Vísir - 20.02.1953, Blaðsíða 4
▼ ISIB
Föstudagmn 20. febrúar 1953
DAGBLAÐ
é Ritstjóri: Hersteinn Pálsson.
, i Skrifstofur Ingólfsstræti 3.
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Símar 1660 (fimm iínur).
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsmiðjan h.f.
VIÐSJA VISIS:
Eisenhower hefir gerbreytt
stefnu US gagnvart Kína.
Chiang segir — eins og Churchill
forðum: „Fáið okkur verkfærin....“
Útgerð með ríkisábyrgð.
Oíðasta daginn, sem Alþingi átti setu að þessu sinni, var tals-
^ vert rætt um ríkisábyrgð til kaupa á togurum fyrir nokkur
kauptún úti á landi. Var hér um að ræða nýju togarana, sem
nú mundu kosta 5—6 milljónir hver, ef seldir væri. Húsavík
og Ólafsfjörður riðu á vaðið og óskuðu þess, að ríkið gengi í
ábyrgð fyrir andvirði togara, sem þessir staðir vildu kaupa og
gera út til þess að efla atvinnu hjá sér. Fleiri staðir komu svo
á eftir með samskonar beiðni, því að margir vilja eignast togara
með aðstoð ríkissjóðs. Þingið virtist vera því fylgjandi að veita |
þessa milljónaábyrgðir, en málið „dagað uppi“ á síðasta áfang-
anum.
Það er orðiS fullkomið alvörumál, hversu Alþingi er orðið
greiðvikið á ríkisábyrgðir til opinberra aðilja og ýmissa félaga.
Á hverju þingi er gengið í ábyrgðir, svo skiptir tugum milljóna
og er ekki farið eftir neinum reglum eða stefnu um það í hvaða
skyni þessar ábyrgðir eru veittar. Afgreiðslan er af handahófi.
Þó er vitanlegt, að ríkissjóður verður nú á hverju ári að greiða
margar milljónir króna fyrir ýmsa, sem hann hefur gengið í
ábyrgð fyrir.
Með ríkisábyrgð á togurum vegna lítilla kauptúna mundi þó
vera gengið inn á nýja braut, sem getur haft örlagaríka af-
leiðingar fyrir alla togaraútgerð landsins. Öllur er ljóst, að fátæk
kauptún með nokkur hundruð íbúum geta ekki staðið undir
rekstri nýtízku togara, ef illa gengur. Nokkurra mánaða tap á
slíkri útgerð gæti gert þessi litlu sveitarfélög gjaldþrota. En
þau vilja ráðast í þetta í því trausti, að ríkissjóður greiði tapið,
ef þeim er það um megn, en skipið haldist áfram á staðnum.
Með þessu móti mundi þróast smám saman ný stefna í út-
gerðarmálum íslendinga. Skipin yrðu raunverulega gerð út fyrir
reikning ríkissjóðs, en útgerðarstjórnin mundi verða í höndum
manna á hverjum stað, sem ekkert kunna með stórútgerð að
sýsla, eins og við höfum þegar sorglega reynslu af. Eftir nokkur
ár mundi svo þetta snúast upp í algeran ríkisrekstur á stórút-
gerðinni, en skipin svo „lánuð“ hingað og þangað út um land.
Þeir staðir, sem yrðu þeirrar náðar aðnjótandi að fá ríkisá-
byrgð fyrir togara, mundu aðallega, eða eingöngu, leita á einn
markað til skipakaupanna. Þau mundu leita þangað, sem flestir
eru togararnir og nokkrir þeirra ennþá í einkaeign — til Reykja-
víkur. Með slíkum ábyrgðum mundið ríkið beinlínis stuðla að
því, að skipin væru flutt burtu frá Reykjavík. Eins og nú er
komið fyrir togaraútgerðinni, eru vafalaust nokkur togarafé-
lög, sem mundu vilja selja skip, ef ríkisábyrgð er í boði. Ef
Reykjavík missir marga togara, verður hér atvinnuleysi. Það
verður því að gæta þess, að ríkisábyrgða-stefna Alþingis valdi
ekki algerri straumbreytingu í atvinnulífi bæjarins, sem hefði
í för með sér þungbært atvinnuleysi.
Unglingar í íeigubifreiðum.
'IT'yrir nokkrum dögum var kveðinn upp athyglisverður dómur
-®- í hæstarétti út af bifreiðaakstri ungs manns. Hafði hann
tekið bifreið á leigu, þótt hann vissi, að hann hefði ekkert fé til
að greiða fyrir aksturinn. Var hann dæmdur í fangelsisvist,
skilorðsbundið. Með dómi þessum er dregin fram í dagsljósið
ein af skuggahliðum bæjarlífsins, en það er drykkjuskapur ung-
linga og bifreiðaakstur þeirra, þegar þeir eru ölvaðir. Það mun
nú vera orðið mjög algengt, að unglingar taki bifreið á leigu og
aki klukkustundum saman, án þess að gera sér grein íyrir,
hvernig þeir geti greitt fyrir aksturinn. Þegar svo á að fara
að borga, er keyrt úr einum stað í annan, til þess að útvega fé
fyrir ökugjaldinu." Mun þá ósjaldan gripið til ýmissa örþrifa-
ráða til þess að útvega peninga.
