Vísir - 16.04.1957, Blaðsíða 4

vísm
Þriðjudaginn 16. apríl 1957.
WI2SX1S.
DAGBLAÐ
Vísir kemur út 300 daga á ári, ýmist 8 eða 12 blaðsíður.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Hersteinn Pálsson.
Skrifstofur blaðsins eru í Ingólfsstrœti 3.
Ritstjórrtarskrifstofur blaðsins eru opnar frá kl. 8,00—18,00.
Aðrar skrifstofur frá kl. 9,00—18,00.
Afgreiðsla Ingólfsstræti 3, opin frá kl. 3,00—19,00,
Sími: 1660 (fimm línur).
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Vísir kostar kr. 20,00 í áskrift á mánuði,
kr. 1,50 eintakið í lausasölu.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Stóreignaskatturinn:
Hann stnmmir ekki stigu fyrir verðbólgu,
þar sem hann rennur til fjárfestingar.
Eiga menn sið tetjast ríkir fyrlr þaB eitt a5
eiga þak yflr höfu5i5?
Frá umræðum á þingi ívrir lielgina.
Umhyggja kommúnista.
íslendingum hlýtur þykja það
mikilvægt að eiga góða vini
í öðrum löndum en þó sér-
staklega austur í Sovétríkj-
unum. Þar búa þeir menn,
sem fölskvalausast unna ís-
lenzku þjóðinni, og vilja allt
íyrir hana gera. Gallinn er
aðeins sá, að til þess er ætl-
azt af íslendingurn að þeir
geri einnig sitt af hverju
fyrir hina gerzku vini sína.
Þeir verða nefnilega að lúta
vilja hinna góðu manna í
einu og öllu, ef þeir vilja, að
náðarsólin haldi áfram að
sína á þá. Þetta hefir sjaldan
komið betur fram en í síð-
ustu viku, þegar Rússar
gerðu íslendingum það til-
boð að þeir skyldu þurrkaðir
út af jörðinni, ef þeir vildu
ekki gera það, sem komm-
únistar hafa fyrir lÖngu
krafizt — láta varnarliðið
i'ara af landi brott.
Þjóðviljinn tilkynnir á sunnu-
daginn að það sé engin ný
sannindi, að Sovétríkin vilji
að varnarliðið fari á brott
héðan. Krafan sé „gamal-
kunn“, svo að menn skuli
ekkert vera að reka upp
skræk yfir því að ætlunin sé
að láta hér detta nokkrar
atomsprengjur. Þjóðviljinn
hefði einnig átt að minna á
það, að það var enginn ann-
ar en Einar Olgeirsson, sem
lofaði Alþingi þvi fyrir
nokkrum árum, að „góðum“
sprengjum af því tagi skyldi
sleppt hér á Suðurnesjum ef
íslendingar gerðu ekki svo
vel að fara að vilja komm-
únista í Kreml. Það er sjálf-
sagt að halda á loft öllum
slíkum hótunum, og ætti
Þjóðviljinn ekki að láta sér
vei’ða það á að gleyma svo
sögulegu atviki.
Vitanlega fullyrðir Þjóðviljinn
nú sem endranær að Banda-
ríkin ætli að nota Keflavík
*og aðrar stöðvar hér á landi
til árása á Sovétríkin og
leppríki þeirra. Það eru einn
ig „gamaklunn sannindi".
En Þjóðviljinn gleymir einu
í því sambandi, og það at-
vik gerðist fyrir aðeins fáum
mánuðum, svo að hann og
kommúnistar yfirleitt ættu
að muna það harla vel. Þeg-
ar samninganefndin frá
Bandaríkjunum kom hingað
í nóvember í haust til að
ræða um framtíð varnarliðs-
ins, tilkynntu bandarísku
fulltrúarnir. að sjálfsagt
væri að fara þegar á brott
með varnarliðið. Það var þá
ríkisstjórn íslands_ sem vildi
ekki, að það færi.
