Vísir - 27.09.1955, Qupperneq 4

VÍSIR
Þriðjudaginn 27. september J955
WXSXKS.
D A G B L A Ð
Ritstjóri: Ilersteinn Pálsson.
Auglýsingastjóri: Kristján Jónsson.
Skrifstofur: Ingólfsstræti 3.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Sínai I6&0 (fimm línur).
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsmíðjan h.f.
Stefnumark kommúnista.
ÞaS hefði þótt saga til næsta bæjar fyrir fáum árum, ef það
hefði spurzt, að kommúnistar í Kópavogi vildu fyrir aila
muni komast í sem nánast samband við Reykjavík, það er að
segja innlima hreppsfélag sitt í Reykjavíkurbæ. Þó er þetta
staðreynd í dag, því að það er eitt helzta stefnumál kommún-
ista þar syðra, en þeir kalla sig óháða, eins og allir vita, að
unnið verði að sameiningu Kópavogs og Reykjavíkur, og að
þvi ætla þeir að róa öllum árum á næstunni.
Hingað til hafa kommúnistar ekki skrifað þannig um stjórn
Reykjavíkur, að sennilegt hefði þótt, að þeir vildu leita í faðm
„íhaldsins“. Og lýsingar heirra á því, hvernig í'arið sé með
úthverfabúa sérstaklega, hafa sízt gefið tilefni til þess, að
menn teldu þá vilja verða úthverfabúa höfuðstaðarins, því að
vitanlega getur Kópavogur aldrei orðið annað en úthverfi. í
því efni ræður lega hreppsins, og getur víst ekkert breytt henni
íyrst um sinn.
Hingað til hafa kommúnistar látið í veðri vaka, að menn
hafi leitað til Kópavogs til þess að komast undan stjórn
„íhaldsins“ að einhverju leyti og koma sér upp þaki. yfir sig
og sina, þar sem þeir nytu meira frelsis við minni álögur en hér
í bæ. Ber nú að skilja þessa stefnubreytingu kommúnista, sem
mest hafa barizt fyrir eflingu Kópavogshrepps, á þá leið, að
menn sé orðnir leiðir á frelsinu, eða sæluvistin hafi ekki verið
sú, sem við var búizt? Það er ekki hægt að sjá annað í fljótu
bragði, og geta kommúnistar þá sagt, að enginn veit hvað átt
hefur fyrr en misst hefur, er þeir vilja komast til höfuðstaðár-
ins aftur.
Ekkert hægt að gers.
4 Imenningur hefir orðið fyrir vonbrigðum af því, að sam-
göngumálanefnd Norðurlandaráðsins sá sér ekki fært að
gera neitt í máli, sem íslendingum þjrkir nú meðal hinna mikil-
vægustu á sviði norrænnár samvinnu, þegar nefndin hélt í'und
hér í siðustu viku. íslendingar hreyfðu því, að nefndin yrði
að fjalla um þetta mál, og komst Magnús Jónsson, annar íull-
tfúi íslendinga svo að orði, að nefndin gæti ekki komizt hjá að
fjalla um það. Þó taldi nefndin sér ekki heimilt að taka málið
til umræðu nú, þar eð bíða yrði árangurs af samningaumleit-
tinum ríkisstjórnanna. Og varð þá ekki meira gert í því efni
á fundinum.
Almenningur hefur rekið augun í þessa afsíöðti nefndár-
innár og finnst hún hafa vikið sér undan sjálfsagðri skyldu.
Svíar hafa verið ósveigjanlegir í málinu, begar rætt hefur verið
Við þá áður, og það er harla ósennilegt, að þeir taki veruleguin
sinnaskiptum, þegar rætt verður við þá næst. Að minnsta kosti
hefur ekkert gerzt, sem bendir til þess, að þeir muni ætla a'ð
foreyta afstöðu sinni eða vilji eitthvert samkomulag. Nefr.din
ætlar að vísu að hittast eftir tvo rnánuði, en hvað telur hún
. sér leyfilegt að gera þá?
