Vísir - 30.09.1953, Blaðsíða 8

Þeir lem gerast kaupendur. VÍSIS eftir
10. hvers mánaðar fá blaðið ókeypis til
mánaðamóta. — Sími 1660.
wisiai
Miðvikudaginn 30. september 1953
VÍSIB er ódýrasta blaðið og bó það fJÓl-
breyttasta. — Hringið í síma 1660 og geriat
áskrifendur.
Danskar konur eru trúar og
hlédrægar í kynlífismálum???
Athygliverð doktorsritgerð dr. Kirstens
Auken við Háskóiann í Árósum.
Fyrir skemmstu er út komin j ar, hittast þau einhvers staðar
í Danmörku doktorsritgerð eft- [ annars staðar.
ir kvenlækninn dr. Kirsten I Heildarniðurstaða dr. Auk-
Auken, en ritgerðin fjallar um' ens um kynííf danskra kvenna
kynlíí' ungra kvenna. | á aldrinum 20—35 ára, virðist
vera sú, að yfirleitt séu þær
trúar og hlédrægar í þessum
Ritgerð þessi byggist á nið-
urstöðum þeim, sem dr. Auken
hefir komizt að eftir viðræður
við 315 danskar konur á aldr-
inum 20—35 ára. Hafði hún
unnið að rannsóknum þessum í
sambandi við störf sín á dönsk-
um sjúkrahúsum. Rannsóknir
hennar þykja hinar merkileg-
utu, og hafa dönsk stórblöð
birt niðurstöður hennar á á-
berandi stöðum.
Rannsóknimar leiða m. a. í
Ijós, að ekki nema tvær af
hverjum hundrað giftum kon-
um, eru mönnum sínum ótrúar,
en oft eiga eiginmennirnir
sjálfir sök á því.
Þá segir dr. Auken, að svo
virðist sem algengast sé með
dönskum konuyi, að þær eigi
mök við karlmenn í fyrsta
skipti er þær eru 18—20 ára.
Þó fer það nokkuð eftir stétt-
um. Langflestar kvennanna á
aldrinum 20—35 ára hafa að-
eins haft mök við einn eða tvo
karlmenn.
Um það bil 80% hinna að-
spurðu kvenna lítur svo á, að
samlíf án hjónavígslu sé óað-
finnanlegt frá siðgæðislegu
sjónarmiði, og oftast vissu for-
,*eldrar af þessu einkalífi dóttur
sinnar.
Um það bil helmingur barna
þessara kvenna fæddust án
þess að foreldramir hefðu sér-
staklega óskað, eftir því. Flestar
konumar vilja eiga börn, allt
að 3—4, svo fremi að fjárhags-
aðstæður leyfa.
Þá virðast athuganir dr.
Aukens leiða í ljós, að gagns-
lítið sé fyrir foreldra að
„gæta“ dætra sinna. -Ef hinn
ungi maður ekki fær að heim-
.sækja unnustu á heimili henn-
Athugasemd frá
Þjóðleikhússtjóra.
Herra ritstjóri!
I tilefni af því, að þér, í ’eið-
ara í blaði yðar í gær, sakið mig
um að hafa skrifað eða látið
skrifa „mjög rætna og ósmekk-
lega grein um ménntamálaráð-
herra“, eins og komist er að orði
í leiðaranum, og er þar iafnvel
gefið í skyn, að allur ófriður
um tónlistamál Þjóðleikb.ússins
,sé runnin undan mínum rifj-
um, leyfi ég mér að taka þetta
fram:
Enga grein hef ég skriíað eða
látið skrifa í „Tímanu“ eða
önnur blöð um menntamála-
ráðherra. Hinar margumræddu
tónlistardeilur hef ég leitt hjá
mér, og ekki um þau mál riiað
annað en örfáar línur '< Morg-
unblaðið í fyrravetur, þar sem
ég svaraði manni, er með nokkr
um þjósti krafðist af mér
skýrslu um tónlistarmál leik-
í gær var belgiskur togari1 hússins’,Svar mitt var aðeins
kyrrsettur í Eyjum, er hann. hað’ aðispddi um tónlistar-
kom þangað með sjúkan mann
sökum.
Dr. Kirsten Aukn varði
doktorsritgerð sína við Árósa
háskóla í vikunni sem leið.
Belgiskur togari
kyrrsettur í Eyjum.
