Vísir - 25.11.1954, Blaðsíða 4

4
vtsm
Fimmtudaginn 25. nóvember 1954
¥ism
DAGBLiÐ
Ritstjóri: Hersteinn Pálsson.
' Auglýsingastjóri: Kristján Jdnssoa.
Skriísiofux: Ingólfsstrasti I.
Ötgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VlSlS BJR,
Lausasala 1 króna.
FélagsprentsmiEjan h.í.
íslenzk bókaiítgáfa.
TV'ú er mánuður til jóla, og má merkja það, að þessi mesta
hátíð ársins nálgast, af því að bókaútgáfa fer nú mjög í
vöxt, og varla líður svo dagur, að ekki komi út ein bók eða
fleiri Hefur það löngum verið svo, að útgefendur hafa einkum
látið bækur sínar koma út síðustu vikurnar fyrir jólin, svo að
menn ættu þess kost að nota þær til jólagjafa, enda margar
þeirra tilvaldar til þess.
íslendingar hafa löngum verið bókamenn öðrum þjóðum
fremur, og er það að mörgu leyti eðlilegt, því að einstakling-
arnir hafa oft verið einangraðir að meira eða minna leyti miku
inn hluta ársins, og þá hefur bóklestur verið ein helzta
skemmtunin. íslendingar hafa einnig verið forvitnir, og það í
góðum skilningi þess orðs, því að forvitni og fróðleiksfýsfýsn
fara oft saman, og ’mtta hvort tveggja hefur í sameiningu
stuðlað að því, aj alþýðumenntun er hér á hærra stigi en í
flestum löndum, og hinir fróðustu menn jafnvel í hópi þeirra,
sem hafa ekki átt þess kost að vera langdvölum á skólabekkjum.
Menn tala oft um bókaflóð hér á landi, og þá einkum þegar
flestar bækur berast á markaðinn fyrir jólin. Er þetta sagt í
niðrandi verkingu, því að mönnum finnst of mikið gefið út,
en margir gera þó ekki greinarmun á hinu góða og lélega á
þessu sviði, og er það vitanlega rangt. Það er hverju orði sann-
ara, að hér er gefið út mikið af allskonar rusli, sem lítill fengur
er í, og betur væri, að sumt hefði aldrei séð dagsins ljós á ís,4
lenzku. En innan um er margt ágætt efni, sem illt hefði verið
að þjóðin hefði ekki haft aðgang að, enda er enginn ágrein-
ingur um þetta.
I sambandi við „bókaflóðið“ má gjarnan drepa á atriði, sem
hreyft var í Vísi ekki alls fyrir löngu í sambandi við lækkún
tolla á hljóðfærum og hljómplötum. Þar var upp á því stungið,
að þeirri bókútgáfu, sem væri til menningarauka með þjóð-
inni, væri gert hærra undir höfði en annari, til dæmis með því
að tollar minnkaðir á þeim pappír, sem færi til slíkrar þjóð-
þrifaútgáfu. Mundi almenningur þá væntanlega hafa betri að*
stöðu til að afla sér slíkra bókmennta, en sannleikurinn er sá,
að bækur eru orðnar mjög dýrar hér á landi, enda kostnaður
allur við þær orðinn mikill, eins og við annað.
Þetta gæti þá væntanlega einnig haft áhrif gegn þeirri
ómenningaröldu, sem gengur yfir í mynd útgáfu allskonar rita,
sem sniðin eru eftir erlendum ritum af versta tagi, sem ætluð
eru menningarlausum skríl milljónaþjóðanna. Menn virðast
vera sammála um, að sjálfsagt sé að berjast kappsamlega gegn
slíkum ,,bókmenntum“, verður jafnframt að reyna heilbrigða
og góða bókaútgáfu, svo að „bókaflóð“ af því tagi geti orðið
sem mest og náð til sem flestra. Bækur eða jafngildi þeirra
hafa haldið lífinu í íslenzku þjóðdnni fyrr á öldum, og þær
munu væntanlega gegna sama hlutvérki framvegis..
Grátt leiknir vínir.
Tjað hefur vakið talsverða athygli víða um heim, að bræður
■■ tveir amerískir, sem týnzt höfðu austan járntjaldsins, eru nú
skyndilega komnir í leitirnár. Haf'a þeir verið hafðir í haldi
hjá kommúnistum, sem hafa nú skyndilega orðið áskynja eftir
þrjú til fjögur ár, að sakir {?|er, sein, bornar. voru. á mehn þessa,
höfðu ekki við rök að styðjast, svo að ekki þykir fært að hafa
þá lengur undir lás og slá, og þeir hafa verið látnir lausir.
Þaft er meiri fróftleikur fólginn í þessu um réttaröryggið í
ríkjum kommúnista, en fram kemur við fyrstu sýn. Bræður
þeir, ,sem hér um ræðir, voru nefnilega kommúnistar, og meðal
hinna þekktari í hinum fámenna hópi í Bandaríkjunum. Þeir
máttu þar af leiðandi ætla, þegar þeir fóru austur fyrir járn-
tjaldið, að þeim mundi ekki mein gert. En þeir þekktu ekki þá
menn, sem þeir trúðu á, eða það stjórnarfar, sem þeir dáðu.
