Vísir - 16.11.1957, Qupperneq 4

'4
VÍSIB
Laugardaginn lG. nóvember 1957
'wxsm
DAGBLAÐ
Vísir kemur út 300 daga á ári, ýmist 8 eða 12 blaðsíður.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Hersteinn Pálsson.
Skrifstofur blaðsins eru í Ingólfsstræti 3.
Ritstjómarskrifstofur blaðsins eru opnar frá kl, 8,00—18,00.
Aðrar skrifstofur frá kl. 9,00—18,00.
Afgreiðsla Ingólfsstræti 3, opin frá kl. 0,00—19,00.
Sími: 11660 (fimm linur).
Útgefandi: BLABAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Vísir kostar kr. 20,00 í áskrift á mánuði,
kr. 1,50 eintakið í lausasölu.
Félagsþréntkmiðjan h.f.
Togarakaup og imdirhiíningur.
Togarakaup hafa verið talsvert
til. umræðu að undanförnu
! og einkum hefir Þjóðvilinn
: gert sér tíðrætt um þau —
sér í lagi að því er snertir
kröfur kommúnista um, að
Reykjavíkurbær kaupi tii-
I tekinn fjölda togara og
panti þegar í stað. Er það
krafa kommúnista, að
Reykjavíkurbær kaupi
hvorki meira né minna en
! sex þeirra togara, sem ætlun-
in er að láta smiða í Austur-
: Þýzkalandi — væntanlega,
þegar búið verður að ganga
! frá lánsútvegun og öðru í
| sambandi við. þessar fram-
;•! kvæmdir. Hafa kommúnistar
1 tilkynnt nokkrum siiinum,
að þeir fari fram á þetta hvað
bæinn sncrtir.
Nú er það vitað mál, að bær-
'inn hefir áhug'a fyrir því, að
togaraútgerð — sem önnur
útgerð — aukist hér frekar
en dragist saman, og kemur
f það meðal annars fram í því,
} að bærinn á nú togara í smíð-
! um erlendis í staðinn fyrir
f Jón Baldvinsson, sem strand
f aði við Reykjanes um árið.
f Hitt er svo annað mál, hvort
bærinn á að taka á sig skuld-
bindingar, sem skipta tugum
milljóna, án þess að hafa
fengið nokkrar upplýsingar
um það, hversu mikið skip
þessi eiga að kosta, hvernig
kjörin verða í sambandi við
lántökur og' sitthvað fleira i
þ\u sambandi.
Það hljómar vitanlega ósköp
fallega að' segja við kjós-
endur: Við viljum láta^kaupa
sex togara hildaust, en i-
haldið vill það ekki, það vill
ekki kaupa neinn togara! En
Ijóminn fer af framfarahug
og fyrirhyggju kommúnista,
þegar það kemur á daginn,
að þeir vilja ekki láta athuga
að neinu leyti, með hvaða
kjörum togararnir fást. Þá
kemur hið sanna í ljós, því
að þá verður opinbert, að til-
lagan er aðeins flutt til að’
sýnast, til að afla sér, um
hríð, skotfæra, sem nota
mætti í kosningahríðinni,
sem er um það bil að hefj-
ast. En það er bara ansi hætt
við, að skotfæri af þessu tagi
reynist lítils virði, þegar
málið er athugað nánar. ■
Kirhija of/ trúmalz
Öfugt og rangsælis.
Nýr spámaður.
Tíminn rembist mikið þessa
dagana, enda þarf hann að
i verja bæjarfulltrúa sinn falli
; í bæjarstjórnarkosningunum
í janúarlok. Fyrir nokkru
leiddi blaðið uppgjafabíl-
f stjóra til vitnis um það, hvað
ihaldinu færist stjórn bæj-
■ afmálanna vel úr hendi. Skal
manninum sannarlega ekki
legið á hálsi fyrir að hafa
: stundað akstur, en hann
! sapnar það, að slysin koma
fyrir víðar en í akstri, og
slys hans er fólgið í að haía
i ekki hugsað sig um fyrír við-
talið við Tímann.
