Vísir - 04.01.1955, Blaðsíða 4

4
nsm
Þriðjudaginn 4. janúar 195S
WlSSM.
D A G B L A Ð
Ritstjóri: Hersteinn Pálsson,
Auglýsingastjóri: Kristján Jónsson,
Skrifstofur: Ingólfsstræti 3.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Sími 1660 (fimm línur).
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Lausasala 1 króna,
Félagsprentsmiðjan h.f.
í fyrri hluta í’æðu
Þegnskapur er nau&syn. kti torsætisráSher„ hina
furðulegu og glæsilegu sögu
Olafur Thors forsætisráðlierra flutti þjóðinni ávarp um ára- ' hinnar ísienzku þjóðar. Hann
mótin, eins og venja er. Var ræðan skörulega flutt, eins saggi söguna af einni hiiína
og við var að búast, en þó munu menn frekar hafa hlerað eftir ^jjájnennustu þjóða veraldar,
Farsælast
frá fátækt
Thors forsætisráðherra:
flýta sér með hægð
til bjargálna."
Sarni rétturinn öltum til handa,
sömu skyldurnar á allra herðar.
Ólafur Thors forsætisráSSherra rlutti útvarpsræðu á gaml-
árskvöld, eins og kunnugt er. Kæðan vakti mikla athygli,
eins og vænta mátti, og fyrir því liefur Vísir fengið hana
til birtingar. Rúm biaðsins leyfir ekki, að ræðan sé birt í
heild, þótt æskilegt hefðl Verið.
sinnar; hreint feigðarflan að óbreytt-
itm hag framleiðslunnar. Öll-
uun^ ber rík skylda til að láta
því, sem ráðherrann hafði að segja en hvernig hann sagði það.
Hann flutti þjóðinni varnaðarorð, sem öllum hefur verið hollt
að hlýja á og hyggja að. Þótt margur hafi borið mikið úr
býtum að undanförnu, og kjör flestra verið betri að mörgu
léyti en þau hafa verið um langan aldur, er engan veginn svo
komið, að risið sé upp eitthvert þúsund ára ríki hér á landi
frekar en annars staðar. Því að velmegun almennings er ekki
•endurspeglun af velmegun atvinnuveganna, sem efnahag'ur þjóð-
arinnar byggist á.
Helztu atvinnuvegirnir eru reknir með tapi. Bátaútvegurinn
hefur nú um nokkurt árabil notið bátagjaldeyrisins svonefnda,
og telja útvegsmenn, að ekki komi til greina að gera bátana
út, nema þeir njóti þessarra sömu fríðinda áfram, því að ella
sé ekki fyrir hendi grundvöllur fyrir starfsemi þessarrar
geinar sjávarútvegsins. Togaraútgerðin varðist áföllum lengur
en bátaútvegurinn, en á síðasta ári var þó svo komið, að hún
var í þrotum, og var þá ekki annað að gera en að reyna að
finna einhverja lausn á vanda hennar, til þess að hin stór-
virku framleiðslutæki stöðvuðust. ekki um ófyrirsjáanlegan
. tíma.
Engimi mótmælir því, að þessir atvinnuvegir eiga við mikla
erfiðleika að stríða. Að útveginum standa menn i öllum flokk-
um, svo áð sögurnar um erfiðléika hans eru ekki tilbúningur,
sem eigna má einum flokki til að skella skuldinni á hann.
Hitt er sönnu nær, að þjóðin verður öll að taka á sig sökina,
af því.að hún hefur ekki haft fyrirhyggju til að fara sér hægt
við eyðslu þess fjár, sem hún hefur áflað, af því að aflinn
hefur verið meiri en hún hefur átt að venjast. Á þessu verður
nokkur breyting að verða, ef ekki á illa að fara, og því fyrr
.sém breytingin gerist, því beiur mun þjóðinni vegna.
Þau varnaðarorð, sem Ölafur Thors forsætisráðherra beindi
til þjóðarinnar á gamlárskvöld, eru birt á öðrum stað hér í
blaðinu, en þó þykir rétt, að nokkur þeirra sé endurtekin hér
til frekari áherzlu. Varnaðarorð hafa heýrzt oft, og þá er ailtaf
hæt’tan á því, að menn taki minna mark á þeim. En nú er svö
nggvænlegt útlit í efnahagsmálum þjóðárinnar, áð hun verður
að heyra.
