Vísir - 18.10.1957, Blaðsíða 7

Föstudaginn 18. október 1957
VlSIK
Ungur, íslenzkur fjörliestur.
Sigrasf þarf á ördugleikum
á lítfhitningi á hestum,
Frumnfðmning hesfa kennd
á Hvanneyri.
Bsietaahir tíiltarar ag arahískir
gtvöiagar.
í eftirfarandi viðtali svarar
Gunnar Bjarnason spuminguin
tíðindamanns Vísis um vió-
skipti og flutninga í sambandi
við þann litflutning hesta, scm
vikið hefur verið að í tveim
fyrri viðtölum. Ennfrcmur
fjallar viðtalið um tamningu
hesta á Hvanneyri.
Fyrri spurningin var svo
hljóðandi: „Er auðvelt að fást
við þessi viðskipti og flutninga
í sambandi við þau?“
Ýmsir ört'agleikar.
Nei. Þessi viðskipti eru í
fyllsta máta örðug viðureignar.'
Ber þar margt til. í fyrsta lagi
eru öll viðskipti íslendinga við
sterlings- og dollaralöndin
örðug og vegna þess verða hest-
arnir okkar allt of dýrir. Einnig 1
leggst óhemjulegur kostnaður á
hestana, t. d. er svipað flutn-
ingsgjald fyrir hest og farþega
á ódýru farrými, og verður
flutningskostnaðurinn með
tryggingum 800—1000 kr. Þá
þarf að greiða 25%, toll af gelt-
um hestum í Þýzkalandi, en
hægt er í sumum íkjunum (þ.
e. ríkjunum í þýzka sambands-
lýðveldinu), að fá endurgreidd-
an tollinn af hryssum og stóð-
hestum. Svo leggst líka mikill
kostnaður á hrossin í hinum
erlendu höfnum. Viðskiptin eru
miklu auðveldari við Bretland
og þar er enginn tollur og eng
ar hindranir gegn innflutningi
íslenzkra hesta.
Nauðsyn að
draga úr hömlum.
Það er ekki aðeins mikil-
vægt heldur nauðsynlegt, að ís-
lenzk stjórnarvöld reyni að
komast að .samkomulagi við
þýzku ríkisstjórnina um að
draga úr hömlunum á þessum
viðskiptum. Því miður hefir
sendiherra íslands í Bonn,
Helgi Briem, ekki haft trú á
málinu, og hefir því ekki haft
áhuga á að vinna að því, eftir
því sem eg bezt veit. En ekkert
málefni vinnst án trúar á það,
og raunar má einnig segja, að
þá fyrst verði málin að málefn-
um, þegar einhver fer að vinna
fyrir þau af trú og þrautseigju.
Skylt er að geta þess, að þýzka
sendiráðið hér hefir sýnt mik-
inn skilning og áhuga á málinu
!og brýnt mig til dáða.
Eitt mesta
vandamálið
er innlent.
Eitt mesta vandamálið er þó
innlent. Það er flutningarnir.
Það virðist svo, sem ekki megi
nota íslenzk skip til þess að
flytja hesta úr landi. Skipin
mega ekki áhreinkast og hest-
arnir geta ekki verið með öðr-
um varningi. Eimskipafélag ís-
lands virðist gera allt, sem í
þess valdi stendur fyrir mig,
en það virðdst alltaf tapa mikl-
um fjárhæðum i hvert skipti,
sem hestar eru fluttir, og eg sé
ekki nokkra leið, eins og stend-
ur, til þess að koma þeim 60
hestum, sem fyrr var um rætt,
til Bretlands, en þeir þurfa að
fara fyrir 1. desember.
Hér er um að ræða vandamál,
sem verður að leysa, en sem
ekki er leyst enn. Hestarnir
þurfa að geta farið reglulega
með áætlunarskipum til brezkra
og þýzlcra hafna, og sennilega
þarf að byggja sérstakar hesta-
geymslur í slíku áætlunar-
skipi. Ætli minnki ekki bráðum
um farþegaflutningana, svo að
hætt verði að flytja Færeyinga
á þeim stað í Gullfossi, þar sem
bezt er að koma hestunum fyr-
ir. Eg hygg þó, að málið verði
leyst með þrautseigju. Þannig
fengust loks sömu gjaldeyris-
fríðindi fyrir hesta og fiskaf-
urðir. Það stóð í stappi með það
í mörg ár, virtist óleysanlegt
i og var samþykkt með dræm-
, ingi.
