Vísir - 06.01.1956, Page 4

VÍSIR
Föstudaginn 6. janúar 19-56
Sýning á
sýmingargliigga
Rabbað við iistakmuna
Vigdísi KristjánsdSéttur*
18os5s er eifisat íslenzká koBtaia,
er leggnr stund á myndveínað.
Á morgun, sunnudag og mánudag mun frú Vigdís Kristjáns-
dóttir efna til sýningar á myndvefnaði sínum í sýningarglugga
Málarans, en hún er eina íslenzka konan, sem hefur lagt þessa
listgrein fyrir sig, og hlotið mikið lof fyrir meðal þeirra, sem
vit hafa á erlendis.
1
Vísi finnst full ástæða til
þess að vekja athygli á sýn-
ingu þessari, því að hér er um
listgrein að ræða, sem er löngu
rótgróin með öðrum þjóðum og
þykir íaka flestuin öðrúm fram
að 'mörgu leyti 'til skreytingar
í opinberum byggingum og
heimahúsum.
Frú Vigdís hefur varið mörg-
um árum til að nema listgrein
þessa á Norðurlöndum, þar sem
hún stendur á háu stigi, og hef-
ur hún hvarvetna fengið mikið
lof fyrir handbragð sitt og á-
stundun, svo sem við „Statens
kvinnlige industriskole“ í Nor-
egi. Mun frúixi ekki hafa fengið
neina styrki til þessa, þótt
nám hennar væri sannarlega
ir ag mínum sýningargripum.“
„Teljið þér, að kennarar skól-
ans hafi verið ánægðir með
það, sem þér höfðuð starfað við
hann?“
..öllum þeim mörgu gestum
frá ýmsum löndum, sem komu
til þess að kynna sér starfssvið
skólans og skoða það, sem þar
fór fram, var oftast sérstaklega
fylgt til mín til þess að sýna
þeim mín vinnubrögð. Rektor
skólans, frú Engelstad, kom
ævinlega með þá gesti, sem hún
sérstaklega vildi sýna vinnu-
brögð nemenda, og eitt sinn
var í fylgd með henni banda-
ríska sendiherrafrúin í Osló,
sem sjálf er myndhöggvari.
Leizt henni svo vel á fiðrildið
Málarans
vefa eftir þriðja uppdrætti
mínum, sem féll þeim svo vel
í geð, að sú ábreiða er unnin
úr hinu dýra og dýrmæta hand-
spunna myndvefnaðargarni eoa
þræði. Krossvefnaður er fljót-
legri en myndvefnaður og
tæknin auðunnari og getur því
orðið meir almenningseign eða
| vinna þegar búið er að gera
I frummyndirnar. Hann kemur
vel heim við nútíma skreyti-
stílinn í málaralistinni, og mun
geta átt mikla framtíð fyrir sér
til skreytinga í skólum og' opin-
berum byggingum, þar sem
myhdvefnaðurinn þykir of
kostnaðarsamur, en saknað er
þess vert, og hún hefur einnig mitt, sem ofið er úr íslenzku
mætt talsverðu tómlæti, því í-
lenzk kvennasamtök hefðu átt
að sýna meiri áhuga á starfi
hennar en raun ber vitni. Mun
þó Bjarni Ásgeirsson, sendi-
herra í Osló, hafa ritað Kven-
félagasambandinu gagngert til
þess að benda því að starf og
list frú Vigdísar.
Sjálf hefur hún látið svo um
mælt við Vísi, að hún geti ekki
barizt áfram við þetta ein og
óstudd öllu lengur, svo að
þannig geti vel farið, að hún
. verði' að hverfa frá þessu hug-
arefni og snúa sér að einhverju
öðru. Væri það illa farið.
Vakti athygli ý'tra.
Vísir hefur átt tal við frúna
vegna sýningarinnar, og spurði
hana, hvort hún hafi ekki tek-
ið þátt í sýningum erlendis.
