Vísir - 13.01.1955, Síða 4

vísm
Fimmtudag 13. janúar 1955.
DAGBLAÐ
Eitstjóri: Hersteinn Pálsson.
Auglýsingastjóri: Kristján Jónsson.
Skrifstofur: Ingólísstræti 3.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Sími 1660 (fimm linur).
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSm H.F.
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Abstraktlist eia.
Ætla að þramma þvert
yfir Suðurskautslandið.
Bretar leggja í ,,eitt fárra fandkönittntar-
ævintýra", er nteitn hafa ekkf enn fagt í.
Igær birtist í Vísi opið bréf frá einum af öndvegislistmáljuý
um íslendinga, Ásgrími Jónssyni, þar sem svarað er bréfi,
er Félag íslenzkra myndlistarmanna ritaSi honum til þess að
bjóða honum að* senda fimm myndir á fyrirhugaða norræna
myndlistasýningu í Rómaborg í vor. Bréf Ásgríms hefúr vakið
mikla athygli, bæði vegna þess, að þegar sá maður ritar um
myndlist og önnur listræn efni, staldra menn við og hugleiða
það, sem hann lætur frá sér fara, og eins vegna þess, að málið
varðar ekki myndlistarmenn eingöngu, heldur þjóðina alla.
Bréf Ásgríms Jónssonar er hófsamlegt og rökstutt, eins og
hans var von og vísa. Vísir leggur ekki dóm á listir í þessum
dálki, en telur hins vegar ekki úr vegi að leggja orð ’í belg
í þessu máli. Það er síður en svo einkamál einhverra lista-
manna, hvernig til tekst um slíkar sýningar, sem hér um
ræðir. Kritur eða sérvizka eiga ekki að ráða þvi, með' hverjum
hætti aðild íslands vc. 3ur í slíkri sýningu. Ásgrímur Jónsson
leiðir að því gild rök í nefndu bréfi sínu, að vanda beri svo til
slíkra sýninga sem fx-ekast er kostur, og að hér séu myndir þær,
sem á slíkar sýningar fara, fulltrúar íslands, ef svo mætti
segja. Þá er það og þungt á metunum, að Rómaborgarsýningin
. á að gefa hugmynd um íslenzka myndlist undanfarin 50 ár.
Nú er það svo, að flestir hinir yngri málarar, og þá einkum
Brezkir vísindame-nn vinna
að undirbúningi að einjiverjum
mesta rannsóknarleiðangTÍ, er
sögur fara af, og er áformað að
fara þvert yfir meginland suð-
urskautssvæðisins stranda
milli, um 3200 kílómetra vegar-
Jengd, og er. suðurfieimskautið
um það bil mi'ðsvaéðis.
: Frá. þessum áfonnum var
fyrst sagt í Lundúnablaðinu
DaiJy Mail í jágústmáíiuði síð-
astliðnum. Nú haía þeir, sem
að þessu máli vinna, leitað
tstuðnings stjórnarinnar, og
■Tiaa ráðhérrar það til athugim-
j ar, m. a. ráðherrar þeir, sem
fára með mál landhei's, flug-
hei’s og flota, en . leiðangurs-
raenn telja 'sér nauðsyn áð hafa
nána samvinnu við allar þrjár
greina rlandvarnanna.
Áætlaður kostnaður við
leiðangurinn er 250.000 sterl-
ingspund. Líklegt er, að
Jionum. verði hagað þanuig,
að ferðin þvert yfir megin-
landið standi 'yf'ir, þegar
sumar er þar eystra 1956—
1957.
Sir Edmund Hillary, sexri
kleif Everesttind, tekur ef til
'vill þátt í leiðangrinum. Mun
og sér í lagi „abstraktmálarar" svonefndir, eru í Félagi íslenzkra hann þá verða foringi, nýsjá-
myndlistarmanna, sem ritaði Ásgrími bréfið, sem vikið var að lenzks flökks, sem kemur að
í upphafi, en hins vegar hafa ýmsir hinna rosknari málara,1 sunnanverðu frá 'til móts við
þ. á m. Ásgrímur, með sér annað félag, sem þeir nefna Nýja hina, sem koma frá norður-
myndlistarfélagið. Verða ágreiningsmál þessara félaga vitan- helmingi jarðar.
lega ekki rakin hér, en „abstraktn*emi“ vilja hafa tögl og
hagldir um val mynda á Rómaborgarsýninguna.
