Vísir - 22.01.1955, Blaðsíða 5

Laugardaginn 22, janúar 1955
VtSIR
l\lý skipan áfengismála komst á
með stofnan Áfengisvarnaráðs.
Vi^tal vlð Bryitleif Tobíasson, formanns
ráðsíns og ráðunaut ríkisins í áfengismaium
SamkvE&mt, lögum frá 24. apríl s.l. ár var Áfengisvarnarráð
stofnað og komst þar með á ný skipan áfengismála hér á landi,
sem telja verður mikilvægt, að öllum almenningi verði sem
bezt kunn. Hefur tíðindamaður frá Vísi því snúið sér til Bryn-
leifs Tobiassonar, sem er formaður Áfengisvarnaráðs, forstöðu-
maðxu' skrifstofu þess og ráðunautur ríkisstjór'narinnar í
áfengismálum, og spurt hann um störf hans og ráðsins og
fleira, er þessi mál varðar.
„Nokkurs misskilnings hefur
gætt um störf Áfengisvarna-
ráðs,“ sagði Brynleifur Tobias-
;son, „og vil eg þess vegna taka
fram, að okkar starf á aðal-
lega að vera fólgið í fræð-slu
og að samtengj þá kxafta, sem
að bindindismálum vilja vinna
bæði einstaklinga og félaga.
Hlutverk
Áf engisvar nar áðs.
í reglugerð fyrir Áfengis-
varnaráð segir m. a. svo:
Áfengisvarnaráð er stofnað
til eflingar bindindisstarfsemi
i landinu. Áfengisvamaráð
skal skipað fimm mönnum.
Áfengisvarnaráðunauturinn er
.sjálfkjörinn formaður ráðsins,
en hinir fjórh', ásamt jafn-
mörgum varamönnum, skulu
kosnir hlutfallskosningu í sam-
einuðu Alþingi, að afstöðnum
hverjum almennum Alþingis-
kosningum. Dómsmálaráð-
herra skipar varaformann ráðs-
ins, að fengnum tillögum frá
. stjórnum þeirra bindisfélaga,
„sem styrks njóta. af opinberu
fé. Áfengisvarnaráð skal hafa
.skrifstofu í Reykjavík. Veitir
áfengisvamaráðunauturinn
henni forstöðu. Kostnaður við
störf áfengisvarnaráðs greiðist
úr ríkissjóði.
Yfirstjórn
áfengisvarna.
Áíengisvarnaráð fer með yf-
irstjórn allra áfengisvarna í
landinu. Það skal stuðla að
bindindissemi, vinna gegn
.neyzlu áfengra drykkja og
reyna í samráði við ríkisstjórn,
áfengisvarnanefndir og bind-
indissamtök að afstýra skað-
legum áhrifum áfengisneyzlu.
Áfengisvarnaráð skal hafa
umsjón með áfengisvarnanefnd
um, samræma störf þeirra og
skipta milli þeirra því fé, sem
nauðsynlegt er til starfsem-
innar og fyrir hendi kann að
verða.
beiningar í hvívetna. Það skal
fylgjast sem bezt með áfengis-
og bindindismálum og veita
hlutlausar upplýsingar um þau
til blaða og annara aðilja, sem
þess óska. Umsagnar Áfengis-
vamaráðs skal jafnan leita,
áður en reglugerðir samkvæmt
áfengislögunum eru settar. Á-
lits þess skal einnig leita varð-
andi verðlagningu áfengis.
Samvinna, fræðsla o. fl.
Starf Áfengisvarnaráðs að
öðru leyti er fólgið í því að
vera ríkisstjórninni og Alþingi
til ráðuneytis, bæði um löggjöf
og skipan þessara mála í fram-
kvæmd, að efna- til samvinnu
meðal allra bindindissamtaka í
landinuogsamræma störfþeirra
að leiðbeina áfengisvarnanefnd
um, að fá til vegar komið
bindindisfræðslu í skólum, í
samráði við fræðslumálastjórn-
ina, og meðal almennings, og'
að annast í því sambandi
um samning nauðsynlegra rita
á því sviði, að birta staðfræði
(statistik) í áfengis- og bind-
indismálum og gera sem að-
gengislegasta almenningi og
aðrar fregnir, er málið skipta
á þessum vettvangi, og vekja
athygli manna á þeirri hsettu,
sein áfengisneyzlu er samfara.
