Vísir - 13.07.1956, Blaðsíða 4

fT'
VTSIR
Föstudaginn 13. júlí 1953»
WSSIZt
.pp
Ð A G S L A ©
Rltstjórl: Hersleinn Pálsson
Auglýsingastjöri: Kristján Jónsson.
Skrifstofur: Ingólfsstræti 3
Stíffr*iSala: Xngólfsstrseti 3. Sími 1660 {finam líaurj
Ctgefandi: BLAÐAÚTGÁFAISt VlSIB H/X
Lausasaln 1 króaa
Félagsprentsmiðjan h./f
6&t%
ii
sekan.
Sjötugur í dag:
Július Havsteen
sýs ÍUMMÍÍS 3 UI*
Alþýðublaðið segir í gær, að
það sé vonlaust verk að
rökræða við Vísi um at-
kvæðaöflun kratanna í kosn-
ingunum á dögunum, en
ómerkir samstundis þessi
ummæli sín með því, að
skrifa meira en tveggja
dálka innlegg í slíkar ,,rök-
ræður“. Er það mjög svo í
samræmi við aðrar ,,rökræð-
Einn af merkustu embættis-
mönnum landsins, Júlíus Hav-
steen bæjarfógeti á H'úsavík og
sýslumaður í Þingeyjarsýslum,.
er sjötíu ára í dag.
Júlíus Havsteen er fæddur á
Oddeyri við Eyjafjörð 13. júlí
1886, sonur hjónanna Jakobs V.
Havsteens, kaupmanns og ræð
ismanns á Oddeyri, er sæmdur
var etatsráðsnafnbót árið 1908,
og konu hans, Thoru Havsteen,
íædd Schwenn. Jakob V. Hav-
steen var sonur Jóhanns kaup-
manns Havsteens á Akureyri,
bróður Péturs amtmanns Hav-
steens á Möðruvöllum og voru
sögn ritstjórans, var þetta:
„Forustumenn flokkanna
sömdu um tilhliðrunarsemi í
framboðum." Tilhliðrunar- 1 þeir Jakob og Hannes Hafstein
semin var í því fólgin, að | Því bræðrasynir. Móðir Júlíus-
Alþýðuflokkurinn var lagð-
ur niður í flestum kjördæm-
um landsins, og atkvæðun-
um ráðstafað að geðþótta
foringjanna, að svo miklu
leyti sem hægt var.
ur“ þessa blaðs, og kemur Það er sama hvaða nafni þetta
engum á óvart, þótt því verði
fótaskortur að þessu leyti.
Finnst Vísi ástæðulaust að
harma það fyrir sína hönd,
en margir munu líða önn
fyrir Alþýðublaðið, og fer
þó fækkandi.
,Samstarf Alþýðuflokksins og
Framsóknarflokksins í kosn-
ingunum var hvorki heild-
sala né smásala á at-
kvæðum“, er svo fyrsta
röksemd blaðsins, og aðr-
ar eru eftir því. Bera þær
nefnist, hvort menn vilji
kalla það heildsölu eða smá-
sölu, eða kannske bara sam-
vinnuverzlun — útkoman
verður ævinlega sú sama,
sem Alþýðuflokkurinn getur
aldrei fengið nokkurn mann
til að efast um. Útkoman
verður ævinlega sú, að beitt
hafi verið kosningaklækjum
til að hafa rétt af öðrum
kjósendum. Þannig er það
,,lýðræði“, sem í viðskiptun-
um fólst.
ar bæjarfógeta, frú Thora, varj að. Skulu hér aðeins nefnd tvö,
í föðurkyn'af gamalli kaup-1 en þau eru vatnsveitan og höfn-
mannaætt í Plamborg, en þang- | in.
að mun hún upphaflega kominj Þegar Júlíus Havsteen kom
frá Holtsetalandi eða Fríslandi. j til Húsavíkur árið 1920, var
Júlíus Havsteen ólst upp í drykkjarvatn sótt í brunna eða
því vitni að ritstjórinn hafi Það er ekki nema eðlilegt, þótt
lært margt og mikið í skóla
margra húsbænda, þar á
meðal hjá báðum aðilum
hræðslubandalagsins. Það,
sem flokkar þessir gerðu, að
Alþýðublaðið kveinki sér
við að „rökræða“ þetta, því
að svo augljós er sekt flokk-
anna, þótt lokadómurinn
hafi ekki verið upp kveðinn.