Kommúnistarninr innan ríkis-
stjórnarinnar vildu þá, að
liðið væri til þess að það
færi!! Um hvað voru þeir að
hugsa þeir ágætismenn,
þegar þeir samþykktu það
innan ríkisstjórnarinnar að
varnarliðið sæti hér um óá-
kveðinn tíma? Voru þeir að
gefa húsbændum sínum í
Moskvu átyllu til að hóta ís-
lndingum, eins og gert var í
siðustu viku? Var sá tilgang-
urinn með því að leyfa veru
varnarliðsins áfram, því að
vafalaust vissu kommúnistar
þá um „gamalkunn sann-
indi“? Vill Þjóðviljinn ekki
gefa almenningi skýrginr á
þessu?
Það er óhagstætt fyrir komm-
únista. ef gerður er saman-
burður á viðbrögðum tveggja
stórvelda gagnvart okkur.
Annað býðst liiklaust til að
flytja lið sitt af landinu,
verði þess krafizt, en það
eina, sem heyrist frá hinu
um langt skeið, er hótun um
að tortíma landsmönnum, ef
þeir vilja ekki fara að ráðum
þess í utanríkismálum. Það
er vandalítið að sjá, hvers
vegna kommúnistar hylla
Kremlverja.
Ný kirkja.
Á sunnudaginn vig'ði biskupinn
yfir íslandi, herra Ásmund-
ur Guðmundsson. nýja
kirkju hér í bænum, Nes-
kirkju, og er nú liðinn nokk-
ur tími, síðan kirkjuvígsla
fór fram hér síðast. Athafna-
hugur landsmanna hefir
einnig beinzt mjög að mörgu
öðru en kirkjubyggingum og
kirkjulífi yfirleitt, og mun
mörgum finnast, að meira
mætti gera á þessu sviði en
' gert hefir verið.
Hér á landi hafa orðið miklar
og margvíslegar frámfarir á
undanförnum árum, en mað-
urinn lifir ekki á einu sam-
an brauði, og kirkjan hefir
því miklu hlutverki að
gegna og vaxandi. Einkum
þarf hún að helga sig störf-
um fyrir æskuna. sem nú er
í meiri hættu af margvísleg-
um og hættulegum áhrif-
um. Þar þarf kirkjan að
vinna stórum meira en hing-
að til, og væntanlega verður
Eins og skýrt var frá hér í
blaðinu fyrir helgina, var frum
varp stjórnarinnar um skatt á
stóreignir tekið til fyrstu um-
ræðu í neðri deild Alþingis á
föstudaginn.
Eysteinn Jónsson, fjármála-
ráðherra, fylgdi því úr hlaði og
kvað frumvarpið standa í beinu
sambandi við ráðstafanir ríkis-
stjórnarinnar í efnahagsmálum
skömmu fyrir áramótin. Væri
tilgangur skattlagningarinnar
að vinna gegn myndun nýrrar
verðbólgu. Gerði ráðherrann
grein fyrir helztu reglum, sem
gilda skulu um álagningu
skattsins, og kvað til þess ætl-
azt, að ekki yrði lagt á minna
en 8'0 milljónir króna. Á hinn
bóginn væri ókleift að segja
með nokkurri vissu, hve mikið
hefðist upp úr skattinum, sem
sennilega kæmi að engu leyti
til útborgunar fyrr en á næsta
ári. Þetta ár mundi fara til að
leggja skattinn á og undirbúa
skattheimtuna.
Stöðvar ekki vjerðbólguna.
Að svo búnu tók Ólafur
Björnsson til máls og ræddi al-
mennt um áhrif slíkrar skatt-
lagningar sem þessarar á fjár-
málakerfið í heild og hags-
muni almennings. Benti hann
á það, að skatturinn gæti ekki
verið liður í ráðstöfunum til
þess að stemma stigu við verð-
bólgunni, þar sem gert væri ráð,
fyrir því að verja honum öll-
um til fjárfestingar.
