Vísir - 04.03.1953, Blaðsíða 5

5
Miðvikudáginn 4. marz 1953
arar voru uni skeio lbi), en með
aðkomuskipum voru stundum
nálægt 400 togarar í Brixham,
allt seglskip. Veiðiaðstaðan
var svo góð, að rösklega átt-
sem Brixham átti í þróun og
verti fiskveiða og útgerðar-
mála.
Bárður Jakobsson.
llllillli
Utgerðarbærinn Brixham 111.
löltl þess
fir söffunni
Lanclhelgismál og fiskveiðar
-íiafa verið svo þrautþvæld um
skeið, að þar er vart viðbæt-
^uitdi, en eg fáfróður um efnið.
Þó hefi eg notað hvert tæki-
færi til að ræða þessi mál við
brezka menn. Fátt vita þeir um
islenzk málefni, nema eftir
bíaðaskrifum, en þau voru sum
blendin og ósæmileg í garð ís-
jndinga, nema verra væri. ís-
■lendingar svöruðu fyrir sig, og
■oftar en skyldi var brezka
þjóðin öll dregin í sama dilk.
Varhugaverð er sú hugmynd,
að láta brezkan varning gjalda
'óheppilegrar og vanhugsaðrar
framkomu fárra brezkra
með því einu. Vindan og hand-
spilið (capstan) bættu hér um,
og enn siðar smágufuvél (don-
key). Opi í vörpu varð að halda
sundur, og var notaður til þess
bjálki langur. Bjálkavörpur
voru notaðar fram um 1920.
Meðal síðustu skipstjóra, sem
notuðu þetta veiðitæki, er nú-
verandi hafnarstjóri í.Brixham.
Kvað hann þetta hafa verið ill-
meðfærilega gallagripi og erf-
iða, enda var Vörpubjálkinn
eins langur eða lengri en skipið.
Klunnaleg og gangtreg segl-
skip, um 50 smál., voru notuð
til botnvörpuveiða, og til þess
að hx-eyfa vörpu þurfti góðan
manna. Gremja íslendinga )»byrr og meðstraum. Ef aðstaða
breyttist í mótblástur og and-
streymi, glataðist veiði og ó-
sjaldan líka veiðarfærið.
;garð Breta er skiljanleg, en er
það hyggilegt af Íslendingum
'aS beita aðferðum sama eðlis
og ,,löndunarbanni“ því, sem
þeir hafa sjálfir marg fordæmt?
Almenningsálit í Bretlandi er
að bi’eytast og blöðin hafa skipt
um tón, hvorttveggja íslend
ingum í vil.
Islendihgar
gerðu rétt
Skipamergð
í Brixham.
Á 17. öld tóku Hollendingar
upp nýtt snið á seglbúnaði
fiskislcipa, en Bretar læi’ðu
það skömmu síðar. Eftir stærð
voru þetta einhver beztu sigl-
inga- og sjó-skip, sem þekkzt
Oft talaði eg um landhelgis- hafa> enda víða kunn. Þau sjást
mál og fiskveiðar við sjómenn n£ sjaldan, en voi’u og eru' Nánast óþekkt þorp, t. d
ræður Brixhamkarl sagði
sti-aum hafa vei’ið það stríðan,
að vel mátti toga í logni. Botn-
vörpuveiðar urðu gróðavæn-
legar, en útgerðin í Brixham
tók hamskiptum.
Gufutogarar
ikoma til
sÖgunnar.
Frumskilyrði fiskveiða eru:
Fiskimenn, fiskiskip og mark-
aðir, Ekki skorti Brixham
menn eða mið, en markaðir
voru erfiðir og nær ónothæf-
ir t. d. London og iðnaðarborg-
ir Norður-Egnlands. Samt hélt
Brixham enn um lirið forustu
í útvegsmálum Bretlands.
Um miðja 19. öld komu gufu-
knúnir togarar til sögu, og varð
þá hin sérstaka aðstaða Brix-
ham ekki mikils virði. í stað
bjállíanna var tekið að nota
hlera, en til þess þarf jafnan
ganghraða, sem seglskip höfðu
ekki til að bera. Þó var e. t. v.
mest um vert, áð ný fiskimið
fundust, sem betiu- lágu við
mörkuðum. Flest voru í Norð-
ursjónum, sum talin ótæmandi
þá. Nú er amiað upp á ten
ingnum.
Eðlilega fluttist útgerðin
þangað, sem hún var betur sett.
