Vísir - 08.01.1953, Blaðsíða 4

4
VISIR
Fhnmtudaginn 8. janúar 1953
OAGBLAÐ
Rltstjórar: Kristján Guöiaugsson, Hersteinn Pálsson.
Skrifstofur Ingólfsstræti 3.
Ctgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Aígreiðsia: Ingólfsstræti 3. Símar 1660 (finun iinur).
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsmiðjan huf.
MINNINGARQRÐ -
Vetrarvertíð véibátanna.
Yetrarvertíð hér við Faxaflóa, er talin hefjast upp úr ára-
mótum og hefði svo orðið að þessu sinni, ef verkfall stæði
ekki á vélbátaflotanum. Nokkrir aðkomubátar hafa þegar hafið
róðra, samkvæmt ráðningarsamningum, er gilda í heimahöfnum
þeirra. Hafa flestir bátarnir aflað mjög vel, — jafnvel óvenju-
vel, — endá er talin mikil fiskigengd á miðunum. Telja sjó-
menn og reyndir útvegsmenn, að þegar virðist farið að gæta
friðunarinnar, með því að sjáldgæf séu slík aflabrögð í upphafi
vertíðar, enda hafa sumir bátar fengið yfir 10 tonn í róðri.
Má til samanburðar geta þess, að sæmilegur afli er talinn hjá
togbátum, er á vertíðina líður, að þeir afli yfir 7 tonn á sólar-
hring, enda hafa aflaföngin oft reynzt rýrari.
Þeir menn, sem til útgerðar þekktu hér syðra, gerðu sér
þess fulla grein, að til stöðvunar hlaut að koma á vélbátaflot-
anum, svo sem nú hefur raun á orðið. Samkvæmt þeim ráðn-
ingarsamningum, sem gilt hafa mun hlutur skipshafnar nema allt
að 55—60 hundraðoluutum af heildaraflanum, eða svo er þetta
um togbátana. Af þessu þarf ekki að leiða, að hlutur hvers
háseta reynist óeðlilega hár að krónutali, enda veltur þar bæoi
á aflaföngum og nýtingu eða tilkostnaði við útgerðina, sem
sjómenn verða að bera að sínum hlut. Hinsvegar hafa vél-
bátarnir verið reknir með halla velflestir, en einstaka undan-
tekning finnst þó, og þá helzt þeir bátarnir, sem eingöngu hafa
verið gerðir út á þorskveiðar og ítrustu hagsýni gætt við
reksturinn. Nú munu sjómenn fara fram á hækkaðan hlut og
aðrar kjarabætur, en vélbátaeigendur sjá sér að vonum ekki
fært að verða við þeim kröfum.
Sjómenn munu telja að frystihús og fiskverkunarstöðvar
beri óþarflega ríflegan hlut frá borði, og víst er það svo, að
þeir einir, sem fiskverkun hafa með höndum sýna viðunandi
afkomu. Þrátt fyrir það er slík áhætta samfara rekstrinum, að
engin trygging er fyrir því að afkoma frystihúsanna verði söm
og jöfn frá ári til árs, en með áhættunni verður að reikna í slík-
um rekstri, auk þess sem greiða þarf niður áhvílan'di lán og ætla
hæfilega fjárhæð fyrir fyrningum eða endurnýjun. Þeim mun
tregari sem fisksalan er, þeim mun hærri kostnaður legst
á vörubirgðir þær, sem frystihús og fiskiðjuver liggja með, og
þeim mun lakari hlut bera fyrirtækin frá borði. Eins og nú
standa sakir eru flest frystihús full af fiski frá fyrra ári, þótt
smám saman saxist á birgðarnar, en af því leiðir hinsvegar, að
afkoma fyrirtækjanna á síðasta ári, hlýtur að reynast lakari en
að undanförnu er fiskurinn seldist greiðlega og fluttist jöfnum
höndum á erlendan markað. Verður óhjákvæmilega að stilla
mjög í hóf kröfunum til fiskverkunarstöðvanna, einkum þegar
sýnt er og sannað að vélbátaflotanum hefur verið ofboðið.
Allt kapp verður að leggja á fisksöluna, og horfa ekki í að
bjóða vöruna án verulegs hagnaðar, ef líkur eru til að afla megi
markaða með því móti einu. í samkeppninni stöndum við illa
að vígi, vegna tiltölulega hærri framleiðslukostnaðar hér á
landi, en hjá keppinautum okkar. En þess ber að minnast, að
það eru fleiri en við, sem markaðsverðinu ráða og verðum við
að sætta okkur við það verðlag, sem gefst og haga okkur eftir
því heimafyrir. Telja verður það æðihastarlegt, að keppinautar
okkar skuli nú sitjá að þeim markaði, sem við höfðum áður
aflað og ætlað til frambúðar, en svo er þetta um saltfiskmark-
aðinn og stafar það af ýmsum orsökum, sem við fáum lítt eða
ekki við ráðið. Hitt er aftúr ljóst, að ef við getum boðið gæða-
vöru á viðhlítandi verði, mun auðveldara reynast að standast
samkeppnina, en nú er misfellur hafa orðið á hvorttveggja.
