Vísir - 12.10.1957, Qupperneq 5

Z'augai'daginn 12. október 1957
TÍSIE
’JS
Er ekki milljón meira
en þúsund, manni ?
Þegar ég fór t stræto.
Geturðu ekki skrifað eitt- Tassan var a bjarga köllonum
hvað lun fólkið í Iandinu, um
alþýðuna og allt það? sagði
ritstjórinn við mig.
Er það einhver sérstök
tegund af fólkinu í landinu
sem Jiú vilt aÖ ég skrifi um,
kannske um ritstjóra?
Nei, ég á við almúgamann-
inn, verkamanninn, verk-
smif'justúlkima, eða sjó-
manninn.
Já, nú skil ég þig. Ég gæti
kannske sagt frá tveimur kunn-
ingjum mínum, sem voru sam-
ferða mér í strætisvagninum.
Ágætt, skínandi gott. Hvað
gera þeir?
Ég veit það ekki. En ég
hugsa að þeir geri samt voða
margt, kannske miklu meira en
ég og þú. Og þeir eru áreiðan-
lega fólkið í landinu. Sennilega
eru þeir bræður, sá yngri varla
mikið eldri en fimm ára og
hinn einu eða tveimur árum
eldri.
Nei, heyrðu. Er nokkuð frá
þeim' að segja?
Við skulum sjá hvernig fer.
sem vor a ná í gimsteina o
þá komu svettingjadnir o tók
ann og hinn kallinn en abinn
slapp o lét kellinguna vida.
Manstu jói þea abinn hoppað
á kvolv og fór a skoa klukk-
una sem kallinn átti?
Já o hann hemmdi ettir
kallinum og stal klukkunn ans.
Já o hva so jói þea svett-
ingjadnir ötluðu a fara a dreba
tassan?
Þá kom abinn me kellinguna
og hún kveikti í kofonum o
allir svettingjadnir héld a hinir
kalladni vær a koma og fór a
gá og þá kom ún og_skeraði
böndin.
Umferðarvikan: BFÖ.
Umferð og áfengi,
[ > ‘
eftar Asbjörn Stefónsson.
Ökubyttan (ratfylleristen) er
ört vaxandi hætta í umferðinni.
Ðrykkjuakstur (fyllekjöring)
virðist vera mjög tíður, og þarf
t. d. ekki annað en fylgjast með
frásögnum blaðanna af þessari
á því, að þetta sé ekki einkamál
þessara manna, heldur Jiið gagn-
stæða.
Afstaða annan’a manna, og
það eru flestir, er miklu já-
kvæðari. Þeir viðurkenna hætt-
óhæfu. Mjög oft, ég vil ekki t una af áfengi í umferð, en finnst

Veiztu þa jói a strædó-
ntennadnir þurf ekk a borga
strædóana e£ þeir keira íá
í klessu?
O jú góði heir skúlu þurfa
ða.
Oneí jbann pabb ans palla
þekki mann hjá strædó o þa
e félag og mennadnir vinna
ðar bara.
E þa?
Já o þei fá voða ntigið
kaup.
Hva ætl cir fái. Hundrað
kall?
Ábyggilea miklu meira.
Milljón ea kannski þúsund?
Milljón ettu vittlaus þa er
voða migið. Þeir fá ekki so
■migið veist ekk a milljón er
meir en þúsund?
O nei góði þar ekki meir.
O víst. Spurðu kallinn.
E milljón nokku meir en
þúsund manni?
Já, það er miklu meira.
Sko bara góði sagði é ekki.
Þa getu kannski veri en þús-
und e samt voa migið.
Þa getu veri.
Sjáðu badna e bíóið sent
tassan var í.
O nei íassan var ekk i
þessu bíó.
O víst þa var þea vondu
kalladnir bund ann o kell-
ingin kont o bjargað onum.
O nei góði vi sáum þa á
agureyri me mömmu.
Vaþa?
Já.
Segðu mó frá ðí jói þca
svettingadnir bimd ann —
þú kannt a so vel.
: I
' 1
,F
. r~
. i,.
Skaraði böndin á a segja.
O ne góði þa á a segja
skeraði.
O nei það á a segja skar
aði á ekk a segja skaraðij
manni?
