Vísir - 26.03.1953, Blaðsíða 8

sem gerast kaupendur VÍSIS eftir
ÍC. hvert mánaSar fá blaðiS ókeypis til
mánaðamóta. — Sími 1660.
VfSIB er ódýrasta blaðið og þó það fjöl-
breyttasta. — Hringið í síma 1660 og gerist
áskrifendur.
Fimmtudaginn 26. marz 1953.
26.500 læknisskoðanir framkvæmd
ar í Berklavarnastöð inni á sl ári.
Alls voru 20.500
einstaklingar
skoðaðir.
Skjggninjíar voru
13870.
í yfirlitsskýrslu frá Berkla-
varnastöð Reykjavíkur er skýrt
frá því að rösklega 26500 lækn-
Ssskoðanir hafi verið fram-
kvæmdar ‘þar árið sem leið á
tim 20500 einstaklingum.
Eru þetta bæði töluvert fleiri
skoðanir og einstaklingar en
árið áður.
Tala skyggninga var 13870,
röntgenmyndir voru teknar
591, en auk þess voru fram-
kvæmdar 2463 loftbrjóstað-
gerðir.
Sjúkrahúss- eða hælisvist var
útvegað samtals 116 sjúkling-
-um, og er það nokkru færra en
árið áður.
Berklapróf voru framkvæmd á
.7531 einstaklingi, þar af 2901
próf á Berklavarnastöðinni, en
4630 berklapróf í unglinga-
skólum.
Auk þessa hafði stöðin ýmis
•önnur störf með höndum, ann-
aðist m. a. hrákarannsóknir og
ræktanir, sótthreinsanir á heim-
ilum allra smitandi sjúklinga,
sem að heiman fóru og bólu-
setningar gegn berklaveiki.
Skiptast í
þrjá hópa.
Skipta má þeim, er rannsak-
aðir voru í 3 flokka:
í fyrsta lagi þá, sem verið
höfðu undir eftirliti stöðvarinn-
ar a. m. k. tvisvar á ári og henni
því áður kunnir, alls 1243 ein-
staklingar. Meðal þeirra fannst
virk berklaveiki hjá 126, eða
10.1%. Af þeim voru 107 með
berklaveiki í lungum, lungna-
eitlum og brjósthimnu. í 96
tilfellum eða 7.7% var um
sjúklinga að ræða, sem veikst
höfðu að nýju eða versnað frá
■fyrra ári. Hinir 30 höfðu hald-
izt svo til óbreyttir frá 1951.
Af þessum hópi höfðu 85 ein-
staklingar, eða 6.8% smitandi
berklaveiki í lungum, þar af
urðu 69 eða 5.6% smitandi á
árinu.
í öðrum flokki má telja þá,
sem vísað var til stöðvarinnar
í fyrsta sinn, eða komið höfðu
áður, án þess að ástæða væri
talin til að fylgjast frekar með
þeim. í þessum hópi voru sam-
tals 6605 einstaklingar og
reyndust 181, eða rúmlega
1.2% með virka berklaveiki.
Þar af voru 66 með berkla í
lungum, lungnaeitlum eða
brjósthimnu, og voru 25 þeirra,
eða tæplega 0.4% með smit-
andi berklaveiki.
Nýjum tilfellum
fer tækkandi.
Loks eru í þriðja flokki þeir
sem sent hefur verið í hóp-
skoðun eða hverfisskoðun, sam-
tals 12656 manns og hefur Vísir
skýrt frá þeim rannsóknum á
öði'um stað.
Samkvæmt upplýsingum er
blaðið hefur aflað sér hjá dr.
Óla Hjaltesteð berklalækni
finnst æ minna af nýjum berkla
tilfellum, þ. e. a. s. í fólki sem
veíkist í fyrsta sinn. Er það og
athyglivert, hve hlutfallslega
margir af þeim sem veikjast á
árinu eru fyrrverandi berkla-
sjúklingar, undir eftirliti á
stöðinni.
