Vísir - 24.02.1953, Blaðsíða 4

VISIR
Þriðjudaginn 24. febrúar '1953.
i] ;. * DAGBLAÐ
■ Ritstjóri: Hersteinn Pálsson.
Skrifstofur Ingólfsstræti 3.
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Símar 1660 (fimm línur).
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Rússar mega ekki komast
yfir oiíuna í iran.
Aukin sala á áfengi.
T»að virðist nú liafa komið svo greinilega í ljós, að ekki virðist
þurfa vitnanna við frekar, að ekki hefur dregið úr áfengis-
kaupum almennings við það, að tekið hefur verið fyrir veit-
ingar á áfengi í samkomuhúsum borgarinnar, svo og að Hótel
Borg hefur verið svift veitingaleyfi. Eftir því sem fullyrt er
hefur sala áfengis frá útsölum Áfengisverzlunar ríkisins auk-
izt svo mjög eftir áramótin, að tekjurnar hafa orðið nærri
milljón krónum meiri í janúar í ár en í sama mánuði á árinu
sem leið, þegar allt var enn frjálst í þessu efni.
Þetta bendir ótvírætt til þess, sem haldið hefur verið fram
hér í blaðinu upp á síðkastið, að aukin höft á sölu áfengis sé
ekki til þess fallin að draga úr áfengisneyzlunni. í janúar á
árinu sem leið munu alis hafa verið veittar sjötíu undanþágur
til þess að selja áfengi á dansleikjum og samkvæmum í sam-
komuhúsum bæjarins. Að auki hafði svo Hótel Borg vín-
veitingaleyfi, og var þar veitt vín á degi hverjum. Tækifærin
til þess að afla vínfanga munu því hafa verið eins mörg og þau
hafa yfirleitt nokkru sinni verið. Nú er tekið fyrir þetta allt,
en árangurinn hefur ekki orðið sá, að minna hafi verið selt af
áfengi heldur meira, og munurinn er talsverður.
Maðurinn er einu sinni sá öfuguggi, að hann sækist fyrst
og fremst eftir því, sem hann má ekki öðlast, hverju nafni sem
það nefnist. Þegar hann veit, að hann getur gengið að ein-
hverjum hlut, hvenær sem er og hvar sem er, dettur úr honum
löngunin í hann að miklu leyti. Þetta gildir jafnt um áfengi
sem annað, og var meðal annars undirstaðan undir svarta
markaðs braskinu og okrinu, sem hér blómgaðist til skamms
tíma, en er nú úr sögunni, góðu heilli.
Þcssi staðreynd, um aukna sölu hjá Áfengisverzlun ríkisins,
mundi einnig eiga við, ef hér yrði sett algert bann, og myndin
yrði því miður enn óglæsilegri, því að í hvert skipti, sem maður
keypti eða seldi áfengi, mundi hann vera að brjóta landslög.
Það ætti því að liggja nokkurn veginn í augum uppi, að bann
eða höft á áfengissölu er ekki leiðin að því marki, sem stefna ber
að, nefnilega að fá þjóðina til þess að draga úr áfengisneyzlu
sinni. Um leið og menn vita, að þeir mega ekki neyta áfengis
eða þeim er torveldað það með einhverjum hætti, æsist þorsti
þeirra, og er þá neytt allra bragða, til þess að afla vínsins —
og undir áhrifum þess leiðast menn síðan oft út í ýmiskonar
afbrot af öðru tagi.
Ætla má, að „milliliðir“ — leynivínsalar — hafi haft drjúg-
an gróða af áfengissölu sinni eftir áramótin, og munu þeir því
ekki harma, hvernig komið er í þessum efnum. Þeir munu
telja hag sínum bezt borgið með því, að höftin á áfengissölunni
verði sem mest og víðtækust. Það gerir þeim kleift að hækka
verð á vöi’U sinni — krefjast meira gjalds fyrir þjónustu sína.
Þeir munu því ekki hafa harmað það, þótt að engu væri gerð
tilraunin til þess að koma á nýrri löggjöf í áfengismálunum í
vetur, og vafalaust gjalda þeir þeim þingmönnum er að þeim
úrslitum málsins stóðu, laun sín við næstu kosningar.
Almenningur verður þó væntanlega glöggskyggnari í þessu
efni, er þar að kemur, því að áfengismálin eru á því stigi hjá
okkur, að þeim verður að koma í höfn á sómasamlegan hátt
og fljótlega. Væri algert bann leiðin til þess að kveða áfengis-
bölið niður, mundu öll heilbrigð öfl þjóðfélagsins sameinast
um það.
„Svartasta afturhaldið."
f I 'íminn hefur lcomizt að þeirri niðurstöðu á sunnudaginn, að
• ,,íhaldið“ sé alls ekki svartasta afturhaldið í landinu. Það
eru kommúnistar, sem farið hafa fram úr öllum fyrri metum í
þessu efni, að sögn blaðsins, og skal það ekki dregið í efa .