Það á að segja skar.
Sko sagð é ekki.
Þa getu veri én ún Iosaði
böndin og tassan og Iiini
kalladni sem voru me biss-
udna sluppu o drábu alla
svettingjana og sluppu o
kallinn gaf abanum úrið
fyrir a bjarga ðeim o þá
ætlaði abinn a fara a éda ða.
*
Já maður manstu o hva so
meir?
So ekkett meir o kallinn fór
a kissa kellinguna o tassan fó
bara.
Alltaf eru ðeir a kissa —
tassan kissir ábyggilea aldrei
helduru þa jói?
Ne ábiggilea ekki —• hann
e. tassan.
Ætla þú a vera tassan þea
þú ett stór?
Ettu vittlaus þar ekki
hætt a vera tassan nema í
údlöndum þa sem eu tré
og abar.
O jú góði þa skal vera
hægt — getu mar ekki veri
tassan manni?
Ja, nú veit cg svei mér
ekki hvað segja skal.
Spói.
Aicta - ný snyrtistofa
opnuö í dag.
£ dag verður opnuð á Hverl'is-
götu 106 A ný snyrtistofa, sem
nefnist Aida.
Vérður þar veitt öll venjuleg
snyrting önnur en hársnyrting,
svo sem andlitssnyrting,
handsnyrting, nudd, og einnig
hefir snyrtistofan háfjallasól,
sem er af nýrri og vandaðri
gerð. Húsnæði snyrtistofunnar
er hið vistlegasta og áhöld góð.
Eigar.di snyrtistofunnar Aida
eru Sölveig Gísladóttir ög María
Anna Lund, sem báðar hafa ný-
lokið námi í þessari starfsgrein
í Káxtpmahnahöfn.
segja aila daga, sér maður getið
um það í blöðunum að einn eða
fleiri hafi verið teknir undir
áhrifum áfengis við stýrið, eða
að slys hafi orðið og komið i
ljós að sá sem því olli hafi ekki
verið allsgáður. En menn þurfa
ekki að ætla að þarna komi í
Ijós allir þeir, sem aka undir
áhrifum áfengis dag hvern, sið-
ur en svo. Flestir sleppa án þess
að verða staðnir að verki. En
lialdi þeir ósómanum áfram,
enda þeir margir fyr eða síðar
i höndum lögreglunnar, sumir
eítir að vera búnir að valda
jafnvel stórslysum.
Ég vil ekki fullyrða áð
drykkjuakstur haíi aukizt meira
en hlutfallslega við vaxandi bila-
íjölda, er þó sízt alveg grunlaus
um það. En þó að það væi’i ekki
. i meira, já jafnvel tæplega það,
er ljóst, hvílíkur voði er hér á
ferðinni. Hættan af hverri öku-
byttu verður þvi meiri sem bíla-
fjöldi og umferð almennt vex.
Hver sá, sem ekur undir áhrif-
um áfengis, er miklu hættulegri
í dag en liann hefði verið fyrir
t. d. .20 árum, svo að ekki sé
farið lengra aftur í tímann.
Drykkjuaksturinn er sennileg-
ast alvarlegasta liættan í allri
umferð nú á tímum. Að aka bil,-
kenndur eða drukkinn, er alveg
óafsakanlegt og löggjafinn og
dómsvaldið ætti ekki að taka
afsakanir gildar. Þungar refsing-
ar eiga að liggja við slíku broti.
Ég vil ganga svo langt að segja
að hver maður, sem ítrekað
drýgir slikan ósóma, hefur svo
öfugsnúna skapgerð, að hann
verður að teljast hættulegur í
umferð bæði drukkinn og ó-
drukkinn. .
