Vísir - 17.07.1953, Blaðsíða 5

Föstudaginn 17. júlí 1953.
VlSÍR
Eyðslusemi og höfðingslund
er tvennt ólíkt.
afur
Karlar prjónuðu sokka
og notuðu þá fyrst.
Elísabet 1. st., að rétt var að láta
konur prjóna sokka.
y2
Þýzk eplakaka.
franskbrauð (dags
gamalt) rifið.
2 egg.
3 matsk. bráðið smjör
(eða smjörlíki).
2 dl. rjómi.
2 matsk. strásykur (auk-
reitis á eplin).
7 epli.
Nýlega varð sokkaverksmiðja
í Datunörku 50 ára og gaf J»á út
dálítið kver um sögu sokkanna,
sem bæði er skemmtilegt og
fróðlegt. Álitið er að sokkar
hafi verið notaðir frá því á
bronsöld og margt er kunnugi
um sögu þeirra frá því 1%00
árum fyrir K. b.
í kvennagröfum við Skryds-
trup, Danmörku, fundust einu
Smjöi, egg, sykur og íjómi sjnnj nokkurskonar sokkar. —
er þeytt saman. Brauðinu bætt j Voru það mjúkar skinnhosur
í og allt þeytt þangað til það er ásamt aflöngum ræmum úr ull.
fíntogjafn.- Eplmeruskræld|ardúk) sem œtlað var ag. vafið
°g skorin í þunnar sneiðar. Þau hafi verið um fæfur og leggi.
Ellen Andersen, sem er eftir-
eru lögð á fat og sykri dreift
yfir. Þurfa að liggja Vi klst.
með sykrinu. Mót með lausum
botni (eða bökunarfat) sé
smurt vel að innan og fyrst er
brauðdeig breitt út á botninn.
Þar næst eplalag. Aftur brauð
síðan epli, þangað til allt er
komið í mótið. Bakað við jafn-
an hita, 1 klst. Fram borið og
skreytt með rjómafroðu og
smástykkjum af ávaxtahlaupi.
Þessi kaka er góður ábætis-
réttur.
Göngustafir eru
nýjasta tízka.
Göngustafir fyrir konur eru
nú nýjasta tízka. Þetta kom í
ljós á hattasýningu, sem haldin
var nýlega í Lundúnum.
Göngustafurinn á að vera
langur, grannur og rennilegur
og að eiga við hattinn. Stafir
þéir, sem sýndir voru, voru
margvíslegir. — Sumir voru
klæddir rauðlituðum eða græn-
um höggormsskráp. Aðrir voru
lakkeraðir með sterkum litum,
rauðum, gulum og svörtum.
En glæsilegri er þó stafurinn,
þegar búið er að greypa í hann
„gimsteinum.“
litsmaður við þjóðminjas^fn
Dana, skrifar í ofannefnt kver,
um sokkatízkuna fyrrum. —
Lengi vel sást mikið í sokka
karlmanna og voru þeir þá oft
skrautlegir er þeir notuðu
stuttbuxur. En eftir frönsku
stjórnarbyltinguna fóru þeir að
ganga 1 síðum buxum og þurfti
þá ekki eins að hugsa um
skrautlega liti eða gerðir.
Pilsin styttast.
Og þó að kvenfólkiS' hefði
dragsíð pils er auðsætt að þær
hafa notað afarfína og skraut-
lega sókka. Hefur það því alltaf
þótt tilheyra glæsimennsku í
fatnaði. — Eftir heimsstyrjöld-
ina fyrri tók kvenþjóðin upp
hina stuttu kjóla, sem náðu að-
eins ofan á hné. Var þá líka
tekið að nota silkisokka, sem
voru bleikir eða holdlitir. Síðar
breyttist það og eins og kunn-
ugt er, og eru nýtízku sokkar
nú næfurþunnir, þráðurjnn
fínn eins og köngulóarvefur, en
þá níð-sterkir. Sú tízka, er til
varð eftir heimsstyrjöldina fyrri
að konur gengi á stuttum kjól-
um hafði þá ekki sézt um marg-
ar aldir.