Kvað hún já við og bætti við:
„Eg held, að myndvefnaður
minn hafi vakið talsverða at-
hygli á skólasýningunum í Os-
ló. Að minnsta kosti var hann
mikið skoðaður af hinum
mörgu sýningargestum, og
togi að mestu í sauðalitunum,
að hún vildi kaupa það til að
skreyta með því í bandariska
sendiráðinu. En kennurum
mínum fannst,, að eg rnætti
eleki selja það •—- það ætti
’neima hér á landi og hvergi
nema í forsetabústaðnum ís-
lenzka.“
KrossvefnaSurlnn gamli.
„Hafið þér léitað út á riý
svið upþ á síðkastið?“
„Síðastl. vetur tók ég til við
— auk myndvefnaðarins — að
finna nýjar leiðir og stíl í hin-
um ævagamla krossvefnaði
(ákle). Auk þess voru tveir
norskir listamenn að spreyta
sig á þessu. Var annar þeirra
hinn þekkti málari, Bjarne
Rise. Eg held, að ég hafi haft
heppni með mér í þessum til-
raunum. Eg gerði marga upp-
drætti, og óf fyrstu ábreiðuna
eftir einum þeirra. Kom skóla-
nefndin sér saman um að fá á-
breiðu eftir einni af mínum
„Vegna 4 ára náms míns í
málaralist við danska akademí-
ið á ég þess kost að gegnum
studéra „tekstilkömposition“
við skólann í Osló, en kennar-
imi þar er hinn þekkti málari
Káre M. Jonsborg, sá sem gert
hefur fyrirmyndirnar að
fremstu myndnefnaðarteppun-
um í ráðhúsinu í Osló. Má hik-
laust telja hann mesta meistara
Norðmanna í þeirri grein í dag,
enda lærði hann sjálfur mynd-
vefnað, og setti sig inn í alla
þá erviðu tækni og hindranir,
sem myndvefari verður að
kunna og sigrast á, cf hann
ætlar sér að gera frummyndir
fyrir vefnað.“
„Hve lengi hafið þér stund-
að nám í Osló?“
„Eg hef stundað nám við
skólann þar tvo vetur, en aðal-
lega glímt við teknísku hlið-
, arnar í þeim greinum, sem
litfaguna veggabreiðu og þeirra maður verður að kunn3) sem er!
la'ðandi ahrna. jsjálfur myndvefnaðurinn, j
„Er myndvefnaður kenndur ^ spuni á ull og öll meðferð
víða á Norðurlöndum?"
„Myndvéfnaður er ein af
greinum myndlistarinnar, sein
sérnám þarf til fyrir þá mynd-
hennar, og jurtalitum."
„Og er námi yððar lokið?“
„Eg hefi mikinn hug á, á
þessu ári að ljúka því, sem ég
listai’menn, sem vilja skapa . á eftir ógert í „tekstil-Komp-
verðmætar ábreiöur og tjöld. j osition", og hyggst að geta
Þessi listgrein hefur því ver- | lokið því á námstímabilinu til
ið kennd 4 listháskólum, við ( næsta vors. í fyrra tók ég þátt
danska akademíið var hún ein j í kvöldteikningu eftir módel-
af listgreinunum, en hefur ekki ' um á akademíinu, liraðteiknun,
verið þar um nokkurn tíma, en j og myndi halda því áfram nú,
áhugi mun vera fyrir því að því það er mjög góð æfing i
taka hana þar upp að nýju. i þvi.“
Hins vegar er myndvefnaður
(Gobelin) ein af listgreinunum
við akademíið í Wienarborg.“
„Þér höfðuð lagt stund á
málaralist áður — var ekki
svo?“
„Kvað um myndvefnað hér
á landi?“
„Eg hef ekki rekizt á mynd-
vefnað hér á landi frá gömlum
tímum, en hins vegar eru möí-g
fallig kirkjuklæði frá miðöld-
„Haustlitir", myndvefnaðxir eftir frú Vigdísi Kristjánsdótt-
úr. Myndir af veggteppi þessu hafa birzt í mörgum blöðum
uppdráttum, sem ég einnig óf, og listaritum á NorðurlÖhduim að undanförnu. Það er úr ís-
blaðamenn tóku margar mynd-j fyrir skólann, og nú er að láta ' lenzku bandi með sauðalitunum gömlu.