Kannske þetta sé þá skýringin á því, að Tíminn hefur
stundum undanfarið verið að bera sig aumlega af samstarfinu
við Sjálfstæðisflokkinn, og talað um, að ekki sé hægt að leysa
öll mál í samvinnu við hann. Kannske hann hafi fundið annao
„íhald“, sem sé Framsóknarflokknum betur að skapi, úr því
að hann ókyrrist í samstarfinu við Sjálfstæðisflokkinn. Kannské
þarna sé ástæðan fyrir því, að sumir forustumenn Framsókn-
arflokksins eru taldir hafá hjáriað énn meira vinstra megjn
en almennt gerist.
Stfórn Mossadeghs
nýjar tHlögur.
Stjórnin í Teheran liefir nú
til athugunar nýja orðsendingu
Breta og Bandaríkjamanna
varðandi olíudeiluna.
Undanfarið hefir borið æ
minna á milli, og nú er svo
komið, að helzti ástéytingar-
steinninn er, hvernig reikna
skuli skaðabætur þær, sem ír-
anstjórn á að greiða brezk-
íranska félaginu, þegar þar að
kemur. Bandaríkjamenn bjóð-
ast svo til að kaupa olíu í ír-
an fyrir 100 millj. dollara.
Bandaríkjastjóm hefir verið
mjög umhugað, að sættir tækj-
ust í deilunni, og meðal annars
af þeim sökum, að hún telur
lífsnauðsyn,
að Rússum verði ekki hleypt
inn. í Irán til olíuvinnslu,
því að þá mundi sjálfstæði
þess brátt úr sögunni, og það
yrði innlimað í hagkerfi
Rússa.
Amerískir sérfræðingar hafa
undanfarna mánuði framkvæmt
ýmiskonar athuganír í fran, og
hafa þeir skýrt svo frá, að ekk-
ert sé því til fyrirstöðu, að
Rússar geti lagt olíuleiðslur
norður að Kaspíahafi, þótt há-
ir fjallgarðar sé á leiðinni.
Leiðslan mundi verða um 1000
km. á lengd, og væri hægt að
koma henni upp á aðeins 18
mánuðum. Hefir flogið fyrir í
Teheran, að Rússar hafi þýzka
verkfræðinga og aði’a sérfræð-
inga, sem sé vanir slíkum fram-
kvæmdum, og efni sé fyrír
hendi í Kákasus, sem hægt sé
að nota til leiðslusmíðanna, ef
þörf krefji.
Litill var áhugi manna í Arest-
mannaeyjum fyrir héraðsbann-
inu, og myndi kosningin varla
hafa verið talin lögrnæt, ef um
prestskosningu liefði verið að
ræða, þar sem aðeins helm-
ingur kosningabærra mariná
neyttu atkvæðisréttar sins. Það
má reyndar einkennilegt heita,
hve lítinn ■ áhuga almenningur
hefur fyrir þessu þýðingarmikla
ináli, og í rauninni ótækt að
jafn mikilsverð ákvörðun verði
tekin um skerðingu persónufrels-
is, senx bann alltaf er þegar aðeins
fæst lielmingur atkvæðisbærra
; manna til þess að segja sitt álit
með kjörseðlinum.
Bandaríkjamenn eru von-
góðir um, að hægt verði að leysa
deiluna, og komið hefir til oi’ða,
að amerískur maður, Alton I
Jones að nafni, vei'ði fenginn
til að stjórna olíuvinnslunni og
hi'einsuninni í Abadan. Maður
þessi kom m. a. við sögu, þegar
stjórn Mexíkós þjóðnýtti á sín-
um tíma olíulindirnar í landi
sínu, en amerísk félög höfðu
haft þær til afnota. Fór Jones
þá á vettvang og kom á nokki'-
um sættum.
r
Avarp.
til íslenzkar iðnaðarmanna.
Stjórn Norræna Iðnsam-
bandsins hefur fyi’ir hönd iðn-
aðarmanna á Norðurlöndum
sent samtökum hollenzkra iðn-
aðarmanna samúðarkveðjur
vegna hinna miklu hörmunga,
er nú hafa dunið yfir hollenzku
þjóðina. Jafnframt hefur hún
boðið fram aðstoð sína í þeirri
mynd, er æskilegast þætti.
Hefur samband hollenzkra iðn-
aðarmanna þegar svarað og
tjáð þakkir sínar.
Þar sem oss virðist, að mjög
sé áríðandi, að hinu bágstadda
fólki berist hjálpin sem allra
fyi’st, viljum vér hér með beina
þeim tilmælum til íslenzkra
iðnaðarmanna, að þeir leggi
fram sinn skerf til Hollands-
söfnunar Rauða Kross íslands.
Sérhvert framlag verður þakk-
samlega þegið og sameiginlegt
átak verður árangursríkast til
þess að bæta mein þeirra, sem
tjón hafa beðið og um sárt eiga
að binda. Sameinumst því með
stéttarbræðrum vorum á Noi'ð-
urlöndum xim það að rétta hin-
um bágstöddu hjálparhönd í
neyð þeirra.
ijþandssamband
Iðnaðarmanna.