Er mikii nauðsyn á því að það
fólk láti athugá sig öðru hvoru
og fylgjast vel með sér og heilsu
sinni.
Lagði á heið-
ina í morgun.
Norðurleiðabíllinn, sem teppt-
ist í Fomahyammi af völdum
veðurs, lagði af stað þaðan í
birtingu í morgirn norður, með
alla farþegana — 26 talsins.
Veður er nú bjart og batn-
andi norðanlands og er búizt
við að færi sé sæmilegt.
Áætlunarbill fer norður í
fyrramálið eins og vanalega á
föstudögum. Aukaferðir verða
dagelga fram að bænadögun-
um, og er eftirspum eftir bíl-
fari norður mikil, einkanlega
vegna skíðamótsins á Akureyri,
en það verður sett næstkom-
andi miðvikudagskvöld, en
keppni hefst á skírdag.
verður um að vera á
Akureyri um páskana.
Þar verdear efe*l. íil <viusuíivih.u„
Frá fréttaritara Vísis. —
Akureyri í morgun.
Akureyringar ætla ekki að
sitja auðum höndum um pásk-
ana, því að ráðgert hefur verið
myndarleg skíðavika hér, og
búizt við mikilli þátttöku úr
flestum landshlutum.
Það er hin nýstofnaða ferða-
málanefnd kaupstaðarins, sem
hefur forgöngu um þetta fyrir-
tæki, og hefur þegar verið haf-
inn margvíslegur undirbúning-
ur til þess, að hún megi takast
sem bezt.
Gistihús bæjarins hafa mik-
inn viðbúnað, og þeir, sem ekki
komast fyrir hjá þeim, munu
fá húsaskjól hjá ýmsum borg-
urum bæjarins, og er talið, að
ekki þurfi að koma til húsnæð-
isvandræða þótt aðstreymi
verði mikið. Ýmis atriði hafa
verið skipulögð á skíða- eða
páskaviku þessari, m. a. er ráð-
gerð ferð með Esju, sem hér
verður um páskana, norður fyr-
ir Grímsey, en jafnframt fer
fram skíðamót íslands í Hlíðar-
fjalli í GJerárdal, en þar er
mikill og góður skíðasnjór. Um
eða yfir 70 þátttakendur hafa
þegar tilkynnt þátttöku sína í
mótinu.
Landieiðir og Flugfélag ís-
lands hafa og mikinn viðbúnað
til þess að flytja fólk til Ak-
ureyrar og þaðan, og reynt að
greiða fyrir ferðamönnum á all-
an hátt.
Timanum
svarað.
Tíminn er enn að barma
sér yfir skipun formanns í
íþróttanefnd ríkisins. Ham-
ast blaðið enn út úr því að
ekki skyldi framsóknarmað-
ur vera skipaður formaður
nefndarinnar, eins og verið
hefur undaníarið. Ber blaðið
menntamálaráðherra þeim
sökum, að skipun hans í for-
mannssætið sé pólítisk. Þetta
er næsta fávísleg fullyrðing.
Skipun formannsins nú ei'
eklci frekar pólítisk en þegar
framsóknarráðherra skipaði
Guðm. Kr. Guðmundsson á
sinum tíma. Samkvæmt rök-
færslu Tímans nú, ætti það
að hafa verið póiítisk skipum
Samkvæmt íþróttalögunum á
ráðherra að skipa einn manu
í nefndina, sem jafnframt er
formaður hennar. Það er
eðlilegt, að ráðherra velji
þann mann, sem hann treyst-
ir bezt til að verð'a íþrótta-
hreyfingunni að liði í sam-
bandi við starf nefndarinn-
ar. Ráðherra vænir vafalaust
ekki G. Kr. G. um hlutdrægni
en hann hefiu' auðsjáanlega
treyst öðrum betur- til að
hafa á hendi formannsstarf-
ið. Tímanum virðist eklíi
hafa komið tii hugar, að slíkt
gæti átt sér stað. Blaðið held-
ur sem sé að engum sé treyst-
andi nema framsóknarmönn-
um. En það verður nú að
láta sér Iynda, að smnir ráð-
herrar geta jafnvel treyst
öðrum betur.
