Vísir - 05.01.1955, Blaðsíða 3

Miðvikudaginn 5. janúar 1955
VÍSIR
3
Var soldán njósnari Hitlers ?
Hjálpaði fy. soldán í Marokko
Hitler í styrjöldinni ?
Skjöl, $em virðast sanua það,
hafa fundizt í llerlin.
Franska stjórnin birti á sín-
tmi tíma skjöl, sem vöktu ó-
skipta athygli. Sást á beim að
soldáninnj Sídi ben Mohaumed,
sem settur var af og fluttur í
útíegð, hafði alla tíð meðan á
styrjöldinni síðari stóð, verið í
tygjum við Hitler og hjálpað
honum,
Bandaríkjamenn fundu þessi
skjöl, er þeir skoðuðu skjala-
söfn í Berlín. Sýnir það að
nazistar hafa engu brennt og
koma frá þeim sjálfar sann-
anirnar gegn þeim mönnum,
sem hafa verið þeim hand-
gengnir.
Dálítil kaldhæðni örlaganna
er í þessu, því að Bandaríkja-
menn hafa töluvert gagnrýnt
stjórnmálaframferði Frakka í
Marokko og það, að þeir settu
soldáninn af. En þegar skjöl
þessi hafa verið lögð fram,
getur hinn afsetti soldán varla
vænst stuðnings frá Banda-
ríkjunúm.
Hitler mesti
höfðingi allra bjóða. —
Skjölin eru til þegar frá ár-
inu 1941. Er þar símskeyti frá
þýzka ræðdsmanninum í
Tanger til von Ribbentrops, ut-
anríkisráðherra. Segir þar frá
samtali soldánsins við Weyg-
and hershöfðingja, en hann
hefur aftur sagt það ræðis-
manninum.
Ýmiskonar stjórnmálaupp-
lýsingar soldánsins eru í sjálfu
sér lastverðar, en þyngri á
metunum verða þó upplýsingar
hans um vopnabirgðir, sem
fólki tókst að koma sér upp, er
vopnahlés-nefndin starfaði.
Voru þær við ýmsa nafngreinda
bæi í landinu. Hefði and-
spyrnuhreyfingin komist á
snoðir um þau svik, hefði það
að fullu réttlætt að soldáninn.
hefði verið látinn gjalda þau
með lífinu.
Þá gátu menn ekki skilið
hvaðan Þjóðverjum komu upp-
lýsingarnar. Nú er gátan ráðin.
Ein sönnun mun þó vera
þyngst á metunum af því sem
birt hefur verið. Það er löng
skýrsla, sem send hefur verið
6. jan. 1943. Hún er frá Krúger
vara-ræðismanni í Tanger,
send eftir landgöngu Banda-
ríkjamanna í Norður-Afríku.
Símskeytið er að mestu leyti
nám, hefðu þeir gert það um-
svifalaust.
Þó landgangan hafi vakið
óánægju, vona landsmenn samt
sem áður að Þjóðverjar komi..
Nogués hershöfðingi hefir ár-
angurslaust beðið mig að fara
frá Kabat og til Fez, Marra-
kesn eða Ifrane, en eg gat lát-
ið hann vita, að það er ekki
hægt að beina styrjöldinni
gegn Marokko og soldáni þess
og ég verð því kyrr þar sem ég
er.
Þjóðverja — en um árás á
Spán skjátlaðist soldáninum.
En í þessu bréfi er það, sem
næst kemur þó alvarlegasta
sakfellingin fyrir hann. Þar
stendur stutt og laggott: Hér
eru herstöðvarnar og hernað-
artækin.
Síðan telur hann upp allar
herstöðvar og birgðarstöðvar
hverja á fætur annari, með
upplýsingum í smáatriðum sem
ekki þarf að endurtaka. Einnig
nákvæmt yfirlit yfir þau hern-
aðartæki, sem Bandaríkjamenn
hafi skipað á land.
„Á hverjum degi“, stendur
þar, „aka fullhlaðnar lestir og
En um Spán er það að segjasérstakir flutningavagnar á-
að allir eru sammála um, að^leiðis til Alsír. E1 Glauoui (en
'bað land sé Þjóðverjum vin- hann var Pasha í Marrakesh
veitt. Þegar Frakkar, Bretar og
Bandaríkjamenn hafa lokið
og setti soldáninn af síðar) er
fulltrúi Ameríkumanna. Á
undirbúningi sínum, munu sunnudaginn er var horfði hann
þeir ráðast að Spánarlöndum
með mesta hrottaskap. Þessar
'iipplýsingar sendi ég yður, svo
að þér getið hagnýtt yður þær.
bréf, sem soldáninn hefur Gömlum Marokkoherdeildum
smyglað út úr höllinni í Rabat
og látið senda til Tanger. Er
það ætlað utanríkisráðuneytinu
í Berlín.
Boðskapur soldánsins er svo-
hljóðandi:
„Með tryggum boðbera sendi.