Ólafur Thors komst meðal amjars svo að orði: “. . . . Eg segi
sem býr á mörkum hins byggi-
lega heims, en barðist ölduin
saman gegn ofurefli og sigraði.
Þá rakti forsætisráðherra hina
glæsilegu nútímasögu þjóðar-
innar, brá upp mynd afmesta
framfaratímabili hennar. Hann
rakti verklegar framkvæmdir,
andlega starfsemi í landinu,
skyldur ríkisins gagnvart
þegnum og skyldur þegnanna
gagnvart ríkinu. Síðan mælti
forsætisráðherra viðvörunar-
orð, hvatti menn til að „íiýta
sér með hægð“, en gæta þess að
missa ekki fótanna í peninga-
flóðinu.
í síðari helmingi ræðu sinnar,
sem hér fer orðrétt á eftir,
mælti Ólafur Thors forsætis-
ráðherra:
„Það. er speki sem mena;
eru farnir að kannast við, *að
engin þjóð getur til langframa
eytt meiru en aflast. Þetta
hafa margir sagt oft. Líklega
svo oft að fólk er hætt að taka
eftir því. En góð vísa er aldrei
of oft kveðdn. Og fyrir því
sig þettá skipta, einfaldlega
vegna þess, að íslendingum er
voðinn vís varist þeir ekki þá
hættu, sem nú er á svéimi í
keypis fræðslu, styrk til að
rækta jörð sína, styrk til að
borga útgerðartjón, styrk til að
hyggja hús sín, styrk til að
flytja þangað ljós og yl, styrk
ef hann hendir slys, sjúkdóm-
ur eða örorka, styrk til að búa
með ellinni og farareyrir til
Himnaríkis ef með þarf.
Ýmis önnur skjól hafa þegn-
arnir skapað sjálfum sér í höll
heildarinnar, salarkynnum
þjóðfélagsins. En í allri sigur-
vímunni kann mönnum að hafa
1 gleymzt að ef grunnur þessara^
hallar riðar eða stoðirnar fúna
ég því nú — ég segi .það fyrir,
að ef ménn halda uþpteknum
hætti og krefjast æ því meira
það fyrii', að ef menn halda uppteknum hætti og krefjast .æ af framleiðsiunni sem ver
því meir af framleiðslunni sem ver vegnar, þá er jafn-víst að, vegnar! þá er jafnvíst> að þjóð.
þjóðin kallar skjótlega yfir sig nýtt gengisfall, eins og víst er -n kal|ar
að steinninn, sem sleppt er úr hendinni, fellur...til jarðar^en
flýgur ekki í loft upp. Menn vita þetta en haía þá vitneskjii
að engu. Sá, sem öðlast trúnað stéttar sinnar og valinn er til
jafnskjótt yfir sig
nýtt gengisfall, eins , og víst
ér að steinninn. sem sleppt
er úr hendinni, fellur til
íorustu, telur það helgustu skyldu sína að gera sem mestar jarðar en f]ýgur ekki í oft
kröfur á hendur atvinnurekstrinum um bætt kjör sinnar stéttar. Upp Menn vifa þefta en hafa
í þessu kápphlaupi virðist enginn vilja nota traust manna til þa vitneskju að engu' Sá sem
að koma’viti fyrlr þá, heldur þykist sá inéstur, sem geystast fer,- öðlast trúnað stéttar sinnar og ' eru. Engin gleði er sannari og
Enginn vill vera annars eftirbátur, og engjnn læzt skilja, að yaliíin er til forýstu telur það váranlegri, en vinnugleðin.
enda þótt ein .stétt geti hagnazt á köstnáð annarrar, hagnast '. helgustu skyldu 'sína að géra' Hvíld og iðjuleýsi er eklti gleði
L a at> rt t n W a rí o a 11 i „ ’av»i 1 i t a wi v, , w I ia ,»J Ts ^ 1 I — H .. i /. A r.:.... , • — ■••• ■
heldur kvol. nema sem
Maðvarpanum . Falli krónan
nú, er ekkert sennilegra en að
nýtt gengisfall láti ekki lengi
biða sín, og sízt ofmælt að
óvíst er með öllu, hvar eða
hvort þjóðin þá fær stöðvað sig.