Hann talar til dæmis um mis-
tökin í sambandi við Miklu-
brautina, þar sem undirstað-
1 an reyndist óhæf til að þola
1 þungaumferð. En hann gæt-
! ir þess ekki, að enginn
hreyfði andmælum gegn því
á sínum tíma, að Miklabraut
væri lögð, þar sem hún er
nú — ekki einu sinni fram-
sóknarmaðurinn, sem þá var
í bæjarstjórn. Hafi hann
vitað, hvernig jarðvegurinn
var og þagað um þáð, eða
látið undir höfuð leggjast að
krefjast rannsóknar á hon-
um, þá er hann elcki síður
sekur en aðrir. Og vinur
hans í Tímanum slær hann
eins og aðra. Heggur sá, er
hlífa skyldi.
Þetta er eitt dæmi um mál
flutninginn og mun blaða
maðurinn ekkl geta tekið
undir með Austmanni, er
skreið upp á þekjuna á Hlíð-
arenda og sagði síðan, að
heima væri atgeirinn. Hygg-
indin voru ekki heima.
Hversu margra þörf?
Ög framsóknarmaðurinn er
ekki í neinum vafa um það,
. X hvað sé eiginlega að þvi er
fgötúr og' hverfi bæjarins
/ snertir, Gallinn qr sá, að það
’ er ekki til „einn einasti“
f.; heildaruppdiáttur af skipu-
' lagi' bæjarins > — Já, eklci
f 1 ..eimi einastií'. Það var lóðið
■ ■ —• ef þessi maður' feiigi &S
Gest bar að garði á kvöldvök-
unni í sveitinni endur. Hann þótti
stundum nokkuð fljótfær í álykt-
unum og ekki djúpvitur, þótt
honum væri annars margt vel
gefið. Nú varð honum að orði og
kenndi nokkurs uggs í rómnum:
„Hafið þið tekið eftir því, að
tunglið er orðið öfugt?“
Menn brostu. Þeir, sem fyrir
voru á baðstofupallinum, vissu
það, að tungið snýr hornum sín-
um ýmist fram eða aftur eftir
því, hvort það er minnkandi eða
vaxandi. Gesturinn hafði ekki
veitt þessu athygli fyrr.
Gaman væri að vita, hversu
margir þeirra, sem streyma á
samkomustaði bæjarins í kvöld,
hafa gefið gamla mána meiri
gaum en iiinn góði gestur kvöld-
vökunnar forðum.
Ef til vill er orðinn nokkur
halli á milli almennrar athyglis-
gáfu gagnvart daglegum fyrir-
bærum og þeirrar fjölvísi, sem
mikilvirk íréttaþjónusta nútím-
ans skápar. Og raunar er það svo
nú um siundir, að hinir gömlu,
reglubundnu hættir geimbúanna
fórnu liöföa lítt til forvitni og
áhuga í samanburði við þau
geimför, sem komin eru af stað
af maiina völdum og væntanleg-
ar mannaferðir um geiminn.
Kunninginn, sem hélt, að
tunghð væri orðið öfugt, var
þrátt fyrir allt fúrðu rólegur yf-
ir þeirri uppgötvun. En það er
eitthvað öfugt við gervitunglin
og ekki ugglaust. Ekki það út af
fyrir sig, að þau skuli koma upp
i austri en ekki vestri. Ekki held-
ur það, að mannlegt hugvit og
aðrir aflsmunir skuli hafa getað
leyst þessa þraut. Það er í sjálfu
sér fyrirtak. En það er eitthvað
öfugt við fyrirtækið samt. Það er
nefnilega augljóst mál, að þetta
er fyrst og fremst þáttur í víg-
búnaðarkapphlaupi og alþjóð-
legri refskák. Það ofurkapp, sem
lagt hefur verið á að ná þessu
marki, er ekki heilbrigður metn-
aður vísindalegrar framsækni,
ekki heldur holl ástundun þess
að bæta lífið á jörð, heldur aðal-
lega, ef ekki eingöngu, hernað-
armóður. Þetta er ekki meint
sem olnbogaskotí járnsíðu Rúss-
ans, heldur er aðeins verið að
benda á almenna staðreynd. Ná-
kvæmlega sama máli gegndi og
gegnir um kapphlaupið í kjarn-
orkurannsóknum. Mestu tækni-
sigrar næstliðinna áratuga hafa
staðið í sambandL við vígbúnað
og striðsrekstur. Flugtækni hef-
ur fleygt fram vegna þess kapps,
söm lagt hefui' verið á að ná
hemaðarlegum yfirburðum i
Ipíti. Ratsjájn varð til á stríðs-
tima. Kjarnorkan var hagnýtt til
hei’háðar og hefur nær eingöngu
hrenaðargiídi til þessa dags.
