Vísir - 10.08.1954, Qupperneq 7

Þriðjudaginn 10. ágúst 1954.
VISIR

Mynd þessi var tekin á spíritistaþingi því, sem haldið var í
sumar. Með síra Jóni Auðuns dómprófasti á myndinni er
danski miðillinn Einer Nielsen.
Eilíft líf
Framhald af 5. síðu.
Finnst yður ekki, að þegar tal-
ið berst að spíritisma, komi
manni í hug dansandi borðfætur,
óhugnanlegar útfrymiflíkur, hinn
ar zíterspilandi tær frú Mellonis
og önnur furðuverk, sem þeir
greina frá, sem er nákunnugir
öndunum? pév hugsið um öll
veslings andans stórmennin, sem
liafa sett svo raunalega "ofan í
andaheiminn, Napoleon, Shakes-
spere og Kleopötru, að maður
tali ekki um Beethoven, sem
heimtaði flunkunýjan flygil til
þess að leika á á andafundi, við-
stöddum til ánægju.
þegar alls þessa er minnzt, er
ekki að furða, að sæmilegt fójk
(pæne mannesker) rak í roga-
stanz, þegar það var, tilkynnt
með miklu brambolti fyrir tveim
árum eða svo, að hin íslenzka
kirkja væri á valdi spíritismans.
Meðan á dvöl minni á íslandi
stóð í fyrrasumar, fékk ég á-
þreifanlega að kenna á því, livert
tjón þessar umræður um spíri-
tismann hefðu valdið innan
hinnar íslenzku kirkju. Tor-
tryggni liafði skapazt,: ekki að-
eins til danskra presta, heldur
og milli hinna íslenzku presta
innbyrðis. Sjólfur hef ég orðið
fyrir svo mikilli vinsemd og
hjálpfýsi allsstaðar að á fslandi,
að mig tók það mun sárar að
sjá, hvert böl einhliða og van-
hugsuð ummæli um annarlega
tilvist hafa valdið, og hve
djúp og bitur spor þetta hefur
markað í viðkvæma hugi. Við
Danir eigum til að bera kímni-
gáfu, sem okkur sjálfum þykir
vænt um, en margir útlending-
ar, og þá einkum íslendingar
eiga erfitt með að skilja. þeir
telja hana mont eða hroka. þeir
taka orð okkar of bókstaflega og
særast.
Vafalaust stendur hinn ólíki
dómur manna á spíritismanum
í sambandi við skapgerð og
þjóðareðli. Svo virðist sem hin
íslenzka þjóðarsál sé opin gagn-
vart hinum yfirskilvitlega heimi,
og á þetta einnig við um þá, sem
ekki eru spíritistar, eins og t.
d. hinn elskulega síra Friðrik
Friðriksson, sem allir virða og
dá, og þetta veldur því, að marg-
ir láta sig miklu skipta sálræn
fyrirbæri. Hins vegar verða
menn ósammála, þegar menn
eiga að taka afstöðu til þess hvort
slík fyrirbæri gerist með til-
raunahætti (miðlum) eða aðeins
gerast ósjólfrátt eins og í Biblí-
unni.
Hin hríkalega og óblíða nátt
úra landsins, landskjálftar og
eldgos, einveran og baráttan við
hin háskalegu öfl til fjalla eða
á æstum öldum hafsins, allt
þetta hefur skapað kend örygg-
isleysis og gerir hugann mót-
tækilegri fyrir áhrifum dul-
magna, sem við. sléttubúar í
landi, sem í augum íslendings-
ins er einn stór garður, getum
ekki með nokkru .mót'i skilið.
Við skulum einnig minnast
þess, að hinir fornu víkingar á
hinni fátæku, ógestrisnu cyju,
höfðu fátt kvenna, og sigldu því
til írlands og 'hofðu heirn með sér
keltneskar konur, svo að í þeim
rennur mikið af keltnesku blóði.
það er hin dulúðga og yfirnátt-
úrlega stemning sagnanna um
Ossian og Finn, bolabítinn
Culiullin og Deirdre hina hryggu,
sem enn vakir í hirini íslenzku
sál.
Tækniþróunin og vaxandi á-
hrif Bandaríkjamanna verka í
gagnstæða átt, en þó mun vafa-
laust líða langur tími, þar til
hinn eðlis- og kynbundni grund-
völlur hins íslenzka spíritisma
hverfur.
Menn munu skilja, að það er
engin tilviljun, að spíritisminn
á íslandi er aðeins að finna inn-
an hinnar íslenzku þjóðkirkju
sem verulegur hópur innán kirkj
unnar, en í Danmörku hefur
liann á sér greinilegt sértrúar-
snið, og danskur prestur, sem
kenndi sig við spritismann
myndi ^amsvifalaust setja sig
utangarðs innan þjóðkirkjunn-
ar.
Á íslendi eru um það bil 120
prestar, og afstaða þeirra til
spíritismans getur verið allt áð
100% hollusta við hann eða 100%
andspvrna. Núverandi dómpró-
fastur í Reykjavík, síra Jón Auð-
uns, heyrir fyrri hópnum til, en
fyrirrennari lians í embættinu,
síra Bjarni Jónsson vígslubisk-
up, hinum síðara. Báðir eru þess-
ir menn stórgáfaðir, ákaflega
viðfeldnir prestar, en þó á al-
gerlega öndverðum meiði, og má
skoða það sem tákn þess, hve
óliemju víðfeðm hin íslenzka
kirkja er, að slíkir menn skuli
geta rúmast innan sama kirkju-