Tónskáldafélagið mótmælir
úthlutun iistamannalauna.
Iel«r hlut tönskáldanna frek!e§a fyrsr
böd borinn.
Tónskáldafélag íslands hélt'
fund nýlega til að mótmæla
síðustu úthlutun til lista-
maima og telur það hlut tón-
skáldanna mj-ög hafa verið fyrir
horð borinn.
Hæsta úthlutun til íón-
skálda var 5400 krónur, en til
myndlistarmanna og rithöfunda
vár úthlutað allt að 15000
krónum á mann. Þarmig setur
úthluíunamefndin hæstlaunuðu
tónlistarmenn í 3. flokk styrlc-
þega og setur tónlistina og tón-
listarmenn skör lægra en aðrar
listgreinir og listamenn.
Mótmælti fundur í Tónskálda-
félaginu þessu mati úthiutunar-
nefndarinnar og vítti það að í
nefndina skyldu hafa verið
vaídir menn, sem hvorki hefðu
skilning né áhuga .fyrir tónlist.
Tónskáldafélagið hafði farið
þess á leit viþ úthlutunamefnd-
ina að mega ræða við hana áður
en úthlutun færi fram, en þeirri
málaleitan var ekki sinnt. Mót-
mælti fundurinn þvi að ekki
skyldi verið leitað umsagnar
tónlistarmanna eða ráða við út-
hlutun styrkja til tónskálda.
í sambandi við þessa afstöðu
og afgreiðslu úthlutunarneínd-
arinnar vill Tónskáldafélagið
benda á eftirfarandi.
Að tónsmíðar útheimta meiri
vinnu en önnur liststörf, að ekki
sé hægt að afgreiða þau í tóm-
stundum og að.oft þurfi marga
daga einungis til að skrifa nið-
ur tónakafla sem ekki hljóma
nema örfáar sekúndur í flutn-
ingi.
Að tónskáld hafi ekki jafna
möguleika á við riíhöfunda og
myndlistarmenn í því að kynna
verk sín og tekjur fái þeir ekki
Handknattleiks-
mótið hálfnað,
Fimmta umferð Handknatí-
leiksmeistaramótsins fór fram
í gær og er mótið nú hálfnað.
í 2. flokki kvenna vann Ár-
mann F.H., 5:4, Fram vann
Hauka, 4:2 og Þróttur vann Val
5:2.
í 2. flokki karla vann K.R.
Hauka 18:1 og Þróttur vann
Í.R., 10:5.
Loks fór fram leikur í 1. fl.
karla rriilli Vals og Fram og
sigruðu þeir síðarnefndu, 8:6.
í kvöldkeppir Ármann við
Í.A. í meistaraflokki kvenna og
sömuleiðis Valur við Hauka. í
þriðja flokki karla fara fram
fjórir leikirog eigast þar við Í.R.
og Víkingur, K.R. og Ármann,
Valur og Framóg F.H. og Þrótt-
ur. í l.flokki karla keppir í-
þróttabandalag SuðUrnesja við
Þrótt.
af þeim fyrr en við flutning.
Að tónskáldin þurfi að leggja'
í mikinn kostnað við fjölritun
raddhefta til þess að þau verði
flutningshæf.
Á fundinum var rætt um
þann möguleika að tónskáldin
tækju í mótmælaskyni ekki við
stvrkjum þeim, er úthlutunar-
nefndin veitti, en horfið frá því
þar eð tekjur tónskáldanna
væru svo litlar fyrir, að það
væri ekki hægt. Aftur á móti er
viðbúið að Stef verði að segja
upp samningum við Ríkisút-
varpið til þess að fá tekjur tón-
skáldanna hækkaðar.