Þeir hui’fu eins og þeir hefðu verið uppnumdir, og tilviljun
kom upp um örlög þeirra, svo að kommúnistar þorðu ekki
annað en að láta þá lausa. Er hægt að bregða upp gleggri mynd
af „réttarfarinu“ þar eystra( ep þessíjri? Og skyldi öðrum mál-
um vefa hagað á annan veg? , ‘‘ .... ; Ml'il
Biblíuféfagié vili taka útgáfu
biMíunnar í sínar hendur.
Aðalfundur Hins íslenzka
Biblíufélags var haldinn í
dómkirkjunni miðvikudaginn i
17. nóv. 1954 kl. 8.30 e. h.
Fundurinn hófst með því, að
unginn var sálmur nr. 425 og
forseti félagsins, dr. Ásmundur
Guðmundsson, biskup. las Jes.
55, 8—11 og bað bænar. Því
næst setti hann fundinn. Minnt-
ist hann fyrst fyrrverandi for-
seta félagsins dr. Sigurgeirs
Sigurðssonar, og gat helztu at-
riða úr sögu félagsins í forseta-
tíð hans. Þá minntist hann
Hálfdáns prófasts Helgasonar.
|Vottuðu fundarmenn minningu
þessara manna virðingu og
þökk með því að ríða úr sæt-
um,
Þá gerði forseti grein, fyrir
störfum félagsins. Gat hann
þess. að ungfrú Ingibjörg Ólafs-
son hefið verið kjörin; til þess
að vera fulltrúi Hins ísl.
Biblíufélags á afmælishátíð
Hins brezka og erlenda Biblíu-
félags á s.l. sumri. Las rann.
ýtarlega skýrslu frá henni um^
afmælishátíðina (skýrslan er (
prentuð í 8—9 h. Kirkjuritsins]
þ. á.).
Innheimta félags-
gjalda erfið
Reikningar félagsins voru
lesnir upp. Gjaldkeri, dr. Bjarni
Jónsson, vígslubiskup. gat þess,
að með vaxandi félagstölu væru
erfiðleikar miklir á innheimtu.
enda næðust ekki árgjöld inn.
Taldi hann nauðsynlegt, að fé-
lagið ráði framkvæmdastjóra.
Sr. Sigurbjörn Á. Gíslason tók
í sama streng. — Reikningamir
voru samþykktir. — Þá las
biskup upp reikning yfir bóka-
sölu Biblíufélagsins fyrir árið
.Í953. — Sr. Óskar J. Þorláks-
son gerði fyrirspurn varðandif
biblíudaginn og mæltist til þéss, |
að stjórnin vekti athygl á hon-1
um hverju sinni og væri þá efnt
til fjársöfnunar í kirkjum
landsins
Biskup las eftirfarandi til-
lögu stjórnarinnar:
„Aðalfundur Hins íslenzka
Biblíufélags ályktar að vinna
að því. að félagið taki útgáfu |
Biblíunnar sem fyrst að fullu;
og öllu í sínar hendur. Felur '
hann stjórninni framkvæmdir.“
Samþ með öllum atkvæðum.
Ólafur Ólafsson ílutti kveðju
’og þakkir frá Gídeonfélaginu og
afhenti bókagjöf.
Tillaga undirrituð af Ólafi
Ólafssyni, Frímanni Ólafssyni
og Magnúsi M. Lárussyni var
borin upp svohljóðandi:
■''’Uundur Hins íslenzka
Biblíufélags beinir þeim til-
mælum til félagsstjórnar, að
þegar verði hafizt handa um út-
gáfu Nýjatestamentisins með
skýru og greinilegu letri“. —
Samþykkt með öllum atkvæð-
um.
Þá bar biskup fram tillögu
stjórnarinnar um, að Ingibjörg
Ólafsson yrði kjörin heiðursfé-
lagi. Var sú tillaga samþykkt í
einu hljóði.
Úr stjóm áttu að ganga skv.
hlutkesti Bjarni Jónsson, Sig-
urbjöm Einarsson, Ólafur Ól-
afsson og Frímann Ólafsson.
Kjömir vom: Óskar J. Þor-
láksson, Sigurbjöm Einarsson,
Ólafur Ólafsson og Ólafur Er-
lingsson. Dr. Bjami Jónsson
baðst eindregið undan endur-
kosningu. Frímann Ólafsson
baðst einnig undan endurkosn-
ingu.
Endurskoðendur voru kjörn-
ir dr. Bjami Jónsson, vígslu-
biskup og Þorvarður Jón Júl-
íusson.
Próf. Magnús M. Lárusson
flutti að lokum erindi um ís-
lenzkar miðaldakirkjur.
Tvíburasystkinin í „Gimí>li“, Einar Ingi Sigmðsson og Margrét
Ólafsdóttir.