Þessu getur Ásgrímur ekki unað, og segir hann orðrétt um
það: „Það má að sjálfsögðu endalaust deila um hæfi manna
til; þess að velja málverk á sýningar, og ekki vil ég, að svo
ssé litið á, að ég beri ekki fyllsta traust til samvizkusemi þeirra
rnanna, sem F.Í.M. héfur fyrir sitt leyti valið til þess, en hver
er sínum hnútum kunnugastur, og það má hver sem vill Iá
xnéi' og öðrum það, þó okkur þyki óeðlilegt, að menn, sem
éiriúrigis hafa snúið sér að því að mála abstrakt, séu í meiri-
hluta vaídir til þess að kveða upp dóm um hæfi okkar eldri
Sir John Sléssor, flughers-
mai'skáikur, foi'maðui' skipu-
lagsnefndar leiðangursins,
komst svo að orði nýlega, að
hér væri um að ræða eitt af
þeim fáu miklu landkönmmar-
ævintýnxm, sem mennirnir
ættu éftir að leggja út í.
málaranna, hversu velviljaðir séiri þessir raenn kunna að i
vera og samvizkusamir.“ , -
j Og síðan heldur Ásgrímur áfram: „Nýja myndlistarfélagið
hefur ekki farið fram á annað en jafnrétti við félag ungu
málaranna, þ. e. a. s. tvo menn í sýningarnefnd, en þeir sjálfir jí
ökipi tvo. Mér er síðuræn svo nokkurt kappsmál að eiga myndir >
á sýningunni, hvort heldur væri ein mynd eða fimm, eins og >
riíér er boðið, en ég get ekki fallizt á, að þegai: veljá á myndír >
á yfirlitssýningu síðustu fimmtíu ára, þá séu það „abstrakt- ?
,?nálarar“, sem eiga að hafa val myndanna með höndum." *
Með ívitnuðum orðum Ásgríms Jónssonar virðist brugðið >
skæru ljósi yfir þetta mál, og trúir því enginri, að hann halli í
xéttu rriáli. Verður 'ekki annað sagt 'en að prúðmanniega óg i
hófsamiéga sé til orða tekið. Enginn Iáir Ásgrími, þótt hann
vilji ekki skilyrðislaust leggja verk sín undir dóm abstrakt-j
manna, og frá sjónarrriiði alls almennings virðist það blátt
áfram hlálegt, áð abstraktmenn eigi að ve'ra einráðir urii þetta.
Ef Islánd á að tako þátt i ýfirlitssýriingu erlendis, er bregði
tipp mynd af þróun íslenzkrar myndlistár undanfarin fimmtíu
ár, hljóta verk hinna rosknu meistara að verða þar þyngst á
metunum. Abstraktmenn kunna að vera góðir, „út af fýrir sig“,
og enginn ætti að amast við vinnubrögðum þeirra. En þeir, sem
gerf' hafa garðinn frægan á sviði myndlistar islenzkrar erú
vissulegá ‘ekki abstraktmálarar, — um það verður ékki deild,
livaða skoðanir, sem menn annars kimna að hafa á listum.
Vegna þess, að þetta er ekki einkamál abstraktmálara eða
annarra málara, er þess að vænta, að myndir þær, sem sendar
verða til Rómaborgar á nefnda sýningu, gefi rétt yfirlit um
íslenzka myndlist. Og auðvitað hlýtur að liggja í augum úppi,
að abstraktmálarar verða að hafa sig hæga í þéssu máli og
ota ekki sínum tota meira en góðu hófi gegnir. Okkur, sem
heima sitjufn, þjóðinni sem heild, er vissulega ekki sama um,
hvaða myndir piga að tákna íslenzka myridlist í fimmtíu ár.
Vafalaust er sanngjarnt, að abstraktmyndir og önnur óræð
fyrirbæri verði þar með til þéss að sýna tiltekið þróunaxskeið
Lstmálara, en það virðist alla vegna sanngirniskrafa, að hiriir
josknu listamenn verði ekki settir skör lægra en abstraktmenn.
20 manna
flokkur.
Það er 45
ára gamall jarð-
fræðingur rá Cambridge, dr.
Vivian Fuchs, sem gert er ráð
fvrh’, að verði leiðarigursstjóri.
Hann gerðist landkönnunar-
maður, er hann var 21 árs, og
hefir nýlega dvalizt þriggja ára
tíma á suðurskautssvæðinu.
