Vísir - 28.11.1953, Blaðsíða 5

Laugadaginn' 28.* nóvember 1953
VlSIR
Þióðleík- II A D 1J .. eftír Mary
húsíð- n A K 1 C 1 Chase -
Leikstjóri: Indriði Waage — Úýðandi: Karl Isfeld
Funmta viðfaugsei'ni Þjóð-
leikhússins á þessu ári —
gamanleikurmn Harvey eftir
amerísku blaðakonuna Mary
Chase — var frumsým á
fimmtudagskvöldið.
Höfundurinn hefur nokkuð
fengizt við leikritagerð, en þetta
leikrit er þekktast af því, sem
hún hefur samið á þessu sviði,
og ,,gekk“ það mánuðum saman,
svo sem sést, að einn leikari
lék, aðalhiutverkið. 1000 sinnum
og átti sér víst bæði fyrirrenn-
ara og eftirmann í því „em-
bætti“.
Höíundurinn hefur sótt yrk-
isefni sitt í írskar sagnir, sem
segja frá því, að sumir Irar eigi
fylgju eða ,,pookah“ — sem
vafalaust er sama orðið og púki
hjá okkur — er korna í veg
.fyrir, að þeir drekki einir, eins
og . segir í leikskrá Þjóðleik-
hússins. Það er sagt, að mað-
urinn hafi ekki g'ott af að vera
einn, en hitt mun hálfu verra,
þegar hann fer að dreklca einn,
og getur þá slík fylgja komið
í góðar þarfir.
Eldwood P. Dowd (Lárus
Pálsson) á sér slíkan ágætis
vin, Harvey, hvíta kanínu, 185
sm. á hæð, sem er orðin slík
plága á heimili systur Dowds -—
frú Veta Louise Simmonds, sem
leikin er af Arndísi Björns-
dóttur — að hún afræður að
reyna að leita honum iækn-
ingar. Gengur það þó hvorki
betur en ver en það — eins og
vænta má — að konuvesaling-
urinn er sjálf tekin til lækn-
ingar, því það kemur á daginn,
að hún trúir sjálf á kanín-
una. Og þeir eru fleiri, er sann-
færast um það, að kanínan sé
raunveruleg.....
Það er mjög eðlilegt, að leik-
rit þetta hafi aflað sér mikilla
vinsælda í Bandaríkjunum, því
að þar er mikill fjöldi íra, er
kannast vafalaust við sagnir
um fylgju þá, sem er ósýnileg-
ur aðalleikandi í „Iíarvey“. En
þeir eru vitanlega fleiri, sem
hafa gaman af leikrixinu, því
að það er yfirleitt vel samið, og
samtölin skemmtileg, jafnvel
smellin á stundum. Við þekkj-
um t. d. fylgjur hér á landi
þótt menn muni víst ekki al-
menn setjast að sumbli með
þeim.
Lárus Pálsson ieikur Elwood
P. Dowd, hinn drykkfellda
kanínvivin — hið rnesta ljúf-
menni, sem er fullkomlega
hámingjusamur i ímyndunar-
heimi sínúm, 'og kemúr eigin-
lega þannig ’fram, áð flestir
sannfærast um það að meira
eða minna leyti, að hánn sé í
rauninni ekkert verulega bil-
aður. í túlkun Lárvisajj .verður
þetta líká mesti Ijúflingur, og
getui: áhorfandinn. ekk,i, annað
en haft -fujla.samúð með hon-
um. En eitt geta meim undrazt,
hve litt sér á Dowd eftir margra
óra hneysurölt og drykkju. Og
ekki verða menn þess yarir, að
Dowd hafi fengið sér „einn lít-
inn“ í leiknum — hvað þá
meira.
Armlís Björnstlóttir er hins-
vegar sá leikandinn, -sem einna
mest mæðir á-og vinpttrnaestaE
■ ;si^iirinn .!• þgssu.. leikviti; Hún
leikúr, isins •og-þegar*«r gétið,5
Signrdnr Magnúisson :
„Vegur var yfir.“
ttókaútgáfan JXorðri tjaf át.
Það er áreiðanlega engum veruleiki, Yfir Dumbshafi —
vafa undir orpið, að ferðasögur úti í Tröllabotni, Numið staðar
hafa um langan aldur þótt eitt ar í Noregi, Hreppaflutningár
vinsælasta lestrarefni með'. í Hong Kong, Horft yfif Hong
okkur íslendingum. Við höfum' Kong, Frá landi hvítra, ■ helgra
fengið orð fyrir að vera fróð- j fíla, Barizt í Bangkok, Sigit
leiksfús og vel-lesin þjóð, hvort1 yfir söguslóðir og Fljótið.
sem miðað er við fólksfjölda
eða á annan mælikvarða, — en
j Sumir kaflanna eru að mínu
jviti perlur, ekki sízt Fljótið,
einkum munu frásagnir .f . sem andar austrænni dulvið, eða
Lárus Pálsson, sem Elwood P. Dowd.
systur Dowds, beztu konu, en
hálfgerðan fáráðling í raun-
inni, sem er að sturlast af
Harvey, hinum góða félaga
bróður síns. Hefvir Arndís
dregið upp ágæta mynd af konu
þessari, og er á engan hallað,
þótt hún fái mest lofið.