Það er lang't síðan fólk lærði
að prjóna, en furðu langan
tíma þurfti til þess að tekið
væi'i upp á því að prjóna sokka.
Á miðri 16. öld datt mönnum í
hug að sokka mætti gera á
þenna veg. Þótti það mikil
nýjung er það var upp tekið
og fréttist það árið 1547, að
Henrik 8., Bretakonungur hefði
Á það hefur réttilega verið
bent í íslenzkum blöðum, að
lítil börn kæmi oft 'með stóra
seðla í verzlanir til bess að
kaupa sér sælgæti.
Hefur þetta verið átalið og
að vonum. Sumt fólk er svo
skyni skroppið að það heldur,
að sóun eigi eitthvað skylt við
höfðingslund og að fara vel og
gætilega með það sem við höf-
um undir höndum, sé sama og
nízka. — Aðrar þjóðir skilja vel
hvert gildi sparsemin hefur,
enda hafa þær efnast smám
saman og stendur því fjárhagur
fengið prjónaða sokka gefins þeirra oft á mörgum stofnum
frá Spáni. Á Norðurlöndum
fylgdust menn vel með og sagt
er að Eiríkur 14. Svíakonungur
hafi þegar árið 1562 átt fjögur
pör af prjónuðum sokkum.
Elisabet I.
kom við sögu.
Karlmenn tóku að vísu fyrst
upp þessa tízku, en það var
konan, sem gerði hana að al-
menningseign. — Og það var
Elísabet I. Englandsdrottning,
sem það gerði. Hún sá strax að
þessi vinna hentaði vel konum,
þó að karlmenn hefði stundað
hana. Auk þess lét hún gera
sokka úr ullarbandi og urðu
þeir sokkar miklu ódýrari an
silkisokkar, sem áður höfðu
verið notaðir eingöngu.
Eftir það urðu margskonar
breytingar á sokkagerðum en
um 1890 fóru íþróttirnar að
setja stimpil sinn á sokkana.
Hálfsokkar og hosur komu síð-
ar og það varð brátt áfram upp-
nám árið 1931 þegar tennis-
stjarna ein kom á leikvöllinn
í hosum.
og ekki eins valtur, þó að fyrir
komi, að stórar fjárupphæðir
geti tapast á einni nóttu.
Spaugilegt verður þó að álíta
sumt sem við fréttum um ráð-
stafanir annarra í fjármálum
— og myndi líklega íslenzku
börnunum finnast það, sem á
eftir fer hart aðgöngu. Fregnin
er úr erlendu blaði:
Skilding á viku.
„-----Það eru margar upp-
eldisaðferðirnar og margt er
reynt til þess að gera börn sín
að heiðarlegum mönnum. Bret-
inn Anscher reynir þetta jafn-
vel eftir dauða sinn. — Níu ára
gamall sonur hans fékk nýlega
að vita, að honum myndi á-
skotnast 25,000 sterlingspund
þegar hann yrði 39 ára, ef hann
hefði þangað til lifað heiðarlegu
lífi. — Faðir drengsins arfleiddi
hann með þessum skilyrðum:
Hann fær ekik arfinn fyrr en
hann er 39 ára og þá því aðéins
an um þjófnað, fölsun eða aðra
an í þjófnaði, fölsun eða annari
ósvinnu. — Þangað til fær hann
aðeins 1 shilling á viku í vasa-
peninga.
Þetta var drengnum hátíð-
lega tilkynnt af málfærslu-
manni fjölskyldunnar. Piltur-
inn litli — aðeins 9 ára —
hlustaði á þetta með mestu
rósemi. Virtist það ekki hafa
mikil áhrif á hann.“
Giftist níu sinnum og
lifði eiginmennina alla.
Sagðist nteíra að segja æt§ai
að eignast tyflffina*
í frumbyggjalífi Ameríku-1 heima, en það var í grermd við
manna kennir margra grasa og McGregor í Iowa. Var sagt að
margar eru bær sögu
fara af erfiðum
þessa fólks, lifnaðarhattum þess
og striti.
