Vísir - 21.10.1953, Blaðsíða 5

•" Mfóvikudaginn 21. o-któber 1953.
VÍSIR
biskup.
3. B. 1B9D. - D. 13. !□. 1953.
Eins og reiöarslag dundi si^
■ íregti ■ yfir alla íslenzka þjóð,
að biskuþ íslenzku kirkjunnar,
Sigurgeir; Sigurðsson, heíði
aridazt að héimili sínu laust
eftir hádegi hinn 13. þ. m. Öll
þjóðin varð harmi lostin. Bisk-
upjnn hafði á þeim tæpum
fimmtán árum, er hann sat á
- biskupsstóli, unnio sér ástsæld
og virðingu meðal allrai' hinnar
íslenzku þjóðar, bæði austan
hafs og vestan. Hinn bjarti
biskup, eins og einn fyrrverandi
sóknarprestur nefndi hann, er
genginn inn til bjartari heima.
Það er skuggsýnna i íslenzku
kirkjunni eftir brottför hans,
dapurt í hugum landsins barna.
Það var jafnan eins og ríkti
birta í návist Sigurgeirs bisk-
ups. Sú birta korna að innan —
og að ofan. Hann var bænar-
innar maður flestum öðrum
fremur. Ljósið að ofan átti
greiða leið inn i sál hans — og
gegnum hann til annarra
manna.
Hann var líka bjartsýnn
maður. Oft undraðist eg' bjart-
sýni hans og trú á sigur í þeirri
baráttu, er hann háði löngum
fyrir málstað kirkjunnar og
eflingu ríkis Guðs með þjóð
•Vorri. Fyrir sjónum okkar
venjulegra manna virtist oft
undi sér engrar hvíldar, meðan undir tónmennt kirkjuorgan-
hann gat uppréttur staðið, og
svo órafangt að takmarkinu.! jafnvel ekki þótí hann yrð.i
Deyfðin er svo mikil, vanafest- ' stundum fyrir sjúkleika að
an, tregðan, drunginn. Það liggja rúmfastur.
þurfti mikið átak til að hrinda
af stað góðu málefni og vinna' Þegar á fyrstu P^tastefnu,
hárri hugsjón fylgi. En átökin sem hlnn nývíSði biskuP stýrði>
voru ekki spöruð. Hann lagði hratt hann af stað undirbún-
sig allan fram, í óbilandi, bjartri mgi að endurskoðun sálmabók-
arinnar, og varð ávöxturinn af
því starfi sálmabók sú, sem nú
r.ar stóð hann ótrauður "aíía hefur yerið notuð við g^jón-
ustur í átta ár, Mun óhætt að
trú. Guð vill það. Hann sigrar.
í baráttunni fyrir heill kirkj-
unr
sína embættistíð, óg mitt í önn
dagsins féll hann. Hann bogn-
aði ekki, þótt sjúkdómar þjáðu
hann. Hann brast, er orkan var
reynd til yztu þrautar, féll sigr-
andi, og heldur velli.
Því að verk hans lifa meðal
vor, löngu eftir að hann er
fuljyrða, að méð henni hafi
verið öfluglega síult að nýjum
söng í kirkju landsins, og fæstir
vilja. nú missa þá sálma, sem
kirkjunni bættust nýir í þeirri
bók:.
leilcara.
Hér verða ekki að þessu sinni
rakin fleiri stórmál, sem biskup
hafði forystu um til heilla fyrir
kirkjuna og' til eflingar hinu
kirkjulega starfi, þótt margt
mætti enn telja. Aðeins skal
þess getið, að hann beitti sér
mjög' fyrir byggingu nýrra
kirkna, m. a. hér í Reykjavík,
og eitt af hans heitustu áhuga-
málum var að fram næði að
ganga Íöggjöf um kirkjubygg-
ingar, er tryggði söfnuðunum
óhjákvæmilega aðstoð til þess,
að guðshúsin gætu oiðið veg-
legustu og mest aðlaðandi bygg-
ingarnar í hverju byggðarlagi.