Baráttumálið gamla.
En þó að Alþýðublaðið telji
vonlaust að ,,rökræða“ þetta
mál — enda eru kosninga-
! svikin fordæmd svo af al-
I þýðu manna, að skoðunum
j hennar verður ekki breytt
| •— má kannske spyrja blaðið
1 um það, hvað sé orðið af
i hinu gamla baráttumáli Al-
i þýðuflokksins í kjördæma-
j málinu. Menn minnast þess,
j að flokkurinn barðist einu
i sinni fyrir því, að landið yrði
i gert að einu kjördæmi, til
j þess að sem mestur jöfnúður
[• yrði á þingmannatölu flokk-
í anna, hún yrði í sem mestu
I samræmi við fylgi flokkanna
j meðal þjóðarinnar. Það var
eitt mesta mál flokksins.
Þegar kosningalögunum var
breytt fyrir fjórtán árum,
varð þetta ekki að ráði, en
þó var reynt að auka .jöfnuð
milii flokkanna innbyrðis
með því að úthluta allt að
ellefu þingsætum til upp-
bóta. Alþýðuflokkurinn stóð
að þessari breytingu kosn-
ingalaganna_ og er ekki vitað
annað en að hann hafi sætt
föðurhúsum og lærði þar undir
skóla. Hann tók inntökupróf í
Latínuskólann árið 1899, 12
ára gamall og útskrifaðist það-
an 18 ára gamall vorið 1905
með I. einkunn. Um haustið
sigldi hann til Kaupmanna-
hafnar til laganáms. Tafðist
hann nokkuð við laganámið
sakir heilsubrests, en embættis-
prófi lauk hann í júnímánuði
árið 1912 við Hafnarháskóla
með hárri I. einkunn. Því næst
hélt hann heim og kvæntist
unnustu sinni og frændkonu,
Þórunni Jónsdóttur fræðslu-
málastjóra Þórarinssonar og
Láru Hafstein, systur Hannes-
ar Hafstein, en Lára var fyrri
kona Jóns. Fi’ú Þórunn var
stórglæsileg og ástúðleg kona
og vár hjartagæzku hennar,
rausn og höfðingsskap við-
brupðið.