Ágæt söngskemmtun
Þrasta í Hafnarfirði.
Karlakói’inn Þrestir söng í
gærkveldi í Bæjarbíó við hús-
fylli og prýðilegar undirtektir.
Söngskránni voru ljóðaflokk-
ur Jóns Laxdals „Gunnar á
Hlíðarenda", en textinn eftir
Guðmund Guðmundsson, og
nokkur vinsælustu lög Stephen
Fosters, en textai’ voru þýddir
af ýmsum islenzkum skáldum.
Þótti söngurinn takast ágæt-
lega, bæði hjá kói’num og ein-
söngvurum, enda varð að syngja
mörg aukalög. Páll Kr. Pálsson
annaðist söngstjórn en Carl
Billich undirleik, og var þeim
fagnað að makleikum.
Kampavínið
rýraar
Einkaskeyti fró A.P. —
Moskvu í gær.
Víða er pottur brotinn í Rúss-
landi — nú er t. d. kvartað um
óeðlilega rýrnun hjá vínfram-
leiðendum.
Blað verkalýðssambandsins
- Trud — ber möi-gum stórum
fyrirtækjum, sem framleiða
vín, á brýn að ríkið verði fyrir
miklu tjóni af sleifarlaginu,
sem hjá þeim ríki. Þó hverfur
mest af kampavíni!!
11.... 3 ■■■■ n ■■■■ 11 ■■■■ i
ÞyriÍvængjur í
stað strætis-
vagna.
Einkaskeyti frá AP. —*-
London í gær.
Ýmis félög hafa mikinn
áhuga fyrir því að taka upp
ferðir með þyrilvængjum
milli úthverfa Lundúna-
borgar og miðhverfa hennarr.
því að þær mundu vera
miklu fljótari í förum ei»
bifreiðar eða járnbrauta-
Iestir. Sá er hinsvegar hæng-
ur á, að nær hvergi er hægt
að lenda slíkum flugvélum í
miðborginni. Nú hefur borg-
arstjórinn heimilað, að Icnda
megi slíkum flugvélum á-
þökum húsa, þar sem styrk-
leiki er nægur.
Handknattleiksmcistaramótið
heldur áfram í kvöld og er það
næst síðasta umferð. Fara tveir
leikir fram báðir í A-deild. Sá
fyrri er milli Í.R. og Aftureld-
ingai’, en sá síðari milli Fram.
og Víkings. á sunnudagskvöld-
ið fara úrslitaleikir mótsins
fram bæði A og B-deild.
- I « '■
■ ■■■ !!■■■■ 11 ■■■■ Wfr
1 Brixham. Var auðfundið, að ^ nefnd BrLxham-togarar, en þar j Grimsby, tóku við af Brixham,
þar eins og víðai’, vilja físki- 0g þaðan urðu þau þekkt og en þar vai’ð eftir útvegur, sem
menn friða Sérstök svæði, eða' ' 1 > •” •• • '•'•
bi’eikka landhelgi eða hvort- Þratt fyrir betri skip, var munir hjá því sem var.
Hvað er \ V T I
t kcikinijHttaheimHtím ?
tveggja. Þegar eg reyndi eftir
getu að fræða þá um islenzk
fiskveiðimál, var venjulega
•svarið, að íslendingar hefðu
gert það eitt, sem rétt var og
sjálfsagt. Sömu afstöðu fiski-
manna hefi eg fundið víðar,
enda hafa fiskveiðimál Breta,
almemrt og sérstaklega, oft og
lengi, verið opinberlega á döf-
inni. Og hví skyldu brezkir
fiskimenn ekki hrellast af auðn
eða fyi’irsjáanlegri eyðingu
fiskimiða sinna rétt eins og t. d.
íslendingar? Afkoma sjómanna
veltur hvarvetna á því, að fisk-
ur aflist. Hitt er annað mál, að
í landi taka þeir aðilar við afl-
anum, sem hafa önnur sjónar-
mið og ekki sjaldan stundar-
Ixgasmuni. í landhelgismála-
þjarkinu hafa íslendingar og
svarað nöldri og hnútukasti í
þeirra gai’ð af óbilgirni. Eg skal
ekki draga dul á það, að eg
er og hefi alltaf verið vinveitt-
ur Bretum. En framkoma þeirra
í þessu máli réttlætir ekki ó-
réttmæta hegðun íslendinga.
