Vísir - 17.07.1953, Blaðsíða 4

-yfsiR
ÐAGBLAÐ
Ritstjóri: Hersteinn Pálsson.
Auglýsingastjóri: Kristján Jónsson.
Skrifstofur Ingóifsstræti 3.
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F
Aígreiðsla: Ingólfsstræti 3. Símar 1660 (fimm línur).
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsmiðjan h.f.

Xiræðnr í gær:
Stguriur Thoroddsen,
fyrrum yfirkeiinari.
Níræður varð í gær Sigurð-
ur Thoroddsen fyrrv. yfirkenn-
ari við Menntaskólann.
Sigurður fæddist 16. júlí
1863 á Leirá, Borgarfjarðar-
sýslu, sonur Jóns Thoroddsens
skálds. Varð stúdent 1882, en
lauk verkfræðipróíi í Höfn 1891
og var fyrsti lærði verkfræð-
Siiniardvöl barna í sveit.
i stríðsárunum fór það mjög í vöxt, að reynt væri að koma
börnum héðan úr bænum til sumardvalar í sveit. Ástæðan
var sú, að menn óttuðust mjög, að loftárásir kynnu að vera
gerðar á bæinn, enda virtist svo horfa í upphafi styrjaldarinn-
ar, að þungamiðja átakanna mundi færast jafnt og þétt vestur
á bóginn. Þó fór svo, eins og menn rekur minni til, að gangur
styrjaldarinnar breyttist svo, að atburðirnir færðust fjær ís-
landi, og það færðist aftur út á „hjara veraldar“, að því er þá
geigvænlegu viðburði snerti.
Síðan mun eitthvað hafa dregið úr því, að börn væru send
í sveit, þar sem þörfin þótti ekki eins brýn, er ekki þurfti leng-
ur að forða þeim frá hættum af völdum styrjaldarinnar. Þó
hefur það jafnan tíðkast, og gerði einnig fyrir stríðið, að for-
eldrar komi börnum fyrir hjá vandamönnum, er búa úti um
landið eða hjá vandalausum, og ýmis samtök hafa einnig geng-
ízt fyrir því, að börnum væri komið af götum borgarinnar frá ingur íslands. Hann var lands-
óheilnæmi borgarlífsins og út í náttúruna. Sennilega er þó verkfræðingur 1893—-1904, en
ekki eins mikið um þ'd.ta og fyrir um það bil tíu árum, þegar gerðist síðar kennari í Mennta-
stríðsóttinn, réð þ\i, .. i i'ólk, er hafði aldrei sent börn sín í skólanum og var þar til 1935,
sveit, gerði það sumar eftir sumar. er hann lét af embætti fyrir
Engum blöðum er þó um það að fletta, að það er mikil aldurs sakir.
nauðsyn að börnum sé komið á gras um sumartímann, þau þurfi! En ,dlnframt kennslustarfinu
ekki að leika sér á rykugum götum allan ársins hring. Sé þeim hafði hann ýms verkfræðistörf
komið fyrir á góðum barnaheimilum úti um byggðir landsins eða með höndum, einkum fyrir
á bændabýlum, getur það haft mikil og góð áhrif á þroska Reykjavíkurbæ.
þeirra, svo að þau búi að því um langan aldur. Þau komaSt 'Árið 1902 giftist hann konu
einnig í kynni við náttúruna, sem Reykjavíkurbörnin, sum að sinni Maríu, dóttur Valgarðs
minnsta kosti, þekkja nær einungis af frásögnum en ekki Claessens landsféhirðis og eiga
reynslu. Og einnig getur það verið húsmæð-rum til mikillar þau 6 börn.
hvíidar, ef engin hjálp er á heimilinu en börnin mörg, að létt Þetta er
sé á þeim með því að koma börnunum að heiman um nökkurt
skeið.
Eins og þegar er sagt, hafa ýmis félög það m. a. á stefnu-
skrá sihni að reka heimili fyrir börn uppi til sveita, og er það
lofsverð starfsemi. Hinu er heldur ekki að neita, að meira þarf
að gera í þessu efni, en gert hefur verið.hingað til, þótt þessir
aðilar geri áreiðanlega allt, sem þeir hafa boimagn til eins og
stendur. Þyrftu því fleiri aðilar að leggja hönd á plóginn, og
ætti þá ekki að vera mikill vandi að forða enn fleiri börnum
frú óhollri vist í göturyki á sumrin en nú er gert.
Hér í bænum eru fjölmörg félög, sem ættu að hafa sumar-
dvöl barna í sveit að markmiði sínu, en þeim þarf að safna í
sérstakt samband til að hrinda slíkum fyrirætlunum í fram-
kvæmd. Slík samtök í bænum þyrftu svo að hafa nána sam-
vinnu við það fólk út um sveitirnar, er tæki höndum saman um
að útvega bæjarbörnum vist á góðum heimilum. Á sveitaheimili
er vitanlega ekki hægt að senda önnur börn en þau, sem geta
bjargað sér sjálf að einhverju eða öllu leyti, en mörg geta
unnið fyrir mat sínum, þótt greiða þyrfti með sumum.