Viðreiini mannsins lýtur alltaf
markmiði. Hann leggur alltaf
mest kapp á það, sem honum
þykir mestu varða á hverjum
tíma. Tæknin setur mestan kraft
ráða, þá skyldu sko vera tii
margir uppdrættir, svo að
úrvalið yrði ekkl minna en
hjá SÍS í Austurstræti, og
þá yrði nóg að deila um í
því sambandi.
Dæmalaust hlýtur framsóknar-
- fulltrúinn í bæjarstj órninni
að vera þessum manni þakk-
látur fyrir að hiafá elcki lát-
iö til sín heyra fyrir fjórum
eða átta árum. Þá hefði nú-
verandi fulltrúi ekki þurft
að búa sig á baéjarstjórnar-
fundi, því að þá hefði hann
. ekkl vcrið ' talinn' hæfur í
starfið. En hyers vegna hef-
, ir hinn nýi spámaður verið
1 svó lítillátui' að; þegja svd
- lengi? "
á að ná þeim markmiðum, sem
efst eru á blaði. Og það er þetta,
sem er öfugt við afrekaskrá nú-
tímans og setur urðarmánablæ á
þau öll, svo lýsandi sem þau eru:
Þau eru liðir í geigvænlegu
tröllatafli, þar sem sjálft fjöregg
mannkyns er í veði.
Franski heinispekingurinn
Bergson spurði skömmu effir
fyrri heimsstyrjöld: Hvað ber til,
að þessi ósköp .gátu 'dunið yfir,
heimsstyrjöldin með öllum henn-
ar ógnum? Svar hans var á þessa
lélð: Maðurinn hefur fengið
mjög stóran líkama. en sálin hef-
ur ekki vaxið að sama skapi.
Hann hefur fengið langa leggi,
stóra fætur, miklu lengri og
stærri en risamir með sjömílna-
stígvélin. Hann getur nú tekið
allan hnöttinn í fáum skrefum.
Hann hefur fengið langa arma,
stórar liendur. Fyrrum hafði
liann aðeins spjöt eða boga. Nú
getur hann drepið á mílna færi.
Hann hefur fengið skarpa sjón.
Með sjónaukum og smásjám sér
hann um heim allan. Hann hef-
ur fengið næm eyru, heyrir allt,
sem gerist hvarvetna. En hvern-
ig er það með sálina? Vandkvæði
vorra tíma starfa af þvi, að lík-
aminn hefur vaxið, sálin ekki.
Síðan Bergson sagði þetta —
og ekki vantai-, að vitnað hafi
verið til þessara orða hans —
hefur líkaminn þanizt út, miklu
meira en líklegt hefði þótt fyrir
30—40 árum. En sálin? Hefur
hún ef til vill minnkað að sama
skapi fremur en stæklcað? Póli-
tískt siðgæði síðustu ái’atuga
gefur ekki tilefni til þess að af-
greiða þessa spumingu ihugun-
arlaust.
Þegar trúarleg og siðgæðisleg
verðmæti fara i órækt og van-
rækslu að sama skapi sem tækni-
máttur vex, fer manneskjan öf-
ug og rangsælis að fyrirmynd
fordæðunnar og álíka giptusam-
lega. „Hversu lengi á ég að sjá
grunnfána, segir Drottinn (Jer.
4,21—22), hversu lengi á ég að
heyra herlúðrahljóm? Já, fíflsk
er þjóð min.mig þekkja þeir ekki
heimskir synir eru þeir og van-
hyggnir eru þeir. Vitmenn eru
þeir illt að fremja, en gott aö
gjöra kunna þeir ekki.“
Sigurbjörn Einarsson.
Annar hver maður
vmnulaus í Túnis
Atvinnuley.si er svo ínikkY í
Túnis, að meim reyna uó
streyma þaðan til Frakkíands í
atvinnuleih
Undanfarna tólf mánuði hafa
15 til 20,000 Túnisingar farið til
Frakklands í leit að atvinnu, og
þeim vii’ðist fara fjölgandi, sem
reyna að komast þannig milli
landa. í Frakklandi eru annars
um 400.000 manns frá N,-Afriku,
ílestir frá Alsir, og eru margir
þeirra atvipnulausir, þótt alltaf
virðist skortur á vinnuafli í
Frakklandi.