Enginn ágreiningur væri um
það, að þeim aðilum, sem hlut
ættu að máli, bæri að taka sinn
þátt í þeim byrðum, sem leggja
þyrfti á þjóðfélagsþegnana. En
hagsmunir stétta svo einstak-
linga væru sér svo samtvinn-
aðir, að engan veginn væri
hægt að gera ráð fyrir því, að
hinir ýmsu skattar snertu enga
aðra en þá, sem þeir væru lagð-
ir á.
Tekinn af sparifé.
Ræðumaður gerði síðan að
umtalsefni þær leiðir, sem fast
eignaeigendur geta farið til þess
að afla sér fjár til greiðslu
skattsins, og kvað niðurstöð-
una hljóta að verða þá, að skatt-
urinn yrði að langmestu, ef ekki
öllu leyti, greiddur af sparifé.
Sparifé það, sem bankar og
aðrar lánastofnanir hefðu til
ráðstöfunar, hvort sem væri í
þágu þeirra framkvæmda, er
verja ætti skattinum til eða
annars, hiyti því að minnka
nokkurn veginn sem skattinum
næmi. — Það væri svo álitamál,
hver ný kirkjubygging, sem
íullgerð verður í bænum, til
þess að auka þau bætandi
áhrif, sem kirkja og söfnuð-
ir hafa á æskuna í .bænum
og landinu yfirleitt.
hvort sá árangur, sem af skatt-
lagningunni mætti vænta, væri
líklegur til að svara þeim mikla
kostnaði, er skattheimtan hlyti
að hafa í för með sér.
Þá minntist Ólafur Björns-
son þess, að stóreignaskattur
væri nú lagður á í þriðja sinn á
áratug, og kvað ekki mega loka
augunum fyrir því, að stóreigna
skattar, sem lagðir væru á með
svo stuttu millibili, g'ætu haft
mjög varhugaverð áhrif á efna-
aukninguna í þjóðfélaginu, sem
allar framfarir byggðust á. —
Vitnaði hann til þess, að kunn-
ur hagfræðingur og jafnaðar-
mannaforingi á Norðurlöndum
hefði eitt sinn komizt svo að
orði, að stóreignaskattur gæti
verið skynsamleg ráðstöfun
einu sinni á hálfri öld.
Heldur til skemmtunar.
Ef þeir, sem helzt hefðu af-
lögu til að spara, færu að
reikna með því sem vísum hlut,
að festu þeir fé sitt í fasteign-
um eða öðru þess háttar — sem
venjulega væri tilgangur spari-
fjársöfnunar — þá yrði það allt
tekið af þeim á skömmum tíma
í eignarskatta, taldi ræðumað-
ur hætt við, að sá hugsunar-
háttur yrði brátt ríkjandi, að
peningum þeim, sem afgangs
væru nauðsynjum, væri betur
varið til skemmtiferðalaga,
veizluhalda og annars persónu-
legs munaðar, en eignaaukn-
ingar. Slíkt ásamt þeim skulda-
byrðum, sem með síendurtekn-
um stóreignasköttum væru
lagðar á atvinnufyrirtæki, hefði
alvarlegar afleiðingar, sem í
ríkara mæli bitnuðu á öðrum
en þeim, er gert væri að greiða
skattinn.
Að lokum mælti Ólafur
Björnsson á þá leið, að stór-
eignaskattur gæti átt rétt á
sér sem liður í gagnlegum ráð-
stöfunum til þess að skapa var-
anlegt jafnvægi í efnahagsmál-
um. En þegar farið væri að
endurtaka slíka skattlagningu í
sífellu og beita í sambandi við
efnahagsráðstafanir, sem eng-
um dytti í hug að gætu verið
annað en bráðabirgðalausn, svo
sem lögin um útflutningssjóð
o. f 1., færi ekki hjá því, að
hinna óheppilegu áhrifa tæki
að gæta. Og bæri við því að
vara, ekki sökum hagsmuna
þeirra, sem skattinn eiga að
greiða, — heldur vegna hgs-
muna almennings.