í stuttu máli ævi-
saga hins níræða heiðursmanns,
sem eftir Jangt ævistarf hefir
nú í 18 ár notið verðskuldaðr-
ar hvíldar ellinnar.
Sigurður var kennari minn í
Menntáskólanum 1914 til 1919
og síðar samkennari minn þar
í 13 ár, svo að við höfðum tals-
vert saman að sælda. Hann
kenndi okkur stærðfræði, sem
ekki var sérlega vinsæl fræði-
grein hjá hinni skáldlegu kyn-
sluð menntamanna á þessum
árum, en Sigurði tokst þó von-
um fremur að troða henni í
okkur, sem vorum tornæmir á
hana, en vekja áhuga á henni
'hjá hinum, sem betur voru
gefnir, enda útskrifuðust þá úr
skólanum mjög margir góðir
stæi’ðfræðingar. Sigurður var
þolinmóður kennari, skýr í
hugsun og setti ljóslega fram,
strangur og eftirgangssamur 1
bezta lagi um það að nemend-
ur stunduðu námið vel. í fram-
komu var hann hreinn og beinn,
dálítið snöggur upp á lagið
stundum, en ævinlega rétt-
sýnn.
! Sigurður hefir notið góðrar
heilsu allt til þessa, verið mjög
unglegur bæði í útliti og hreyf-
ingum, enda íþróttamaður góð-
ur. Einkum stundaði hann
skautaferðir, hvenær sem færi
gafst, og það eru ekki nema fá-
I ein ár síðan hann hætti þeirri
hollu íþrótt.
i Hann var því ekkert gamal-
i menni, þegar hann hætti
í kennslu 72 ára og hefir því get,-
að notið hvíldar ævikvöldsins.
Við yngri og eldri samferða-
menn hans á lífsleiðinni þökk-
um honum liðnar stundir og
óskum honum allra heilla á ó-
komnum æviárum.
Einar Magnússon.
1 iiálnni framtíð:
Varla komizt hjá því,
að stórtíðindi gerist í Iran.
SÞeilus* MttshéBBi is
$Í€»&.SgBB$$*>lj?h S ítBWBB
htBB*SntBBBtlh
Deilur liafa verið mjög
harðnandi í Iran (Persíu) að
Auk þess sem hér er um lausn heilsufarslegs vandamáls að undanförnu og seinustu fregu-
ræða, mundi einnig af þessu leiða aukin kynni milli fólks í ir herma, að vegna þess að
bæjum og sveitum, gætu leitt af sér meiri skilning milli fólks, íþingmenn hafa beðizt lausnar í
iiópum, verði bingið ekki á-
lyktunarfært fyrr en að nýjum
kosningum loknum.
er býr við ólík skilyrði og á við mismunandi vandamál að stríða,
en er þó ein þjóð þrátt fyrir óþarfan ríg á ýmsum sviðum.
ViSa fsarf að ireitisa ti
En hvenær fara þær fram?
Tekst Mossadegh að koma á
lyd var spáð hér í blaðinu fyrir fáeinum dögum, að ekki e:*nræ®h e®a verður það Kashani
■*- væri nein ástæða, til þess að gera ráð fyrir, að Beria fengi s®m skíöldinn ber, en þeir eru ,
ekki nokkra samfylgd úr embætti og síðasta spölinn hérna megin nu ori',nn' andstæðingar? Við
grafar. Er það nú komið á daginn, að hreingerningi'n, sem nú ^°ise^f^ör \ skömmu
er hafin, nær jafnvel út til endimarka Sovétríkjanna og er áðiir . én , þingmenn fóru að
I segjá af sér þihgmennsku var
Moazzaiui kjörinn forseti, með
I 41 atkvæði, en Kashani fékk 31.
ekki einskorð'uð við lítinn blett, höfuðborgina sjálfa. X hinu
syðsta „sjálfstæða lýðveldi“ í þeim hluta ríkisins, sem ef innan
Evrópu, Grúsíu, hefxxr sá maður verið settur út af sakramentinu,
er skipað hefur þar samskonar stöðu og Beria í stjórninni í
Kreml. Og sömu leið hafa fleiri farið.
Það liggur í augum uppi, að tilgangur Malenkovs með því,
sem hann hefur þegar gert, svo og því, er á eftir að koma á dag-
inn, er að festa sig í sessi. Slíkt verður þó aldrei gert með ógnum
og harðýðgi. Með slíkum stjórnarháttum er aðe-ins hægt að
auka þrælsótta manna, en tryggð eða hollusta sprettur aldrei
af slíku frækorni. í stað þess að fjölga fylgismönnum með því-
líkum-aðförum, verður árangurinn þyeröfpgur,, og,með þyí ver^-
ur rögnárékúm KráðáðVHváð ségir ekkj hinn f.ojpni orðskviður
um þá, sem guðirnir vilja tortíma? i
keisaranum af stóli, ná hern-
um ó sitt vald, og stofna
einræði í landinu, sem eng-
inn þorir að rísa gegn.
