Vísir - 30.08.1954, Qupperneq 5

Mánudaginn 30. ágúst 1954
Tt SIR
Landlegudagur á Raufarhöfn.
Meinlaust rabb við Gvend Andrésar
um viðhorf hans til lands og sjávar.
Það er sagt að þegar síldveiði
er og söltun í fullum gangi á
söltunarstöðvunum á Raufar-
höfn þá sé þar „líf í tuskun-
um“.
En það er líka „líf í tuskun-
um“ þar landlegudagana, þeg-
ar nokkuð á annað himdrað
skip liggja þar í höfn og möstr-
in á bátunum eru til að sjá
eins og þéttur skógur, kalinn
að vísu og limlaus.
Það var á slíkum degi, sem
ég kom til Raufarhafnar. Það
var súld á Melrakkasléttu, sá
varla úr augum fyrir grá-
muskulegum rigningarúða og
það litla sem sást var grátt og
líflaust nema þau fáu grænu
grasstrá sem skutu kollinum
upp úr ömurlegri grjóturðinni
og tveir eða þrír bæir sem
stóðu á malarkambinum fyrir
ofan fjöruna. Einhvernveginn
fannst mér að Melrakkasléttan
hlyti að hafa verið sköpuð í
súld og að súldin væri öðru
fremur einkenni hennar.
er alls ekki eins leitt og þeir
láta. En þá vantar bara bfenni-
vín, það er ekki til deigur dropi
á Raufarhófn eftir fimm daga
landlegu og cf einhver kynni að
luma á flösku fær hann fyrir
hana 500 krónur við fyrsta boð.
•J’annig var það a. m. k. í gær
sögðu stelpurnar í síldarbrögg-
unum mér og vafalaust er það
þannig eins í dag.
Þeim, sem leiðist fara í bíó
og á landlegftdögum eru kvik-
myndasýhingar þrisvar á dag,
var mér sagt, og svo dansleikur
á eftir. Og sjóaraböllin á Rauf-
arhöfn eru -skemrntanir sem
segja sex. Sé nokkursstaðar líf
í tuskunum þá er það þar. —
Menn hoppa og hía, svipta
meyjunum í kring um sig í
fjörmiklum dansi og syngja
undir dansinum, því í hljóð-
færinum heyrist að sjálfsögðu
ekki. Og svo þegar dansleik-
urinn er úíi ætlar allt um koll
að keyra. Fólkið vill dansa
j lengur og það neitar að fara
yfirlæti hjá lítilli ljóshærðri og
fjörlegri notintátu. Eg gaf mig
á tal við Gvend Andrésar og
spurði hann eins og annars úr
tilveru ástandi hans, einkum
frá sumrinu, hvér'nig veiðin
hefði gengið og hvernig honum
líkaði lífið á síldarveiðibát.
— Svona la la, sagði Gvend-
ur. Þann 9. ágúst vorum við,
samkvæmt síldveiðiskýrslunni
búnir. að veiða 1092 mál og
tunnur. Meira var það nú ekki.
-— Hvenær byrjuðu þið?
Eg var skráður 30. júní, það
var daginn sem sólin for-
myrkvaðist, en daginn eftir
lögðum við úr höfn. Við fórum
fyrst til Þingeyrar og lágum
þar tvo daga í brælu. Svo fór-
um við til Siglufjarðar, en bát-
urinn sem eg er á leggur upp
hjá Síldarverksmiðju ríkisins.
AHt er lesið.
— Já, ein af tólf hér á Rauf-
arhöfn.
— Elskarðu hana þá ekki?
— Jú, altaf þegar hún er
ekki hjá mér, en svo þegar eg
er kominn til hennar þykir
mér ekkert vænt um hana
lengur.
—Eru þær ekki misjafnlega
skemmtilegar þessar kærustur
þínar?
— Sei sei jú. En það er bezt
að tala sem minnst um það því
þá verða þær leiðinlegu afbrýði
samar.
Draumur um
eiginkonu.
— Þú átt þó með sjálfum þér
einhverja ósk eða einhvern
vökudraum um ákveðinn lífs-
förunaut, sem þú vilt kvænast
og elska allt þitt líf.
— Ekki vantar það. Mig er
mikið búið að dreyma um
dökkhærða eiginkonu, helbláa í
framan, rangeyga og með
vörtu á nefinu. Auk þess er hún
bæði stutt og digur. Hinsvegar
er eg bölsýnn á það fyrirbærfc
sem kallað er ást.
— Hlakkarðu ekki til þess að
hætta veiðum í sumar?
— Jú, eg hlakka til að hætta.
og hlakka til að byrja aftur,
því mér hundleiðist ævinlega
sú atvinna sem eg stunda
hverju sinni.
