Vísir - 07.10.1955, Blaðsíða 4

VÍSIR
Föstudaginn 7. október 1955,
Litið inn hjá Scotland Vard.
/VíriV) tii tnenniasct*
ursins QxfurdL
Nokkrir íslenzkir blaða-
) menn eru nýkomnir heim úr
ferð um Bretland. Slóst Axel
• Thorsteinson í för með })eim,
er Iiann kom frá Frakklandi,
og birtist hér pistill, sem
Jiann ritaði ytra.
London, 24. sept.
í fyrradag fórum við blaða-
mennirnir í heimsókn í aðalstöð
Nýja Scotand Yard; þar sem
blaðafulltrúi stofnunarinnar o.
fl. gerðu okkur grein fyrir
starfi lögreglunnar. Þar feng-
um við m. a. þær upplýsingar,
að afbrot, sem fóru sívaxandi
árin eftir styrjöldina, voru
færri árið scm leið en 1928,
órið áður en síðari heimsstyrj-
öldin braust út.
Þetta er ekki sízt að þakka
"bættu skipulagi og þjálfun lög-
reglumanna, sem eru færri en
-fyrir styrjöldina. íbúatala Lon-
don minnkaði á styrjaldarárur-
um, er heilir borgarhlutir voru
lagðir í rústir. Bæði var mann-
tjón mikið og svo var nokkuð
um brottflutning. Nú er talið,
að íbúatala borgarinnar (Great-
er London) sé um 8 millj. 300
þúsund. í kortaherberginu í
Nýja Scotland Yard (en það er
hið opinbera nafn stofnunar-
innar), en þessi höfuðstöð lög-
reglunnar er við Wh’tehall í
"Westminster SWl-hveril^S’u
uppdrættir á veggjum, sem
sýna allar götur og hús borgar-
innar, og eru uppdrættirnir um
25.000 ferfet (ensk) að flatar-
análi.
Mismunandi litum prjóna og
táknflöggum er stungið í kort-
in á þá staði, þar sem afbrot
eru framin, jafnharðan, og veita
kortin jafnan ítarlegar upplýs-
ingar um afbrot hvarvetna í
borginni og hverrar tegundar
þau eru, uhdangengna sex mán-
uði. Kortaherbergið og starfið
.-sem þar er unnið heyrir undir
^skýrslustofnun lögreglunnar.
Samkvæmt upplýsingum, sern
•við fengum þarna voru framin
90.000 afbrot árið sem leið, þar
af 38 morð. Miðað Við hinn
mikla fjölda manna, sem hér
'býr á mjög dreifðu svæði, er
tiltölulega miklum mun minna
xim afbrot en í öðrum milljóna-
þorgum. Nú er þess og að geta,
að mikill fjöldi afbrotanna er
innbrot og þjófnaður, hnupl í
búðum og þess háttar. Um allt
þetta má lesa mikið út úr kort-
unum, sem einnig veita upp-
lýsingar um umferðarslys í
borginni, og þá einnig hvers-;
er kallað — en svo nefnast þau
svæði, sem hús eru svo mörg,
að götulýsing er — var slík, að
ekki þótti ráðlegt að hafa eng-
an lagabókstaf um þetta, en
um hraðann á þjóðvegunum
þykja mikilvægust að mér skilst
hin óskráðu lög um gætni og
tillitssemi þeirra sem bifreiðum
aka, og munum við mikið geta
lært af Bretum í þeim efnum.
Eg sá til dæmis glögglega, er
við ókum til Oxford í gær og
til baka aftur um kvöldið,
hvert gildi það hefir, að öku-
mennirnir gefa hver öðrum
leiðbeiningar með handahreyf-
ingum, og enginn reynir að
fara fram úr öðrum nema sá
sem á undan er, hafi gefið hon-
um bendingu um, að allt sé í
lagi um það frá hans hendi, en
sá, sem fram úr ætlar, hefir
líka samband með slíkum bend-
ingum við þann, sem á eftir
honum er o. s.' fi*v. En að sjálf-
sögðu er þetta erfiðleikum
bundið, þegar aka verður með
lokaðar rúður veðurs vegna.