Það borgar sig várla að fara
að ræða mikið um áhrif áfengis
á mannslíkamann. Það hefur svo'
oft áður verið gert, opinberlega,
í blöðum, útvarpi, á bindindis-
sýningum og með fyrirlestrum,
að fólk almennt ætti að vera
1 talsvert vel að sér á því sviði,
þeir sem á annað borð ljá slíku
eyru. Ég ætla þó aðeins að drepa
á þann misskilninginn, sem er
algengastur, varðandi áfengi, að
það stæli menn og hressi. Að
vísu er nokkur von að fólk sé
rótgróið í þessum misskilningi,
því að til sanns vegar má færa,
að tiltölulega litill - áfengis-
skammtur getur, rétt i svip, hit-
að mönnum og hresst, framkall-
að í þeim nokkra augnabliks-
orku, er þeir t.d. eru þreyttir og
kaldir. Og hóflega drukkið vín,
í hópi góðra vina getur fram-
kallað þægilega vellíðan og
andlega hressingu, fjörgað
imyndunaraflið og gert menn
ræðnari og glaðari í svipinn. En
sé nokkuð farið fram úr hinum
litlu skömmtum, hverfa þessi
áhrif. Væri áfengis aðeins neytl
í hófi, allsstaðar í veröldinni, þá
væri það enginn bölvaldur,
máske þó að umferðinni undan-
skildri að einhverju leyti. En
áfengis er ekki neytt í hófi,
þó að' ekki muni saka svo mjög,
þótt þeir aki dálítið', við og við,
örlítið hýrir. Hættan af þessu ei'
þó augljós. Margir þessara
manna bragða ekki meira
áfengi en það, að þeim finnst
það vera hægðarleikur að snerta
bíl aldrei undir áhrifum þess. Og
ef það ekki tekst algerlega, þá',
telja þeir það ekki saka svo
mjög.
Afstaða löggjafa flestra landa
er i raun og veru lík þessari
algengustu afstöðu ökumanna,
— hvorki fugl né fiskur. Lög-
gjafinn óttast óánægju fólks út
af algeru banni við áfengisneyzlu
vissan tíma fyrir akstur t. d. ótt-
ast fyrirhöfnina sem afleiðingar
þessa gætu valdið. Ennfremur
segir hann sem svo: Það er
vitað mál að aldrei næst nema
til nokkurs hluta þess fólks, sem
ekur undir einhverjum áfengis-
áhrifum og því þýðingarlaust að
bahiia' það, sem ekki verður við
ráðið. Þetta er auðvitað alveg
rétt að sumu leyti. Það er óger-
legt að fylgjast með athöfnum
allra, en löggjafinn á þó alltaf
að vera réttu megin. Það sem
getur orðið að almennri hættu,
á auðvitað að banna alveg.
Annars verð ég að segja það,
að af nýmæli að vera, líst mér-
að mörgu leyti vel á ákvæði hins
nýja frumvarps til umferðalaga
vai'ðandi áfengi. Það ákvæði að
setja neðra markið við 0,6fú
bókstaflegu tekið, er eiginlega
til beinnar íyrirmyndar i svona
löggjöf, lægra en annarsstaðar
þekkist nú. Efra markið, l,30f'ic,
lika bókstaflega tekið, finnst
mér aftur lýsa helzt til mikilli
bjartsýni á vínþoli landans. Refsi
ákvæðunum vildi ég breyta að
sumu leyti. En hér eru samt á
ferðinni geysilegar endurbætur
á löggjöíinni, enda hafa góðir
menn um frumvarpið fjallað.
Ég hefi þetta nú ekki lengra
og ætla mér ekki að fara að
þylja upp neina statistík um
áfengisslys í heiminum, þótt
nógu sé úr að moða. Ég ætla
heldur ekki að fara að lýsa vís-
indalegum prófunum á aksturs-
hæfni manna undir áhrifum á-
fengis, svo sem Goldbergs pruf-
unum, þótt merkilegar séu. Þær
gera allar sömu niðurstöðu.