€ Honum hefur ekki tek-
ist að rjúfa hafnbann Breta
og selja verulegt magn lirá-
olíu út um heim.
❖ Gjaldmiðill hrapar
stöðugt í verði. 118 rialar
jafngiltu • dollar í byrjun
mánaðarins — fyrir 2 árum
jafngiltu 47 einum dollar.
❖ Menn úr hinum útiáega
Tudeh-floklti (konimún-
istafl.) köma sér æ. meira
fyrir í opinberum skrifstof-
Moazzami var valinn af Mossa- um og vl®ar'
degh. Moazzami er lögfræðing- M°ssadegh hæðist að því, er
ur og vinsæll. - Kashani beið menn segja’ ag undir han« leið-
ósigur - en fylgi hans héfur sögn sé steínt 1 faðm kommún"
jafnan veríð meira annarsstað- ista', En samt er svo komið’
vaíd að hoinmúnisíiskir „agentar“
mai’ka nú stefnuna í sumum
ar en í þingsölunurh.
Mossadeghs stendur á ótraust-
ari grundvelll en áður af þess-
um sökum:
Hönoi en óvinsaell fyrir
tilraunir sínar til að, steypa
málum.
Vesti’ænn erindreki í Teher-
an sagði fyrir skömmu:
„Það verðuri engin komínún-t
Framh. á 7. síðu.
Föstudaginn 17. júlí 1953.
Það er ekki ofsögum sagt ;af
gistilnisavandræðtinum á okkár
fagra landi, sem ýmsir telja að
geti orðið mikið ferðamanna-
land, en þó varla fyrr en hragt er
að hýsa ferðalangana. í gær átti
ég tal við óvenjulegan „túrista“,
sem þurfti á gistingu að hálda.
Hann var að koma flugleiðis,
einn síns liðs í lítilli, eins hreyf-
ils, 90 hestafla flugvel yfir At-
lantshafið.
I -
Hvergi rúrn aS fá.
Örþreyttur kom þessi l'erða-
langur til Kéflavikur eftir 10
stunda flug. Hann liafði boðið
öllum hættum byrgin og afrek-
að það, sem þykir nokkurs virði,
að fljúga í minnstu flugvélinni
yfir Atlantshafið. En i Iíeflavík er
hvergi rúm að fá og gistihúsið á
vellinum er yfirfullt. Hvað gerir
hann þá? Hann bregður sér upp
j í flugyéí sína og flýgur til Rvik-
! ur. En þar tekur ekki betra við,
því enginn getur veitt þreyttum
ferðalang húsáskjól hér heldur.
Hýstur í bragga.
Ókunnugur maðurinn á þá
ekki annars kost en að fljúga
aftur til Keflavikur og láta fyrir-
1 berast á flugvellinum. Málið Jej's
ist þó á óviðunandi hátt, þvi
hann fær liúsaskjól í hermanna-
bragga. Hvort þeim, sem við Pet-
er Gluckmann töluðu, hefur vcr-
ið það ljóst að hann var að Húka
j við að fljúga yfir Atlantsliafið, cn
f ekki að koma 'úr stúttuni biltúr,
skal ósagt látið, en mjög finnst
mé'r úrræðaleysið hafa verið á-
berandi. Þess skal þó getið, að
, i'lugmaðurinn skýrði frá því að
■ íslenzkir starfsmenn flugvallar-
ins liafi reynt mikið til að f;\
lionuni holað einhvers staðar
niður, en án árangurs.
Slæm auglýsing.
Það verður slæm auglýsing fyr
ir olvkar kæra land, þegar Gluck-
mann kemnr aftur til Kaliforníu
og segir frá því, að það séu l'leiri
hættur á ferðinni í éins inahns
flugi yfir Atlantshafið, cn sjálft
ftugið. Menn eigi það kannske
iika á iiættu að þurfa að sofa úti
á íslandi, þvi þar séu svo fá gisti
rúm l'yrir ferðalanga. Þetta er
skrýtin saga en sönn.
Fyrirspurnir
um gistihús.
Annars er það ekki vansalaust
fyrir' liöfuðstaðinn að þar skuli
eklci vera fleiri og betri gistihús.
Það kemur stUndum fyrir að
menn í minni stétt fá bréf frá er-
léndum kunningjum, sem eru
kannske að hugsa um að ltoma
hingað i heimsókn. Þeir spyrjá
venjulégast um hvernig sé um
gistihús, og erfitt er þá að svará.
Það hefur mjög lengi verið
aðkallandi mál, að gistihúsa-
málið kæmist á rekspöl, og hér
verði hyggt stórt og myndarlegt
gistihús. En um þetta hefur
reyndar svo oft verið rætt, að
það er að bera í bakkafullau
lækinn að minnast á það oi'lar.
— kr.
Gáía dagsui&
Nr. 456:
Dinglar eins og drukkhm
maður
drjúgt í vorum höndum,
verður oft í verki hraður,
vefur um sig böndum.
Svar við gátu nr. 455:
Klakkár á klifbera.
jtn; i-'t . /iutm • -\íi I n.-.st I