Vísir - 13.12.1955, Blaðsíða 4

*
VlS-18 . ; ' .Þriðjudáginn
hi, >;'i f'áíiiViiir., ilí m il iýn .É.inlfc i i - iM m;| ppr l ii >,IÍI rr.,.,i* l.-i-fa-*..,
ER BYRJUÐ
hvem
n við svo
uota í jólabaksturmn
,lairmkaupin leyfum
Glemug og Kokukrem
Púðursykur, ljOí>
Flórsykur
Vaiúllusykui'
Jarðarberjasulta
Hindbefjasulta
Blönduð ávaxtasulta
Eggjagult - og
Kardemommur, bedar og
steyttar
Negull
Kamll
Brúnkökukrydd
Engiíer
i Karamellusósa
l Hnétukjarnar
I Bitrar möndlur
| Bökunardroptar:
| Vaniiiu, Möndlu, Ks
i mommu, Sítrónu, B*
ffl 8 teg. af kökuefm i PK
Eyítidun, ,
Svróp, ljóst og dökkt
Búsínur. steinlausar og mcó
steinum
Sveskjur, steínlausar
Kúrennur
Vanillustengur st<>rar
„Bourbon“
Succat
Kókósmjöl, fí«t
Htrnang yttul
Pommeransborkur, -
Matarlím í blööum og dmt
Kúmen
Vínsýra
pottaska
Hjartarsalt
Sódaduft
, Malxénamjöl
' JurteEeiti, úrvals tvEuna
KOKFEKTIÐ:
Avaxtalitur:
Grsenn, Gulur, Rauöui
Skrautsykur, mavgar tec
Súkkulaði-krytnmel
Döölur, steinlausar
Fxkjur
Konfektrúsínur
Kirsuber, stemiaus.
«nle£a Allt sent heim á eldhus
Möndlu-marzipanaexs
Hnetu-marzipandexg
Hjúpsúkkulaði
Huetukjarnar
Essensar:
Ananas, Komm, K
berja, Fiparmynti
elsín, Jarðarberja
Vinsamlegast panUð
IProf. Níels Dungal:
Ffá S.-Amenku — X
tim Indíána og
heilsufar þeirra.
I^jaita-1«tlátíntit' fú sjjalti-
an kmbhamein í
En óvist «tr Inað Jiví vddínr.
Popayan, Kolombíu,
þann 30. nóv.
Frá Sao Paoio til Lima í Perú
*er 10 klst. flug með Constella-
tionflugvél. ,
Veðrið er bjart og mestan
tímann sjáum við vel landið
fyrir neðan okkur( sem tekur
sig út eins og landakort, því að
við flúgum í 22000 feta hæð.
Alla leið til Bolivíu er flogið
yfir frumskóga Brasilíu, í
marga klukktíma yfir Matto
við komum vestur fyrir Cocha-
bamba fer að sjást gróður hér
og hvar í dalbotnunum, en yfir-
leitt er Bolivía mjög hrjóstrugt
land, vafalaust fátækasta land-
ið í Suður-Ameríku.
Við fljúgum yfir höfuðboi'g-
ina, La Paz, sem er hæsta höf-
uðborg' heimsins, í rúml. 13000
feta hæð og breiðir sig út á há-
sléttunni undir háu fjalli. Hér
sést líka lítill gróður, en í dal-
verpunum í kring sést töluverð-
Grosso, sem enn hefir lítið sam- ur gróður. Svo fljúgum við yfir
band við umheiminn. Úr flug- J Andesfjöllin og höfum geysi-
vélinni tekur landið sig út eins1 háa, snævi þakta tinda, til
og einn grænn flötur, en er að hægri handai'. Flugstjórinn
mestu einn samanhangandi stefnir töluvert til suðurs, því
frumskógur og mikið af honum
ónumið land, þar sem lifa villt-
ir Indíánar. Hér gilda fyrst og
frenist lög frumskógai'ins, lands
lög ná lítt til þessara miklu
ípumskóga-f læma.
Hér er lítið um hvíta menn,
nema þá sem stunda gull-leit í
ám og árfarvegum, skola sand-
inn og sía, þannig að gullkorn-
in verða eftir, Sumir ná tölu-
verðum fjármunum með þessu
móti, en fáir verða ríkari af því
íil lengdar. Ef þeir drekka ekki
upp gróðann eða spila honum
irá sér í fjárhættuspili, þá má
búast við því að einhver, sem
minna hefir grætt á sandþvott-
inum, sjái hag sinn í því að
skola blóðið út úr einliverjum
öðrum, sem betur hefir gengið,
og komast þannig yfir fjár-
.muni hans. Lögin og handhafar
þeirra eru svo langt í burtu, að
lítt er að óttast frá lögreglunn-
.ar hálfu. Það sem helzt heldur
mönnum í skefjum eru hefndir 1 veður, Það er laugardagskvöld,
að hann kærir sig sýnilega ekki
um að vera innan um þessa
ægilegu fjallstinda, þar sem
sjaldan er þokulaust. Eftir
nokkura stund sjáum við Kyrra
hafið og síðan er flogið norður
með ströndinni.
Lhna er
rólegiu- bær.