— Hvað viltu þá gera?
Langar þig í einhverja aðra-
atvinnu?
—; Eg vil gera allt og ekkert,.
en aldrei það sem eg geri £
augnablikinu, því það finnst
mér allt af leiðinlegasta verk
sem eg hefi nokkurru sinni
gert. — En nú má eg ekki vera
að því að, tala við þig lengur,
sagði Gvendur Andrésar. —
Stúlkan mín er orðin óþolin-
móð, enda getum við rabbað
betur saman ef við hittumst
fyrir sunnan í haust.
Og áður en eg hafði áttað mig
voru þau Gvendur og ljóshærða
notintátan hans horfin inn í
næsta herbergi og augnabliki
síðar heyrði eg að lyklinum var
snúið.
Allt í einu sér á gufu- eða út. SLompaður náungi labbar
reykjarstrók, sem ber við loft upp á sviðið til hljómsveitar-
handan við grjóíurðina. Þarna 1 innar, veifar tómri flösku og
var Raufarhöfn og það var
reykurinn upp frá síldar-
bræðsluverksmiðjunni sem við
sáum. Þegar við komum é.
næsta leyti sáum við þéttvax-
inn skóg — möstrin á síld-
veiðibátunum — en þeir lágu
nokkuð á annað hundrað í höfn
og biðu byrjar.
Fimmti land-
legudagur.
En byrinn kemur stundum
seint og þetta var fimmti dag-
urinn í röð, sem bátarnir urðu
að halda kyrru fyrir vegna
súldar á miðunum. Og Raufar-
höfn, þetta litla og fámenna
sjávarþorp norður við heim-
skautabaug var allt í einu orð-
in að stórum bæ — heilli borg
— með mörg þúsund íbúum.
Göturnar, sem -aðallega voru
forarvilpur fylltar með grút,
iðuðu af lífi og fjöri'. Þarna
voru knattspyrnukappleikir
háðir — og vei þeim vegfar-
anda sem fékk grútmengaðan
knöttinn í höfuðið eða þá
sparifötin sín. Þarna leiddu
karlmannlegir og gjörfulegir
sjóarar stelpurnar sínar og
þarna slöngruðu ýmist rykaðir
eða drukknir karlar um göt-
una, spýttu til vinstri og töl-
uðu ljótt um veðrið og ógæft-
irnar. Þess á milli sló verk-
smiðjureyknum niður í götuna
svo ekki sá úr augunum fyrir
þessari votu gufu,1 sem fól í sér
peningalykt. 1 • ■
Áframhaldandi
síld ....
Þannig líður dagur að
kveldi, ekkert gerist öðru
nýrra. Skipstjórarnir hlusta
með eftirvæntingu á veður
fréttirnar, en þær eru hinar
sömu og þær voru í gær og
fyrradag, kyrrstæð lægð milli
Skotlands og íslands og hæð
yfir Grænlandi. Áframhald-
andi súld á miðunum. Strík-
arnir labba kæruleysislega eft-
ir götunum og sumum þeirra
hrópar hástöfum: Meiri dans!
Meira brennivín! Þá eru Ijósin
ailt í einu slökkt. Eg veit ekki
hversvegna, hvort það er lög-
regluráðstöfun eða hvort hús-
ráðendur fyrirskipa þessa
myrkvun. Fúlar krumlur þreifa
um andlit mér og hár, vafa-
laust til þess að vita hvort eg
er karl eða kona, svo verð eg
fyrir óþyrmulegu olnbogaskoti
þannig að eg hrekk aftur á
bak, sennilega ofan á tíu lík-
þornstær eða jafnvel fleiri, því
eg heyri skerandi angistarvein'
í kvenmanni og viðeigandi for-
mælingar á eftir.
Gvendur
Andrésson.
Ég varð smeykur og hypjaði
mig út. Eg reyndi að stikla
þurru blettina milli pollanna en
örlögin höguðu því einhvern-
veginn þannig í myrkrinu að
fæturnir virtust ekki hitta
annað en eintómar forarvilpur
og grútarpytti.
Illa til reika komst eg heim í
síldarbraggann þar sem eg
hafði fengið loforð um gistingu
um nóttina. Og þar í braggan-
um fann eg Gvend Andrésar,
myndarlegan, þrekinn og lag-
legan sjóara sem sat þar í góðu
— Og síldveiðin treg?
— Það er alltaf ómögulegt
veður og sést ekki branda. Við
fengum aðeins einu sinni gott
kast. Það var á Axarfirðinum,
daginn, sem söltUn var leyfð.
— Er gaman á síldveiðibát?