Endurtekin skattlagning.
Björn Ólafsson tók. því næst
til máls og vakti athygli á því,
að hinn nýi stóreignaskattur
væri að mestu leyti lagður á
sömu eignir og áður hefðu ver-
ið skattlagðar, og fasteignamat-
ið hækkað mjög verulega. Þeg-
ar hinn nýi skattur yrði gjald-
kræfur, ættu flestir skattgreið-
endur enn ógreidda um 2/3
hluta af gamla skattinum, sem
gert var ráð fyrir að greiddur
yrði á 20 árum. Kvaðst Björn
ekki þekkja til, að endurtekn-
ing á slíkum ráðstöfunum hefði
átt sér stað í öðrum löndum,
þar sem stóreignaskattur hefði
verið lagður á eftir stríðið.
Eg er sammála um það, að
þyngstu byrðarnar eigi að
koma á þá, sem breiðust hafa
bökin — sagði ræðumaður. Hér
vírðist meginröksemdafærslan
vera sú, að þeir, sem hafa hagn-
azt á verðbólgunni, skuli skila
nokkru aftur af því, sem þeir
hafa grætt á þennan hátt. Eg er
þessu líka sammála. En spurn-
ingin er aðeins: Á hvaða hátt
verður það réttlátlega gert? Og
hverjir hafa grætt á verðbólg-
unni?
Hvar ska] byrja?
Björn Ólafsson lagði síðan á-
herzlu á það, að nauðsyn bæri
til að athuga gaumgæfilega, á
hvaða eign réttmætt væri að
byrja skattlagninguna. Flestir
yrðu sammála um það, að menn
yrðu ekki settir á bekk með
þeim ríku fyrir það eitt, að
eiga þak yfir höfuðið.
Að því er snertir skattlagn-
ingu félaga, taldi ræðumaður
enga sanngirni felast í þeirri
breytingu frá stóreignaskatts-
lögunum 1950, að svo sjálfstæð
ir fjárhagsaðilar sem hlutafé-
lög gætu sloppið við skattinn,
en einstaklingarnir látnir bera
hann, án þess að geta á nokk-
urn hátt notfært sér þau verð-
mæti, sem þeir væru taldir
eiga í félögum, til þess að
greiða skattinn með.
Greiðslufrestur of skammur.
Þá sagði Björn, að 10 ára
greiðslufrestur væri af skamm-
ur og svo stuttur tími gæti haft
hættulegar afleiðingar fyrir
efnahagskerfið. Enn fremur
virtist sanngjarnt, að vextir
yrðu ekki hærri en 5% í stað
6%.
Máli sínu lauk ræðumaður
svo: Hér eru raunverulega
teknar um 10—12 millj. kr.
fyrstu árin af veltufé atvinnu-
veganna á einn eða annan hátt,
og sett í nýja fjárfestingu, þar
sem skatturinn á allur að renna
til íbúðabygginga.
Eg skal ekki lasta fjárfest-
ingu í þessu skyni, en okkur er
þá jafnframt nauðsynlegt að
gæta þess, að reisa okkur ekki
í þessu efni, frekar en öðru,
hurðarás um öxl — meðal ann-
ars með því að draga svo mik-
ið fé frá atvinnuvegunum og
hinum almenna rekstri í land-
inu, að það geti valdið sam-
drætti og kreppu. Eða að það
geti valdið enn meiri þenslu
verðbólgunnar, sem þjóðin reyn
ir nú að spyrna á móti.
Alþjóða fiskveiðasýning
verður haldin í fyrsta sinn
í Bretlandi á þessu ári og
verður í Lowestoft (Suf-
folk) og Yarmouth 21.—26,
október. . '