Stjdrnarflokkar
Austurríkis unnu á
Kommúttistar
töpuðu þingsæti.
Einkaskeyti frá AP. —
Vín í morgun.
Þingkosningar fóru fram í
gær í Austurríki og eru þetta
þriðju þingkosninigarnar eftir
styrjöldina. — Stjórnarflokk-
arnir bættu meirililuta aðstöðu
sína á 'þingi.
Samvinna hefur verið milli
tveggja aðalflokkanna í land-
inu, Kaþólska flokksins og
jafnaðarmanna. Kaþólski flokk-
urinn fékk 74 þingsæti, tapaði 3,
jafnaðai’menn 73, bættu við sig
6. Hafa því stjórnarflokkarnir
147 þingsæti af 165. — Óháða
bandalagið, nýnazistar og upp-
gjafahermenn, fengu 14 þing-
sæti, töpuðu 2, og vakti þaö
nokki-a undnxn, því að ýmsir
voru smeykir um, að þeir bættu
heldur við sig en hitt. Komrn-
únistar fengu 4 þingsæti, töp-
uðu einu.
Kosningaþátttakan var mjög
mikil, nema . í Kárnten, þar,
sem fjölda margir kjósendur
urðu að sitja heima vegna in-
fluenzufaraldui's.
Rekkjan sýnd 4
sinnum í Eyjum.
Frá fréttaritara Vísis. —
Vm.eyjum í morgun.
Undanfarið hefur sjónleikur-
inn Rekkjan verið sýixdur hér
á vegum Þjóðleikhússins við
fádæma góðar undirtektir.
Alls voru fjórar sýningar á
leiknum, jafnan við húsfylli. í
gærkveldi var leikendunum
haldið kaffisamsæti. — Stefán
Árnason, formaður Leikfélags
Vestmannaeyja, þakkaði þeim
komuna, og kvaðst vona, að
Þjóðleikhúsið sendi fleiri slíka
ílokka til Eyja. Gunnar Eyj-
ólfsson þakkaði af hálfu gest-
anna. Héðan fer leikflokkur-
inn til Akureyrar og sýnir þar.
Hófsamir heima
sitja.
Það éru auðvitað þeir, sem
teljast til hófsemismanna, er sitja
heima og skipta sér ekki af at-
kvæðagreiðslunni. Gera má ráð
fyrir, eins og kosningin var vel
undirbúin af liendi templara, að
allir eða allflestir bindindismenn
lxafi greitt atkvæði og væntanlega
með banni. En hver er þá.skoðun
hinna? Og hvernig myndu úr-
slitin verða, ef eðlileg kjörsókn
xefði verið, miðað við aðrar kosn-
ingar? Það verður þó ekki sagt,
að ekki liafi andstæðingum banns
ins verið gefin kostur á að láta
í Ijósi álit sitt.
Lágmarks kjörsókn.
Það er ýmislegt, sem mælir með
þvi, að nauðsyn sé á því að gera
að skilyrði við allar kosningar
einliverja lágmarkskjörsókn. Nið-
urstöður, senx eru fengnar eftir
kosningar, sem eru jafn illa sótt-
ar og þessar kosningar i Vest-
mannaeyjum, eru aldrei tryggar.
Því þegar bannið er komið til
framkvæmda, og fólk finnur til
skerðingar athafnafrelsisins, sem
þær hafa i för með sér, er liætta
á óánægjuröddum. Svo gæti líka
farið, að krafizt yrði nýrra kosn-
inga um að aflétta héraðsbanui
og úrslitin þá þvoröfug við sein-
ustu niðurstöður.
Gcta sjálfum sér
um kennt.
Aðrir segja, og það með mikl-
unx rétti, að þeir, sein heirna sitja,
og liafi verið á öðru máli, geti
sjálfum sér unx kennt. Sjálfsagt
sé að láta slíka almenningsskoð-
unarkönnun fara fram, við og við,
i jafn þýðingarmiklu máli og unx
deildu. Eg er þeirrar skoðunar,
að það sé sjálfsagt að láta allan
almenning, þ. e. kjósendurna í
landinu, sem oftast gefa til kynna
álit sitt með atkvæðagreiðslum.
Eg tel allt of sjaldan leitað til
lians yfirleitt, þegar taka skal á-
kvarðarii.r i þýðingarmiklum nxál-
unx.
Væri vel atliugandi, að við Is-
lendingar hefðum sama hátt á og
Svisslendingar að láta þjóðarat-
kvæði skera úr sem allra flest-
uni málunx. Ifjá Svisslendingum
hefur þessi þátttaka almcnnings í
löggjöf gefizt vel, og ætti að geta
gefizt vel lxjá ekki stærri þjóð
en við Tslendirigar erum. — kr.
Gáta dagsins.
Nr. 370:
Fjói’ir bræður standa
á einni þúfu og skjóta
livítum pílum frá sér?
Svar við gátu nr. 369:
' Kanna.