Kvabb og
viðskiptafrelsi.
Eg mun ekki hætta að kvabba.
Verst er hvað þeir, sem sífellt
kvabb, verða óvinsælir, en ef
við fengjum meira viðskipta-
frelsi mundi eg þreyta færri
með kvabbi mínu, sem sumir
kalla frekju og ósvífni, og þá
mundi sjást hve auðvelt er að
vinna hesturn okkar markað.
Það er ömurlegt að stríða við
vitlaust verðlag og viðskipta-
hömlur, sjálfskaparvítin.
' Kennsla í
tamningu hesta.
,,Þú kennir hestatamningu á
Hvanneyri á vetrum? Hvernig
gengur sú starfsemi? Eru ekki
ýmsir vantrúaðir á, að hægt sé
að kenna mönnum hseta-
mennsku?“
„— ef hann vildi
hætta við þá firru.“
Þegar Hvanneyrarskóli tók
til starfa veturinn 1899 sótti að-
eins einn piltur um skólavist,
og góðbóndi í héraðinu bauð
honum hæsta vetrarmanns-
kaup, ef hann vildi hætta við þá
firru, að ætla sér að læra bú-
skap af bókum. Menn hneyksl-
ast alltaf á öllum hlutum, —
einhverjir. Menn vitna í Matt-
hías, sem sagði föðurnum, að
hann gæti ekki kennt svni hans
að verða skáld, því að slíkt [ sennilega verður hún einnig
væri náðargjöf. Rétt er það, að ibjargvættur íþróttarinnar og
enginn verður skáld með því að hestamannafélaganna, þvi að
ganga í skóla, en jafnvel ljóð-
skáldin verða að læra brag-
fræði, og þeir, sem vilja njóta
Ijóðlistar þurfa einnig að kunna
grundvallarreglur bragfræð-
innar. Sama gildir um hesta-
mennskuna.
Grundvallarreglur.
„Hestamenn af gu& náð.“
þar verða
mönnum“.
menn að „hegta
Aðstaðan i
ekki góð.
1 Að vísu er aðstaðan á Hvann-
'eyri alls ekki goð, en það'ér
hægt að kornast af samt. Það
er áhugi nemendana, sem allt
byggist á. Án hans hefðu veg-
A Hvanneyri kennum við legar byggingar engin áhrif. Eg
nemendunum grundvallarregl-
ur hestamennskunnar og samn-
ingárinnar, og nemendurnir
frumtemja, gera hestana mann-
vana og þæga, og oft er farið
að bera á kostum hjá hestun-
um eftir þessar 8—10 vikur,
sem tamning stendur yfir.
Annars fulltemjast fáir hestar
á skemmri tíma en tveimur ár-
um, nema brúkunin sé stöðug
veit ekki hvort eg óskaði eftir
beti'i aðstöðu, því að eg hefi svó
oft séð byggð musteri yfir aum-
ingjaskapinn og áhugaleysið og
af almanna fé, svo að ekki s&
tekið dýpra í árinni. Skóli ér
fyrst og fremst „starf“.
„Hvað viltu annars segjá
okkur um framtíð hestsins hér
á landi og annars staðar?“
Hestaræktendur og hesta-
og góðir tamningamenn eigi hlut j vinir hafa helzt ekki viljað
að máli. — Hér á landi vilja: horfast í augu við staðreynd-
ýmsir'telja sig „hestamenn afjirnar og rás viðburðanna, en eg
guðs náð“. Eg þekki marga góða | er þeirrar skoðunar, að þræl-
hestamenn og held, að þeir liafi
allir aflað sér þekkingar, mest
úr bók Theódórs Arnbjörnsson-
ar (Hestar), og úr öðrum bók-
um; einnig á sýningum og í
ritgerðum.
Kitgerð,
sem myndaði
þjóðarskoðun.