Grunur leikur á, að togari þessi
hafi þrásinnis verið að veiðum
í landhelgi og liggja fyrir a. m.
k. þrjár kærur á skipið. Var
skipstjórinn kallaður fyrir rétt
strax í gærkvöld og héldu rétt-
arhöldin áfram kl. 8 í morgun
og stóðu enn yfir þegar Vísir
fór í prentun.
Skýrsla var tekin af skip-
stjóra togarans strax í gær-
kvöld, þar sem hann neitaði
hlutdeild sinni í landhelgisveið-
um hér við land.
Að því búnu var beðið um
skjöl varðandi þetta mál frá
dómsmálaráðuneytinu og munu
þau hafa borizt til Vestmanna-
eyja kl. 8 í morgun.
Kl. 10.30 hófust svo réttar-
höld í málinu og þegar Vísir
fór í prentun stóðu þau enn
yfir, án þess að játning skip-
stjóra lægi fyrir.
Togarinn, sem hér um ræðir.
heitir Van Dick.
Bretar og Bandaríkjamenn
Siglfirðingar áforma
stóraukna útgerð.
VHfa fá björgunar- og gæzluskip haust-
og vetrarmánuðina.
Bæjarstjórn Siglufjarðar hef-
ir nýlega ákveðið að gera ráð-
stafanir til stóraukinnar út-
gerðar þar í kaupstaðnum.
Á fundi bæjarstjórnar 17. þ.
m. var m. a. samþykkt að skora
á Alþingi að útvega allt að
tveggja millj. kr. lán til útgerð-
araukningar á Siglufirði. Var
þingmönnum Siglfirðinga, Ein-
ari Ingimundarsyni, svo og upp-
bótarþingmanni þeirra, Gunn-
ari Jóhannssyni, falið að fylgja
þessu máli fram á næsta Al-
þingi.
Á sama fundi var samþykkt
að fela bæjarstjórn kaupstað-
arins, að leita eftir leigutilboð-
mál leikhússins, eins og önnur
mál þess, við þá aðila, er mér
bæri samkvæmt lögum og
reglugerð leikhússins en teldi
mér ekki skylt að standa óvið-
komandi fólki reikningsskil um
þau.
Afskipti mín af tónlistarmál-
um hafa verið þau, að ég, sem
Þjóðleikhússtjóri, hef valið og
látið flytja óperurnar „Brúð-
kaup Figaros“ eftir Mozart,
„Rigoletto“ eftir G. Verdi, „La
Traviata" eftir. Verdi og óper-
ettuna „Leðurblökuna“ eftir
Strauss og valið til þess að flytja
þessa söngleiki þá beztu söng-
krafta, íslenzka og erlenda, er
völ hefur verið á. Þá hef ég
ráðið leikstjóra og hljómsveit-
arstjóra til þess* að stjórna þess
um verkum, gengist fyrir stofn
un leikhússhljómsveitar og ó-
perukórs. Flutningur söngleikj-
anna hefur orðið listrænn og
fjárhagslegur sigur fyrir Þjóð-
leikhúsið. Tugir þúsunda leik-
húsgesta hafa notið þessara
nýjunga og dáðst að þeim fyrir
fegurð og glæsibrag. Þetta eru
ræddust enn við í gær í Kairo j mjn afskjptj af tónlistarmálum
Suezvandamálin. Nyr Gg (tænii svo hver og einn eftir
um
fundur
lega.
verður haldinn bráð-
Maður rændur á götu í nótt.
Olvaður bílstjóri ekur á niann.
Laust eftír miðnættið í nótt
kom maður á lögreglustöðina
og kvaðst hafa orðið fyrir
líkamsárás og verið rændur úti
á götu þá rétt áður.
Hafði atburður þessi skeð við
Varðarhúsið um tólfleytið á
miðnætti. Skýrði maðurinn fra
því, að er hann hafi verið þar
á gangi, hafi maður sem hann
þekkti ekki, ráðist á sig, rifið
jakka sinn og tekið úr vasa
hans veski, sem í voru um 300
krónur í peningum.
Maðurinn gaf það greinilega
lýsingu á árásarmanninum að
grunur féll á ákveðinn mann,
sem lögreglan kannaðist við.
Var hans leitað í nótt en án
árangurs.