Forvígismenn norrænnar samvinnu á hinum Norðurlönd-
unum mega ekki láta það á sahnast, að liluiur l-.Iendinga,
minnstu þjóðarinnar í hópnúm, 'verði ævinlega'-dyrir b... I. r-
•inn, þegar annars vegar eru einhverjir viðskiptahagsmunir
hópa innan hinna síærri. Slíkt hlýtur að' ganga af hugsjóninni
tíauðri, enda þótt norræn samvinna hafi vel tekizt á ýmsum
sviðum.

Leikhús Heimdallar.
Óperan „Töframaðurinn" eftir
töframanninn Mozart.
Öhætt mun að fullyrða, að
leikhús Heimdallar hafi unnið
mikið og þarft menningarstarf
í suraar með hinum ágætu leik-
sýningum sínum. Fór þar
margt saman: ágætt val við-
fangsefna, valdir kraftar og
vönduð leiksjórn. Síðasta við-
fangsefni þess á þessu sumri,
óperan ,,Töframaðurinn“ eft-
ir Mozart, var frumsýnt síð-
astliðið föstudagskvöld í
Sjálfstæðishúsinu við hinar
ágætustu undirtektir.
Mozart samdi „Töframann-
inn“ eða „Bastian et Bastien-
ne“, aðeins tólf ára gamall, að
því er fróðir herma. Var því
engin furða, þótt þetta undra-
barn yrði seinna töframaður
sjálfur, enda er hann enn í dag
hinn ókrýndi konungur í ríki
tónanna.
„I am never merry, when I
hear Sweet music,“ segir
Shakespeare eínhvers staðar,
og ef eg man rétt í Kaupmanna-
inum frá Feneyjum. Þetta á
ekki sízt við Mozart. Þegar
maður hlustar á verk hans fyll-
ist hjartað harmsælum unaði og
yndislegum trega, enda mun
ekkert tónskáld í heiminum,
hvorki fyrr né síðar, hafa kom-
izt nær hinum efstu loftum á
vængjum tónanna en hann.
Og þar eð tónarnir eru alþjóða-
mál, sakar hitt minna, þótt tón-
skáldið hafi sjálft týnzt í ein-
hverjum fátækragrafreit í há-
borg tónlistarinnar, Vínarborg.
Texti þessarar óperu er eftir
F. W. Weiskern og sagður skop-
stæling á Rousseau. Óperutext-
ar eru sjaldan þrungnir mikl-
um skáldskap, enda væri það
fremur tilgangslítið, því orðin
drukkna í hafi tónannai Ekkí er
heldur djúpur skáldskapur í
þessum texta, en hann er mjög
liðlega saminn, ljóðrænn vel og
prýðilega sönghæfur.
Hlutverk eru aðeins þrjú:
Töframaðurinn og elskendurnir.
Bastien söng Magnús Jóns-
son með sinum hreimfagra
tenór. Bastienne söng Þuríður
Pálsdóttir, upplögð óperusöng-
kona, með fagran, sveigjanlegan
sópran og prýðileg leikkona og
sjálfan töframanninn, Colas,
söng Kristinn Hallsson beint út
úr sínu eðliskáta hjarta.
Á undan óperunni var leik-
inn kafli úr „Eine Kleine
Nachtmusik“ eftir Mozart. í
hljómsveitinni, sem aðstoðaði
við óperuna voru Björn Olafs-
son, Einar Vigfússon, Einar
Waage, Jón Sen og'Jósef Fels-
mann. Var bljómsveitin hin ör-
uggasta undir ágætri stjórn
hins vandaða músikants Björns
Olafssonar.
Einar Pálsson, hinn ungi og
duglegi leikstjóri, hefur annast
leikstjórnina af mikilli prýði og
Frítz Weisshappel söngstjórnina
af mikilli vandvirkni og smekk-
vísi.
Vikar.