ég yður beztu bveðjur, og bið
yður að flytja Adolf Hitler,
mesta höfðingja allra þjóða á
öllum öldum, virðingarfulla
kveðju mína og ósk um sigur
hinum hugprúða þýzka her ti’J
handa“.
Eftir þessi hyllingarorð kem-
ur svo nákvæm lýsing á stjórn-
málastarfsemi Bandamanna og
viðleitni hans til að veita þeím.
viðnám.
„Nogués hershöfðingi heim-
sótti mig og ætlaði að fá mig
til að þvinga menn til her-
þjónustu í Marokko. En ég
neitaði því eindregið. Atburð-
irnir 8. nóv. (landgangan) hafa
komið öllu landinu í uppnám,
og hefði það verið mögulegt
fyrir landsmenn að veita við-
hefur verið safnað saman í
mesta flýti og skipað að taka
sér stöðu við landamæri Alsír
og Tunis“.
úr flugvél á heræfingar liðs-
ins. Þeir bera sig mjög illa
amerísku hermennixmir. Og
þeir hegða sér illa gagnvart
fólki, sérlega gagnvart konum.
Fyrir fáeinum dögum rak
Marokkobúi í'ýting í hermann,
sem hafði verið nærgöngull
við konu hans. Nokkrir kaup-
Síðustu setningarnar eru að menn hér horfðu á þetta. Þeir
vísu nokkrár upplýsingar fyrir ! eru mjög argir við Ameríku-
Þessi mynd var tekin, þegar uppgjafasoldáninn í Marokko var
gerður heiðursdoktor við háskólann í Bordeaux. Sköinmu
síðar var hann settur af.
menn og heimta að bera vitni
með banamanni hermannsins.“
Atvinnunjósnari hefði ekki
getað flutt nákvæmari skýrslu,
og óskhyggjan er þar áber-
andi, enda einkenndi hún
Þjóðvei'ja og þeirra vini.
Ábendingar
um árásir.
Enn er framhald:
„Særðir menn, hinir fyrstu,
eru nú komnir af vígstöðv-
unum til Marokko. Þeir hafa
verið fluttir á sjúkrahúsin í
Meknes, Marrakesh, Casa-
blanca og Sal.é Frakkar hafa
nú heræfingar í Marokko og
Ameríkumenn kenna þeim að
fara með hin nýju vopn sem
þeir hafa útvegað þeim.
Og að síðustu segir hann.
„Þetta vil ég taka fram. Ég
er reiðubúinn til að hjálpa
yður til fullnustu og hvað sem-
í skerst. Þér megið reiða yður
á samvinnu af minni hendi,
jafnskjótt og til skarar skríður.
Ég legg til að þér ráðist á
víglínurnar, vegina í Marokko
og járnbrautii’nar, því að þetta
uota Ameríkumenn til þess að
flytja liði sínu í Alsír gögn og
vistir.“
Hér er ekkert vafamál á
ferðinni. Samningar voru milli
Frakka og soldánsins og sýna
þessi bréf og atferli hans yfir
leitt drottinsvik. Getur þá ekki
verið um það að ræða að hann
eigi neinn rétt til hásætisins —<
ef þetta er ekki blátt áfram
dauðasök.
Soldáninn var settur af og'
sendur í útlegð við allsnægtir
og óhóf, en vera hans þar
kastar ríkissjóð Frakka mill-
jónir franka daglega. Það
gerðist áður en Ameríkumenn
komu þessum furðulegu skjöl-
um rhendur frönsku stjórnar-
innar.
Ólíklegt má telja að þau hafi
ekki mikil áhrif á viðhorf
Frakklands í framtíðinni til
hins afsetta soldáns.
(Þýtt).

Sönn saga þótt ekki sé staðfest af dómstóium.
Leyndsrdómur afskekkta hússins.
Eftir Frederick F. Schrader.
Niðurl.
Frá miðnætti fram til klukk-
an hálftvö kom ekkert fyrir,
er vekti skelk hjá mér. Þögnin
í húsinu var næstum því
draugaleg. Eg gat ekki losað
mig við óákveðinp ótta um að
eitthvað myndi koma fyrir, en
ekkert hljóð rauf þögnina. —
Þegar klukkan fór að nálgast
tvö, heyrði eg loksins fjarlæg-
ar : di'unur frá járnbrautarlest
er; nálgaðist . og 'rétt á et'tir
veikt eimpípuhljóð! Eg dró
andann léttara.
Gengið í
gildru!
Loksins var þessi voðalega
bið í þann veginn að taka
enda. í fimm klukkustundir
hafði ég orðið að hýrast þai'na
milli vonar og ótta. Eftir nokk-
ur augnablik kæmist ég burt
úr þessu ömulega greni og á
leið heim til mín, til þess að
eiga jól með vinum mínum og
fjöjskyldu; þá myndi ég minn-
ast þessarar nætur sem eins at-
riðis í ævintýralegri reynslu
stai'fs míns. Eitthvað á þessa
leið voru hugsanir mínai’, með-
an ég var að fara í þykka. yfir-
frakkann minn. Mér kom alls
ekki annað í hug, en að öll
hætta væri hjá liðin og að ég
fengi að fara í friði burt frá
þessu dularfulla húsi og
skuggalegum íbúum þess.