Þenna refsiverða óreiðuhátt verður að uppræta unglinganna
vegna, áður en hann verður of almennur og það er orðið of seint.
Allir þeir unglingar, sem þannig haga sér, eru undir áhrifum
víns. Með því að aka þeim klukkustundum saman, án þess að
athuga um greiðsluna, eru bifreiðastjórarnir óbeinlínis að halda
uppi þessum ósóma, sem bakað getur unglingunum refsingu.
Bifreiðastöðvarnar geta unnið þarft verk með því áð koma betri
og hollari skipun á.akstur unglinga. En það geta þær með því að
bifreiðastjórarnir allir taki upp þann hátt, áð neita að keyra
unglinga undir áhrifum víns nema fargjaldið sé greitt fyrirfram.
Með því móti mundi mörgum unglingum forðað frá því að
grípa til örþrifaráða, til að greiða ökugjaldið eða þola hégningu
ella.
Með þeirri ákvörðun að fyr-
irskipa 7. flotanum að hætta
varðgæzlu við Kínastrendur
tóku Bandaríkin nýja stefnu.
Hún er alger andstæða einnar
furðulegustu stefnu, sem nokk-
ur Bandaríkjastjórn hefur
tekið, stefnu Achesons og Tru-
mans varðandi Kína, en
markmið hennar var að hafa
hemil á Chiang Kai-shek og
Þjóðernissinnum hans. Almennt
er talið, að Truman-stjórnin
hafi breytt fjandsamlegri
stefnu sinni gagnvart stjórninni
á Formósu í júní 1950, er
Kóreustyrjöldin braust út. Hun
gerði það að einu leyti — með
því að senda 7. flotann til varð-
gæzlu í Formósu-sundi og
Chiang Kai-shek hernaðarlega
ráðunauta. Truman gerði sér
þá grein fyrir, að það væri of
mikil áhætta, meðan barist
væri í Kóreu, ef kommúnistar
næðu Formosu á sitt vald, ,,að
baki“ hersveita S. Þj. í Kóreu,
en þegar málið er athugað frá
rótum, var ekki um neina
grundvallarstefnubreyting að
ræða. Sjöundi flotinn átti að
banna Þjóðernissinnum loftár-
ásir á meginlandið, og Þjóðern-
issinnar urðu að hætta við á-
form sín að stöðva siglingar til
hafna kommúnista.
Sama stefna en
breytt viðhorf.
Þegar kínverskir kommún-
istar hófu þátttöku í Kóreu-
styrjöldinni í nóvember 1950
var öllu burt kippt, sem hægt
var að halda fram þessari fyr-
irskipun til réttlætingar, en
henni var þó ekki breytt.
Bandaríkjahermenn áttu í ör-
lagaríkum orustum við her-
menn hins kommúnistisjca Kína
en Bandaríkjafloti hélt uppi
varðgæzlu sem kommúnistum
var vernd að. MacArthur hélt
því fram, að þessi vernd hefði
raunverulega leitt það af sér.
að hægt var að flytja komm-
únistahersveitir frá Mið-Kína
til Kóreu.
„Fáið okkur
verkfærin“.
En hver verður af-leiðing
hinnar nýju fyrirskipunar
Bandaríkjastjórnar? í fyrsta
lagi, að Chiang Kai-shek hefur-
óbundnar hendur til þess að
nota að vild þann herafla, sem
hann ræður yfir. Hann hefur
tólf herfylki reiðubúin og
300,000 hermenn að auki, sem
með lítiUiviðbótarþjálfun mætti
senda fram til víga. Hann ræður
yfir 300 flugvélum, þeirra með-
al flutningaflugvélum. Iiann
ræður einnig yfir flota smá-
herskipa (þau eru 60 og hið
stærsta tundurspillir) og 50,000
manna sjóliði. Þjóðernissinnar
halda því fram, að þeir hafi
samband við öflugar skæruliða-
sveitir á meginlandinu.
„Fáið okkur verkfærin",
sagði Chiang í fyrrahaust, „og
við munum ljúka verkinu og
ná Kína úr höndum kommún-
ista“.
Gyllivonir?
Það má vera, að Þjóðernis-
sinnar geri sér gyllivonir. En
Bandaríkin hafa ekki skuld-
bundið sig til neins. En augljóst
er, að
Eisenliower mun ekki
horfa aðgerðalaus á það, að
kommúnistar geri innrás á
Formósu. Bandaríkin gætu
stuðlað að því, að Þjóðernis-
sinnar næðu meiri árangn
með árásum sínum á komni -
Framh. á 7. síðu.
Tvíburarnir fæddust með
56 da£a millibili.
— illilBl 111.
Það kom nýlega fyrir konu
cina í Sydney í Astralíu, að liún
61 tvíbura — sinn á hvoru ár-
inu.