Herdís Þorvaldsdóttír leikur
Myrtle Mae dóttur hennar, og
er góð eftirmynd móður sinnar.
Þeim hefur tekizt furðanlega
að leggja sér til sama göngu-
lagið, og leika v.el saman að því
leyti.
Guðbjörg Þoröjarnardóttir
leikur Ruth Kelly, hjúkrunar-
konu. Guðbjörg er ei'n þessarra
yfirlætislausu leikara, sem
leysa hvert hlutverk vel af
hendi, og hún uppfyliir þær
kröfur, sem gerðar eru til
hennar þarna.
Arndís Björnsdóttir í hlutverki
sínu.
Baldvin Halldórsson leikur
Lyman Sanderson, aðstoðar-
lækni. Það er skoðun þessa
leikdómara, að Baldvin þurfi
að vera heldur alvarlegri og
meira hugsandi, þegar hann
ræðir um sjúklinginn, því að
þótt hann sé ungur læknir,';á
hann þó vaíaiaust' að vera' áér
meðvitandi um inikilváegi; stárfs
■sías. • ;i; '- • nl
Indriði Waage, leikstjórinn,
leikur hlutverk William R.
Chumleys yfiriæknis. Indtiði á
að sj.álfsugðu frrst. -'og íremst
heiður fyrir leikinu sem lieild,
en hann liefur auk þess eitt
hlutverkarna á hendi, sem
hann iéikur skemmtilega og
hressándi, sem hinn strangi
iaeteBirj: sem er þó eitki alveg
lausi-vitk að trúa öðru én því,
ýsém vídindin ‘éin kénhá hónvlm1.
Haraldur Björnsson leikur
Ornar Gaffney, málflutnings-
mann Dowd-fjölskyldunnar.
Gerfi Haralds er að mörgu leyti
gott, en hann á eins og oft áð-
ur i vanræðum með rödd sína,
sem er ekki nógu þjál, of lík í
hverju hlutverki.
Rúrik Haraldsson leikur
Marvin Wilson, aðstoðarmann í
hressingarhæli, sem á vafalaust
að vera það, sem nefnt er
,,tough“ á enska tungu, og má
útleggjast „harðjaxl“. Rúrik er
svo sem ,,tough“ að mörgu
leyti, en þó mætti hann vera
það í ríkara mæli.
Önnur hlutverk leika Regina
Þórðardóttir, Anna Guðmunds-
dóttir, Klemenz Jónsson og
Þóra Friðriksdóttir — misstór
en vel.
Það má finna að því, að
sumir leikenda tala helzti lágt
á stundum, en sem heild er
þetta skemmtilegur leikur. Af
því að ísland hefur morað af
draugum, svipum og fylgj-
um um allar aldir, er gam-
an að kynnast nýrri tegund
slíkra fvrirbæra, svo að margur
mun geta haft skemmtun af
þessu leikriti. Karl ísfeld hefir
þýtt leikritið af smekkvísi.
H. P.
Afborganakerfi Norira
er vinsæðt.
Bókaútgáfan Norðri hefur
sent frá sér nýja bókaílokka-
skró, þar sem gefinn er kostur
á 200 bókum, sem menn geta
heypt með vægum afborgunum.
Er kaupendum frjálst val um
bækurnar, én greiðsluskilmál-
ár eru þeir, að fyHr bókaflokk
allt að eitt þúsund króna virði,
greiðiir kaupándinn 50 kr. við
móttöku bókánna, én síðan 50
ln-önur; ársf jórðungslégá. Fyrir
2000 ‘ irfóha bóká'fiokk; eru
•greiddár*“ * i 0Ö' ’' kr’ó'húr' hyéfj u
'sifmíý'feh fýfir 30ÖÓ kröna flokk
150 kr. o. s. frv.
Bækurnar eru ýmislegs efnis,
ferðasögur og æviminningar,
íslenzkar og erlendar skáld-
söcur, barna- og unglingabæk-
ur o. fl.
Tilraunir þær, sem Norðri
hefur gert urn sölu bóka gegn
aíborgunum, hafa reynzt ágæt-
lega, og því hefur fvrirtækið nú
enn aukið þessa starfsemi sína.
fjarlægum löndum og ókunnug-
um þjóðum hafa átt vinsæld-
um að fagna hérlendis.
Margt ber til þessa. Einangr
un landsins um aidir á eflaust
drýgstan þáttinn í þessum fróð-
Íeiksþorsta íslendinga og' fíkn
í að vita um hagi og háttu ann-
arra þjóða. Nú er öldin að vísu
önnur. ísland er í þjóðbraut,
og nú sækja landar okkar heim
hin fjarlægustu lönd, — þeir
láta sér ekki lengur nægja
Norðurlönd, Bretland og i
Þýzkaland, heldur svífa hátt í
lofti yfir hjarnbreiðum Græn-
lands, brunasöndum Persíu,
spjalla við fræðaþuli í Indlandi,
rökræða við afkomendur Moses
í Landinu helga, tylla sér létti-
lega á Idlewild-flugvöll í New
York á leið sinni til Suður-
Ameríku, og svo mætti lengi
telja. En samt kjósa menn
ferðaþætti, öðru lestrarefni
fremur.