Lima breiðir sig út éins og
stórborg skammt frá stöndinni
og við fljúgum tiltölulega lágt
yfir borgina og lendum á Líma-
Tambo-flugvellinum, sem er
rétt utan við borgina. Hér er
nýtízku flughöfn, þar sem öll
afgreiðsla gengur tiltölulega
fljótt. Eftir rúman hálftíma er
eg kominn af stað inn í borg-
ina og inn á Hótel Bolivar, sem
stendur við aðaltorg bæjarins,
Plaza San Martin. Klukkan er
ekki nema um 5, þegar eg er
kominn á hótelið og enn er al-
bjart, sólskin, hlýtt og fagurt
nákominna ættingja og vina,
sem geta elt morðingjann
mánuðum óg árum saman til
þess að ná sér niðri á honum.
Yfir Andes-fjöll —
nakíð' hálendi.
Yfir þessnm frumskógum er
eins gott að vera í öruggri flug-
vél, því að hér er lítið um flug'-
velli, ef eitthvað skyldi bila,
en hvergi verra að koma niður
•en í frumskóginn, ef vélinni
fatast flugið. Hreyflarnir vinna
-allir reglulega og hávaðalítið,
klukkutíma eftir klukkutíma
og okkur miðar vel áfram.l
Loksins komum við upp að
Andesfjöllunum yfir Bolivíu.
'Hér er allt nakið hálendi, ein-
lægir fjallahryggir, sem yfir-
leitt sést ekki stingandi strá á.
.Hér sést ekkert néma risavaxn-
ir fjallahryggir með djúpum1
-dölum á milli og er víðast al-
gerlega gróðurlaust. Sums stað-
ai' vottar þó fyrir mannabyggð-
um, en lítið fyrir nokkurri
rækt. Við fljúgum yfir Cocha-
bamba, sem er alistór bær, en
enginn gxóður sést í kring um
hann. AIls staðar er ein sam-| í fjöllunum
felld. grábrún eyðimörk. Þegar vitni á að
'flestar búðir lokaðar og mikið
af fólki á götunum. Eg fer út í
Jiron Union, sem er aðalgatan
og liggur út frá Plaza San Mar-
tin, og þar er, eins og vant er,
múgur og margmenni, aðallega
að sýna sig og sjá aðra. Fólkið
er hér ekki nærri eins blandað
eins og í Brasilíu. Hér er blönd-
unin aðallega Spánverjar og
Indíánar, en af negrum, Kín-
vefjum og Japönum sést hér
miklu minna en í Brasilíu. Lima
er rólegur bær og fólkið lítur
yfirleitt sæmilega út. Indián-
arnir eru ekki nærri eins aum-
i ir eins og í Ecuador, ekki eins
I smávaxnir þótt þeir sé yfirleitt
lágir vexti. En maður sér ekki
önnur eins óskapleg afstyrmi
eins og blasa alls, staðar við í
Ecuador.
Próf. Monge seglr, að erfitt Mataræðl
eCa ómöguLegt sé að fá neinaf
ábyggilegar töluz um krabba-
mein meðaJ. Indíánanna. Yfir-
leitt sé héílbrigðiskýrslur ekki
eins fullkornnar og þæ.r ætti að
vera í Perú, og sérstaklega sé
erfitt að fá Indíánana til þess
að gefa upp sín mein, sumpart
vegná þess, að þeir fari sinna
ferða til sinna lækna eða með-
alamanna, sumpart vegna alls-
konar hjátrúar og hindurvitna,
og sumpart vegna fátæktar. Þó
sagði. hann að vafalaust væri,
að Indíánarnir fengju krabba-
mein eins og aðrir. T. d. saeist
töluvert áf krabbameini í hör-
heilsufar Indíánanna, sérstak-
lega viðvíkjandi krabbameini,
sem eg hefi frétt að sé yíirleitt
lítið meðal þeirra og sérstak-
lega sjaldgæft í maga. Ef þetta
skyldi vera rétt, þá er það svo
athyglisvert fyrir okkur íslend-
inga, sem höfum allra þjóða
mest af maga-krabbameini, að undi meðal þeirra og konur
ástæða er til að rannsaka hvað fengju krabbamein í legið i
valdið geti þeim mismun. lallstórum stil.
tnJtáha.
Hinsvegar sagði hann, að öll-
um læknum í Perú virtist koma
saman um, að krabbamein í
maga væri sjaldgæft, öiiklu
sjaldgæfara en meðal hvitra
manna.
„Hafið þér nokkura skýringu
á þessu fyrirbrigði,” spurði eg.
sagði hann, „en ýmsir
halda, að skýringarinnar sé að
leita í matarseðinu."
„Hafið þér hugmyhd ura
hvort Indiánamir neyta eins
mikils salts og hvítir menn
gera?“ spurði eg.
„Þeir borða salt, en ekki mik-
ið. Fæði þeirra er aðallega ma-
ís og þeir nota dálítið salt með
honum.“
Framh. á 9. síðu.
Krabbmein
og' Indíánar,
Daginn eftir hitti eg próf.
Charlos Monge, sem er elzti
prófessorinn við læknadeild há-
skólans í Lima og hefir manna
ffiest kynnt sér heilsu og lifn-
j aðarhætti Indiánanna, sem lifa
í Perú. Mér er for-
vita ýmislegt um