Þá vann hann og mjög að um-
bótum á hýsingu prestssetra og
bættum kjörum presta, og hafði
í hvívetna næman skilning á
því, að ríki og kirkja verða að
búa vel að þessum starfsmönn-
um sínum, svo að þeir geti unn-
ið störf sín til menningar og
blessunar landi og lýð.
En hitt mun þó enn ríkara í
hug kirkjunnar þjóna nú við
um. ,,Þú ert velkominn hvenær
sem er, á nótt eða dégi“. Þetta
var talað frá hjartanu. Enda
munu þeir vera færri dagarnir,
þegar enginn var gestkomandi
við borð biskupshjónanna, en
oft húsfyllir og fram yfir það.
Og fram yfir allt er það
maðurinn Sigurgeir Sigurðs-
son, sém verður ógleymanlegur.
í hugum hans mörgu vina.
Hann lifði í sannleika eftir
regiunni: „Verið ávallt glaðir
í drottni. Ljúflyndi yðar verði
kunnugt öllum mönnum“.
Bjartur yfirlitum, bjartur í sál
og sinni g'eislaði hann kringum
sig birtu samúðar, gleði og trú-
artrausts. Nálægt honum var
oss gott að vera.
Kirkja íslands drúpir sorg-
bitin í dag, er biskup hennar er
til moldar borinn. Öll íslenzka
þjóðin þakkar fagurt ævistarf
eins hennar beztu sona. Megi
drottinn allsherjar blessa ávöxt
starfa hans fyrir þjóð og kirkju,
og milda harm ástvina hans, er
þola mega sárastan missinn.
Það er gott að eiga mikið að
missa, því að þá er lika mikils
að fagna, þegar drottinn veitir
endurfundi. Og sælt er að vera
kallaður heim í fullum karfti
til staría, til nýrra og veglegri
starfa á óendanlegum sviðum
eilífðarinnar.
Sigurgeir biskup valdi vígslu-
ræðu sinni yfirskriftina: Heim
til Guðs ríkis. Niðurlagsorð
hennar voru þessi: „Guð blessi
íslenzku kirkjuna, þjóna henn-
ar og söfnuði hennar. Hann
blessi sérhverja mannssál og
beini henni brautir upp og inn
í splfagra eilífð bak við árin.“
Þegar hann er nú sjálfur
stiginn inn á þær brautir,
horfinn frá oss heim til Guðs
ríkis, þá veit eg' að þessi er enn
hin sama ósk hans og kveðja til
íslenzku kirkjunnar. Og hina
sömu bæn viljum einnig vér,
vinir hans, bera fram honum
til handa fyrir drottin ald-
anna.
Björn Magnússon.
Á sömu prestastefnu var
horfinn af vettvangnum. Áhrifa vakið máls á’nýrri skiþun sókna
hans 'mun gæta í íslenzku og prestakalla, og varð það
kirkjunni um Iangar tíðir. upphafið að fjölgun presta í
Sigurgeir Sigurðsson var Reykjavík, sem var eitt af
vígður biskupsvígslu af Jóni mestu áhugamálum biskups.