Ólafur Stephensen myndaði
fyrstur manna fræðilegar skoð-
anir um hesta og hestarækt með
ritgerð sinni í Klausturpóstin-
dómssögu hestins sé lokið, og
eg fagna því. Skemmtihestur-
inn á liins vegar mikla framtíð,
og þar verður íslenzki reiðhest-
urinn brátt settur í fremsta
sæti. Eg marka það af því, að
mest af vinsældum sínum hefir
hann fengið, án þess að dáend-
ur hans þekki töltið. Seinná
komast menn einnig erlendis
upp á að nota unaðsganginn, og
þá margfaldast hamingjan. Þeir
fáu útlendingar, sem hafa kom-
izt upp á lag með að nota tölt-
um á 18. öld. Þessi ritgerð; ið, geta ekki hugsað sér annan
myndaði þjóðarskoðun, ér varð
hestamönnum rótgróin. Hún er
þeii'ra „eðlisvit" á hestum, þótt
þeir viti það ekki sjálfir. —
Tamningakennslan á Hvann-
reiðhest en íslenzkan töltara,
enda þótt þetta fólk sé vant
arabískum gæðingum. Reiðskól,-
arnir hafa ekki tekið þetta mát
ennþá á sína dagskrá, en eg
eyri á eftir að hafa mikil áhrif. vinn að því, og það kemur áður
á íslenzka hestamennsku, og en langt um líður.
Hilmar Jónsson:
Moldvörpustarfsemi Krist-
ins Andrássonar.
Stefán Jónsson í Kirkjubæ á Randveri
hesti sinum.
uppáhalds kynbóta-
I þessari stuttu grein langar
mig til að víkja nokkrum orðum
að hinni séi'kennilegu moldvörpu
starfsemi menningarfulltrúans
við Þingholtsstræti. Mannkyns-
sagan fræðir okkur um einstak-
linga, er gert hafa glæpi og af- ,
brot að féþúfu. Frá síðustu ár-
um þekkjum við mann að nafni
A1 Capone, ér stundaði slikan
atvinnurekstur í Ameríku. Eg
geri ráð fyrir að flestir þeii', er
nutu handleiðslu hans, hafi ekki
gert sér neinar grillur um hlut-
verk sitt í lííinu. Þeir vissu, að
þeir voru brotlegir liæði gagn-
vart Guði og mönnum.
Kommúnistum er öðru vísi
farið. Þeir eru fyrstu stórglæpa- I
mennirnir í sögunni, er halda að
þeir vinni í þágu mannúðarinn-
ar. Þótt Klaus Fuchs, atómnjósn
arinn frægi, fremdi laridráð í
landi, þar sem allir liöfðu reynzt
honum góðir og honum hafði
verið trúað fyrir leyndarmálum,
er vörðuðu velferð alis mann-
kynsins, þá flaug honum aldrei i
hug, að hann væri á rangri
liraut. Svo sterkur er lygaáróður
nútimans.
Hér á landi gefa kommúnist-
ar út um 20 blöð og timarit, j
sem öll haía það markmið að.
veiða fólk í sama netið og Fuchs
sat fastur i. Yfirmaöur austur-
manna i þeirri ófögru baráttu
er Kristinn Andrésson forstjórl
Máls og menningar. Hlutverk
Kristins er tvíþætt: annars vegar
útgáfustarfsemi, hins vegar bók-
mennta og skemmdarverk. Sem
bókmenntafræöingur á hann að
búa í haginn fyrir byltinguná
á Islandi. Það gerir hann með
því að níða mikilmenni en iofá
skoðanalausa vesalinga, sovét-
trúarmenn og atomskáld. Allir,
sem rniða að upplausn og eyði-
leggingu íslenzks menningarlífs,
eiga vissan griðastað Iijá Kristni
Andréssyni — Máli og menning.
Áðurnefnt útgáfufyrirtæki
austan manna mun hafa um 3
þúsund fasta kaupendur. Margir
umboösmanna þess eru kennar-
ar. Að æskulýðsleiðtogar á Is-
landi hafa í stórhópum ánetjast
Stalín og erfingjum hans, stafar.
meðal annars af hinu óheppilega
kennslukerfi sem Brynjólfur
Bjarnason fékk hér samþykkt
1946. Samtímasaga, bókmenntir
og þróun mála á íslandi eftir
daga Jóns Sigurssonar hafa ver-
ið gerð hornreka i skólum lands-
ins. Afleiðingin er rótlaus æská
og áhugalitir uppalendur. Þess,