Þá er rétt að taka fram, að
ráðið skal ráðstafa því fé, sem
til þess er veitt í fjárlögum,
úthluta nokkru af því til bind-
indisfélaga og samtaka í land-
in, sem fá ekki greiddan styrk
úr ríkissjóði o. s. frv., og að
fengnu samþykki dómsmála-
ráðherra ráða starfsmenn eftir
þörfum og setja þeim starfs-
regiur. Ennfremur gerir ráðið
tillögur um formenn áfengis-
varnanefnda í öllum hreppum
og kaupstöðum landsins, hafa
Störfin til þessa.
Áfengisvarnaráð tók til
starfa 1. maí s.l. ár og hélt
sinn .fyrsta fund snemma í maí,
en alls hefur ráðið haldið 14
fundi. Ráðið skal ráða starfs-
menn eftir þörfum, sem fyrr
var sagt, og hefur einn maður
þegar verið ráðinn til þess að
ferðast milli áfengisvarna-
nefndanna í landinu. Unnið
hefur verið að undirbúningi
handbókar handa kennurum
ræna bindindisþingið, sem þá lögu minni var Magnús Jóns-<'
var haldið hér. Einnig var þá son alþm. kjörinn í nefndina,
stofnað hér þriðja bindindis- en hann er eini bindindisþing-
félagið, Bindirdisfélag presta.1 maðurinn, sem á sæti í Áferag--
Auk fyrrnefndra félaga er hér isvarnaráði.
starfandi Samband bindindis- Þess má 'geta að um 3® aS
félaga í skólum landsins, en hundraði þingmanna á Norð-
það var stofnað 1932. Eru urlöndum eru bindindismeEE,
deildir hingað og þangað í samkvæmt upplýsingum er
skólunum og senda þau full- j fram komu á þinginu. Svíar
trúa á aðalfund, sem árlega er j eru þarna langfremstir rael
haldinn. Hyggur Áfengisvarna- | 157 bindindisþingmenn af 3S0..
ráð til náinnar samvinnu við Á fundinum var m. a. SköM,
alla þessa aðila.
Aukin fjárframlög.
Svo sem fyrr var getið hef-
ur verið gerð ný skipan á með-
ferð áfengismálanna, en jafn-
framt voru stóraukin framlög
til áfengismála, þ. e. framlögin
fjármálaráðherra Svíþjóðar. —
í utanför s.l. sumar skoðaði ég
3 drykkjumannahæli í Noregi
og drykkjumannaheimili 2
Málmey og sendi ríkisstjóm-
inni skýrslu um það. Þá vil ég
geta þess, að Áfengisvarnará®
hefur aðild að Alþjóðasam-
voru hækkuð um 400.000 kr. bandinu gegn áfengisbölinu.
frá því sem áður var, — Á Er ég af íslands hálfu fulltrúé
hinni nýju skipan er að sjálf- í framkvæmdanefnd þessara.
sögðu ekki fengin næg reynsla,1 samtaka. Þau standa m. a. fyrir
um bindindisfræðslu og hefst svo skammt sem liðið er síðan alþjóða bindindismannaþingum-
prentun hennar í næsta mán- hún komst á, en við gerum
uði. Er svo ráð fyrir gert, að
bókin verði tilbúin næsta sum-
ar.
Efni handbókar
kennara.
í handbókinni verða grein-
ar eftir ýmsa mæta og sérfróða
menn, m. a. lækna, um áhrif
áfengis á geð manna o. fl., og'
greinar, þar sem læknar þeir,
sem starfa við áfengisvama-
stöðina, skýra frá reynslu sinni.