Hljóðmerki gefur enginn nema
í brýnni nauðsyn og þykir hinn
hljóði akstur gefast ágætlega,
og mikill ómenningarbragur að
þeim flautublæstri sem áður
tíðkaðist. Hin óskráðu lög um
akstur á þjóðvegunum gætu
verið okkur heima til mikillar
fyrirmyndar.
Morsesamband
við 16 lönd.
Við dvöldum nokkra stund í
herbergi, þar sem margir lög-
reglumenn sátu við borð búin
tal- og hlustunartækjum, sem
gera stöðinni kleift að hafa
stöðugt samband við lögrei'lu-
menn í bifreiðum og á bifhjól-
um og í öðrum stöðvum, svo að
oftast er unnt að senda lögreglu
ótrúlega fljótt á þá staði, þar
sem afbrot hefir verið framið.
Auk þess hefir lögreglan morse-
samband við 16 lönd á megin-
landinu, gegn alþjóðalögreglu-
stöð í Paris. Þess ber að lokum
að getat að í borgarhlutanum
City í London er sérstök lög-
reglustöð, en City hefir mörg
sérréttindi sem kunnugt er. Það j tíð fyrir sér hérlendis.
er hið mikla banka- og kaup
sýsluhverfi b.orgai'innar og' þar
búa að staðaldri 5000 manns, en
á daginn er íbúafjöldinn 500.-
000. City er ein ferhyrningsmíla.!
Þá er þess að geta, að ýmsar j
stofnanir, sem reknar eru af;
Við ágæta
lciðsögn
Mr. Wiss úr upplýsingaþjón-
ustu utanríkisráðuneytisins,
sem er gagnkunnugur London
og sögu hennar, höfum við skoð
að Sankti Páls dómkirkjuna,
Tower, Westminster Palace eða
Westminsterhöll, sem er hið
opinbera nafn þinghússins, og
Westminster Abbey, og verður
ekki sagt frá þessum merku
byggingum í þessum pistlum,
en til þess að lýsa þeim sem
vert væri þyrfti heilar bækur
eða ítarlegar ritgerðir. Sama
má segja um háskólabygging-
arnar í Oxford. Er við komiun
þangað beið okkar blaðamaður
frá Oxford Maiþ sem er síðdeg-
isblað, og mun hann hafa birt
viðtal við okkur daginn eftir.
Blaðamaðurinn er stúdent, sem
lauk með viðtali þessu sumar-
starfi hjá blaðinu.
Til Oxford var ekið um
Maidenhead, Henley-on-Tha-
mes og Dorchester, og aðra leið
til baka, um ljómandi falleg
sveitahéruð með vel hýsta bú-
garða og víðáttumikla akra, þar
sem miklar gripahjarðir gat
að líta á beit á túnunum. Virt-
ist mér víða vera stunduð skipti
ræktun m. a. mikil grasræktun
og fóðurrófnaræktun. Hefi eg
ekki litið öllu búsældarlegri og
fegurri héruð, með skógarspila-
um og skjólbeitum hvarvetna
milli akranna.
Við höfum átt nokkrar frjáls-
ar stundir hér í London og
nota þær vel. í dag er laugar-
dagur, og enn eru 2—3 atriði
„á prógramminu“ hér, m. a.
heimsókn í kvikmyndaver, en
eftir helgina förum við til
Blackpool, sem er m. a. kunn-
ur baðstaður, en þar næst til
togarabæjarins Fleetwood og
stendur þar allmikið til, m. a.
heldur borgarstjóri þar veizlu í
tilefni komunnar, og verða þar
meðal gesta fulltrúar ýmissa
stofnana og félaga, m. a. kaup-
sýslumanna og útgerðarfélaga.