VVVViJV^%VW,UVVVVVW\»,,U^V«VWVVU%t,AWVV-VWV)
um, og öðrum tímabilum, sem
sjá má á þjóðminjasafni oltkar,
og söfnum erlendis, og bera ís-
Ienzkum konum fagurt vitni
um góðan smekk og listrænt
handbragð, því margt af þessu
er talið með fegurstu og mestu
gersemum frá þeim tímabil-
um á Norðurlöndum.“
„Þurfum við að leita fyrir-
mynda í þessu efni til ann-
arra?“
„Við íslendingar eigum allt,
til þess að geta slcapað sérstæð-
an, stórbrotinn og fagran mynd
vefnað. Okkar saga, sem við
eigum skráða, frá landnámi er
einsdæma myndrík og glæsi-
leg. Við höfum numið land í
sjálfu landi litanna og and-
stæðnanna, svo fögru í sínu
fégursta skrúði, að engan gæti
dreymt fegurra um það, né
óskað þess öðruvísi, eða hugs-
að sér hvernig það mætti feg-
urra vera. Það er sama hvort
litið er vítt til fjalla, jökla og
heiða eða á yndislegan blóma-
og lynggróður um mosa og
hraun og tærar bergvatnsár og
gil. Ævintýri og huldufólk búa
í hverjum steini og nybbu eins
og Kjarval hefur kynnt fyrir
okkur. Við höfum gnægð af
grösum, lyngi og blómjurtum
til að lita úr ullina af okkar
góðu, gömlu sauðkind, sem þarf
að venda, um og sé þvottur uU-
arinnar vandaður, þá gefur
hún verðmætustu ullina, sem
finnst í verðmætustu Íístá-
breiðurnar enda þótt hún hafi
oft ekki verið talin hæf í ann-
að en grófari iðju. En íslenzk-
ar konur hafa þó kunnað að
fara með hana, og gert úr henni
hinn fegursta þráð, dregið og
spunnið tog, sem sjá má í göml-
um hempuborðum og nálaflos-
sessum.“
★
Á það má minna í þessu sam-
bandi, að ráðhúsi Reykjavíkur
hefur nú verið valimi staður,
og þá byggingu verður að
skreyta fagurlega. Meðal þess,
sem virðist tilvalið til skreyt-
ingar þar, er myndvefnaður, er
sýni helztu atriði úr sögu
Reykjavíkur. Þótt byggingin
verði ekki komin upp á svip-
stundu, er sjálfsagt að hugsa
fyrir þessu í tæka tíð. Mynd-
vefnaður er seinunninn, ef
hann á að vanda, og má geta
þess, að myndin, sem fylgir
þessum línum, er af aðeins
eins fermetra stóru veggteppi,
en það tók meira en þrjó mán-
uði .að;vefa það.
við bryggjunum, og eftir að
hann stálpaðist, fór hann sjald-
an eða aldrei út á sjó, nema
með pabba sínum, sem oft tók
hann með sér „á handfæri" út
með firði á lognværum sumar-
kvöldum. Og það voru honum
miklar ánægjustundir.
Og þó að allar þessar ströngu
lífsreglur og ýmiskonar óeðli-
leg hlédrægni hins fjörmikla
drengs gerði hann að nokkru
leyti að einstæðingi í hópi leik-
bræðra sinna, var þetta honum
miklu minni þvingun en marg-
ur myndi ætla, — þó að oft
sviði hann sáran sem snöggv-
ast, — því að „heima var gott
að vera“, og faðir hans reyndi
sem bezt að bæta honum upp,
það sem hann vissi, að dreng-
urinn myndi fara á mis við úti.