Þá verður í handbókinni ágrip
af sögu bindindishreyfingar-
innar hér og erlendis, grein
um áfengið og heimilið, og
loks kafli um tóbak o. fl.
Samstarf við
bindindisfélög.
Þá vil ég minnást á samstarf
við bindindisfélög. Bindindis-
félag kennara mun í samráði
okkur vonir um, að með auk-
inni fræðslu í þessum efnum,
og góðum stuðningi bindind-
isfélaga, kennara og presta og
fleiri aðila muni okkur verða
eitthvað ágengt.
Landssamband
bindindisfélaga.
Okkur langar mikið til að
gangast fyrir stofnun lands-
sambands bindindisfélaga og
bindindissamtaka til samein-
ingar allra þeirra krafta, sem
vinna að bindindismálum.
Utariför.
Tíðindamaðurinn spurði hr.
B.T. um utanför hans nýlega
og svaraði hann fyrirspurninni
á þessa leið:
■— Ég sat fyrir skemmstu í
Stokkhólmi fund hinnar svo
nefndu Norrænu bindindis-
við Afengisvarnaráð og nefndar, en á fundi hennar, er
fræðslumálastjórniina sjá um
Útgáfu ritlinga til hagnýtingar
fyrir nemendur í skólum. Auk
þess gerum við ráð fyrir smá-
rjtum til afnota fyrir almenn-
ing, Þá vil ég minnast á Bind-
indisfélag ökumanna, sem í
samráðd við okkur mun gefa
út ritling um áhrif áfengis-
neyzlu við akstur. Slík félög
láta mikið til sín taka bæði í
Noregi og Svíþjóð, enda hafa
vera þeim til aðstoðar og leið- samvinnu við nefndirnar, og
Einar J. Helgason:
Týndir úr náttstað.
stóð 2 daga, voru gerðar ráð-
stafanir til undirbúnings næsta
Norræna bindindisþings, sem
haldið verður í Árósum í ágúst
1956. — Annan dag fundarins
komu bindindisþingmenn, er
þarna voru, saman, og sat ég
þann fund sem áheyrnarfull-
trúi, og lét í té ýmsar upplýs-
ingar frá íslandi, samkvæmt
beiðni.
Á þessum fundi var rætt um 1
um. Var hið síðasta haldiS €
París 1952, en hið næsta verS-
ur í Istambul 1956.
Áfengisvarnastöðin —
Gunnarsholt.
Fyrirspurnum um þessar
stofnanir svaraði hr. B.T. svo?.
— Þessar stofnanir heyr*
ekki undir Áfengisvamaráð,. em
við höfum að sjálfsögðu mik-
inn áhuga fyrir þessum stofn-
unum, og samstai-fi við þá
menn, sem við þær starfa. ViS
áfengisvarnastöðina starfa sera
kunnugt er læknarnir AlfreS
Gíslason og Kristján Þorvarðs-
son. Áfengisvarnastöðin flyzfc
bráðlega í HeilsuverndarstöS-
ina. Læknir drykkjumanna-
hælisins í Gunnarsholti ©r
Ezra Pétursson læknir.
Lokaorð,
Ég vil að siðustu endor-
taka óskir um gott samstarf
við alla aðila, sem vinná gegra
áfengisbölinu, og seinast eœ
ekki síst væntir Áfengisvama-
ráðs góðs samstarfs við blwS
landsins.“
þau starfað lengi. Norska fé- áfeiigis- og umferðarmál, áfeng
lagið átti 25 ára afmæli í islöggjöf 'o. fl. Þarna var kosin
haust, en hið sænska er enn ' nefnd til að undirbúa Sam-
eldra, og má vel heita stór-
veldi innan þjóðfélagsins. ís-
lenzku félögin voru bæði stofn-
band bindindisþingmanna
Norðurlöndum og á einn full-
trúi frá hverju Norðurlándanna
uð 1953. í sambandi við Nor- fimm, sæti í nefndinni. Að til-
Niðurl.
hrauni, leizt þeim ekki ráðlegt
að fara lengra. Fundu þeir þar
hraunholu eða hellisskúta, sem
þeir gátu skriðið inn í og létu
þar fyrir berast um nóttina.