Menn aka miklu ver undir jafn-
vel óverulegum áfengisáhrifum,
en án þeirra. Þó eru þessar pruf-
ur þannig, að þær sýna oftast
betri útkomu en sjálfur raun-
veruleikinin myndi gera. Þæý
hafa keppnisblæ á sér, og þá
hlaða menn sig með orku,
„strámma sig upp" á meðan á
þeim stendur. Og mai'gir menn
Undir áfengisáhrifum, jafnvel
verulega ölvaðir, virðast liafa
dásamlega getu til að „stemma
sig upp“ stutta stund, er þeim
finnst mikið liggja við. Það
sýnir fjöldi af „kliniskum" rann-
sóknum, svo til neikvæðum, á
sannanlega ölvuðum mönnum,>
Margbrolnar tilraunir, sem
Eandaríkjamenn hafa gert, sýna
eftirfarandi: Mönnum, sem hafa
varla af nokkrum manni, sem
neytií’ þess á annað borð, og'
þá koma áhrif þess í Ijós i
meiri eða minni mæli — deyf-
andi og lamandi. Áfengið deyfií'
alltaf, en þaö deyfir miðtauga-
kerfið mismunandi hratt. Þesss
vegna virðist það geta verifr
liressingarmeðal í litlum
skömmíum. Það minnkar sjón-
svið bílstjórans og deyfir sjón-
skynjun hans — það deyíir dóm-
greind hans og taugar.
Þessi augnabliks „hressandi'*
áhrif vinandans valda því aö
sumir segja í grimmustu alvöru:
„Ég ek aldrei betur en þegsr
ég er nýbúinn að fá mér einn
lítinn“. Þeim finnst öll viðbrögö
sín fljótari en ella (það geta þau
verið rétt við fyrstu áhrifin) og
öruggari (það eru þau aftur á
móti aldrei, heldur hið gagn-
stæða). Þeim finnst að þeir hafx
auga á hverjum fingri séu aldreií
hæfari. Og það er ekki umdeilt.
að maður úndir litlum áfengis-
áhrifum getur ekið sæmilega 1
allri vanalegri umferð, og sva
lítil gæti vitanlega áfengls-
neyzlan verið að liún liefði hreint
engin áhrif á ökuhæfni hans'.
En til þess þarf hún að vera:
svo lítil, að velflestir, sem á
annað borð smakka áfengí..
myndu fara fram úr þeira
skammti. Til skýringar skal ég:
skjóta því hér inn, að maður
sem drykki t. d. sem- svaraði
einum áfengum bjór með góð-
um miðdegisverði, já, énda þót c
hann bæt.ti ofan á einum brenni-
vínssnaps, myndi sennilega ekki i
fá 0,4 % (pro mille) áfengis -
magn í blóð sitt, og yrði því méci
það út af fyrir sig að teljasi
sæmilega hæfur til að aka bíl I
eftir skilningi iaga þeirra þjóða,
sem strangast taka á þessura
málum. Annað yrði úpp á ten-
ingnum ef hann neytti þesssc
áfengisskammtar á fastandi <
maga, eða á annan hátt illa fyrk*
kallaður.
Það sem umdeilt er, er það,
hve áfengismagn i blóði manns
megi verða mikið til þess aÖ
hann teljist ekki fær um að aka
bíl með öryggi. Um hitt er aftur
ekki deilt, að maður, sem e>’
orðinn ölvaður, sé hættugripur
við stýrið. Um það fyrrnefnda
er jagast éndalaust. Afsaða allra.
þeirra umferðafélaga, sem nefri-
st um heim allan Bindindisfé-
lag ökumanna, er ákveðin og’
einörð. Þau segja: Akstur og’
áfengi á ekki samati. Það et’
sannað mál, með vísindalegura
tilraunum og sárri reynslu, a
Ötrúlega lítill áfengisskainmtur
getiu*, ef svo ber undir, svtít-
mann svo miklu af ökuliæfnit
lians að hann valdi slysi. Hvér
einasti maður, sem bragðar vín,
er í þeirri hættu, að hann taki
bíl sinn fyr eða síðar undir á-
hrifum áfengis. Þessvegna: eklt-
ert áfengi. Það er það eina sem
öruggt er. Hér er afstaðan alveg"
jákvæð.
Afstaða þeirra manna er nei-
kvæð, sem finnst að .þeir eigi
sjálfir að ráða því, hvort þeir
aka bil sínum kenndir eða ó •
kenndir, jafnvel drukknir. Það sé
þeirra eigið mál á meðan þeir
valdi ekki slysum. En þvi betur ■
er- fólk almennt að fá skilning
allt að 1% alkóhól í blóðinu ei>
upp og ofan, þrisvar sinnum
hættara við að valda slysum i
umferð en ódrukknum mönnuin.
Hafi þeir frá 1-1,55» í blóðinu,
yerður slysahættan um 13 siim-