Fulltrúaráð sjálfstæöisfélag-
anna heldur fund kl. 8.30 í
Sjálfstæðishúsinu.
Kosnir verða fulltrúar á
landsfund Sjálfstæðis'flokksins
og í kjörnefnd sjálfstæðisíélag-
anna í Reykjavík vegna alþing-
iskosninganna. — Enn fremur
verða rædd skipulagsmál íull-
trúaráðsins.
í danska útvarpinu.
Frú Hulda Emilsdóttir frá
Beykjavík syngur í danska út -
varpið í dag, 26. marz, eða laug
ardag, 28. marz.
Söngnum átti að útvarpa kl.
9.00 og kl. 13.00 á 19.56 m. og
kl. 16.00 á 31.72 m. Vísi er ekki
kunnugt um, hvorn daginn söng
urinn átti að verða, en menn
geta reynt að hlusta kl. 16.00 í
dag eftir íslenzkum tíma, ann-
ars á laugardag á þessum tím-
um.
Frú Hulda er ættuð frá Eski-
firði, og er gift Jóhanni Péturs-
syni stud. polyt, en þau hjón-
in dvelja nú í Danmörku.
Verkfallið
mistókst.
Einkaskeyti frá AP. —
París í morgun.
Allsherjarverkfall það, sem
kommúnistar boðuðu til f
gær, hefur sýnt ljdslega á-
hrif þau, sem þeir hafa í
verkalýðshreyfingu landsins.
Verkfallið fór alveg út um
þúfur, svo að vinna féll að-
eins niður að litlu leyti, enda
hafði kristilega verkalýðs-
sambandið engin afskipti af
þessu. Nú er verið að vinna
úr skjöíum þeim, sem upp-
tæk voru gerð, en það verður
fyrirsjóanlega íímafrekt
verk.
Veitlitgasallr Hótel Borgar
Hr aftur á enorguu.
Engín vírcsala, m allar aBrar veltiisgar.
Úrslit birt
á morgun.
Úrslitin í samkeppniimi
um fallegasia barnið verða
birt í blaðinu á morgun.
MikiII fjöldi atkvæðaseðla
barst og hefur ekki unnizt
tími til að flokka þé og telja,
en það verður gert í dag.
Samkvæmt tiimælum ríkis-
stjórnarinnar hefur verið- ó-
kveðið að veitingaspf.ir Ilóíet
Borgar verði afíur opnaðir fyr-
ir almenning, en engar vínycitr
ingar verða leyfðar þar, og sit-
ur aiit við hað sama að þyí
leyti.
Hefur blaðinu borizt eftiriar- i
andi orðsending frá Jóhann?si
j Jóhannessyni, eiganca og fram-
jkvæmdastjóra veitmgahússins:
„Eins og kunnugt er, var
hótelinu lokað urn áramót, og
varð þá að segja starísfólki upp,
vegna ákvörðunar dómsmála
ráðherra um að taka. vínyeii-
ingaleyfi af Hótel Borg. Fyrir
tilmæli forsætisráðherra var þó
gisti-íbúðinni haldið opinni um
hríð, vegna þingmanna og ann-
ara gesta, með það fyrir augum,
að málið yrui leyst áður al-
þingi lyki, en svo varð þó ekki.
Hefur ríkisstjómin íátið í ljósi
þ.á eindregnu ósk sína, að gisti-
húsinu yrði áfram haldið opnu
vegna gestakomu, og hefur nú
orðið að samkomulagi, að svo
verði um óákveðinn tíma, og
mun gildaskálinn niðri einnig
verða opinn daglega fyrir gesti
og gangandi.með starfsliði eftir
þörfum, en sem stendur verða
þar ekki vínveitingar.“