1 Túnis eru taidir um 800,000
vinnandi menn, og er annar hvér
maður atvinnulaus.
• Undímfarim þrjá dagu hefir
verið mikil hrið í Klettaf jöll-
um Bandaríkjanna, svo a3
viða er snjórinn íM) sm, jafn-
falllrai.
Landkynning í mynduni.
Hér verður ekki rætt um gildi
landkynningar yfirleitt, né hinar
ýmsu greinar hennar, heldur
ýakin athygli á því, að á síðari
árum hefur land og þjóð veriö
æ betur kynnt á erlendum vett-
vangi í myndum, en að annarri
landkynningu ólastaðri, mun fátt
eða ekkert bétur faUið til þess
að vekja athygli á stórfenglegu
landslagi íslaiids, og í stuttu niáli
Islandi nútímans, þjóðinni, at-
vinnuvegum, framförum og
öðru. Hér ber að sjálfsögðu
margt til, menn komast á
skemmri tíma landa milli en áð-
ur, menn ferðast meira, t. d.
vegna nútíma flugskilyrða, en
áður. Þótt fjarlægðirnar séu hin -
ar sömu í mílu eða kílómetrum.
talið og áður, hafa þjóðirnar
vegna nútíma samgönguskilyi’ða
og af fleiri orsökum, færst nær
hver annari, og þar með vaknar
oft áhugi til nánari kynna. En
seinast en ekki síst eru það
framfarirnar á ljósmyndasvið-
inu, sem hér koma til greina,'
áhugamenn á því sviði, sem ferð-
ast mikið, taka góðar mynd-
ir, innlendir og erlendir, og svo
eru íslenzkir menn, sem um
mörg ár hafa lagt sérstaka stund
á myndatökur af landinu og töku
þjóðlífsmynda, og myndir þeirra
orðið eftirsóttar hér og erlendis,
í blöð og tímarit, bækur, og orð
ið til að auka hróður þeirra og
landsins um leið.
Ferðabækur, kvikmyjidir.
Hér má geta þess líka, að á
siðari árum hafa komið út ferða-
bæk'ur héðan frá íslandi, með á-
gætum mjmdum, oft frá íjar-
lægum stöðum, af lándslagi, úr
þjóðlifinu, úr fuglalífi landsins
o. fl. og verður nánara að því
vikið siðar. Einnig hafa verið
teknar ágætar kvikmyndir, sem
sýndar hafa verið t. d. í sjón-
varpi á Bretlandi.
í erlendum blöðum og k
tímaritum
hafa á þessu ári birzt fjölda
margar ágætar greinar og muri
Ferðaskrifstofa rikisins hafa átt
hlut að máli með útvegun valdra
mynda og efnis, en einnig hefur
verið leitað beint til færustu ‘
manna hérlendis, er leggja fyrir
sig myndatökur þær, sem hér
um ræðir. Þess má t.d. geta,
að hið víðkunna brezka vikúrit,
THE SPHERE, flutti á þessu
ári margar ágætar myndir frá
Islandi, ásamt grein, er hafði
mikinn fróðleik að geyma um
landið. Þetta rit er heimskunnugt
valdar og vel prentaðar mjmdir.
Greinin nefnist THE GRAND-
EUR OF ICELAND. I öðru
kunnu brezku riti, THE
SKETCH, birtist í maí s.l. grein
um laxveiðar á íslandi (Salmon
fishing in the Faí’ North), eftir
John A. Steele.
Myndabækiu’.
Ekki vei’ður svo við skilið, að
ekki sé minnst á margar myndai-
bækur ágætar, sem hafa verið
gefriar út, og alveg tilvaldar eru
sem gjafir handá erlendum yiri-
um og kunningjum, og veit ég
mörg dæmi þess hve þær( eru
kærkomnar. Þá ber að riefna, að
Norræna félágið hefur nýlega
gefið út bók með sveita- ög
sveitalífsmýndum frá Norður-
löndum. í kaflanum um ísland
eni margar góðar myndir. Þær
eru valdar þannig, að lesandinn
fær glögga hugmynd úm íslánd
gámla og nýja tímáns. Myndun-
um fylgir stutt yfiriitsgréiri, eftir
Magnús Gíslason, og greinar-
góðar; skýringár ndeð- hverri
• mynd. - I. ■>'