biskupi Helgasyni í dómkirkju Þegar á næsta ári var þjóð-
Reýkjavíkur hinn 25. júní 1939, kirkjuprestum í. Reykjavík
en hafði tekið við biskupsem- fjölgað úr fjórum í sex, og
bættinu um ársbvrjun það ár. Reykjavík gerð að sérstöku
Við vígslu hans vwi viðstaddir prófastsdæmi, og á siðastliðnu
nær 80 prestvígðir menn, og ári bættust enn við þrír nýir fráfall hans, hversu hann var
varð það táknrænt um biskups-! prestar í Reykjavíkurprófasts- þeim innilégur vinur og' leið-
starf hans, því að svo má að, dæmi. Biskup var alla-tíð einn .togi í öllu starfi þeirra. Presta-
ötulasti forvígismaður þessa stéfnurnar urðu u'ndir stjórn
máls, og án haits atbeiná er hans mjög fjölsóttar, og ætíð
vandséð, að það hefði komizt.var biskup sjálfur lífið og sálin
svo langt á veg sem orðið er. j í öllum störfum þeirra. Hann
Á annarri prestastefnu, er laðaði aíja að sér með elskulegu
Sigurgeir biskup stýyði, vaktiyiðmóti, einskærri hjartahlýju
;hahn mál^ á,skip'unjiöngmálá-|:og -óbilandi bjartsýni. Þess
stjóra þjóðkirkjunnár. .Var það ( vegna reyndist hann líka hinn
algér nýjúng, ér biskup bár. bezti' sálusorgari prestastéttar-
fram til sigurs, og hefur af þvi j innar. Það var gott að leita til
leitt ómetanlega stoð fyrir hans með áhyggjur sínar og
orði kveða; að allur þorri px-ésta
skipuðu sér fast um biskup
sinn sem forystumann sinn,
bróður og' vin. Naut hann al-
mennra vinsælda meðal presta-
stétta.r landsins, og ék.ki síður
meðal . safnaðaima, en h.ann
vísiteracjj, , flest pi'ófastsdæmi:
landsins í biskupstíð sinni, og'
hafði náin. kynni af safnaðar-
starfi og kirkjulegum fram-
kvæmdum í flestum söfnuðum.
Hann einsetti sér að vekia nýtt
líf í kirkju íslands, 'og honum
tókst það á margan hátt. Ekki
verður unnt að rgkja hér néma
fá. af þeim ■merkilegum má Inm.
sem biskun beitti sér fvrir á
yettyansx kirkjunr'a>-. en hann
var ti.L himtu stundar
og sofíriíi ' í ■ lif ándí
kirkjusöng og raunar alla söng-
mennt í landinu. Sjálfur var
biskup söngmaður ágætur og
vandamál. Hann lagði sig allan
fram að leysa vandann, og það
sem var enn meira um vert:
áhugamaður um tónlist, os Hann vakti bjartsýni og trúar
lcunni því vel að nieta. gildi
sönglistarinnar einuig fyrir
trúarlífið. í 'framhaldi af þessu
kom síðar stofmm söngskóla
traust, stjukti þor og þx-ótt, og
hressti við veikan vilja.
Heimili biskupshjónanna
varð ánnað heimili allra kifkj-.
unnar manna, þar sem þeim
var jafnan fagnað opnum örm-
Eins og Ijóssius skœri skrúði,
skrýðist himintœra lindin,
eins mér lýsir Ijúft i dauða,
lífið þitt og fyrirmyndin.“
Aftur og aftur hljóma þessar
línur Matthíasar Jochumssonar,
í huga mér er eg heyrði lát
vinar miris, hins hugljúfa og
drengilega biskups okkar, Sig-
x.rgeirs Sigurðssonar, — —
Þær koma í bylgjum, eins og'
txínn, aflur og aftur „lýsir ljúít
í dauða lífið þitt“, endui'tekið j
og endurtekið. — Það er- bix ta,
ljós sölar, sólax'ylur, sem kem-
ur yfir hugann, er minningarnar
knýja á — hugljúfar, nautna-
fullar unaðsstundir, brungnar
sólbirtu sálar, er lifir í nánum
tengslum við fegui'ðiha. —
Þegai' eg hug'sa um þær, isam-
yerustundirnai' í Reykjav-ikiog-á
•ísafii'ði, þá eru þær allai: í-þess-
ai'i birtu og ljósi, er hinn sanni,
góði og göfugi maður útgeisl-
ar. Náttúrlega var það í
tónum, þessum bróður sólar-
geislans, sem við mættumst.