Árið 1912 var Júlíus Hav-
steen settur sýslumaður í Eyja-
fjarðarsýslu um tíma í fjarveru
Guðlaugs Guðmundssonar sýslu
manns, en síðan fulltrúi hans,
unz hann lézt. Var hann þá
settur í embættið á eigin á-
byrgð, þangað til Páll heitinn
Einarsson tók við embættinu
árið 1914. Var Júlíus þá um
skeið fulltrúi hans, jafnframt
sig sæmilega við þessa nýju því sem hann var héraðsdóms-
skipan, enda var hún mikil | lögmaður og lögreglustjóri á
breyting til batnaðar. En Siglufirði á sumrin
síðan hefur mikið Vatn
svonefnda Búðará og voru fá
vatnsbói, sem talin voru örugg
að.drekka úr sakir taugaveiki-
sýkla, enda voru taugaveiki-
faraldrar ekki fátíðir á Húsa-
vík á þeim árum. Einn tauga-
veikifaraldurinn gaus upp árið
sem Júlíus Havsteen kom til
Húsavíkur. Þá veiktust 24 Hús-
víkingar og tveir ungir efnis-
menn dóu. Þá fyrst komst skrið
ur á vatnsveitumálið. Árið 1925
var kosin vatnsveitunefnd og
var Júlíus Havsteen formaður
hennar í 20 ár. Vatnsveitan var
síðan lögð á árunum 1926—
1927 og stjórnaði því verki hinn
ágæíi verkfræðingur Finnbogi
R. Þorvaldsson, nú prófessor.
Þegar vatnið úr leiðslunni var
rannsakað, reyndist það ekki
síður heilnæmt en hið ágæta
Gvendarbrunnavatn okkar
Reykvíkinga, enda hefur tauga-
veiki ekki orðið vart á Húsavík
síðan,
Þegar Júlíus Havsteen kom
til Húsavíkur voru hafnai’skil-
yrðin fyrir sjómennina á Húsa-
vík og fyrir upp- og framskip-
un hin lélegustu, því höfn vant-
aði og hafskipabryggju. Tók
Júlíus þegar að berjast ötullega
fyrir hafnargerð og smíði haf-
skipabryggju. Samdi hann
hafnarreglugerð fyrir Húsa-
víkurkauptún, sem var staðfest
runnið til sjávar ög Alþýðu-
flökkurinn orðið fyrir hverjú
áfallinu af öðru, svo að
heiðarlegar baráttuaðferðir
voru honum ekki að skapi
lengur.
Niðurstöðut kosninganna.
Það,. sem mestu veldur urn.það,, mergurinn málsins, sem
að Alþýðublaðið vill ekki „rökræður" þarf ekki um.
„rökræða“ kosningarnar er Að endingu væri kannske ekki
'! það,' að niðurstöður þeirra
f leiða svo greinilega í ljós
I það, sem sjáifstæðismenn
j hafa haldið fram, að væri
I tilgangurinn með atkvæða-
! braski framsóknar og krata.
í Úrslitin urðu þau, að'
j hræðslubandalagið fékk
í fleiri þingsæti út á færri
» atkvæði en áðui'. Það er
út vegi að leggja eina spurn-
ingu fyrir ritstjórann og
aðra krata: Hvað halda þeir,
Jón Baldvinsson mundi segja
um athæfi flokksbræðra
sinna nú, ef hann væri ofar
moldu og mætti fylgjast með
niðurlægingu þeirra og mis-
árin 1914 1. júlí 1923. Var Júlíus Hav-
—1919. Þegar Páll Einarsson steen þá kosinn formaður hafn-
Var skipaður hæstaréttardóm-! arnefndar og hafnarstjófi og er
ari, var Júlíus aftur settur í, það enn. Einnig var hann gjald-
embætti hans á eigin ábyrgð og keri háfnarsjóðs frá sama tíma
gegndi því allt árið 1920,; en j og til 1953, éða í 31 ár. Á árun-
Veiitingu Ifyrir Þingeyjarsýslu j um 1933—1936 var gerð 200
fékk hann 27. sept. 1920. Átti metra löng hafskipabryggja á
hann þá um að velja þrjár sýsl-
ur, Þingeyjarsýelu, Skagafjarð-
Húsavík, sem jafnframt er
hafnargarður að sunnanverðu
ársýslu og Húnavatnssýslu, því hafnarinnar, en á árunum 1942
að svo einkennilega vildi
til, að ;þær losnupu i allar; ,úm
sama léyti'. Hann kaus Úingéyj-
arsýslu, og þar hefur hann nú
verið sýslumaður í 35 ár. Átti
hann þegar í stað vinsældum að
fagna á Húsavík og.í allri sýsl-
unni og hafa þær vinsældir sí-
feilt vaxið. Veldur þar miklu
ástúðlegt viðmót og göfugt
hjartalag Júlíusar Havsteens, en
auk þess eru þau fá fram>ara-
málin á Húsavík í embættistíð
þyrmingu á -hugsjón hans í hans, sem hánn hefur ekki verið
hefur hann og staðið mjögl
framarlega í leikstarfsemi á
Húsavík, oft leikið og stjórnað
leiksýningum; en hann er ágæt-«
ur leikari. II
Sem dómari hefur hann’
kappkostað að vera réttdæmur
og um fram allt mannasættir.