Þess munu fá dæmi, eftir að fiskmat hófst fyrir alvöru, að
íslenzkur saltfiskur reyndist ekki gæðavara. Eftir styrjöldina
hefur fiskurinn borist stórskemmdur og illa útlítandi á markað,
bæði á ítalíu og Spáni og Suður-Ameríku.
Af markaðsörðugleikunum leiðir, að frekara verður að
draga úr framleiðslukostnaðinum, en að auka á hann, svo sem
nú eru uppi kröfur um. Lokun brezka ísfisksmarkaðsins er
okkur nógu þungt áfall, þótt fleiri fari ekki á eftir, en þyngsta
áfallið verður óhjákvæmilega, ef ekki reynist unnt að halda
fiskiflotanum úti svo sem vant er og tíðkazt hefur. Af hækk-
andi tekjum léiða tiltölulega ríflegar hækkandi skattar, þannig
að ekki tjóar að miða við tekjurnar einar, en stilla kröfunum í
hóf og miða við gjaldþol rekstrarins. Útgerðinni verður ekld
haldið .uppi með opinberum styrkjum, frekar en öðrum atvinnu-
rekstri, og henni má.þá heldur ekki ofbjóða í kröfugerð.
Björg Sígurrós Einarsdóttir.
í dag er til moldar borin
Björg Sigurrós Einarsdóttir,
húsfrú, frá Silfurtúni 6, við
Hafnarfjarðai’veg, og jörðuð í
Fossvogskirkjugarði.
Hún var fædd 2. marz 1869,
dáin 31. desember 1952.
Faðir hennar var Einar Ein-
arsson hreppstjóri og óðals-
bóndi að Fremri-Gufudal í
Barðastrandarsýslu, bróður-
sonur síra Guðmundar Einars-
sonar að Kvennabrekku. Móðir
hennar hét Sigurlaug Jóns-
dóttir, ættuð úr Dalasýslu. Þau
hjón áttu tvö börn, Björgu
Sigurrósu og Guðmund búfræð-
ing frá Ólafsdal, dáinn á ísa-
firði fyrir nokkrum árum.
Björg Sigurrós ólst upp hjá
foreldrum sínum í Fremri-
Gufudalog gekk síðan mjög ung
á kvennaskólann að Ytri-Ey.
Giftist hún síðan árið 1891 eft-
irlifandi manni sínum, Samúel
Jónssyni, smið, frá Hjöllum í
Gufudalssveit. Er hann einn af
hinmn kunnu Hjallabræðrum,
en þeir voru tíu alls. Af þeim
eru nú aðeins tveir lifandi,
Samúel og Ari Arnalds fyrrv.
sýslumaðm-.
Samúel og Sigurrós eignuðust
sjö börn, þar af eru liíandi:
Einar, verzlunarfulltrúi hjá
Nathan & Olsen, Haraldur loft-
skeytamaður, Helga ógift í
Reykjavík og Sigríður gift; býr
að Silfurtúni 6. Hjá henni og
manni hennar, dvöldu þau
Samúel og Sigurrós nokkur
'undanfarin ár og nutu þar ást-
úðlegrar umönnunar.
Fósturson ólu þau upp, Sam-
úel og Sigurrós, Þorstein Jóns-
son frá Djúpadal. Var hann
bróðursonur Samúels, en móðir
Júlíana, yngsta systir Björns
ritstjóra og ráðherra. Þorsteinn
þessi var lyfjafræðingur. Dó
hann af slysförum árið 1930, í
öræfaferð.
Búskap hófu þau Samúel og
Sigurrós árið 1891 að Hlíð við
Þorskafjörð og bjuggu þar í
þrettán ár. Fluttu síðan til ísa-
fjarðar árið 1904 og voru bú-
sett þar til ársins 1946, er þau
fluttu að Silfurtúni, til dóttur
og' teng'dasonar, Jóhanns Páls-
sonar.
Þau Samúel og Sigurrós voru
samvistmn í hjónabandi í 61 ár
og mun vera leitun á jafn ást-
ríku hjónabandi, — máttu
hvorugt af öðru sjá. Þau höfðu
bæði mikinn persónuleika til að
bera, enda komin af góðum
og sterkum ættstofnum.
Frú Sigurrós var góð móðir
og eiginkona og elskuleg kona
á allan hátt. Hún var trúkona
rnikil, hafði mikinn áhuga fyrir
inn brapaii
í gljúfur.
Lima. (A.P.). — Um ára-
mótin steyptisl langferðabif-
| reið með 30 manns ofan í 100
I metra djúpt gljúfur skammt
frá borginni.
I Slysið uppgötvaðist ekki fyrr
en seint og síðar meir, þegar
farið var að undrast, að bif-
reiðin skyldi ekki koma í á-
fangastað. Hafði enginn far-
þeganna, sem eftir lifðu, kom-
izt upp úr gilinu til að kalla á
hjálp. Sex menn biðu bana, en
14 eru enn í lífshættu.
spiritisma og las mOdð aí
bókum úrh þau efni. Hún háfði
mikla ánægju af ljóðum, las
þau mikið, enda var hún vel
hagmælt og hafði gaman af að
kasta fram stöku við ýms tæki-
færi.
