Alþýðublaðið - 21.05.1920, Blaðsíða 1

1920
Úr saabuisrildu.
Khöfa 19. maí.
1‘jóðavhjálpin danska.
Þúsund manns vinna nú á veg-
Þjóðarhjálparinnar (Samfunds-
'hjælpen),
Sjálfboðaliðar hafa nú farið á
fjölda skipa, til að annast útflutn-
3ng afurða og flytja heim kol.
Pappírsverð liækkar.
Verksmiðjurnar hafa hækkað
•.pappírsverð um 25%.
fiiiagS stríS.
Khöfn 19. maí.
Frá London er símað, að Mú-
hameðstrú irm enn í Anatolíu ógni
með „helgu stríði“ út af friðar-
skilmáium Tyrklanas.
|ersar 09 bolsivikar.
Khöfn 18. maí.
Frá London er símað, að bolsi-
víkar ráðist inn yfir landamæri
Persíu og krefjist að Bretar flytji
burt þaðan hersveitir sínar.
jfý ógoarstjörn?
Khöfn 19. maí.
Frá Helsingfors er símað, að
Wrangel hershöfðingi hafi mynd-
að „hvíta" stjóm á Krímskaga.
jWrangel var einn af hershöfð-
ingjum Dcnikins og ætíð mót-
stöðumaður bolsivíka; hann er af
sænskum ættum, en ætt hans
hefir um langt skeið ráðið miklu
& Rússiandij.
Föstudaginn 21. maí
éíanRarnir og
EúsnœéissRían.
Þyngsta böl þessa bæjar er
húsnæðisskorturinn. Á stríðsárun-
um vonuðu allar að því böli
mundi aflétta bráðlega að enduð-
um ófriðnum. Þá mundi fást nægi-
legt byggingaefni í útlöndum og
nægilegur skipakostur til þess að
flytja það til landsins. Nú er
ófriðnum aflétt fyrir löngu, nóg
byggingaefni á markaðinum og
nóg skip til að flytja það. Þrátt
fyrir það rénar ekki húsnæðis-
skorturinn. Hann eykst hröðum
skrefum.
Hvað veldur?
Þrjár eru höfuðorsakir þess, að
húsnæðisþörfin eykst:
1. Eðlilegur vöxtur mannfjöld-
ans í bænum. Fleiri fæðast en
deyja.
2. ínnflutningur i bæinn frá
öðrum héruðum. Veldur því eink-
um aukinn sjávarútvegur, sérstak-
lega botnvörpungaútgerðin.
3) Aukin verzlun og allskonar
skrifstofuhald leggur undir sig
meira og meira af íbúðarhúsnæði.
Að eins eitt ráð er til, gamalt
og nýtt, til úrlausnar þessum
vanda. Það er að byggja svo
mörg hús, sem aukin þörf heimt-
ar. En þetta eina úrræði virðist
vera nálega óframkvæmanlegt.
Ekki vegna þess, að efni skorti
eða aðflutninga, eins og áður
segir. Ekki heldur vegna dýrtíðar,
því tekjur manna yfirleitt svara
nokkurnveginn til útgjalda.
Það eru lánsstotnanirnar, bank-
arnir, sem gera mönnum ókleyft
að byggja.
Þeir menn, sem svo eru stæðir,
að geta bygt án þess að vera
upp á bankana komnir, eru líka
flestir svo stæðir, að þeir hafa
húsnæði, þurfa ekki að byggja.
Húsnæðisvandræðin koma niður
á fátæku mönnunum. Fram til
síðustu tíma gátu fátækir menn
113. tölúbl.
komið upp húsaskjóli yfir sig,
með tilstyrk bankanna, án þess
að leggja fram fé að miklun mun.
Nú getur enginn komið sér upp
húsi, sem ekki á nokkur þúsund
krónur handbærar sjálfur.
Bankarnir eiga höfuðsökina á
vaxandi húsnæðisvandræðum.
Ef spurt er um ástædu til
þessarar ráðabreytni bankanna, er
svarið fljótfengið. Þeir geta ekki
lánað til bygginga. Þá vantar
peninga.
Þetta er sennilega rétt, Bank-
arnir hafa nú á síðustu tímum
ausið fé í tugum miljóna í verzl-
un og sjávarútveg, sérstaklega
botnvörpungaútgerð, og hafa þur-
ausið sig.
En er nokkurt vit í þessu at-
hæfi bankanna?
Enginn neitar því, að botnvörp-
ungaútgerðin er' stórkostlegt vel-
ferðarmál þessa bæjar. En svo að
eins er því máli gagu unnið, að
gætt sé allra atriða, sem því
geta orðið til þrifnaðar, og bæjar-
félaginu til blessunar.
En að ausa svo fé í útgerð, að
hingað streymi múgur manns, en
gera ekkert til þess að sá mann-
fjöldi geti þrifist hér, það getur
ekki orðið heilladrjúgt, hvorki
fyrir bæjarfélagið né útgerðina
sjálfa, þegar til lengdar lætur.
Alment mun iitið svo á, að
bankarnir séu fjárhaldsmenn al-
mennings. Það eiga þeir að vera
og það eru þeir, ekki að eins í
almennum skilningi, heldur líka
að því ieyti, að almenningur hefir
fengið þeim stórfé til geymslu —
sparisjóðsfé. Og það eru ekki a'ð
eins ríkismenn, sem eiga spari-
sjóðsfé í bönkunum, heldur Iíka
efnalitlir menn. Margt smátt gerir
eitt stórt. Margir eiga nokkur
hundruð króna í sparisjóði, jafn-
vel eitt eða fleiri þúsund. Það fé
geta þeir auðvitað tekið út hve-
nær sem þeir vilja, og varið eftir
geðþótta. En það hrekkur ekki
fyrir kostnaði við húsabyggingar^
þegar aðra aðstoð brestur.