Mummi var smávaxinn og
fremur burðalítill, en snar og
léttur í öllum hreyfingum.
Minnstur var hann allra ferm-
ingarbarnanna, sem með hon-
um gengu til spurningar. En
drengjunum þótti þá gott að
sitja sem næst honum, því að
stundum gat hann létt undir
með þeim^ svo að lítið bar á,
þegar stóð á svörum.
Svo hagaði til, að á rann um
útjaðar kaupstaðarins. Var brú
á henni ofan við allstórt lón, en
síðan rann áin til sjávar um
þröngan ós. Út að ósnum, þeim
megin lónsins, sem aðalkaup-
túnið var, skagaði fram mjór
malartangi og var ein húsaröð
ofan eftir tanganum og í einu
þessara húsa smáverzlun. Þau
Mummi og foreldrar hans áttu
heima í nýju húsi við lónið,
gegnt aðalkauptúninu, og var
dálítill krókur að fara um brúna
og í kringum lónið, fyrir þann
sem erindi átíi „út á Tanga“
eins og það var kallað.
Á laugardaginn fyrir Trini-
tatis, en þá átti að ferma, var
mikið umstang og annríki hjá
móður Murama, og hann varð
að fara margar sendiferðir fyr-
ir hana yfir í lrauptúnið. Síð-
asta sendiferðin var í búðina á
Tanganum.
Mummi var orðinn hálf-
þreyttur og leiður á þessu rölti
og hvarfiaði það því að honum,
ð það myndí ekki vera nein
stórsynd, þó að hatin léti strák
einn lítinn,' sem v'ár á pramma-
kríli skamt frá landi utan við
tangann, skjóta sér yfir ósinn,
en það var rétt steinsnar og
straumlítið' í ósnum um þetta
leyti. Og örskammt var heim
til hans, þegar yfir um vár
komið. Hann hikaði þó, þvi að
honum kom þá í hug, að það
væri nú kannske goðgá samt,
að brjóta reglumar daginn
áður en. fcann fermdikt. Rödd
, samvizkúniiar ■ var' ákaflega
ströng við hann, en þá fannst
horiúm, eftir því sem hann síð-
(ar sagði frá, að ser hefði fund-
^izt einhver önnur rödd og miklu
mynduglegri taka fram í, eins
og í skipunarrómi. Hvað sem
jum það er, þá kallaði Mummi
! á litla drenginn í prammanum
I og bað hann að skjóta sér yfir
ósinn. Brást drengurinn fegin-
samlega við þéssu, því að það
gerði ekki betur en að hann réði
við árarnar, þótt þær væri ekki
viðamiklar, — og hann ætlaði
að láta Mumma róa sjálfan.
En þeir fóru aldrei yfir ós-
^inn. Og Mummi gat aldrei gert
grein fyrir því, þegar hann var
að því spurður, hvernig á því
hefði staðið, að þeir reru alveg
^ í þveröfuga átt við það, sem
' þeir höfðu ætlað. Mummi
.kvaðst hafa gert þetta eíbG og
f lciðslu éða — og það var þó
ekki fyrr en eftir á, sem honum
korh til hugar og hélt því jafn-
vel frarii, að sér hefði verið
stjórnað af einhverju æðra afli.
Og þetta var furðulegt.
Mummi settist undir árar,
en drengurinn litli í skut, og
svo var haldið upp með Tang-
anum alveg umtalslaust og það
var eins og Mummi væri að
flýta sér, því að hann lagðist
svo vel á árafnar, sem hann
gat og reri svo að segja lífróð-
ur upp að BúðarbryggjÚ, svo-
kallaðri. En við þá bryggju
hafði hánn sjálfur dottið í sjó-
inn þegar hann vár „lítill". Og’
nú minntist hann þess. Það var
eins og sár stingur færi í gegn-
um hann, þegar honum kom
það í hug og um leið hitt, ’að
hann hafði svikið hana möramu
sína, — og þá einmitt þennan.
dag.
Framh.