkindum læt-
ur, er efnahagur margra hljóm-
listarvina þannig, að þeir hafa
ekki efni á að kaupa eins mik-
ið af úrvalsplötum og þeim
leikur hugur á og getur því svo
farið, að þeir geti ekki notið
þess þezta sem hljómlistin hefir
að bjóða nema að litlu leyti.
. ♦ Fyrir nokkrum árum var
eg staddur í Lundúnum
og heimsótti þá m. a. venjulegt
bæjarbókasafn. Það vakti sér-
staka athygli mína, að á bóka-
safninu var ekki aðeins hægt
að fá lánaðar bækur heldur
einnig grammófónplötur og þá
bæði plötur með einstökum lög-
um en einnig „seríur“ með heil-
um symfónium. Bókavörður-
inn, sem sýndi mér safnið, kvað
hljómlistardeildina engu síður
vel sótta eh bókadeildina, en
margir fengu bækur um hljóm-
list lánaðar jafnframt því, sem.
þeir sóttu sér sögubók.
♦ Ekki leikur neinn efi á
því að slík hljómlistar-
söfn eru mikið menningarat-
riði og engu síður ástæða til að
gefa þeim gaum en bókasöfn-
um. íslendingar hafa á seinni
árum sýnt að þeir eru engii-
eftirbátar annarra í söngmennfc
og nokkrir íslenzkir söngvarar
hafa getið sér afbragðs orðstír
á erlendum vettvangi.
♦ íslenzk tónskáld hafa
enn ekki ráðist í að semja mikil
tónverk, sem sambærileg séu.
við verk mestu meistara í þeirri
grein, en þess ber að minnast
í því sambandi, að ekki eru.
íftma nokkur ár síðan almenn-
ingur átti nokkurn kost á því
að kynnast slíkum verkum og'
enn er ekki hlaupið að því fyr-r
ir allan almenning að kynnasfc
þeim. Hljómplötusöfn í sam-
bandi við almenningsbóka-
söfn yrðu áreiðanlega til þess
að þroska hljómlistarsmekk al-
mennings auk þess sem mikit
skemmtun væri að því að geta
brugðið sér á safnið og fengiS
nokkrar góðar plötur að láni.