Á 12. tímanum í gærkveldi
var tilkynnt á lögreglustöðina
-að umferðarslys myndi hafa
orðið á gatnamótum Suður-
landsbrautar og Hörgholts og
að fótgangandi maður myndi
liafa orðið þar fyrir bíl. Lög-
reglumenn fóru, ásamt sjúkra-
bifreið á' staðinn, og reyndist
það rétt, að maður, Bragi
Björnsson frá Sauðárkróki, en
nú háseti á m.b. Gulltcppi frá
Keflavík, hafði orðið þarna
fyrir bíl. Var hann fluttur á
Landspítalann og taldi læknir
meiðsli hans ekki vera önnur
en þau, að hægri augabrún
hans hefði höggvist sundur.
Bifreiðarstjórinn, sem valdur
var að árekstrinum, var hins-
vegar grunaður um að hafa
verið ölvaður og var hann, á-
samt bílnum tekinn í vörzlu
lögreglunnar.
Ók af staðnum
eftir árekstur.
í gær, rétt fyrir hádegið var
kært yfir því að ekið hafi verið
utan í bifreið fyrir utan Hótel
Borg í Pósthússtræti. Ökiunað-
urinn hafði sig á brott án þess
að tilkynna áreksturinn, en
númer bifreiðar hans náðist og
reyndist það vera G-883.
Ráðherrar utan
þjóðkirkjunnar.
í sumar hefur cngum norsk-
um prsti verið veitt embætti.®
Kemur þetta til af því, að
kirkjumálaráðherrann er veik-
ur og svo margir félagar hans í
ríkisstjói'ninni eru utan við
kh'kjuna, að stjórnin hefur ekki
getað veitt prestsembætti. Með-
a-1 þeirra ráðherra, sem ekki
eru meðlimir þjóðkirkjunnar
eru Torp forsætisráðherra op
Lane'e utanríkisráðherra.
að segja með sínum eigin eign-
um, samkv. laganna hljóðan.
Fáir, sem þekkja til baráttu
tónlistarmanna frá því í fyrra,
um Tosca, munu lá mér, þótt ég
óttist utanaðkomandi völd í
þessum efnum.
Viðræðurnar um þessi mál á
milli ráðherrans og mín, voru
í mesta bróðerni og sízt af öllu
tilefni til ónotalegra blaða-
skrifa, enda ekki orð frá mér
komið í nokkru blaði um þessi
mál.
Fjarri fer því að ég hafi nokk
uð haft á móti þeim mönnum,
sem skipaðir hafa verið í nefnd-
um í 2—3 báta, sem gerðir yrðu
út þaðan í haust eða vetur, og
hefir bæjarstjórinn þegar aug-
lýst eftir bátum í þessu skyni.
Samþykkt var áskorun til
landhelgigæzlunnar þess efnis,
að björgunar- og gæzluskip
yrði haft fyrir Norðurlandi
haust- og vetrarmánuðina
vegna aukinnar og vaxandi út-
gerðar opinna báta og annarra
smærri fiskiskipa.
Svo sem kunnugt er hefir
björgunarskútumálið nú veriðl
ofarlega á baugi meðal Norð-
lendinga og munu þeir hafa
safnað til þess nokkur hundruð
þús. kr.. En þar til skipið verð-
ur byggt þarf að sjálfsögðu
björgunar- og strandvarnaskip
til þess að aðstoða og gæta
hagsmuna smábátaútvegsins
við Norðurland.
Þess má að lokum geta, að
auk framangreindra samþykkta
bæjarstjórnar Siglufjarðar
varðandi sjávarútvegsmál, sam-
þykkti bæjarstjórnin að láta
gera skipulagsuppdrátt að
íþróttasvæði í Hvanneyrarskál.
Ennfremur var samþykkt að
hraða umræðum við Bruna-
bótafélag íslands um lækkun
brunabótagjalda á Siglufirði:
smekk sínum og þekkingu. Ekki
er það heldur rétt að ég amist
við ráðgjöfum um tónlistarmál.
Eitt af fyrstu verkum mínum
við Þjóðleikhúsið var að óska
eftir því við dr. Pál ísólfsson,
að hann tæki að sér tónlistar-
ráðunautsstarf leikhússins, en
hann hafnaði því sökum anna.