Guð blessi minningu hennar.
Reykjavík, 8. jan. 1953.
Vinur.
Sýður á 45 sek.
New York. (A.P.). —
Fyrirtæki eitt hér í borg
er farið að framleiða hitun-
artæki, sem á ekki sinn líka.
Er tækið gert til þess að hita
vatn og er svo öflugt, að það
kemur ísköldu vatni til að
sjóða á 45 sekúndum, þrem
fjórðu hlutum mínútu. Fyrst
um sinn mun herinn ein-
göngu fá tæki þessi til af-
nota í heimskautshéruðum,
en síðar verða þau á boð-
stólum fyrir almenning.
Myndhöggvara
leitað fyrír Peron.
París. (A.P.) — Stjórn Per-
ons hefir gert út tvo menn til
Evrópulanda til að finna góðan
myndhöggvara.
Myndhöggvara þessrmi verð-
ur falið mjög vandasamt hlut-
verk — að dómi Argentínu-
stjórnar — nefnilega að gera
minnismerki yfir Evu Peron.
Er haft fyrir satt, að það eigi
að verða enn stærra en graf-
hýsi Lenins á Rauða torginu í
Moskvu.
60,1 milfij. greiddi
atlcvæði.
Endanleg talning atkvæða
við forsetakjörið í Bandaríkj-
unum leiddi í Ijós að rúmlega
60,1 millj. manna greiddi at-
kvæði.
„Metið“ í þessu efni! var sett
árið 1940, þegar greidd voru
49,9 millj. atkvæða. Rúmlega
300 þús. atkvæða voru greidd
öðrum frambjóðendum en
Eisenhower og Stevenson eða
voru ógild að einhverju leyti.
BERGMÁL ♦
Bústaðahverfisbúi kom fyrir
skömmu að máli við mig og
bað mig um að bera fram í
dálkum þessum uppástungu um
nýja leið strætisvagna. Gerir
hann það að tillögu sinni, að
SVR athugi vandlega á næst-
unni hvort ekki væri vegur að
láta strætisvagn, eða vagna,
ganga nokkrum sinnum á dag
milli Bústaðahverfis annars
vegar og Kleppsholts- og Laug-
arneshverfis hins vegar. Fórust
honum orð á þessa leið :
Verða að fara
ofan í bæ.
„Eins og kunnugt er býr
fjöldi manns í Kleppsholti og
Laugameshverfi, en byggðin
er líka óðum að stækka í Bú-
staðahverfinu,. einkum þegar
smáíbúðirnar rísa nú uþp hver
af annarri. En óski þetta fólk:
að komast á rriilli þessara
hverfa,. eigi erindi, eða.ætli irð
heimsækja kunningja. á það nú
ekki aðra leið, en að .fa'ra fyrst
langltíSina.'.. miðbæj ■ og
jafnvél alla: leið ítíður á Lækj -
artorg. Skipta þar um vagn og
halda áfram ferðinni til þess
að komast á leiðarenda.
Þyrfti vagn
á milli.
Það þyrfti að vera búið að
skipuleggja ferð á milli þessara
fjölbýlu hverfa fyrir vorið, og
hefja þá sérstakar ferðir þar
á milli. Auðvitað þyrfti kann-
ske ekki fyrst í stað ferðir með
skömmu millibili. Mér hafði
dottið til hugar að einn vagn
færi á milli fyrir hádegi, síðan
tvær ferðir fram að lcvöldmat,
og svo eina ferð að minnsta
kosti seint um kvöldið. Myndi
þetta áreiðanlega vera til mikils
hagræðis fyrir íbúa þessara
hverfa, og vafalaust borga sig.
Eg veit aS oft
hefur verið um þetta rætt
meðal íbúa í Bústaðahvérfi, og
geri ráð fyrir að sama megi
segja um þá í Kleppsholti og
Laugarneshvei-fi. * Þetta eru nú
:svo fjölbýl hverfi, að taka
verður töluvert tillit til' þeirra':
Foi-ráðamenn strætisvagnanna
myndu fljótlega komast að því
hvaða leið væri heppilegust
fyrir vagnana til þess að tengja
hverfin saman, og geri eg því
enga uppástungu í því efni.“
Réttmæt tillaga.
Hér sýnist vera stungið upp
á skynsamlegu máli, en gera
má líka ráð fyrir að málið hafi
verið rætt af hálfu þeirra, er
um þessi mál fjalla. Vonandi
verður Bústaðahverfisbúa að
óski sinni, og vagnaferðir hefj-
ist milli hverfanna á vori kom-
anda. — kr.
Gáta dagsins.
Nr. 334:
Blóðlaus og beinlaus
bítur gras á jörðu.
Svar við gátu nr. 333:
Sjórinn. ■’