Eg veit að Bretar hafa misstig-
ið siþ í deilunni við íslendinga,
ög eg veit að þeir vita það sjálf-
ir. En það þykir alltaf ljótt og
ósæmilegt þegar glímumenn
bolast, en ekki batnar þegar
þeir bolast báðir.
Gamla tækið var
gallagripui'.
Ádráttarveiði hefir að lík-
indum komið mönnum til að
hugsa um botnvöi’puveiðar, en
sú hugmynd var lengi ófram-
kvæmanleg. T. d. varð að vinna
állt með handafli, en takmörk
voru á hvað hægt var að gera
útkoma veiðifei’ðar enn háð
duttlungum lofts og lagar.
Brixham er nú lítt kunnur
smábær, en íbúar lifa e. t. v.
Vegna öi-yggisleysis um af- að hálfu á fiskveiðum. En saga
komu gat atvinnugreinin ekki þotnvörpuskipaútgerðar í stór-
dafnað að marki.
Seint á 18. öld varð það ljóst,
um stíl hófst í Brixham, at-
vinnugrein, sem nú er stór
að auðug fiskimið voru á Erm-, Þáttur í. lífi margra þjóða.
arsundi, en jafnframt hin bezta (Brixham var um skeið lang-
- stærsti og raunar eini stóiút-
geðrarbær Bretlands.
aðstaða til botiivörpuveiða á,
seglskipum. Næstum eina höfn-
in, sem til greina kom í sam-
bandi við náttúruskilyrðin, var
Brjxham,, - enda skipti þar)
Gullöld Bi’ixham er lokið,
en mirming frægðar, þótt liðin
, , sé, fyrnist seint, og svo mun
snöggt um svip. Skraðir tog-1
,/tA ___ v verða um þann merka þatt,
1-1' «■■■ fl
Franski höfundurinn Jean
Cocteau hefur sagt skiilð við
Paris og kvikmyndirnar. „Eg
vona, að menn leyfi mér að
starfa í friði,“ sagði hann við
brottförina frá heimsborginni.
Leikarinn vinsæli, William
Powell, hefur nú hætt kvik-
myndaleik eftir 40 ára vist í
Hollywood. Hann hefur á þeim
tíma leikið aðallilutverk —
oftast sem góður eiginmaður —
í 200 kvikmyndum. Framvegis
ætlar hann að helga krafta sína
konu sinni — Diönu Lewis —
en þau hafa verið gift i 25 ár.
★
Það er Íulíyrt í Englandi, að
hertoginn af Windsor og kona
Danir brugðnst vel við er Epglendingar báðu þ,á xtm að senda
sendir 180 búsund pokar fíugleiðis einn daginn og vógu þeir
lega notaðir til þess að styrkja flóðagarðana.
sandpoka til flóðasvæðisins. Voru
9 smálestir. Sandpokar eru aðal-
hans ætli að búa til kvikmynd
á næstunni — sér til dundurs,
því að þau hafa ekkert að gera
síðan hann hætti störfum land-
stjóra á Bahama-eyjum. Mynd-
in fjallar um kafla úr ævi
Napoleons mikla og verður
tekin á eyjunni Elbu.
William Powell og kona hans
munu eiga Hollywood-met í
löngum hjúskap. Met fyrir
stuttan hjúskap munu eiga
Arlene Dahl og Lex Barker
(Tarzan). Þau giftust 16. apríl
1951, slitu samvistum 1. maí
sama ár, og hafa ekki einu sinni
sézt síðan-
■¥•
Frönsk leikkona Corinne Dar-
ley var nýlega á sýningarferð í
Egyptalandi. V.arð sheik einn
— Freih að nafni — þá svo
1 hrifinn af henni, að hann bauð
henni næstum milljón króna,
ef hún vildi verða (fjórða)
konan hans. Hún hafnaði boð-
Við Via Appia hjá Róm er
nú einu tré færra en fyrir ári.
Kvikmyndaleikarinn m. m.
Orson Welles keypti sér nefni-
lega nýjan bíl, er hann var á.
Ítalíu nýlega, prófaði hann á
Via Appia-----og rétt á eftir •
var einu tré færra. Welles •
slapp ómeiddur.
*
Fyrir tveiinur árum giftist
Hedy Lamarr veitingamanni í
Mexíkó, seldi flíkur sínar á
uppboði, sagði skilið við Holly-
wood og fluttist til Mexíkó. Nú
er hún komin þaðan aftur, viil
•leika á ný, og er að sögn farits
að lxugleiða fimmta hjúskap-i
inn.