A. Th.
VWVWVSMWWWVWSIWWWVWWVVVVWV
„Býrækt lylgir blessiin44.
segir frú dr. Urbaateic í við-
taSi wm
„Býrækt fylgir blessun og hún göfgar sérhvern, sem hana
stundar segir dr. Melitta Urbancic, en undanfarin ár hefur
hún verið eini býræktandi hér á landi. Hefur hún mikinn
áliuga á því að kenna íslendingum þesssa rækt, sem svo
mjög þykir nauðsynleg erlendis, að þeir ávaxtaræktendur,
sem ekki rækta bý sjálfir broga stórfé fyrir að fá bý-„fylgi“, —
það er drottningu ásamt vinnudýrum hennar — í garða sina á
vorin, því talið er að býið hafi það mikil áhrif á frjófgun blóm-
anna, sem þau setjast á í leit að blómadufti og safa, að upp-
slteran fimmfaldist.
Telur hún að bý geti haft
mikil áhrif á berjasprettu hér-
lendis, auk þess, sem framleiða
mætti hunang fyrir alla lands-
menn, en, eins og kunnugt er,
var það einn aðal sykurgjaíi
þjóðanna þar til fyrir 150 ár-
um. Þá hefir husáng verið notað
með góðum árangri til lækninga
á allskynt „eczemi“, útbrotum
og hálsbólgu.
Bók á íslenzku
um býrækt.
Frúin hefir starfrækt nám-
skeið hér fyrir þá, sem áhuga
hafa á býrækt, og einnig hefir
hún stofnað félag áhugamanna
um býrækt. Nú hefir hún í
hyggju að gefa út litla handbók
eftir heimsfrægan austurrískan
býfræðing, prófessor von
Frisch, er kennir bý-fræði við
háskólann í Munchen, en hefir
auk þess fræga rannsóknarstöfu
nálægt Salzburg. Bók þessi er
mjög skemmtileg og fróðleg af-
lestrar, og á hun að beina áhugá
heimsathygli. Hann hefir t. d.
fundið upp „bý-máW en það
nokkurskonar bendingamál
býsins, einkanlega þeirra dýra,
sem- send eru úr frá bý-,,fylg-
inu“, til þess áð athuga, hvar
mest sé um blófnaduft og safa
til hunángsgerðar, og hvernig
það getur.skýrt býinu í „fylg-
inu“ frá því, hvar það sé að
finna, í hvaða átt og í hve mik-
illi fjarlægð.
Prófessor 'von Frisch byggir
þessar rannsdknir sínar á því,
að býið heldur sig við vissa
blómátegund í það og það sinn,
sem auðvitað er mikilvægt fyrir
frióvgunina
Lifnaðarhættir
býsins.
Von Frisch hafði komið sér
upp býkassa úr gleri, þar sem
komið er fyrir ,,vöfflum“ . —
báttum og verða þær 20-^-7-Or
þús., sem fylgja hverri drottn-'
ingu. Auk þéás kom’a nokkur
karldýr úr sumum hólfanna/
en þau hafa verið höfð stærri
en hin, og veit drottnihgin þvr
fyrirfram, hvort úr eggjunum
koma karl- eða kvendýr. Þau
hólf, sem drottningin verpir
ekki í, fylla vinnudýrin með
hunangi og setja svo loftheld
lok fyrir hvert hólf, sem fyllt
hefir verið. Fyrstu þrjár vik-
urnar, sem býið lifir, hefir það
viss verk að vinna, svo sem að
■mata drottninguna á huhangi,
svo og „börnin“ eða lirfurnar,
hreinsa til, bera út öhreinindi,
svo sem veik bý og karldýrin
því þau eru aðeins ómagar, sem
sleikja hunangið, og búa tii
hunang úr fengnu blómadufti
og safa o. m. fl. — Þegar svo
hvert bý er orðið þriggja
vikna gamalt fer það út úr
vöfflunni í fyrsta sinn, og er
sent í leit að blómadufti. Allt
of langt mál yrði að lýsa ‘ öllu
fyrirkomulagi á lifnaðarháttum
býsins, sem er mjög merkilegt
rannsóknarefni og er hér því
aðeins stiklað á stóru. *
Prófessor von Frisch hefir
rannsakað bý þau, sem send
eru út af örkinni í leit að blóma
dufti og safa til hunangsgerðar.