Með ráðleggingar konunnar
í huga, slökkti ég á lampanum
og lokaði öfninum. Síðan greip
ég handtöskur mínar og gekk
á leið til dyranna, sem konan
hafði sagt mér að fara ut um.
Á því augnabliki heyrði ég
þrjá þunga dynki í húsasund-
inu, eins og þungir hlutir
hefðu dottið niður í snjóskafl-
inn úr gluggum á efri hæðinni.
En lestin var nú óðum að nálg-
ast, svo ég reif upp hurðina,
steig út í dimmuna og ætlaði
að taka til fótanna.
Én mér brá illa við. í stað
þess að stíga á fast, varð ekk-
ert fyrir fótum mínum og ég
féll við flatur. Dyrnar á húsinu
þarna megin voru talsvert fyr-
ir ofan yfirborð jarðar og í
stað þess að finna tröþpurnar
undir fæti, var þarna löftið
lómt. Tröppurnar höfðu verið
teknar í burtu!
! Eftirförin
hafin.
í einni svipan sá ég hina
djöfullegu ráðagerð : skotu- |
hjúanna. Konan hafði sagt m.ér
að slökkva Ijósið og loka ofn-
xnum svo að éngiir skíma gæti
komið upp um burtnám trapp-
amxia, þegar ég opna'ði hurðina ’
og færi út. Síðasta efasemdin j
um hvei'skonar staður það
væri, er eg var hér í. hvarf nú
í einu vetfangi. Húsið var
inorðing j agr eni.
En „fall er fararheill“, Þykk-
ur snjóskaflinn tók af ínér
mesta fallið. Ég stökk á fætur
ómeiddur með handtöskurnar
í báðum höndum og bjó mig
undir að fjarlægjast eins fljótt
og unnt værir En mér var ekki
ætlað að sleppa svo hæglega.
Ég hafði ekki hlaupið meira
en tíu skref, þegar ég heyrði
fótatak hlaupandi manna og1
más á eftir mér, og mér varð
um leið Ijóst af hverju dynk-
irnir stöfuðu, sem .ég hafði
heyrt er ég var að fara út úr
húsinu. Þrír þoi'paranna höfðu
stokkið út um glugga á loft-
hæðinni og biðu þess í húsa-
s.undinu að ég kæmi út og
hrapaði til jarðar, í þeii'.ri von,
að ég meiddist svo við fallið,
að ég gaðti ekki snúizt til
varnar er þeir veittu mér at-
lögu, eða að minnsta kosti að
eg slasaðist svo, að þeim yrði
au^/elt að ráða niðurlögum j
minum. Ekkert anngð eir það,
hvað jskaflinh var djúpur kom
í ve£ fyrir þetta. . En þeim
sjálfs’agt til mikillar undrunar
og vonbrigða reis ég á f.ætur
eins og elding.
Lestiii birtist.
Það var enginn tími til að
snúast til varnar Eg átti
ekki annars úrkostar en taka
til fótanna. Ég myndi missa
lestina, ef ég tefðist um mín-
útu. Ég hljóp því eins hi'att
og ég gat, en handtöskurnar
voi'u slæmur ti'afali. Mig
hryllir að hugsa til þess sem
gerzt hefði á næstu mínútum,,
því þorpararnir nálguðust mig
við hvert skref. En einmitt
þegar útlitið var dekkst kom
lestin þjótandi eftir krappri
beygju og allt umhverfið varð
baðað í hvitri ljóskeilu frá
framljósi eimreiðarinnar.
Þetta var. sannarlega heppi-
leg tilviljun á réttu augnabliki.
Ég þori að segja, að einskis
manns líf hefur hangið í veik-
ara þræði en mitt þá. Þegar
ljósið féll á mig og umhverfiðr
hrópaði ég hástöfum, í þeirrii
von að mér tækist að vekja
eftirtekt eimreiðarstjórans. En
þótt ég mæddi mig á þessu, var
ekki sýnilegt að það hefði nein
áhrif; lestin nálgaðist nú óð-
um og stöðvaðist að síðustu hjá
vatnsgeyminum. Án þess að
stanza á flóttanum, leit ég
snöggvast um öxl. Hjartað í.
mér hoppaði af fögnuði. Þorp-
arai'nir voru snúnir aftur til
hússins. Mér hafði tekizt að
hrista þá af mér.
Líkamsleifav
í brunarústum.
Mér vannst naumast tími til
að kasta handtöskunum á
tröppurnar á afturvagirinum
áður en eimpípan gall við og
lestin fór af stað. Ég var nú