> . , » - ; *
ILeikfélag Reykjavlkur hefur
nú aftur hafið sýnnigar á Gimbli,
hinu mjög umrædda ^e(ikriti eftir
i,Yðar einlægan“, sniðið 'eftír
George and Margaret eftir G:
Savory.
Var fyrsta sýning vetrarins á
þessu létta og skemmtilega leik-
riti í gærkveldi og skemmtu leik-
húsgestir sér konunglcga og þökk
uðu vel leikendum. Brynjólfuf
Jóhannesson og Emilia Jónas-
dóttir (hádalshjónin) voru köll-
uð fram í sýningarlok. Meðferð
þeirra í hlutverkunum er ágæt
leysá: og hlutivtrk kín mjög vel
af hendi, og yfirieitt er um góð-
an, vel samræmdan leik að ræða.
5 ára áætiun um brott-
flutning heriiös.
Samkvæmt fregnum frá Tokyo,
þar sem Bandarikin hafa mikla
herstjórnarmiðstöð, er gert ráð
fyrir að allur herafli Bandaríkja-
manna í Japan og Kóreu verði
fluttur burt á næstu 5 árum.
Eftir það verða áðalherstöðv-
ur Bandaríkjanna þar eystra á
og þau Einai’ Ingi og Margrét(juam, Okinawa og Filippseyjtun.
Margt er oft skrafað um fegr-
un bæjarins og nauðsynina á því,
að húsum sé vel viðhaldið, til
þess að þau verði ekki til óprýðt
fyrir umhverfið. Fegrunarfélagið
og borgarlæknir liafa staðið í
þessu efni í fylkingarbrjósti með
auðvitað góðri aðstoð horgar-
anna. Það er líka Öllum greini-
legt að margt hefur verið lag-
fært á þessu sviði hin síðari ár
og allur svipur bæjarins við það
breytzt. En það vill þó alltaf
brenna við, og er kannske ekkert
undur, að eitthvað verði út und-
an i almennri hreingerningu.
Vanræktur kofi.
Um þetta fjallar bréf, er Berg-
máli hefur borizt frá „K. K.“*
Það er á þessa leið: „Nokkrar
vikur eru liðnar siðan gat að
lesa þá frétt i blöðönum, að sex
menn allsgáðir hefðu setið í
Stöðlakoti (Bókhloðustig 4), og
ekki orðið þess varir að ikviknað
væri í kofanum fyrr en slökkvi-
starfið var hafið. Ekki var þess
getið, að þurft hefði að bjarga
þeim allsgáðu, en vist er að þeir
höfðu sig á brott, og munu tæp-
lega hafa gist kofann síðan.
Stafn vantar.
Það er sem sé búið að rífa ann-
an stafninn úr kofanum og eft-
ir að hurð, sem veit að Bókhlöðu
stígnum hafði skellst á hjörun-
um í nokkrar vikur var hún
tekin og lögð inn í anddyrið. —
Lengi vantaði allar rúður í 3
glugga, sem voru á hlið kofans.
Hann er því ekki beinlínis vist-
legur, hvorki allsgáðum né atóm-
skáldum, enda ekki vitað að menn
liafi haldist þar við um skeið.
Það, sem nú blasir við sjónum
vegfarenda af ræfli Stöðlakots,
verður ekki sagt að bendi til
mikillar smekkvísi og má furðu-
legt beita, að yfirvöld þessa bæj-
ar skuli ekki hafa skorizt í leik-
inn og látið fjarlægja þessar
tæöur, sem eftir standa af ræksn
inu.
-f
Börnin að leik.
Það vekur atliygli manna, að
fólk er að hnýsast inn i kofaræf-
ilinn en engan hef ég séð svo
djarfáh að fara þar inn, nema
krakka, sem virðast liaf fundið
þarria stað, hentugan til að fremja
strákapör og hrekki. Eg læt mér
ckki detta í hug að ræksnið sé
látið st’aiidá þess vegria. Það má
láta sér detta í htig, að einhverjir
kunni að verða fegnir að ganga
jiarna örna sinnað en hve vel
það fer samari og leikur barna,
sjá væntanlega allir. Það er held-
.ur varla í samræmi við heilbrigð
isreglugerð bæjarins.
Þyrfti að rífast.
Mér ei’ spurn hvort ekki sé nú
kominn timi til þess að rifa það,
sem eftir stendur af þessu kofa-
ræksrii. Hváð segja stjórnarvöld
liæjarins og heilbrigðiseftirlitið?
Og hvað segir Fegrunarfélagið?
Það þarf sjálfsagt ekki að spyrja
ura smekkvísi eigandans, a. m. k.
ekki ef kofipn ér táknrænn. Eg
skoijahjá aííá aðstandendur að
fjarláégjá • kofaræfilinn á Bók-
hlöðustíg 4, og láta hann ckki
sfanda lcngur til skammar, og ef
til vill til tjóns. K. K.“ — Satt er
það, að kofinn er ekki til prýðis.
— kr.
q Dr. Itaab kanzlari Austurrík-
is er kominn í opinbera
heimsókn til Bandaríkjanna.
Frá Washington fer hann til
Kanada og ræðir við for-
ystumenn þar.