Samkvæmt áætlUninni, eins og
hún nú íiggur fyrir, leggur 20
manna flokkur, undir stjórn
Fuchs, upp frá stað nokkrum
við Wedell-sjó og leggur leið
sína um suðurskautið til
McMurdo Sound við Ross-sjó.
Skriðbelta-
bifreiðar og
hundasleðai'.
Til ílulninga verða „Weass-
el“-bifreiðar á skriðbeltum,
einnig — til vara — venju-
legir hundasleðar, sem dregnir
verða af vel þjálfuðum, traust-
iun dráttarhundum í fyrsta
lagi verður að gera ráð fyrir,
að á köfium verði vélknúnum
farai’tækjum ekki við komið,
og í öðru lagi gætu til komið
alvai'legar vélbilanir.
Er lagt verður upp er ráð-
gert að hafa með oliu- og. mat-
arbirgðir, sem nægja allt að
hálfa leiðina, en á miðkaflan-
um munu leiðangursmenn
reiða sig á að finna birgðir, sem
varpað verður niður úr flug-
vélum, er héfja sig til flugs og
lenda á snjóflugbrautum á
Grahams-landi, sém skagar
eins og boginn fingur út í Suð-
ur - Atlan tshaf ið.
Stórt
áthuganasvæði.
Flestir þeirra, sem taka þútt
í leiðangrinum, eru jarðfræð-
ingar eða veðurfræðingar, og
gera þeir ráð fyrir að geta gert
margvislegar athuganir á mjög
stóru svæði, og gert uppdrætti
af landsvæðum, sem ekkert
mannlegt auga hefir enn íitið.
Leynd.
Undirbúningur hófst fyrir
meira en áú og var mánuðum
saman hin mesta leynd yfh’
öllu. Það var „nefnd- eiristakl-
inga“, sem haíði hið fyrsta.
undirbúnings- og athugunar-
starf með höndum, flestir úr
Konunglega Landfræðifélag-
inu. Hafa þeir jafnan neitai^
að ræða það, þar til fyrir fáum
dögum, að vikið var að þessum
áformum í fregn Walters Sul-
livan,. sem, er í'réttaritan.
Bandariska suðurska'útsleið-
angursins.
Frétt
frá Atka.
Hann sendi skeyti; frá ís-
brjótnum Atka og komst að
orði á þessa leið:
„fsbrjóturinn Atka nálgast
riú suðurskautssvæðið og þár
með hefst, af Bandaríkjamanria
hálfu, framkvæmd mikilla
landkönnunaráforma á suður-
skautssvæðinu, én Bretar hafa
áform á prjónunum,- sem eru
eins mikil, ef ekki enn meiri.
Þeir ætla sér að fara yfir meg-
inlandið í landflutningatækj-
um, en til þessa hefir aldrei
verið farið þvert yfir það.
hvorki á landi eða í lofti.“
Dr. Fuchs sagði við Daily
Mail um þessi áform, að hann
gerði sér vonir um, að bæki-
stöðvar yrðu settar á stofn á
þessu svæði snemma árs 1956.
Hann sagði, að æskilegt væri,
að Ástralíumemi, Nýsjálend-
ingar og Suður-Ameríkumenn
yrðu þátttakendur. Þá sagði
hann, að áætlunin hefði verið
lögð fyrir ríkisstjórnina. —-
Sir Jolin Slessor sagði, að leið-
ángurinn væri ekki aðeins vís-
indalega mikilvægur, heldur
líka stjórnmálalega.
í undirbúningsnefndinni ,á
sæti Frank Debenham. prófess-
or, sém nú er 71 árs að aldri.
Hann er jarðfræðingur og tók
þátt í leiðangri SÍott 1910—-
1913.
11333 vinnihgar
* '
Umböðsrhenn hafa riú enga heilmiSa né hálfmiða
aSra en þá, sem fyrri eigencfur hafá ekki vitjað.
\T
Í'HIV
Vegna mikillar eftirspurnar verður ekki hjá þ\n
komizt aS selja þessa miða.
Þeir, sem vilja halda áfram viðskiptum, en hafa
ekki vitjað miða sinna, ættu ekki að, draga að
grennslast eftir, hvort þeir eru óseldir enn.
WVWVVWWVWWVWWWMVtVVWWWWWW
Aiýwvvwýviftryywyvvyvwy’-íi