Vísir - 28.12.1955, Blaðsíða 3

Miðvikudaginn 28. desember 1955.
VtSlE
Hollusta og heilbrigði
Sykur eyðir tönnunum.
Saelgœtisát bttrntt er hœttnlegt.
Því Jhiefir verið haldið fram
Sengi, að sykur væri óhollur
fyrir tennurnar. Hefur Jietta
veriS rannsakað af Iæknum og
vísindamönnum bæði í Evrópu
<og Ameríltu.
í Bandaríkjunum hafa farið
fram tilraunir og rannsóknir á
skólaæskunni þar og hafa menn
komist að þeirri niðurstöðu að
allskonar sætindi, þ. á m. sætir
drykkir, sé mjög óhollir fyrir
tennurnar og er öllum ráðið til
að skola munninn vel eftir sæl-
gætisát og því um líkt.
Tiðtöl við tannlækna
í Kaupmannahöfn.
I Danmörku hafa læknar og
tannlæknar komist að þeirri
niðurstöðu að hömlulaust sæl-
gætisát væri mjög óhollt fyrir
tennurnar — það eyði tönnun-
tim bókstaflega. Prófessor Holst,
sem er yfirmaður við tann-
fyllingardeild tannlæknahá-
skólans hefur látið hafa það
eftir sér að sælgætisát barna sé
stórhættulegt fyrir tennur
þeirra og líklegt til þess að
valda íannskemiyidum.
Yfirtannlæknir barnaskól-
anna í Khöfn hefur haldið því
fram, ,?tað tennur skólabarna
fari mjög versnandi af því að
þau borði of mikið af sælgæti,
og telur hann að seigt og
klístrandi sælgæti sé þó verst.
Sannanír margar.
Við getum að vísu ekki út-
skýrt það fullkomlega hvers
vegna áta kemur í tennurnar.
En við vitum töluvert um það
hvað er meðverkandi í að
skemma tennurnar og er sykur
þar áberandi. Við sykur mynd-
ast sýra, sennilega með mjólk-
ursýrugerlum og margar til-
raunir í efnarannsóknastofum,
einnig rannsóknir á mönnum
og skepnum, hafa sýnt að sykur
getur skemmt tennurnar. Þó er
ekki hægt að sanna að sykrið
sé það eina, sem tannskemmd-
um veldur. Þar getur ýmislegt
komið til annað. En við höfum
þó nægar sarinanir fyrir skað-
semi sykurs.
Tennurnar jetnar burt.
myndabók með ljósmynd-
um af tönnum barna. Þar er
mynd af framtönnum barns,
sem var á 4. ári. Voru fram-
tennurnar bókstaflega eyddar
og augntennur stórskemmdar.
Hafði þetta barn verið látið
hafa sæta dúsu að jafnaði. Það
er mikið sykurmagn, sem barn-
ið fær ef það er látið hafa dúsu
með sykri eða hunangi. Og það
er áreiðanlega sannað að það
er skaðlegt. Það eru til margar
myndir af svipuðum tann-
skemmdum. Ekki er mikill
munur á viðnámshæfi barna-
tannanna og þeirra er síðar
koma. En vitað er að nýju tenn-
urnar eru viðkvæmastar fyrst
eftir að þær vaxa fram — á
aldrinum 6—15 ára, en einmitt
á þeim aldri er fíknin í sæt-
indimest, Ýmislegt, sem sykur-
innihald hefur, er líka skaðlegt.
Margir hafa það fyrir sið —
bæði börn og fullorðnir — að
vera alltaf með sykraðar töflur
í munninum. Og tannskemmdir
eru miklar af þeim orsökum.
Sumir kenna um
egg j ahvítuef num.
Þó að sumt fólk, börn og full-
orðnir, sem borða mikinn sykur
fái ekki tannskemmdir, eru það
engin mótrök, því að allur
f jöldinn af þeim, sem sælgætis-
átið stunda hefur slæmar tenn-
ur.
Sýrumyndun í' munninum
fer fram á yfirborði tannanna.
Þar myndast skóf, sem er 14 til
V2 inm. á þykkt og fyrir innan
þessa skóf myndast sýra. Það
gerist milli tannanna' og í
hrufum og ójöfnum á yfirborði
tannanna. — Sumir hafa viljað
gefa eggjahvítuefnum sök á
sýrumyndunum, en eggjahvítu-
efni klofna ekki svo mjög í
munninum og geta því varla
valdið mikilli sýrumyndun. En
sykur klofnar af gerlunum og
við það myndast nægileg sýra
til að skemma tennurnar.
Um rannsóknir þær, sem
farið hafa fram á Vipeholm (í
Svíþjóð) segir próf. Iiolst að
þær sé rækilega rökstuddar, að
árangri þeirra verði að treysta, ;
eftir þeim skilyrðum sem þar
greinilegá í ljós að sætindi —
þar var um karamellur að ræða
— hjálpa til að skemma tenn-
urnar. Að vísu er á Vipeholm
um fávitahæli að ræða, og segja
má að sá flokkur manna lifi
ekki jafn eðlilegu lífi og fólk
almennt. En sannreynd er það,
að óeðlilegar tannskemmdir
hurfu er hætt var að útbýta
karamellum með viðurværinu.
Þetta eru sterlc rök, sem ekki
er auðvelt að mótmæla. Vitan-
lega getur ýmislegt annað kom-
ið til er óeðlilega miklar tann-
skemmdir myndast og er gott
að fá sem mestar rannsóknir í
þessu máli.
Börn og
sælgæti.
Hversu mikið sælgæti mega
börn fá?
Helzt ekkert.
Borða börn yðar ekki sæl-
gæti?
Vitanlega gera þau það, en
við virinum á móti því eins og
mögulegt er. Við höfum eftir-
lit irieð því, þ. e. a. s. þau fá
hélzt sgetindi í sambandi við
máltíðir. -Súkkulaði, sem borð-
að er með máltíð, er ekki eins
skaðlégt og brjóstsykursát milli
máltíða, því að bezt er að hafa
hemil á sælgætisáti barna. Ef
þau fá súkkulaði eða önnur sæt
indi að kvöldi er þau hafa burst
að tennur sínar undir nóttina
er sjálfsagt að pau bursti þær
af nýju. Hömlulaust sælgætisát
er stórskaðlegt. Á það ber að
Ieggja mikla áherzlu. Það er
hugsanlegt að börn nái sér
stundum í einhverja aukagetu
í verzlunum. En foreldrar
845.000 namslífun bjargai
á síðustu 8 árum.
3Sihilvseffwr nppfýötertanir tí sri&i
isjÍjstJ'rtMmieiðsln.
Rannsóknastofur lyfjafram- , Á undangengnum vikum liafa
leiðenda hafa daglega með
höndum margvíslegar rann-
sóknir, sem eru læknavísindun-
um mikilvægar, og stuðla og að
aukinni framleiðslugetu þjóða
um víða veröld.
Einn af helztu mönnum
bandarískra lyfjaframleiðenda,
dr. John E. Keen, gerði þetta að
umtalsefni nýlega. Dr. McKeen
er forseti hins kunna Charles
Pfizker-félags.
Hann sagði m. a., að lyfja- og
læknisfræðilegar uppgötvanir
hefðu bjargað. 845.000 manns-
lífum á undangengnum 8 árum.
Einkalyfjafyrirtæki gegna
hér höfuðhlutverki, þ. e. vinna
að rannsóknum og uppgötvun-
um, sem stuðla að því að manns-
ævin lengist. Er hér um ýms lyf
að ræða, sem hundruð milljóna
manna geta nú fengið með lágu
verði, vegna þess að fjölda-
framleiðsla á þeim er hafin.
Margir lyfjaframleiðendur
hafa á undangengnum árum
lagt fram mikið fé til að koma á
fót verksmiðjum úti um heim,
til þess að greiða fyrir því, að
sem flestar þjóðir geti notið
þessara uppgötvana.
mörg lyfjaframleiðslufélög til-
kynnt margar nýjar uppgötv-
anir.
Ný tegund af
penicillini,
Wyeth efnarannsóknastof-
urnar hafa nýlega framleitt
nýja tegund af penicillini til
inntöku í stað innsprautunar.
Er hið nýja lyf eins áhrifamik-
ið, enda þannig samsett að
magsýrur geta ekki eyðilagt
verkanir þess, og fer greiðlega
út í blóðið.
Squibbstofnunin hefir til-
kynnt, að tekizt hafi að fram-
leiða ný gerlaeyðandi og græð-
andi smyrsl við sárum og húð-
sjúkdómum, „eczemum“ og
sólbruna o. fl. Bandaríska
Cyanamid-félagið hefir nýlega
sett á markaðinn nýtt efni, sem
reynist vel gegn næringaf-
skortskvillum og blóðleysi
(anemia). j
gera það, sem í þeirra valdi
stendur, til að hafa hemil á því.
WWW^flW5^ílW%ftíaW,W,W,WWVW^"VAflWWWW,\AíW,W%AJ,WV,W,^i^WWWlW%^P
Próf. Holst hefir til sönnunar í eru fyrir hendi. Þar kemur það
Smnressve MK /1 thinsnss;
Ný aðferð við
beinalækningar.
Er fram líða stundir, má
gera ráð fyrir, að skemmdir í
tönnum og öðrum beinum
Iæknist með nýrri aðíerð.
Bandarískur læknir dr.
Norman Slovik, skýrði frá
þessu nýlega á fundi í félaginu
„The American Cheinical
Society“.
Fram að þessu hefir verið
gert við brotin bein eða sködd-
uð með því að negla þau eða
tengja með málmi. Með hinni
nýju aðferð setjast kalk og fos-
fór úr. fæðunni í beinin. Smám
saman verða efni þessi að beini,
samskonar og hið heilbrigða
bein í kring. Dr. Slovik fann
þessa aðferð er hann var að
rannsaka, hvers vegna og
hvernig' mjúk bein verða hörð,
| er barn vex á legg.
Látinn konungsson kom aftur,
Hér fer á eftir sagan af
furðuíegu máli. Kéttarhöldin
voru syo langyinn og fíókin, að
slílts éru emgin dæmí I réiíiár-
sógimni óg sagan sjálf eín-
kennilegri en nokkur skáld-
saga. Hún er um hið fræga
Bhowaí-mál og gerðist í Aust-
iirlöndmn. en þar ríkja hiiiar
euikennilegustu venjur og sið-
ir.
Málíð kann að þykja ótrú-
legt, en það er þó allt skráð
upp úr réttarbókunum. Þetta
er saga um mann, sem reynir
að sanna tilveru sína, skáld-
leg saga og æsandi. Og sögu-
Sögulejjgt m'ál á
lokin eru alveg í samræmi við
söguna sjálfa.
Málið fór íram í þrem áföng-
um og stóð yfir í 15 ár. Hjól
rétívísinnar voru sett í gang í
apríl 1930. í ágúst 1936 gekk
dómur í undirrétti. Málinu var
skotið til yfirdóms (í Kalkútta)
og var málið þar á döfinni frá
því í nóvember 1938 þangað til
í ágústmánuði 1939. Síðasti
þáttur málsins gerðist í Lund-
únum í leyndarráði konungs
(Prívy Council) og stóð yfi?
frá því í apríl 1946 þangað ti
í 'júlí sama' ár. í unditrétti' voru
leicid ÍCÍ69 vitni fyrir „sækjands
en 479 fyrir verjanda. Máls-
skjöl voru 2000 þar af 100 ljós-
myndir. Vitni voru bæði karl-
ar og konur frá 21 árs að aldri
og upp í 100 ára, þau voru úr
öllum stéttum og' trúarfélögum.
Maðurinn, sem hér um ræðir,
segist vera prins, en kona hans
fullyrðir að hann sé svikari.
Mjög auðugur maður.
Og út af hverju var allt
þetta umstang? Sækjandi í
málinu var Vareyan Roy, næst
elzti sonur fursta nokkurs. Að-
alverjandi var eldri bróðir
hans, eldri prins í Bhowal og
kona sjálfs sækjanda. Faðir
sækjanda dó árið 1901. Hann
lét eftir sig erfðaskrá og skjal,
þar sem ékkju hans (móður
sækjanda) var falið að stjórria
ríkinu, sem var frámunalégá
auðugt. Hinn ungi konungsson,
sækjandi, var óvenju bjartleit-
ur, hárið rauðbirkið og augun
móleit. Þessi einkenni studdu
mjög' að þv'í síðar að hann
þekktist aftur. Þúsundir manna
í nágrenninu öfunduðu hann.
Hann átti fíla, hesta, byssur,
vélbáta, í stuttu máli allt, sem
maður gat óskað sér á morgni
lífsins. Hann hafði mikið yndi
af dýrum og: íþróttum.
SaEfan hefst í desember 1907.
þá fór prinsinn til Kalkútta og
þar dvaldist hann með bræðr-
um sinuni, eldri bróður sínum
og öðrum yngri, þang'að til
komið var fram í febrúar 1908.
í hvert sinn, sem pfinsarnir
heimsóttu Kalkútta var mikið
um dýrðjr hjá þeim. Þeir héldu
stóryqizlur, réðu. dansirieyjar
og söngfólk. Prinsinn keypti
sér nú líftryggingu fyrir stóra
fjárupphæð og tók síðan að
láni út á líftrygginguna þús-
und sterlingspund, en sú fjár-
hæð fór að mestu í glæsikvendi,
sem var dansmær. Framan af
árinu 1908 var prinsinn ekki
heilsugóður. Honum var sag't
að verkir, sem þjáðu hann stöf-
uðu frá gallinu. Kona hans og
bróðir hennar, sem hengdi sig
á Bhowal-fjölskylduna eftir að
systir hans giftist prinsinum,
r
■ V