BHreiðastöBin
Bæjarleiðir h.f.
Sími 5000.
BlLASIMAR:
SkólavörSuhoIt
Sími 5001
; Hagatorg Sím; 5007.
BEZT AÐ AUGLtSA I VISl
VWAV.W.VAW^.V.V^
Hwer

17” ommúnistar
sovétstjórnin
*
Agætur framboðs-
fundur í Kópavogi
um helgina.
Sjálfstæðismenn í sákn, en „óháðir“
kommúnistar framlágir.
telja, að cíl víðhorf' sé gcrbi’éytt, af þvf að
hefur ákveðið að skila Finnum aftur
Pörkkala-skaga. Þetta á að nægja til að sanna, að kommún-
isminn hyggi ekki lerigur á Keimsyfírráð, og sé ölluih öðrym
þjóðurn þess vegna óhætt' að draga úr vígbúnaði sínum og
hætta að vera á verði gegn hinni rauðu heimsdrottnunarstefnu.
En hver er breyíingin í ratin og veru? Kommúnistar hafa
cnn miklar herbækistöðvar í Liepaja, Tallinn, Kaliningrad (sem
áður hét Königsberg), Rostock, Stralsund, Danzig, Swinemuride,
Gdynía og víðar við Eystrasalt., Hvað munar þá um Porkkálá,
rneðan þeir hafa allar þessar stöðvar eftir sem áður? Vitanlega
.elíki neitt, en þetta er heppilegt.Ll árcéurs, óg, þ;/í.var .þ?£i.jSýrtí>rlupH)..^HjaiIa-,rí3cðu um óáfjóni
í fyrradag var baldinn fram-
boSsfunciur i Kópavoai vegna
bæjarstjórnarkosnmganna, sem
fram eiga að fara þar um næstu
hélgi.
Finnbogí Rútur þorvaUÍsson,,
mci’kisbeii „liinna óháðu“
(kommúnista) tók fyrstur til
máls, fiutti Janga ræðu, þar sem
iiit vai- rætt um hagsnninainál
Kópavogsbúa, lieldur iim það,
hvo íoskilcgt væri, að Kópavogs-
búar fcugju tið .njóia gjóðrar
i fjóniar icýkvískra Sjálfsfícðis-
m'aniia. Var þcssi yfiiiysing
Fiimboga í sjálfu sér ánœgjulcg,
en bersýniiegt er, að maðuririn
líeíur orðið fýrir mikilli hugar-
farsbréýtingti svona rétt fyrir
kosilingar. Hanncs Jónsson,
mesti framámaður Framsóknar-
manna/í Kópavogi gaf þá yfir-
lýsingu, að ekki værí linnt að
iima með Alþýðuflokknum.
Jósafat Líhdál talaðí f. h. D-
I ista: SjáJfátæðismanna. F1 ut li
kommúnista í Kópavogi. Aðrir
Sjálfstæðismenn, sem til máls
fóku, v.oru þeir Baldur Jónsson,
Sveinn S. Einarsson og Jón
Gauti, Síðasttalinn ræðumaður
.svamði þeim ásökunum komm-
únista, að hann hefði útvegað
verzlunarmanni í Reykjavík 8
lóðum undir hús. Jón greindi frá
því, að maður þessi hefði iengið
lóðirnar vegna þess, að hann
gat. sannað, að iiann gæti lækk-
að byggingarkostnað liúsa þarna
um 30% með sinni aðferð. Bætti
"Jón Gauti því við, að maður
þessi hefði verið komúnisti, svo
að ckki yrði hann (J. G.) vænd-
ur um að hygla flokksbræðrum
sínum. Urðu kommúnistar nið-
urlútir vð þessar upplýsngar. —
Jón Hclgason þjóðvarnarmaður
talaði af hálfu „óháðra“, og virt-
ist hann vcra í góðum félags-
skap.