Nú er komin í bókabúðir
ferðabók eftir Sigurð Magnús-
son kennara, fjölfróðan og ó-
venju víðförulan og skemmti-
lega ferðalang.
Sigurður Magnússon er síð-
ur en svo óskrifað. blað á þess-
um vettvangi. Hann hefur glatt
útvarpshlustendur með lifandi
frásögnum af fjarlægum slóð-
um, og í fyrra gafst lesendum
Vísis kostur á að líta nokkur
sýnishorn af handbragði hans,
er hann skrifaði okkur frá
Bangkok og Hong Kong, en
þær greinar vöktu almenna at-
hygli. Nú hefur Sigurður
„vinzað úr“ öllu því, sem hann
á í fórum sínum af ferðaþátt-
um, en Norðri gefið út í bókar-
formi undir nafninu „Veg.ur
var yfir“. Ekki er, mér kunnugt
um, hvort hér sé um að ræða
það bezta, sem Sig'urður hefur
ritað hjá sér eftir heimsóknir
á ólíkar slóðir, en hvað sem því
líður, þori eg að fullyrða, að
læsilegri ferðabók hefur mér
ekki borizt í hendur um langt
skeið. *
Sigurður hefur næma at-
hygligáfu, og honum er ákaf-
lega sýnt um að segja vel frá
því, sem fyrir aueu og eyru
ber. En frásögn hans er annað
og meira en fróðleikur frá ýms-
um löndum. Þetta er heillandi
bók,.og Sifeurður er leiðsögu-
máður, sem ómögulega getur
ýerið leiðínlegur, hvort heldur
um fjallstigu í Noi’egi, hálf-
myrkai- götur í Israel, eða hin
hvíta þögn hins grænlenzka
fjarðar bergmálar fótatak okk-
ar.
Bókinni sem er 250 bls, og
myndum prýdd, skiptir hann í
þrettán kafla, er gefa nokkra
hugmynd um efni hennar: Frá
herrétti- flotans til hétignár
kóngs, Vestan hafs og austan,
Hebreahæð, Sameignarþórp í
þá kaflinn um Grænland. Sig-
urður Magnússon er prýðilega
ritfær maður, og þessi bók, sem
nú er komin frá hendi hans,
staðfestir það, sem áður var
vitað, að hann er með allra
snjöllustu ferðaþáttahöfundum
í þessu landi.
ThS.
Endurminningar Steín-
gríms Arasonar.
Nýlega eru endurjninningar •
Steingríms Arasonar kennara
komnar út á prent og í bóka-
vcrzlanir. Bera þær nafnið „Eg
man þá tíð“, Hlaðbúð gaf út.
Jakob Kristinsson fyi’rv.
fræðslumáiastjóri bjó endur-
minningar Steingríms heitins
undir prentun og skrifar ítar-
leg'a ritgerð um ævi Steingríms
lífsviðhorf hans og störf.
Taka þá við bernskuminn-
ingar Steingríms sjglfs, þar
sem hann lýsir uppruna sínum,
bernskuheimili, umhverfi og
fóiki því sem hann umgekkst.
Bókinni lýkur svo með þætti
eftir Steingrím, sem nefnist
„Séð með annara augum“. Eru
þar dregnar upp þjóðlífsmynd-
ir og þættir af g'rönnum og
ættmennum höfundar. Er hér
um að ræða upphaf að sjálfs-
ævisögu, en höfundi entist því
miður ekki aldur til að ljúka
við meira og munu lesendur
verða samdóma um hvílíkt tjón
það var, að bókin skyldi ekki
verða lengri.
. Bókin er bráðskemmtileg og
frásagnarstíllinn léttur og fjör-
ugur.
Þá má loks geta þess, að út-
gefandinn — Hlaðbúð — hefir
vandað mjög til útgáfunnar og
hefir gert hana á alia lund
hina fegurstu úr garði.
ísrael, Shalom — ciraumur og , málið.
Hvaó er á seyði:
Bretar harðari
við Egypta.
Á ársþingi íhaldsfloltksins
brezka í Margate komst ríkis-
stjórnin að raun um það, að
fulltrúar íhaldsflokksiús eru
almennt mótfallnir frekari til-
slökunúm við Egypta.
Þetta hefir haft þær afleið-
ingar, að ráðandi menn í brezka
hernum, sem lengi hafa undir
niðri verið sama sinnis, eru þess
nú mjög hvetjandi, að slaka
ekki til. — Þetta hvorttveggja
hefir leitt til harðnandi afstöðu
Breta, og er Eden mikill vandi
a höndum, og. jafnvfel tálið, að
'það geti oltið a því; hvort hann
verðui’. æfjtit’tnaðúf Churchills,
að honum,takist að leysa vanda-