Nú getur.verið allt venjulegt
við það, ef annar fæðist til
dæmis laust fyrir miðnætti á
gamlárskvöld, og hinn svo upp
úr miðnætti. Þá sjá þeir ljós
heimsins hvor á sínu ári, þótt
aðeins sé fáar klukkustundir
á milli.
En ástralska konan, sem hér
um ræðir, fór ekki þannig' að
þessu, því að hún hafði hvorki
meira né minna en 56 daga á
milli fæðinganna. Fyrra barnið
— hún eignaðist raunar tvo
syni — fæddist T6. desember,
en hið síðara ekki fyrr en. 10.
Eftirfarandi bréf héfur Berg-
máli borizt frá „Gamla“, sem ot't
hefur sent þvi smápistla áður:
Elztu menn muna
ekki annað eins.
Á það hefur verið minnzt, i
hlöðum endrum og' eins í vetur,
t. d. í fréttum utan af landi, að
menn muni vart eða ekki eftir
jafnmildum vetri og hægviðra-
sömum og' þeim, sem nú er að
líða. Þótt stundum sé varlegt að
treysta á það; er menn ræða um
veðrið og t. d. tekið þannig til
orða, að „elztu menn muni ekki
annað eins“, verður þó ekki dreg-
ið í efa, að þessi vetur hefur
verið góður um allt land, lítið
sem ekkert um illviðrakafla, og
yfirleitt langir hægviðrakaflar.
Gæftir á sjó muriu þó hafa verið
allmisjafnar, en yfirleitt fremur
góðar.
18 bræður ösku-
dagsins.
Þjóðin liefur að minnsta kosti
góðar og gildar ástæður til að
vera þakklát, jafnvel þótt ekki
rætist gamla spáin um, að ösku-
dagurinn ætti áð eignast 18 bræð
ur á föstunni, en veður var fag-
urt á öskudaginn nú, sólskin og
stillt, þótt dálítið frost væri.
Enginn er bóndi
nema ...
Ástæðan til þess, að eg hripa
þessar línur er sú, að mér finnst
rétt að rninna á það við og vi'ð,
þegar góðviðrasamt er á vetrum,
að þjóðin mS' ekki gleyma veður-
farscrfiðleikum fýrri — og ekki
löngu liðinna — tima. Hafís get-
ur’ vafalaust enn lokað ströndum
heilla landsfjöfðúnga viltum sam-
an, og af þvi leitt mikla erfið-
lcika, þótt ef til vill verði auð-
veldara að sigrast á sumum þeirra
en áður var.
Ófærð gæti enn
komið.
Ef til vill yrði hægt að flytja
eittlivað af nauðsynjum loftleið-
is, ef til sliks slcyldi koma,. og
! einnig má minna á, að þeir fanna-
' vetur geta komið, að ekki verði
I fært bifreiðum um heil héruð
j vikum saman, þrátt fyrir ýtur
og veghefla og önnur stórvirk
tæki, sem nú yrðu notuð til þess
að halda vegum apnum. Þá mundi
koma sér vel, að snjóbilar yrðu
víðar til en nú.
Frosthörkurnar 1918.
Rétt sem dæmi — og til fróð-
leiks fyrir ungu kynslóðina —
riiætti minna á frosthörkurnar
og hríðarveðrin veturinn 1918.
Þá komst frostið upp í 28 stig
og samfara frostinu hörku skaf-
réririihgur. Svo snöggt skipti nm
t. d„ að Ytri-Laxá í Ilreppum,
sém var auð að kveldi, var gadd-
írosin kl. 3 um nóttina, eftir að
veðrið skall á. Og Hvítá, sem
cinnig yar auð fyrir veðrið, var
farin á ís lijá Áuðsholti morgun-
iriii eftir að vcðrið skall á.
þessa mánaðax, og munaði því
ekki miklu, að tveir mánuðir
væru á milli fæðinganna.
Fyrra barnið vóg rúmlega
sjö mericur, en hið síðara næst-
um 12 merkur. Én þeg'ar síðari
sveinninn fæddist, hafði hinn
vaxið svo, að hann var orðinn
þyngri eða rúmlega 12 merkur.
Atburður þessi gerðist í
sjúkrahúsi, sem kennt er við
Georg héitinn V. Bretakonung,
og létu læknarþar svo um mælt,
að þeir vissu ekki til þess, að
nokkru sinni hefði liðið svo
langur tími milli tvíburafæð-
inga. Hjónin, sem eignuðust
tvjbura þessa, áttu syp .sjyni
fýrir tveggja og , fjögurra
ára.
Nylon hefði ekki
komið að haldi.
Eg hitti fyrir nokkru gamlan
kuriningja, minn, austan úr sveit-
mn, scm þá var Ungur bóndi, og
vaskleikamaður. Hann gerði fleiri
en eina átrennu til þéss að kom-
Nr. 367.
Hvað er það, sem læðist lágt,
líka stimdmn slæðist hátt?
yrði mörgum æði bágt,
ef opin ei stæði gátt.
Svar við gátu nr. 366:
Hurð á hjörum.