Hann hefir tekið eftir því, að í
heimkynni býsins — sem það hver.t sinn, sem þau lcoma úr
hefir búið til úr vaxi, er það
frámleiðir sjálft. Er það saman-
sett af áttstrendum hólfum,
almennings að býrækt, sem frú- ■ mjög nákvæmura að stærð, og
in telur að geti átt m-ikla fram-: gerð af miklum hagleik. í sum
þessara hólfa verpir drottning-
, jUm 17 býræktcndur
í vilja senda
•Siingað bý.
! í sumar dvaldi frú dr. Ur-
| bancic erlendis og heimsótti
'fjölda býræktenda. Var svo
hinu opinbera í almennings
jmikill áhugi ríkjandi meðal
ikonar umferðarslys hefir orðið þágu, hafa sína eigin lögreglu, i^e,ulf um að býræktmegitakast
á hverjum stað.
> >■ . • . >■
46.000 umferðarslys
urðu í borginni árið sem leið,
en verðá sennilega um 56.0.00 á
þessu ári, og kemur hér m. a.
til greina síaukinn bifreiða-
fjöldi. 611 menn biðu bana af
völdum bifreiðarslysa, þar af
60—70 börn. Mér má þess geta,
■að hámarkshraði í borgum og
bæjum er 30 enskar mílur á
klst. (eða rúmir 48 km.), en
i-eynslan af því, að hafa ekki
lagaákvæði um hámai’kshrnða
í borgum og bæjum, öða á.
ífbuilt up areas“, eins og það
til aukins öryggis og má þar til j
nefna- járnbraut-' hafnarlög-
regdlu o. fl., en öll er þessi
starfsemi samtengd sem að lík-
um lætur, og í lögreglunni í
Englandi og Wales starfa um
1650 konur og 160 í Skotlandi.
í lögreglunni í London (Metro-
politan Police) eru um 20.000
menn og 1000 í City.
Brezkir lögreglumenn njóta
mikils trausts og álits og mjög
er það á orði haft af mörgum,
sem víða hafa farið, að hjá þeim
megi örugglega vænta alúðlegr-
ar framkomu og góðr^r fýrir-
greiðslu.
hér á lasdi, eins og í flestum
löndum heims, að 17 þeirra
buðust til þess að sönda hingáð
hejlbrigt bý, en tálsverðum erf-
iðleikum er bundið að fá það er-
lendis. Hún hefir mikla löngun
til þess að koma því fyrir víðs-
vegar um landið, þar sem skíl-
yrði eru fyrir hendi, að það fái
þrifizt og yrði það þá í umsjá
kunnáttumanna.
Dr. Urbancic heimsótti pró-
fessor von Frisch í rannsóknar-
stöð hans í.sumar og telur hún,
að uppgötvapir þær, er hann
hefir gert Í sámbápdi. ,við, ljfh-
aðarhætti býsins, hafa vakið
in og koma úr flestum eggj.un-
um kvéndýr, sem verða að am-
slíkri för, hefja þau einskonar
dans, sem álitinn' hefir verið
fram til þessa ósjálfráð hreyf-
ing, en prófessorinn hefir kom-
izt að því, að þetta hefir sér-
staka merkingu og er einskon-
ar hreyfingamál. Att dansins'
Framh. a 9. síðu.
Bý-„fylki og „vöfflurnar“ heimkynni þeirra. Rammamir, sem
útbúnir hafa verið fyrir „vöfflu“-gerð býsins eru þama orðnir
of litlir, svo það er farið að leita út fyrir þá.