Glúndrpðinn sem þá mun
skapast í fjárhags- og atvinnu-
lífi Ipjóðarinnar leiðir íslend-
inga, líka þig, hlustandi góður,
með betlistaf í hendi út á ó-
heillábraut, sem enginn veit
hvar endar.
★
Em hvers er þá krafizt af
þjóðiniii, er spur.t?
ÞaS er einfaldur sannleikur,
sem öllum íslendingum ber að
þekkja, að ísland getur aldrei
prðið sæluríki ónytjunga. Hér
verð-a menn að vinna ef þeir
■vilja mat fá og ekkl sízt vilji
þeir fá betra fæði, skæði og
klæði en aðrir. Jafn fámenn
þjóð, getur ekki stofnsett og
starfrækt menningarríki í svo
stóru landi við jafn óblíð nátt-
úruskilyrði, nema að sérhver
kveð ég nú þessa vísu og kveð J einsfaklingur þjóðarinnar af-
við raust, að mér er nú stund- J kasti meiru en einstaklingar
um órórra en áður. j annarra þjóða géra, svö sem
Ég er ekki einn af minni | t.d. islenzku.sjómennirpjr ge^a.
spamönnunum af því, ég er \ Hér vinna márgir Íangan dag
enginn spámaður. En þó spái og strangaij, ren ekki nasrri .aU-
ir. Og þeim fjölgar, sem sækja
fast að styttá stuttan <vinnudag-
og'hækka jafnframt hátt dag-
kaup. Þetta myndu menn ekkí
gera, ef þeir gerðu sér grein
fyrir því, að hóglífi og ó-
mennska leiðir fjárhagslegt
hrun yfir þjuðina og lang er
llklegast að frelsið sigli í kjöl-
farið.'
Eá þeim er heldur 1 engin
vorkunn að vinna sein heilir-
getur hún hrunið. Þá er þeirri
sæluviku lokið, en hópurimi
kemst á vergang og verður að
Framh. a 6. síðu.
þó engin, þ.égar allir éru komnir á leiðarenda. Þegar allar stéttir sem mesta kröfu á hendur at-
hafa fengið framgengt kröfum sínum, fá allir fleii’i krónur,1 vinnurekstrinum um bætt kjör
sem að sama skapi verða smærri. Framhjá þessari staðreynd
getur enginn hlaupið, fremur en menn hlaupa af sér skuggann
.sinn .... Þetta kapphlaup er því hreint feigðarflan að óbreytt-
um hag framleiðslúnhar.. .. , ; u::i.
Enhyers er krafizt af þjúðinnij er spurt? Það, er ein-
faldur' saáhléilfúr; 's'éfn ■: öliurri. ísléndirigum ber áð þékkjá, áð
ísland getur ajdréi órðið sjelúríkí ónýíjunga: Hér verða menn
að vinna, ef þeir vilja mat fá og ekki sízt vilji þeir fá betra
fæði, skæði og klæði en aðrir.... Hér vinna margir langan
dag og strangan, en ekki- nærri allír. Og þeim fjölgai', sem
sækja fast að stytta stuttan vinnudag' og hækka jafnframt
hátt dagkaup.... Að undanförnu hefur kjörorðið verið: Sami
mikli rétturinn öllum til handa. Þannig hefur þegninum verið
tryggður mikill réttur á hendur þjóðfélaginu. . .. Kjörorðið á
því að vera: Sami mikli rétturinn öllum til handa og sömu
. miklu skýldurnar á allra herðar. ...“
Hér skal ekki fleira haft eftir að sinni, en menn ættu að
hugléiða þetta með skynsemi og án þess að láta flokksafstöðu
ákveða skoðanir sínar. r _ _ ^z
sinnar stéttar.