Annar maður var ráðinn og
gegndi hann því starfi, þar til
Þjóðleikhúsráð samþykkti að
fella niður greiðslu til fastráð-
ins tónlistarráðunauts. Á síðast-
liðnum vetri skrifaði ég ásamt
Þjóðleikhússráði, menntamála-
ráðherra bréf þar sem lagt er
til að skipuð verði tónlistar-
nefnd leikhússins, hliðscæð
leikritanefnd þess. Ráðherrann
féllst ekki á það fyrirkomulag
um skipan nefndarinnar, er bar
var lagt til, breytti regiugevð
Þjóðleikhússins, og skipaði
nefnd þar sem hann réð sjálf-
ur meirihluta nefndarinnar.
Þegar ráðherrann hafði gefið
út reglugerðarbreytingu þessa
lét ég í samtali við hann, þá
skoðun í ljós, að ekki væri við-
feldið að nefnd, skipuð mönnum
utan leikhússins, ætti að á-
kveða vei'kefni Þjóðleikhússíns,
en Þjóðleikhússtjóri eftir sem
áður að bera höfuð abyrgðina,
‘og fjárhagslega ábvrgð, meira
Vínberin að
koma.
Frá því var skýrt í blaði einu
í morgun að á leiðinni til lands-
ins væri hollenzkt skip með
vínberjafarm og hafi ekkert
heyrzt til þess að undanförnu.
Samkvæmt upplýsingum sem
Vísir fékk um skip þetta i
morgun, barst skeyti frá skip-
inu í gær og þar skýrt frá þxí
að það væri væntanlegt til
Reykjavíkur í nótt eða fyrra-
' málið. Hafði það hreppt óveður
j í hafi og varð að leita hafnar
ina. Dr. Pál Isólfsson hef ég ' í Englandi til þess að taka olíu.
þekkt í ái'atugi og jafnan haft1 Af þeim sökum tafðist það, en
á honum hinar mestu mætur og; hefði ella átt að vera komið.
Björn Ólafsson fiðluleikara
þekki ég að góðu einu. Mér er
það sízt á móti skapi að leita
i'áða hjá mér fróðari mönnum
um tónlistarmál, enda jafnan
gert það. En báðir nefndarmenn
gninir, P. í. og B. Ó. líta svo á,
að nefndin sé eingöiigu ráðgef-
andi, en Þjóðleikhússtjóri á-
kveð'i eftir sem áður hvaða
verkefni skuli flutt, hvernig
þau skuli flutt og hvei'jir flytji,
eins og bókað er í fyrstu íuud-
ai'gei'ð nefndarinnar og undir-
skx'ifuð er af öllum nefndar-
mönnum. Skilningur Þjóðleik-
hússráðs er ög sá sami. Hljóm-
sveitarstjói'i hefur heldur ekki
úrslitavald um vei'kefni.
Vænti ég svo að þessar fáu
skýringar nægi til þess að leið-
rétta þann leiðinlega misskiln-
ing, sem fi'am kemur í ofan-
Danskt skip er líka á leið-
inni til landsins með vínber og
er gert ráð fyrir að það komi
til Réykjavíkur í kvöld.
Ný frímerki koma
á morgun.
Á morgun koma út ný frí-
merki með myndum af gömluim
íslenzkum handritum. Frímerk
in.eru teiknuð af Stefúni Jóns-
syni en prentuð í London.
Fyi'irmynd 10 aura og 1,75
Jir. frímerkjanna er Reykjabók,
handrit af Njálssögu, hinni
frægustu íslendingasögu (AM;
468, 4to, frá ca. 1300). — 10 kr.
frímerkið er gert eftir horni á
Skarðsbók, lagahandriti skrif-
nefndum leiðara blaðs yðar, og.juðu 1363 (AM. 350 fol.); það
! að fyrrv. menntamálaráðherra er ágætlega skrifað og meist-
verði tónlistarnefndinni og
Þjóðleikhúsráði sammála um
verksvið og vald nefndarinnar,
og loks að ekki þurfi frekai'i
deilur að verða um tónlistar-
mál Þjóðleikhússins.
Rvík, 29. sept. 1953.
Guðl, Rósinkranz.
aralega lýst og er eitthvert
frægasta íslenzkt handrit fyrir
listar sakir. — 1 kr. frímerkið
er gert með hliðsjón af mynd-
skreyttu 15. aldar handriti af
Stjórn, þýðingu af biblíunni
(AM 225 fol.); textinn segir
frá Nóa og smíð arkarinnar.