iélags.
Biskup íslands, Ásmundur
Guðmundsson hefur, eins og títt
er um frjálslynda guðfræðinga,
samúð með spíritismanum, en
er þó ekki hægt að skoða sem
fulltrúa öfgasjónanniða, svo
gagnrýninn og athugull sem
hann er. Hins vegar var fyrir-
•rennari Ásmundar biskups í
gamlatestámentisfræðum á próf-
essorsstól Háskóla íslends,
fremsti bardagamaður spíritism-
ans, ásamt Einari H. Kvaran
rithöfundi. Piúfessor Haraldur
Níelsson, sem var mestur ræðu-
maður í klerkastétt á síðari tím-
um, sannfærðist eftir langvar-
andi efasemdir um að hin spíri-
tistísku fyrirbæri væru sönn.
Andstæðingar jafnt sem óhang-
endur bóru djúpa virðingu fyrir
mannlegi'i og vandaðri skap-
höfn hans, þeir viðurkenndu
þokka háns, mælslcu og heiðar-
lega rannsóknarþrá. Andstæðing-
ai' lians segja, að hann hafi eyði-
lagt hina íslenzku kirkju, cn á-
hangendur hans kunngera, að
hann hafi frelsað hana fró raun-
sæisstefnunni og þjóðina frá
hinum köldu og þvölu faðmlög-
um efnishyggjunnar, sem um
aldamótin ætlaði að lcyrkja allt
andlegt líf innan kirlcjunnar og
utan.
Prófessor Haraldur Níelsson
hafði stundað nám á' Englandi,
hinu klassíska landi sálarrann-
sóknarina. Yfirléitt hefur ís-
lenzk guðfræði frekar snúizt á
sveif með enskum en þýzkum á-
hrifum, andstætt því, sem er í
Danmörku. ])arna var miklu
frjósamari jarðvegur fyrir spíri-
tismann en í Danmörku, og þetta
hefur lílca haft sína þýðingu fyr-
ir lrinn mikla mun bókstafstrú-
ar- og nýguðfræði á íslandi.
Einu sinni var....
Þessar frétti birti Vísir m. a.
þann 11. ágúst 1919.
Erlend mynt.
100 kr. sænskar
100 kr. norskar
100 dollarar ..
Sterlingspund ..
kr. 114:00
— 107.95
— 459.00
— 19.87
d öllum kvenkápum og
karlmannafrökkum
verz lunarinnar
Frú Ida Jónsson,
Kona Péturs Jónssonai\, óp-
erusöngvara, ætlar að syngja í
Bárubúðu í kvöld, sbr. augl.
hér í blaðinu. Frúin hefir sung-
ið í K.höfn og hlotið lof söng-
dómara þar. Hér syngur hún
aðeins þetta eina sinn.
Prentarafélagið
fór í skemmtiferð inn í
Laugarnes í gærdag. Lúðrafé-
lagið Gígja vari í förinni. Ræðu
hélt Hallbjörn Halldórsson,
formaður prentarafélagsins.
Kvæði flutti einn gestanna,
Ingimar Jónsson. Söngur, dans
og aðrar skemmtanir stóðu til
kvölds.
Á kvoldvðkunni.
Ferðamaður nokkur, sem
kom til Mexico undraði sig
yfir því, er hann sá karlmenn-
ina ríða ösnum sínum, en létu
eiginkonurpar ganga á eftir
asnanum. Og eitt gat ferðamað-
urinn ekki stillt sig um að spyra
einn asnaknapann:.
„Hvernig stendur á því að
þér ríðið sjálfir asnanum, en
látið konu yðar ganga?“
„Það er ofuri, skiljanlegt,“
svaraði maðurinn á asnanum.
„Konan mín á alls engan asna!“
©
Það var hlé í kvikmynda-
húsinu, og maður einn ruddist
úr sæti sínu, og sté óþyrmilega
ofan á tærnar á konu einni í
bekknum, en skeytti því engu,
og baðst einu sinni ekki afsök-
unar. Þegar hann kom aftur að
hléinu loknu var búið að
slökkva ljósin, og ávarpaði
hann þá konuna á enda bekks-
ins og spurði:
„Voruð það þér, sem eg steig
ofan á áðan, þegar eg fór út?“
„Ójá,“ svajjlaði konan heldur
önuglega.“
„Það var ágætt, þá er eg við
réttan bekk,“ sagði maðurinn
og ruddist inn í sætið.
©
Prófessor nokkur mætti í
samkvæmi einu og hitti þar
fyrir sér konu er eitt sinn hafði
verið nemandi hans —og þeg-
ar leið á kvöldið trúði hún hon-
um fyrir eftirfarandi:
„Ó, hei^-a prófessor, þér vit-
ið ekki hve ástfangin eg var af
yður, þegar eg gekk í.iíma til
yðar. Mig dreymdi alltaf um
það að verða konan yðar.“
„Hem .... jahá,“ svaraði
prófessorinn, „en rættist þá
draumur yðar?“
•
Þulur í amerísku útvarþi hóf
lestur veðurfregna méð þessum
oriðum:
„Hé kemur veðurúlitið fyrir
næsta sólarhring — en í guó-
anna bænum túið ekki einu
einasta orði, sem eg segi.“
Hanna litla, sem var sex ára,
var þegar ákveðin í því, að hún
vildi giftast, þegar hún yrði
stór — „en aðeins einhverjum
úr fjölskyldunni,“ bætti hún
við. „Þannig hefir það alltaf
gengið fyrri sig,“ sagði hún
ennfremur. „Pabbi giftist
mömmu minni, fijændi giftist
frænku minni, og afi giftist
ömmu minni.‘
Bezt ail

atiiuiiö;
igíýsmgar, sem eiga að birtast í laug-irdags-
blaéinu burfa aí berast auglýsingaskrif stofunni fyrir
id. 7 á íösiudag.
nnghlaðið VÍSin