Honum svipar til Eysteins hvíta
að því leyti, að honum þykir
góður friðurinn. Hann vill held-
ur sleppa sekum en dæma sak-
lausan. Og hann mundi aldrei
Ijá sig til þess að hengja bak-
ara fyrir smið. Júlíus Havsteen
er það, sem Englendingar
mundu kalla „a real gentle-
man“, sannur heiðursmaður, en
það segja Englendingar ekki
um hvern sem er. Hann er
maður eðliskátur, manna fyndn
astur í viðræðu, trygglyndur og
vinfastur og vill öllum vel.
Hann átti að lífsförunaut ein-
hverja glæsilegustu og yndis-
legustu konu þessa lands og með
henni átta mannvænleg börn.
Vafalaust verðá þeir margir,
sem senda hinum aldna heiðúrs-
manni hugheilar heillaóskir í
dag.
Karl ísfeld.
—1’94'á var ’ geréur öfíugur og
mikill hafnargarður út frá svo-
nefndtim Höfðá, til móts við
hafskipabryggjuna. Við þetta
hefur skapazt hin ágætasta höfn
á Húsavík. Þá hafa og verið
steyptar stéttir í fjörunni til
síldarsöltunar og eru þar nú
fimm síldarsöltunarplön.
Mörg fleiri mál hefur Júlíus
sýslumaður látið til sín taka á
Húsavík, en vatnsveitumálið og
hafnargerðina. Hann var í skóla
nefnd kaupstaðarins í 25.ár og
kjördæmamálinu?
hvatamaður eða frumkvöðuU formaður hennar í 20 ár. Þá
Á þessum tíma árs snýst hug-
ur manna sem fyrr um sildveið-
•arnar. Á liverjum morgni er það
fyrsta spurningin, sem menn bera
upp við kunningjana hvort nokk-
uð liafi frétzt af sildveiðum. Og
alla daga eru stanzlausar liring-
ingar fólks í ritstjórnarskrifstofu
blaðsins til þess að spyrja uin
veiðarnar, ýmist yfirleitt eða um
hvernig einstöluim skipum hefur
gengið. Þetta er eðlilegt. Svo
margir eiga afkonni sína undir
gangi sildveiðanna. Reynsla
síðari ára hefur kennt manni að
vera ekki of vongóður, þótt tals-
verð sild veiðist fyrst i stað, eða
í uppliafi tímabilsins. Þannig
var það í fyrra, að fyrstu vik-
urnar veiddis t talsvert og ef
flett er blöðunum frá þeim tirna,
þá kemur i ljós, að margir dagar
voru taldir ágætir aflad-agar, en
útkoman var samt sem áður mjög
léleg, þegar á heildina er litið.
Betri veiði samt.
En þótt þetta ár verði kannske
ekki neitt metár, þá er það þegar
að verða ljóst að meira hefur
veiðst en í fyrra á sama tiina og
reyndar aflinn orðinn hátt í það
magn, er veiddist allt sumarið þá.
Það vona vist flestir, að áfram
liald verði á veiðinni, og værf
sjálfsagt ekki vanþörf á að sild-
ar-afurðirnar yrðu verulegar
þetta árið, þar sem þær eru allt-
af auðseljanlegastar af útflutn-
ingsvörum landsmanna. Það þarf
þolinmæði og þrautseigju til þess
að stunda sildveiðar ár eftir ár
og verða fyrir sama aflaleysinu.
Reyndar hrein furða, hve vel
gengur þrátt fyrir allt, að fá fólk
til þess að stunda veiðarriár.
Betri skilyrði.
En skilyrði eru nú öll betri en
áður til þess að taka á móli síld-
inni, þegar hön veiðist. Áður fyrr
meðan mikil síld veiddist var
lielzti gallinn, að ekki vorú tíékih
til þess að táka á móti hénni nægi
lega liratt, en nú er það breyti.
Margfalt. jneiri afli mætti berastiá
land, án þess að skip myndu
þurfa að tefjast neitt að ráði,
hvað þá að biða dögum saman eft
ir löndun. Ennþá er aðallega ver-
ið að veiða síld til söltunar, em
! svo kemur bræðslusíldin og Þá