Ein af konunum í þessum
hópi hét Emma var. Sickle og
þótti margt um hana í frásögur
færandi þar sem liún átti
sem hún hefði eignast níu eigin-
Karlmenn í Oslo kynna
sér ungbarnahjúkrun.
Stúdenfar veitíu iVæ<Y«iiiuu.
í Osló fæst ókeypis kennsla í
ýmsu, á vegum stúdenta. Og
eitt af því sem þar hefur mátt
læra undanfarið, er meðferð
ungbarna. -— Námskeiðið var
ætlað bæði konum og körlum,
ungu fólki, sem átti barn í von-
um, en hafði enga kunnáttu í
meðferð ungbarna. Vitaskuld
voru konur fleiri á þessu náms-
skeiði, en þar voru þó furðu-
margir karlmenn. Var þess
einnig sérstaklega óskað að
karlmenn sæktu námskeiðið.
Aðferðir sýndar.
Fólk fékk þarna leiðbeining-
líískjörum j menn og lifði þá alla. Að síð-
ustu var hún grafin í nand við
þá í grafreit er kaliaður
var „kirkjugarðurinn hennar
Emmu“. Var hann dáhtið fyrir
utan fyrrnefnda borg.
Eins og sjá má af þessu-var
Emma ótrauð í að stofna til
hjúskapar og lét sér ekkei t fyr-
ir brjósti brenna í þeim éfrum.
Hjónabönd hennar voru ÖU lög-
leg' og snemma réðst hún í að
giftast, því að hún var aðeins
16 ára er hún giftist i fyrsta
sinn. Hét eiginmaður hermar
Kellogg og giftust þau í Ohio.
Eftir lát hans. fluttust hún til
Michigan og giftist þá öðru
sinni og hét eiginmoðurinn
Cunningham. Ekki naut hans
lengi við og hét þriðji bór.di
hennar Petur Cameron. Sem
kona hans var hún mjög dáð
í félagslífi frumbyggjanna í La-
Crosse í Wisconsin.
Emma var fyrirtaks skytta og
segja söguritarar að oft hafi
hún sézt þeysa á fjörugum gæð-
ar hvernig með bai'nið ætti að ingi eftir aðalstraeti í þoipinu,
Margir liagir menn á Bietlandi græddutog græða drjúgan skilding á krýningunni: Itfer sést
munkur, sem býr til krýningarbjórkollur. leg atriði.
fara frá því að það kom at
fæðingarstofnuninni. Er þetta
mjög áríðandi fræðsla nú á tím-
um þegar margar húsmæður
vinna utan heimilis og fólk
hefur ekki efni á að hafa heim-
ilishjálp eða fóstur, — Þótti
það mjög mikilsvert í Osló að
feðurnir tækju þátt í náms-
skeiðinu, svo að þeir gæti rétt
konu sinni hjálparhönd við að
skipta dulum á barninu, fara
með pela barnsins, þvo því og
dyfta það.
Brúða var notuð til þess að
sýna feðrunum hvernig ætti að
taka barnið upp, halda á því o.
s. frv. Flutt voru erindi um að-
hlynningu og "mataræði báriia,
eirihig' um ýrriiskonáf' sálífæði'-
með riffilinn sinn um Öxi.
Þegar Cameron dó varð Emma
að fara í mál við ættingja hans,
því að þeir heimtuðu eignir
hans sér til handa. í einni orða-
sennunni út af þessum málum
tók hin þrígifta ekkja til
skammbyssu sinnar og skaut
fingur af einu skyldmenni
bónda síns. Að lokum voru
henni dæmdar eignirnar.
Síðar eignaðist hún smátt og
smátt sex eiginmenn, seni allir
dóu, en hún hélt velli. Þegar
hún var kát sagðist hún ætla
að eignast tylftina.
, KAUPHÖLLiN
er miðstöð verðbréfaskipt-
Sími 1710.
anna.
/
/