Hann vildi láta dýrka guð með
tónum, fylla kirkjurnar guð-
dómslist sönggyðjunnar, sem
var öllum listum æðri og í nán-
ustu sambandi við guðdómirm,
því að sönn tónlist fannst honr
um hin helgasta upprisa. dauð-
, legs manns móti Guði — og
eilífðarinnar undursömu sigur-
bogum.-------Þessi ást hans á
jarðneskri tónlist mun áx'eiðan-
lega í dag hafa hjálpað honum
a& njóta þess er hann nú heyr-
„En þytur var yfir höfðum
þeirra, þegar þær stóðu kyrrar,
l'étu þær vængina síga. En upp
yfir hveifingunni, sem var j'fir
höfðurn þeiri'a, var að sjá, sem
safirsteinar ’væri í lögum sem
hásæti, og þar uppi á hásætinu,
svo sýndist vera mynd nokkur
í mannslíki. Sú mynd þótti mér
því líkust sem glóandi lýsigull
væi'i, þar neðan frá, sem mér
þótti mittið vera og upp eftir,
én ofan frá því sem -mér þótti
mittið vera, og niður eftir þótti
mér hún álitis sem eldur og
umhverfis hana var bjai'mi.
Bjarminn umhverfis var til-
sýndar líkur boga þeim, sem
í skýjum stendur, þegar rignir.
Þannig var ímynd dýrðar
Drottins á ao líta. Og er eg sá
hana, féll eg fram á ásjón
mína, og eg heyrði rödd ein-
hvei’s sem talaði.“ —-
(Esekiel — 1 —-25 —- 28).
Og þú, sem elskaðir tónlist,
munt hafa notið hennar.
Einungis 13 tímum áður en
hann lést hafði eg talað við
hann. Eg afsaka, að eg hefi
ekki heimsótt hann, því eg
hafði heyi't að hgnn hefði legið
rúmfastur — hann gerir lítið
úr lasleika sínum, tekur inni-
lega í hönd mína, er eg segist
koma bráðum — og segir á sínu
innilega hátt: „Hjartanlega,
hjartanlega velkominn.“ Þús-
undir manna þekkja þenna
innilega og alþýðulega anda,
sem var yfir lífi biskupsins.
Ekkert tildur, enginn hégómi,
þó hann lyftist til hæstu mann-
virðingar í þjóðfélaginu. —
Þetta er aðalsmerki hins sanna
höfðingja.------Hann hefur þar
farið eftir hinum mikla heim-
speking og demokrata íslenzkú
kii'kjunnai’, séra Hallgrími Pét-
urssyni.
„Guð er sá völdin gef ur, »
gœti þess ceðri stétt.
Sitt léni hver einn hefur,
hér af drottni til sett.
Hann lét þig heiður hljóta,
heiðrast því af þér vill.
Virðingar vel mátt njóta,
en varastu drambsemi Ijóta,
róg og rángindin ill.“
Það féll aldrei skuggi á
embættisferil herra biskupsins,
bar sem hægt væri að benda
á neina slíka mannlega breysk-
leika, eins og þá er Hallgrímur
varar við, — og hefur hann
því þar virðulega haldið uppi
hinum göfugustu siðvenjum
hins fædda höfðingja. — Og er
það .glæsileg fyrirmynd kom-
andi valdamönnum þessari'ar
þjóðar, og ber að halda á loft.
Alþýðan kann að meta það. —
Mannleg skynsemi verður oft
hamstola af reiði yfir aðför-
um ,,sláttumannsins“. Hann
sýnist hvergi nærri — en er
þó allstaðar, og sprettur upp,
er sízt skyldi. Þegar lífið hefur
búið um sig öruggt í kastala
sínum — á heimilunum — og
virðist geta rikt þar til fram-
búðar. Mannieg skynsemi hefir
gerf allt. Byggt hxrf,, yátryggi
og líftryggt, aflað sér atvinnu,
jog manneskjan hleypur eftxr: