Vísir - 28.12.1955, Blaðsíða 6

VISIH
Miðvikudaginn 28. desember 1955.
atMWWWWWWWVVWVyVWWWWWWWWV^
m
Ék íÁ

D A G B L A Ð
Ritstjóri: Hersteinn Pálsson.
Auglýsingastjóri: Kristján Jónsson.
Skrifstofur: Ingólfsstræti 3.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Sími 1660 (fimm línur).
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Leiðir aisíiif í sveltir.
Þrjár leiðir iiggja austur í sveitir héðan úr höfuðstaðnum,
fyrst og fremst yfir Hellisheiði, sem er stytzt, en önnur um
Þingvallasveit og hin þriðja um Krýsuvík og Selvog. Að sumar-
lagi fara nær allir flutningar austur og austan um veginn yfir
Hellisheiði, því að enginn fer að leggja lykkju á leið sína Mður
að sjó eða um Þingvöll að nauðsynjalausu, en þeir eru hins-
vegar tiltölulega margir, sem fara þessa leið á skemmtiferðum
að sumarlagi, eins og kunnugt er. Aðrir flutningar íara að
sjálfsögðu einnig um þessa vegi, en þeir eru f jarri því eins mikil-
vægir fyrir samgöngurnar við Suðurlandsundirlendið um bjarg'-
ræðistímanna og Hellisheiðarvegurinn, ein fjölfarnasta þjóð-
braut landsins. I
En leiðin yfir Hellisheiði hefur verið hálfgert vandræðabarn
frá öndverðu, því að segja má, að hún verði ófær — eða að
minnsta kosti miög illfær — jafnskjótt og eitthvað verður að
veðri. Er það kunnara en frá þurfi. að segja hverjar torfærur
myndast á þessari leið. Var það ekki nema eðlilegt áður fyrr, að
vegurinn lokaðist fljótlega, þegar bifreiðar voru aflminni en nú,
ög engar vélar til að halda samgönguleiðum opnum í fahnkomu.
En í þessum efnum eins og öðrum stenzt vélin ekki hamfarir
náttúruaflanna, þegar þau æða í íslenzkum vetrarham, svo að
inú gengur litlu betur en áður að halda ,,fjallinu“ opnu, og er
þörfin þó miklu meiri nú en áður vegna stórum vaxandi flutn-
Snga.
' Leiðin um Krýsuvík og Selvog var talin af talsmönnum
hénnar allra meina bót í sambandi við flutninga alla austur í
sveitir, þvi að hún væri svo snjólétt, að hún mundi verða fær,
þótt allt færi í kaf á Hellisheiði. Raunin hefur líka orðið sú,
að þessi leið er mun greiðfærari en hinar norðlægari, enda þótt
hún geti orðið seinfarin, þegar veður er illt, svo sem komið hefux
á ljós síðustu dagana, og öilum mun í fersku minni, er það hefur
tekið margfalt lengri tíma en venjulega að fara þessa leið, þótt
ýtur hafí verið hafðar til aðstoðar.
1 Ýmsir liafa taliS, að til vseri leið austur yfir fjalþ sem tæki
Krýsuvíkurleiðinni fram, því að hún væri svo miklu snjólétt-
ari en jafnvel sú leið, en auk þess væri sá kostur við hana,
að hún væri miklu styttri, því að ekki þyrfti að fara hinn
Janga krók suður að sjó á miðju Reykjanesi. Bæri þess vegna
að leggja veg þessa leið, um Þrengslin svonefndu, því að þá
mundi ekki verða um samgöngutruflanir af völdum veðui's og !
snjóa að ræða. Munu einhverjar athuganir hafa farið fram á
þessu, og svo mikið er víst, að einhvern undirbúning á veg'ar- j
lagningu á þessari leið hefur Alþingi látið framkvæma, þótt
það. muni enn eiga langt í land, að vegurinn verði lagður, ef
engin breyting verður á þeim vínnubrögðum eða hraðanum á
þeím, sem verið hefur í þessu máli undanfarið. . j
Um það verður engu spáð nú, hversu erfiður þessi vetur
verður, en hætt er við, að hann verði mönnum erfiður í meira
lagi, ef framhaldið verður í samræmi við byriunina, eða siðustu
vikurnar, o-g venjan er, að Vetur konungur sýni ekki veldi sitt
verulega fyrr en komið er fram yfir nýár. Það er að miimsta,
kosti hyggilegast að vera við öllu búinn í þessu efni eins og
öðrum, því að hið góða skaðar eklti, þótt það komi mönnum á
óvart.
I
Vísindamenn hafa haldið því fram, að veður færi hlýnandi
á jörðinni að undanförnu, og skal því ekki mótmælt. En þeir
hafa einnig gert ráð fyrir því, að nú mundi veður fara kóln-
amdi á ný, því að um sveiflur væri að ræða í þessu efni, k
skíptust hlýinda- og kuldatímabil. Nú mundi hlýindatímabilíð
vera á enda eða urn það bil, og mætti því að gera ráð fyrir,
að veðurfar færi aftur kóhiandi, að minnsta kosti á norður-.
hjara héims, og illviðra því frekar von, ekki sízt í þeim löndum,
sem eru mjög norðarlega, og til þeirra telst ísland að sjálísögðu.
Það er alls ekki ósennileg-í, að við megum vænía kólnanai og
versnandi veðráttu á næstu árum. Tæknin og batnandi fjárhagur
munu koma í veg fyrir, að slíkt veðurfar valdi hallæri í landinu
eins og áður hefði orðið, en það getur bakað' okkur ýmsa eríið-
leíka, ef við reynum ekki að finna einhver ráð til úrbóta í
tæka tíð. Órofnar samgöngúr milli Reykjavíkur og Suðurlands-
undirlendis t'ru eitt af því, sem leggja verður kapp á, og ætti
því að reyna að ganga úr skúgga um það, hvernig bezt má
Hyggja þær m. a. með því að athuga vegarstæði það, sem nefnt
er hér að framan. I
KagsnovÉtsj ré5 mestu helma -
á Qarrern ffljtnlganiiis :Mi*ais|evs.
Lazar M. Kagnovitsj, fyrsti
v a r a forsæ íisráð her r a Ráð-
„framdi sjálfsmorð“ varð Rosa
systir Kaganovitsj ástmey ein-
stjórnarríkjaima, er. sayðtir sá ræðisherralis (stundum kölluð
þriðja kona hans). — Aðalrit-
ineísal ráðstjórnarleiðtogaima
er hafi tekið allar hinar mikil-
vægustu ákvarð'anir 1 fjarvem
Buganins og Krusjevs.
Og hann er, í stutíu mált sá,
meðal ráðstjórnarleiðtoganna,
að margra ætlan, sem vestrænir
leiðtogar ættu að hafa vökul
augu á. Það var hann, sem flutti
aðalræðuna í Bolshoi-leikhús-
inu á byltingarafmælinu 7. nóv,
s.l. og sagði þá m. a.:
„Hafi 19. öldin verið öld auð-
valdsstefnunnar, þá er 20. öldin
vissulega öld kommúnismans.“
Hann er líkur Molotov í því,
að hann fyrirlítur fagurgala og
brös, er kaldur, ákveðinn og'
þrái'. Hann er sjálfmenntaður,
hefur brotizt áfram af ótrúlegri
þraútseigju og vinnuhörku
við sjálfan sig, síðan hann
ari Kommúnistaflokksi.ns var
hann orðinn 1930 og gegndi því
starfi til 1935, og ásamt Bulgan-
in, þá borgarstjóra Moskvu,
endurskipulagði hann. borgina
á nútíma vísu. í seinni heims-
styrjöldinni var hann lofaður
mjög í vestrænum löndum fyrir
að vinna það kraftaverk, að
halda járnbrautaneti Ráð-
stjórnarríkjanna starfhæfu, en
iykillinn að því leyndarmáli
var, að hann lét dauðahegningu
við liggja, ef áætlanir stóðust
ekki. Hann varð varaforsætis-
ráðherra 1947 og mundi næst-
um vaíalaust hafa orðið eftir-
maður Stalins, ef hann væri
ekki af Gyðingaættum. Engiim
maður í Ráðstjómarríkjunum
hafði búið sig eins samvisku
gerðist bolsvíkingur 18 ára, og samlega undir hiutverkið. Mal-
þótt hann sé orðinn 62ja ára, enkov ]lafði hetur
vílar hann ekki fyrir sér að
vinna 18 klst. á. sólarhring. —
Hann er eini ráðstjórnarleið-
toginn af Gyðingaættum, sem
eftir er. Stalin tók fyrst eftir
honum 1924, og ltomst fljótt að
raun um, að hér var maður, sem
innti af höndum hvert verk svo
honum líkaði röggsamlega,
miskunnarlaust, hversu óvin-
sælt og illt sem það var, svo
sem að gera upptækar upp-
skerubii’gðir sjálfseignarbænda
til þess að skapa neyð meðal
þeirra og knýja þá til þess að
aohyllast samyrkjukerfið, og
eigi síður reyndist Kaganaovitsj
duglegur við ,,hreinsanir“. —
Þegar önnur kona Stalins
.wwwwv wvvwvvwvvvvwvvvvvvvvwvyvvvv'.
ílar er okrai en hér.
Í Pakistan eru wextis1 25%
á
í þessum á-
tökum, en Kaganovitsj fann þá
upp á því, að forystan skyldi
ekki vera í eins manns hönd-
um, heldur nokkurra helztu
leiotoga. Hann er mestur hugs-
uður og skipuleggjari í þeim
flokki. I tíð Stalins var hann
sjöundi í röð forsprakkanna, nú
er hann sá þriðji. Um fram-
tiðina skal engu spáð, en hon-
um er veitt sívaxandi athygli,
—; ekki sízt í vestrænum lönd-
um, þar sem allir gera sér ljóst,
að hann er maður, sem_ á í rík-
um mæli hörku og ósveigjan-
leik bolsvíldnga af gamla skól-
anum, sem harðastir voru í
horn að taka. (Þýtt.)
Okrarar þeir, sem mest er
talað um hér á íslandi, virð-
ast vera næsta meiniausir í
samanburði við . starfsbræður
þeirra í Pakistan.
Samkvæmt fregnum frá Kar-
achi, höfuðborg Pakistans, eru
okrarar þar svo harðir og ó-
svífnir, að fyrir hefur komið,
að menn, sem komizt hafa í
klær þeirra, hafa ekki séð aðra
leið vænlegri en að fremja
sjálfsmorð, Enda þótt okur sé
bannað í lögum Múhameðstrú-
armánna, er það stundað af
hinu mesta kappi og á ótrú-
léga ósvífinn hátt, enda óspart
notfært sér af fráfræði manna.
Okrararnir hafa einkum átt
auðvelt með að ná tökum á
þjónustufólki, verzlunarmönn-
um og starfsmönnum ríkisins.
Þeir taka 25% á mánuði af 100,
rúpía láni ( um 500 krónur),
allt að 500 rúpíum. Stundum
hefur þáð kpmið fyrir, að þeir
hafa tekið þessa vexti alla tíð
síðan lánið var. tekið fyr.ir 13
—14 árum.
Oft hafa fórnarlömbin neyðst
til að taka lánið, sem átti að
vera ,,skyndiláii“ til þess að
greiða iæknislijálp fyrir sjúkt
barn sitt, eða til þess að kaupa
föt, vagn eða eitthvað þess hátt
Okrararnir eiga það sam-
merkt, að þeir fara aldrei fram
á, að lánsfjárupphæðin sé end-
usrgreidd, og þegar boðið er
upp á fulla greiðslu, ypta þeir
öxlum og segja, að ekkert liggi
á, svo höfðinglyndir séu þeir.
Hins vegar ganga þeir ríkt eft-
ir, að vextir séu greiddir á mán
uði hverjum.
Lántakan fer t. d. fram á
þann hátt, að maður ætlar að
fá 300 rúpíur að láni. Hann gef-
ur kvittun fyrir 600 rúpía láni,
en það er ,,öryggisráðstöfun“
okrarans, ef til þess kæmi, að
málið færi fyrr rétt, en þá er
stundum úrskurðað, að lántak-
andinn endurgreiði helming
lánsfjárins. Lántakandinn fær
ekki nema 225 rúpíur greiddar,
— 75 rúpíur eru vextir í einn
mánuð.
Sagt hef.ur verið frá manni
elnum, Mohan að nafni, sem
stundar þvotta. Hann tók 100
rúpía lán (um 500 krónur) ár-
ið 1941. Síðan he.fur hann
greifct í vexti samtals 3925 rúpí-
ur, eða um 20.000 krónur. Ný-
lega losnaði hann úr þessu
skuldabasli, en hann lítur á okr
arann sem ágætan ýin sinn.
Þe’ir, sem reýnt hafa að leita
til lögreglunnar, hafa orðið fyr-
ar)barsmíðum áf eigðum þýjum
okraranna.'
Heldur virðist vera uggur í
mönnum út af því ao enn er ætl-
að láta hitaveitukerfið ná til
I fleiri íbúðarhverfa, en verið
hefur, Þeir, sem hafa notið hita-
veitunnar undanfarið telja hana
varla til fleiri skiptanna, hve
] gott sem það annars væri, að
allir bæjarbúar . mættu njóta
vatnsins. Þetta kemur meöal
annars fram í bréfi, er dálkin-
um hefur borizt núna eftir há-
tiðina. Vesturbæingur skrifar á
þessa leið: „Betur má ef duga
skal, segir ég um blessaða hita-
veituna, sem mönnum eráð von-
um ótæmandi umræðuefni. Það
hefði ekki mátt vera mi’kið
frostið sums staðar í Vesturbæn-
um um jóladagana til þess að
mönnum liði ekki bókstaflega
illa.
Volgnuðu aðeins.
| Þáð var nú svo, þar sem ég bý,
og víðar í nágrenninu, að ofnar
'hitnuðu litið um eftirmiðdaga,
j og var fyrst þegar nokkuð var
j liðið á kvöldið, að einhver veru-
' legur hiti var á þeim. Það þótti
mér kynlegast að þó var aldrei
kalt í veði'i, og hefði því álagið
J ekki átt að vera óskaplegt. Mér
' datt aðeins til hugar að hripa
þessar hugleiðingar mínar nið-
uý því nú líður að áramótunum
og þá daga eru menn gjarnan
heima við og vaka fram eftir, ef
þess er kostur vegna kulda. Þeg-
ar svo stendur á ætti að sjá um,
eftir því sem föng eru á, að
heitt vatn renni inn á hitaveitu-
kerfið.
Svo ekki valdi misskilningi.
I mínu fróma hjarta er ég
sannfærður um, að ekki stafar
skorturinn á heitu vatni af því
að stórbyggingar miðbæjarins
taki svo mikið vatn, eins og um-
ræður hafa spunnizt um. Enda
því verið lýst yfir að þær séu
ekki látnar sitja fyrir heitu
vatni. En meðan hitaveitan er
ekki betri en hún er þann dag í
dag, finnst mér varla vera tíma-
bært að ráðgera að dreifa vatn-
inu meira en gert er. Rannsaka
þarf fyrst hvort hún raunveru-
lega nægir þeim hverfum, sem
þegar háfa hana. Kvartanir út
af heita vatninu eru ekki mark-
leysa út í loftið. Það er stað-
reynd, að hitaveitan er ónóg, ef
eitthvað að ráði kólnar í veðri."
Álmgamál allra.
Satt er það, að hitaveitan er
sameiginlegt áhugamál allra.
Þeir, sem eru svo heppnir að
njóta hennar þegar, myndu alls
ekki vilja skipta og fá aðra upp-
hitun, hve mikið sem kvartað
er. Og eðlilegt er að þeir, sem
þurfa að notast við aðra og
miklu dýrari upphitun óski eftir
því að verö'a hlunnindanna að-
njótandi. En alltaf er verið að
bora eftir heitu vatni og von-
andi helzt það í hendur að heita
vatni eykst í hlutfalli við út-
þensluna, þótt ýmsir séu ugg-
andi vegna þess að oí oft verða
menn þes.s varir, að upphitunin
er ekki fullnægjandi. — kr.
vwvwvvvwvvwK^v.vvw
SíSar
VerS kr. 24,50.
I’
!

Fischersiindi.