Vísir - 30.09.1953, Blaðsíða 5

Mjðvikuda'girm 30. séptembér 1953
▼1BI«
Bændabragur 09 sveitasviptir
einkennir Svía 09 ísiendmga.
Kabbaé við Önnu Larsson senttikennara.
Þaö er jafnan með nokkut-ri
forvitni að blaðamaður fer á
ffund sendikennara við Háskóla
fslands.
Reynslan hefur margsannað,
að sendikennararnir varpa oft
bjarma alls þess bezta, sem
aðrar menningarþjóðir hafa upp
á að bjóða, inn í vetrarmyrkrið
Anna Larsson sendikennari.
og einangmnina, sem við eigum
enn við að búa í Reykjavík.
Anna Larsson veitir talsverð
fyrirheit, ekki sízt sokum þess,
að hún mælir nú þegar á ís-
lenzka tungu, þótt hún hafi að
eins dvalið hér tvo mánuði.
Það væri fjarri sanni að segja,
að hún talaði rétta íslenzku,
en hún talar svo vel, að öllum
er vandræðalaust að sk.ilja allt
sem hún segir, og hún vill læra
meira.
Anna Larsson er 31 árs að
aldri, fædd 1922 í Örebro. Að
afloknu stúdentsprófi nam hún
norræna málfræði, bókmenntir |
og rnannkynssögu við Uppsala- ,
háskóla og lauk fil. mag.prófi
1946. Síðan stundaði hún nám í
eitt ár við Hafnarháskóla og,
hlustaði þá m. a. á kvæðaskýr-
ingar Jóns Helgasonar prófes-
sors, og þótti henni sem þar
færi mikill kvæðaþulur. Frá
1947—53 hefur hún kennt ýmist
í Arvika eða í Uppsölum en í
haust var hún valin úr 10 um-
sækjendum, sem sóttu um
sendikennarastöðuna við Há-
skóla íslands.
„Viljið þér ekki gera svo vel
og segja okkur örlítið frá helztu
skáldum Svía, sem nú eru á
i..' A'i
Þekktustu
höfnndarnir.
Þrír þekktustu og beztu höf-
undarnir eru Par Lagerkvist,
Eyvind Johnsson og Harry
Martinsson. Um þessa höfunda
hefur verið svo mikið tálað, og
skrifað hér, að flestir munú
kannast við þá, en mér kom
satt að segja á óvart að eins
mikil bókmenntaþjóð og ís-
lendingár eru skuli ekki hafa
þýtt „Viigen til Klockrike“
eftir Han-y Martinsson, sem er
öndvegisrit í norrænum bók-
menntum. Annars er Harry
Martinsson jafnvel enn meira
ljóðskáld en rithöfundur.
Yfirleitt er óhætt að segja að
ljóðlistin sé í öndvegi í Svíþjóð
eins og stendur, og má í hópi
Ijóðskálda nefna bæjarskáldið
Nils Ferlin, tilviljunarskáldið
Erik Lrndorm og andstæðna-
skóldið Erik Lindgren.
Meðal þekktustu sltáldsagna-
höfunda auk þeirra, sem þegar
hafa verið nefndir má nefna
Sigfrid Siwertz, sem m. a. hef-
ur skrifað skáldsöguna Se-
iambs. Lo-Johansson hefur m.
a. skrifað „Analfabeten“ um
föður sinn, og nú skrifar hann
bækur um gamla fólkið, en
hann er ekki meira en svo
hrifinn að elliheimilunum en
vill að gamla fólkið fái að
halda áfram að vinna, elska
og njóta lífsins eins og þeir sem
yngri eru.
Af yngstu skáldsagnahöf-
undum, sem mikið kveður að
má nefna Stig Dagermann,
Tage Aurel og Björn-Erik
Höijer.“
Hyað um ís-
lenzka Siöfunda?
„Hafið þér, lesið mikið eftir
íslenzka höfunda og hvað finnst
yður mest til um í íslenzkum
bókmenntum?"
Eg hef því miður ekki lesið
nærri nógu mikið af íslenzkum
bókum, en af því, sem eg hef
lesið, finnst mér sumar íslend-
ingasögurnar og' bækur Hall-
dórs Kiljans Laxness gnæfa
langhæst. íslendingasögurnar
eru aðgengilegri en bækur
Laxness vegna þess, að málið er
auðveldara. Laxness kann allt,
sem á íslenzku er skráð, og not-
ar það sitt á hvað í verkum
sínum. Það er því ekki neitt á-
hlaupaverk fyrir útlending að
lesa það, sem hann skrifar, t.
d. er Gerpla svo erfið, að púls
vinna er að lesa hana, og er
hún þó mjög skemmtileg eink-
um miðkaflinn.