í þessu kapphlaupi virðist
enginn vilja nota traust mann.s
til áð’kbma ýlfi-fýrír þaý'hélá-
ur þykist sá mestur sem gey§t-
ast fér. Enginn vill véra anii-
ars eftirbátur, og enginn læst'
skilja, að enda þótt ein stétt
geti hagnas.t á kostnað annarr-
ar, hagnast þó engin þegar allir
eru komnir á leiðarenda. Þeg-
ar allar stéttir hafa fengið fram
gengt. kröfum sínum, fá allir
fleiri krónur, sem að
skapi verða smærri. .Framhjá
þessari staðreynd getur eng-
rnn hlaupið, fremur en metui
hlaupa af sér skugga súm.
Þetta kapphlaup er því
til-
breyting frá starfinu. Islend-
ingum ber því að vinna, vinna
mikið og lengi, með vinnu-
gleðina sem foruúaut, svo af-
k'ösfin verði sem drýgst og inp-
legg hvers einstaifíin'gfe í
arbúið sem mest.
★
Á undanförnum áratugum
hafa aliir lágst á eitt um að
tryggja það, að þjóðfélagið
gerði skyldur sínar gagnvart
einstaklingnum. Með víðtækri
lagasetningu og nærri geig-
sama ' vænlegum tilkostnaði, sér þjóð-
féiagið fyrir þegninum þegar
þörf krefst og jafnvel umfram
það. Hann fær styrk til að
fæðast, meðgjöf - í barnæsku,
sé iiainu ekki elzta barn, ó-
Jólagestur slcrifar Bergmáli:
„Nú eru jólin að þessu sinni lið
in, að kalla má, og áramótin, og
eiga þá allir að vera betri eftir.
Mikil ljósadýrð inni og úti —
kannske fuUmikill íburður hið
síðarnefnda; fegurð rýrnar við
það, sem í ér lagt um of. Jóla-
trén úti á víðavangi mega þó oft-
ast þykja til prýði, ef þau eru
vel gerð, sem þó nokkur mis-
firéstur er á stundum. Skemmti-
Íegást þótti það við Bankastræti,
þó að ekki væri það stærst.
En geysilegur kostnaður fylgir
uppsetningu þeirra, segja raenn,
og aldrei á við í snjóalöndum að
vera að druslast með bómull á
greinunum, sem lika strax lufsast
ut um allt og er til sérstakra
leiðinda. Er það undarlegt uppá-
tæki og kjánaskapur; "og þó nú
væri snjór á jörðtt, er þetta gerð-
ist. Er sök sér inni við, eða
þai; scln meun sjá aldrei snjó,'og
í rauninni fer þetta alltaf út í
yeður .og vind,. eins og sýniíegt
liefur verið.
Aramótagreinar.
Menn lásu undanfarið áramóta-
greinar svonefndra flokksforustu
manna í blöðunum, og voru þær
ekki allar mergjaðar, en þó var
ein sérstaklega athyglisverð, frá
formanni annars stjórnarflokks-
ins. Útvarpsávarp forseta ís-
lauds jþótti látlaust og vcl meint
eins ög hans, var von og vísa, en
spjal! forsætisráðherra, sem hann
að sjálfsögðu flutti sem stjórnar-
formaður óg fyi'ir bönd stjórnar-
innár, sætti og Sætir mjög mis-
jöfnum dómum og þó lielzt á
einn veg.
Ræða biskups.
Ójá; það er ekki að vita, upp
á livérju menn kunna að taka í
■útvpirpjiju'í .-r-; Messtu’æða biskups
á nýjársdag var hógvjær að
vanda. Og pngir prestar; miiint-
ust nú á „vonda staðinn“, trúi
ég, og ollu þannig engum óróa í
sálum fólksins.
Eg talaði við mann, sem kvaðst
liafa verið í „móttöku“ rikis-
stjórnarinnar í ráðherrabústaðn-
um á nýársdag. Ekki varð þar
komizt hjá fullum götulýð, og er
illt til þess að vita, að svona er
þetta. orðið.“
„Bergmál þakkar þetta skrif.
Þar er á ýmsu tæpt og engin
laijgloká um neitt. Þannig eiga
bréf að vera. - .