Fundurinn var mjög fjölmenn
tir, og er það mál raanna, að
Sjáifstæðismenn hafi mjög
Pistillinn, sem „Víðföiii" sendf.
Bergmáli fyrir helgina hefir vák-
ið ýrnsa til umhugshnar, og hef-
1 ir dálkinuin borizt bréf frá les-
J anda„ þar sem gefið er glöggt
dæmi um bver mismunurinn á
verðgildi þeninganna hefir
orðið síðan um aldainótin.
„Víðföiii" drap á líftryggingar,
cr hanri ræddi um nauðsyn þesc
að spariíé manna væri ahriennt
tryggt gcgn rýrnun, er stafaði af
vaxandi dýrtíð og gengisfelling-
um. En bréfið, scni. hér fer á eftir
tekur aðeins cift. dætni «m líf-
V tiyggingu.
Níu lambverð.
„Kæra. Bergmál. Eg Tas með
eftirt.ekt. skrifin frá „Víðförla",
sem birtust í dálkinum á laugar-
daginn. Dntt mér þá til hugar
dæmi eitt, sem mér er núktmn-
ugt, og gamán væri að segja frá
til uð sýna hvernig sparsamir
inenn geta beinlínis tapað & spar-
semi sinni, þegar aldrei er néitt
gért’ til þess að sporna vfð dýrtið
og verðfalli peninga. Böndi nokk-
ur keypti sér liftryggingu að upp-
hæð kr. 1000 árið 1900, eða um
það bil, og var iðgjaldíð Rr. 29 á
ári. það var í þá daga, þegar
Iambsverðið var Iiðlega þrjar
krónur. það var ekki í lítíð lagt.
fyrir efnalítinn bónda, að kaupa
sór svo dýra og mikla tryggi'ngu.
Og svo íbreytist allt.
Bóndinn heldur tryggfngunni
slcilvíslega við alltaf', en bún
var miðuð við útborgnn vi'ð and-
lát hans. Hann deyr clcki'íyrr
en árið 1948, og fá þá erfingjar
hans greiddar eitt þúsund krón-
ur. En þá er svo konrið málun
um, að þessar þúsnnd krönur
jafngiída vart fyrsta fðgjitliiinu.
Tuttugu og níu krónurriar, sem
bóndinn greiddi fyrsta árið, er
hann tók tryggingunæ voru l'ík-
lega meira virði íyrir 4'8 árum,
en 1000 krónurnar, sern eL’fingj-
arnir fengu greiddar, vi'ð aml'lát
lians, 48 árum síðar. O'g ér þá
ekkert tekið tillit tif þess að
hann greiddi skilvísfega kr. 29;
á hverju ári, mcðan þess var
þörf. En oftir því sem ári'n Tið.u
munaði lfann auðvitað minna.
og minna um árgjaldíð. pannig
getur það farið, og dæmið er
varla tii þess fallið að hvetja
menn til sparnaðar, en sýnir
aftur á móti að nauðsynfegt er
að gera eitthvað tif þess að'>
tryggja, að þannig þurfi ekkí:
að fara.“
Já, skrýtið er það.
Bergmál þakkar losancfá bréf-
ið. það er ágætt. dæmí cfnrhítt f
þessum umræðum, þó víðar sé
pottur brotinn í þessu efni en:
cn hér. Hins vegar er það senní
legt, að sparnaðui’ verði efoki aí-
mennur hér aflur. fyrr en ger.g-
ið verði svo frá að sparífjáreig-
endur séu ekkf þeir einu, scm
ávallt tapa, þegar breytingar.
verða á gcnginu. Menn éfu aiveg
bættir að hugsa um„ að það komf
nokkru sinni tii, að gengi gctf
liækkað, að minnsta kosti ekkí
gengi íslenzkrar krónu. íslenzka
krónan ei’ nú orðin eina mynt-
in, sem hvergi er iuegt að losna
við ut.an landsins, og á þar sér-
stöðu, sern margt annað -sem
ísíenzkt or. — kr.