Eg hef ekki lesið neitt eftir
Þórberg Þói-ðarson, Guðmund
Daníelsson, Guðmund Hagalín
né Jón Björnsson, svo að eg á
verk fyrir höndum, og ekki
dugir að gleyma íslenzku ljóð-
skáldunum, þótt minna beri á
þeim að tiltölu við það sem
gerist. í heimalandi mínu.
Þegar hér var komið sam-
talinu, lamdi feiknahryðja
gluggann og vindurinn smeygði
sér inn gegnum allar rifur.
„Þetta er ramíslenkt haust-
veður og, getur vel haldist til
jóla.“
Það, gerir mér ekki svo mikið
til, eg er furðú lítið háð veðra-
brigðum. Mér líkar vel hér i
Reykjavík a. m. k. enn. Méi
finnst fslendingar kurteist og
elskulegt fólk, en dálítillar
feimni gætir hjá þeim, að því
leyti eru þeir líldr Svíum, en
báðar þjóðirnar hafa í fari
sínu bændabrag og sveitasvip
og finnst mér þeim vera það til
sóma. Eg hlakka til að kynnast
landi og þjóð nánar og kenna
móðurmál mitt og sænskar
bólcmenntir við Háskóla íslands.
ísienzkutn vdkirfræðingi
sýndur mtkili sómi.
Páli Bergþórssyni boftiít til Svíþjóðar á vegum
veðurfræ&istofnunar háskólans þar.
Hvers vegna drekka menn
HeiÍbrigðismálastofnun Sþ lætur
fram fara rannsókn á því.
Páll Bergþórsson veðurfræð-
ingur fór fyrir nokkru utan.
Hefur hann fengið leyfi frá
störfum til 1. júlí næsta árs.
Dvelst hann þangað til eða
mestan hluta fjarvistartímans í
Stokkhólmi á vegum veður-
fræðistofnunar háskólans þar í
borg.
Páll Bergþórsson, sem er
orðinn landskunnur fyrir fróð-
lega og skemmtilega útvarps-
fyrirlestra sína um veðurfarið,
stundaði veðurfræðinám sitt í
veðurstofunni, og vakti fljótt
mikla athygli kennara sinna
þar fyrir óvenjulega hæfileika.
Að því er Vísir hefur fregnað
eftir góðum heimildum munu
tveir kennarar hans þar ciga
sinn góða þátt í því, að Páli
liefur verið boðið til St.okk-
hólms. Boðið mun hafa borizt
honum frá Rossby prófessor,
sem er þekktur veðurfræðing-
ur, er kom á fót veðurfræði-
stofnun Háskólans, en Rossby
starfaði um árabil sem veður-
fræðingur í Bandaríkjunum
(Chica.go). Er fyrir hans at-
beina boðið til fyrrnefndrar
stofnunar ungum, efnilegum
veðurfræðingum, sem þar hlýða
á fyrirlestra og flytja sjálfir
fyrirlestra, og er þetta að sjálf-
sögðu mjög þroskandi fyrir þá.
Er og séð fyrir því, að þeir geti
komist af sér að kostnaðarlausu
meðan þeir dveljast þar.
Er það í rauninni mikil
sæmd, sem hinum unga veður-
fræðingi hefur hér hlotnazt, og
gleðiefni öllum þeim, sem hafa
kynnst honum persónulega eða
vegna kynna á honum sem út-
varpsmanni. Páll Bergþórsson
er maður yfirlætislaus og hið
mesta prúðmenni og mun reyn-
ast hinn ágætasti fulltrúi ís-
lands á þeim vettvangi, sem
hann mun dveljast næstu
mánuði.
Undanfarin frrjú ár hafa á-
fengisneytendur í Evrópu og
Ameríku verið aíhugaðir all-
rækilega, án þess þó að vita
af því sjálfir.
Undir eftirliti Heilbrigðis-
málastofnunar SÞ (WHO),
hafa sérfræðingar fylgzt með
því hvernig þjóðirnar drekka.