— Veit það ekki. Mér þykir
ekki gaman að neinu.
— Hvað gerið þið þegar ekk-
ert veiðist?
— Helzt ekki neitt, sofum
aðallega og látum okkur leiðast.
Stundum spilum við líka og
lesum.
— Hvað lesið þið helzt?
—- Allt sem er pappírskyns
nema umbúðarpappír og klós-
ettpappír.
— Ertu gefinn fyrir sjó-
mennsku?
— Eg er ekki gefinn fyrir
neitt, en manni er sagt að mað-
ur eigi eitthvað að gera og þá
er eins gott að stunda sjóinn
eins og hvað annað.
— Langar þig þá aldrei á
sjó?
— Ó, jú, þegar eg er á landi,
en svo langar mig alltaf í land
þegar eg er úti á sjó.
— Hversvegna stundarðu
síldveiði frekar en aðra sjó-
mennsku?
— Eg veit það ekki. Þetta er
fimmta sumarið mitt á síld og
alltaf gengið illa. En eg er alltaf
að tapa, bæði peningum, síld og
kvenfólki.
— Hefurðu átt dálítið af
því?
— í hverri höfn heilt dúsín,
blessaður vertu.
— Eg hélt að þessi ljóshærða
þarna væri unnustan þín?
Úr vinnusal pökkunarverksmiðjunna.

Á síldarplani á Raufarköfo,
Innlend vörupökk
un sparar mikinn
gjaldeyri.
Pökkunarverksmiðjan Katla,
sem Vísi gat nýlega um, er nú
tekin til starfa og er hún til húsa
í Höfðatúni 6.
Pakkar verksmiðjan hverskon-
ar kornvöru og mjölvöru í mis-,
munandi stórar umbúðir eða
allt frá 1—5 libsa pakka. Eru
tvær vólasamstæður þ.eggí tekn-
ar til starfa, og pajjltár önnui'
hveiti, en hin livei-skonar korn-
vöru, svo sem hrísgrjónum, baun-
um sagögrjóhum og fleiru og
ennfremur 'strásykri, og getur
vélin ufkastað 24 pökkum á mín-
útu, en sú sem pakkar hýeitinu
pakkar upp úi' einuin. sekk á
4—j5; unínútum. Vólarnar eru
keyptur frá Bandaríkjunum ,á
vegum Marshallhjáiparinnai'.
Telja foi'stöðurnenn fyi'irtæk-
isins aö mcð því að pakka mjöl
og kornvörimni hór heima spai'-
ist mjög mikill gjaldeyri miðað
við það að i'lytja vöruna pakk-
aða inn í landið, en um % .hveit-
isinnflutningsins hefur hingað
_t.il ,.verið flutt inn pakkaður
það er til dannis gliiggt dauni,
h.vc mikill þcssi crlcndi pökk-
! unarkostnaður getur orðið, er að
innkaupsverð á liveiti, sem nú
er flutt til landsins er 33% hærra
á pökkuðu hveiti en ópökkuðu,
en aftur á móti verður gjaldeyr-
iseyðslan við innpökkunina hér
ekki nema 8 $. þannig getui-
þjóðin grætt fimmta livert tonn
gjaldeyrislega séð, hvað þessa
vöru snertir, ef pökkun fer íraiu
innanlands, en innlenda pökkun-
in veldur engri verðhækkun á
vörunni. Ætlun fyrirtækisins ei-
fyrst og fremst sú að pakka korn-
og mjölvörunni fyrir innflytjend-
ur og kaupmenn, en ekki að ann-
ast dreifingu sjálft. Sumar af
umbúðunum eru innfluttai', ent
nokkrar eru framleiddar í
Kassagerð Reykjavíkur.
Stjórn fyrirtækisins skipa
Kristján Jóh, Kristjánsson, foi-
maður og meðstjórnendur Bjöm-
Jónsson, Hjörtur Jónsson, Lárus
Pétursson og Oddur Sigurðsson,
en Jón Kjai'tansson veitir fyrir-
tækinu forstöðu.
Ásmnndsrker
Svo sem kunnugt er var-
niiðbærinn frelsaður frá Vatns-
beranum nafntogaða og uirc.
daginn var hann sendur heinn
til föðurhúsanna svo sem veræ
bar,. ’
Þá var g'ripið til þess ráðs a?£
stofna Ásmundarher, út-
breiðslulið fyrir „list“ Ás-
mundar Sveinssonar. Herdeild-
in var skjót til atlögu og fyrsta
verkefnið var að hefja árás á.
mynd Guðmundar Einarssönar
af Skúla fógeta. Auk þess hót-
aði herinn Reykvíkingum nýrri
sendingu sem er strokk-kerling.