Þess vegna hafði þeim tekizt
að halda sér þurrum, og þegar
fór að birta, gátu þeir að
Jiokkrú áttað sig eftir fjöllun-
um, sem þeir sáu og þektu frá
deginum áður, hvert halda
skyldi. Þetta fór því allt sam-
•an betur en á horfðist í fyrstu.
Auðvitað fengu strákarnir á-
minningu fyrir tiltækið, en það
varð hvorki þeim né öðrum
þungbært, þegar endirinn varð
svona góður.
Ég held líka, að þeim hafi
orðið dálítil huggun að því eft-
ir á, að það átti að sýna sig í
þessari sömu fjallaferð, að
fleiri gátu orðið fyrir því að
liggja úti en þeir.
Það er venjan að senda tvo
menn með tryppin á undan,
þegar * komið er suður yfh'
Hvítá. Að þessu sinni voru það
tveir bændur, ráðnir og. roskn-
■ir, sem áttu að reka tryppin.
Þeir fóru eins og ,til stóð áleið-
is suðúr í Fremstaver á sunnu-
dagskvöldið og ætluðu að liggja
þar í leitarmannakofa um nótt-
ina. Leituðu þeir að tryppum
á leið sinni suður með Bláfelli,
og þegar þeir komu suður í
Miðverið, sem er allstórt gras-
lendi skammt fyrir norðan
Fremstaverið, skiptu þeir sér.
Annar rak tryppin, sem þeir
voru með, áfram veginn, en
hinn fór niður undir Hvítá til
þess að leita þar að fleiri trypp-
um. Sá, sem veginn fór, hélt
rakleiðis áfram niður Fremsta-
verið' og heim að kofanum.
Var þá að .verða fulldimmt, er
hann kom þangað. En svo leið
og; beið, að ekki kom félagi
hans. Ög það var ekki fyrr en
moguninn eftir, þegar hann fór
að vita, hvað hann sæi, að hann
mætti hinum skammt norðan
við kofann. Ekki er fyllilega
Ijóst, hvernig á þessu gat stað-
ið, en' svo mikið er víst, að
maðurinn var allsgáður, bæði
þegar þeir skildu og eins þegar
þeir hittust aftur um morgun-
inn. Var ekki laust við, að
brosað væri að þessu ferðalagi
eftir á, þegar við fréttum alla
ferðasöguna; og það eins fyrir
því, þó að við gætum vel skilið,
að nóttin hefði ekki liðið í
glaum og gleði hjá þeim félög-
um. Annar í myrkrinu í kof-
anum og gat ekki einu sinni
brugðið upp ljósi, þvi að hann
fann hvergi eldspýturnar, sem
hann hélt, að hann hefði haft
með sér, og hinn hímandi úti
einhversstaðar á bersvæði í út-
synnings-éljagarra og þrumu-
veðri, sem á var um kvöldið og
fram eftir nóttunni. Hann hafði.
að vísu hestana sína hjá sér og
gat notið þeirra návistar, seric.
vai' miklu betri en ekkert, og
hann var vel klæddur og gafc
varizt kulda, en hann gat ekkt
látið það eftir sér að sofa, eina
og sá, sem í kofanum beið.
Hann sagðist ekki hafa getaíf
látið sér detta það í hug, að
nokkur ástæða væri til að ótt-
ast um þann, sem ekki kom;,
þó að hann kæmi ekki á.réttum
tíma, og þess vegna kvaðst hanm
hafa lagt sig og farið að sofo,,
úr því líka að ástandið vjtr
ekki svo gott að. hann
brugðið i’.pp ljósi.