Nú fyrir. skömmu var haldið
þing alþjóðaheilsunefndarinn-
ar í Vín. Þar flutti fyrrverandi
formaður áfengisrannsóknar-
deildar Yale-háskólans, Dr.
1 Edwin M. Jellinek, skýrslu um
árangurinn af hinum umfangs-
' miklu rannsóknum.
f ' ,
i I skýrslunni segir, að áfeng-
’sney/.Ja í Bandaríkjunum og
Svíþjóð stafi að miklu leyti af
taugabilunum manna. Sérfræð-
ingar komust einnig að raun
um, að talsvert er af „túra-
mönnum“ í Bandaríkjunum og
Danmörku, (þar sem áfengis-
vandamálið er ekki álitið svo
teljandi). Sérstaklega bai' á
þessu meðal kvenna, sem komn-
ar eru yfir 35 ára aldur. Þær
leita sér huggunar í áfengi,
vegna þess að þæi;, hafa misst
þarn sitt, eiga ótrúan eigin-
mann eða una ekki hlutskipti
sínu í þjóðfélagiiiu.
í Chile drekka menn af öðr-
‘im orsökum, það er til að seðja
hungur sitt. Áfengi hefur inni
að halda þá hitaeiningu, sen
íbúarnir fá ekki í matar-
skammtinum. í Finnlandi rák-
ust sérfræðingar WHO á mikið
af mönnum, sem drekka sig „út
xr“. Hér er aðalléga um aS
;ieða sveitafólk, sem )úm. helgár
ieifar skemmtana í borgum.
Það kom í ljós, áð hvergi er
áfengisvandamálið eins aðkall-
andi eins og í Frakklandi, en
þar er um 1 milljón áfengis-
sjúklinga. Ekki er þó getið i
skýrslunni, hver sé höfuðor-
sökin — hvort þar stafar af
því, hve auðveit er að, ná í á-
fengi eða hvort. hana má. rekja
til þjóðfélagsvandamála. En á
það er bent, að í Frakklandi sé
mest drukkið í sveitunum —
á bóndabæjum — en í Banda-
ríkjunum er t. d. yfirgnæfandi
meiri hluti drykkjusjúklinga í
borgum.
Meðan ' þessár rannsóknir
fóru fram, vann John Gardner,
40 ára gamail, að öðrum rann-
sóknum. Hví var það, spurði
hann sjálfan sig, að rómverskir
hermenn á tímum Caesars
héldu alltaf heilsu í iöndum,
þar sem annars voru landlægar
farsóttir? Áfengi hiýtur að hafa
verið undralyfið. Þegar innfás
var í bígerð, vöru hersveitimar
oft og tiðum látnar venjast vín-
tegundum þeirra landa, sem
ætlunin var að leggja undir sig.
i Gardner var sannfærður um,
að haim hefði á réttu að stancla,
og í því trausti hóf hann rann-
sóknir sínar og tókst að ein-
angra úr rauðvíni efni, sem
drepur fjórar tegundir af inn-
yílabakteríum. Þetta efni er að
vísu veikt í samanburði við
penicillin, en Gardner þyk-ist
viss um að með frekari umbót-
um megi auka áhrif þess.
Bandaríska lyf j afræðmgafélag-
ið veitti John Gardner nýiega
hifi árlegu Kilmer-verðlaun sín
fyrir þessa uppgötvun.
búsáhöld
í fjölbreyttu úrvali:
Rafmagnspottar
Kaffikönnur
Pönnur
Skaftpottar
Fiskspaðar
Ausur

BIYHJAVÍK
Skrifstoluvörur:
Gatarar
2 gerðir.
Borðyddarar
2 gerðir.
Heftivélar
Heftivír
Collotape
14” kr. 20.45.
Colíotape
%” kr. 28.50.
Bókabúð
r s m uná /k
MII11 tf IIA
Bafnarstræti 4
Sími 4281
Kaupl gull og silfur
íbúð
Þriggja herbergja kjallara-
íbúð í Skjólunum til sölu.
Upplýsingar í kvöld í sima
3989.
STUJLKA
getur fengið atvinnu við af-
greiðslu. Húsnæði.’getur
fýigt.
Brytinn
Hafnarstræti 17, sími 6234.
Reykvíkingar o.fl.
Er stödd í bænum nokkra daga.
Til viðtals 2—10 daglega í steinhúsinu Bergstaðastræti
33, gengið inn portmegin.
Ingibjörq Ingvars sigfufirði