Vísir - 21.04.1958, Blaðsíða 7

Hcrppdrættisskuldabréfín
****"■•"*»■ . -v
kosta aðeins
Þau éndurgreiðast
með 134 krónum
Fyrsti útdróttur vinninga í happ-^
drættislóninu fer fram 30. apríl. f
«. ... «*. V á’.jl
^Verða þá dregnir út vínningar
f flugfargjöldum að upphæð
Á næstu 6 árum verða dregnir
út vinningar í happdrættisláni
Flugfélagsins að upphæð ^ff
. . .$$$
samtals -#
kr.1,8 milljómr
L Tryggið yður happ-W i
drættisskuldabréf : /
'WL strax í dag /
Mánudaginn 21. apríl 1958
VlSIR
Uttgy@rskl verkafólk afíur
Ves*ðs yev&smiðjiBdéÍAfesftóSarnI r
alræmdu enilisrireistir?
Koy Ðefrates, höfundur eftir-
farandi greinar, er kuiuiur út-
varpsfyrirlesari. Hann flytur títfc
erindi í brezka útvarpið mn á-
stand og horfur í ýmsiun lönd-
um, m.a. í kommúnistalöndunum.
I þessari grein sýnir hann
fram á, að i Ungverjalandi er nú
nákvæmlega eins ástatt fyrir
ungverskum verkamönnum og
fyrir byltinguna. Ýmislegt í
greininni er og athyglisvert með
tilliti til þeirra breytinga, sem
nýlega komust á í Póllandi, þ.e.
gömlu verkamannaráðin voru
svift völdum og áhrifum, raun-
verulega lögð niður, þótt þau að
vísu eigi fulltrúa i hinum nýju
,,eftirlitsnefndum“.
Þáttaskil.
Janos Kadar lét fyrir nokkru,
sem kunnugt er, af störfum sem
forsætisráðherra, til þess að geta
gefið sig einvörðungu að starf-
inu sem framkvæmdastjóri
kommúnistaflokksins ungverska.
Með þessari breytingu urðu
raunverulega þáttaskil.
Kadai’stjórnin hafði, miskunn-
arlaust og að staðaldri, unnið að
því að uppræta eða gera áhrifa-
lausa einslaklinga og stofnanir,
sem byltingin hafði leitt frarn.
En það var farið þannig að, að
hert var á skrúfunni hægt og
hægt. Rússar hafa veitt Ung-
verjalandi lán og þannig hefur
verið hægt að fylla búðirnar
rússneskum vörum, til þess að
leiða athyglina frá baráttunni,
sem háð var, til þess að uppræta
það, sem eftir var af byltingar-
áhrifunum í landinu. Og þegar
Kadar lét af embætti forsætis-
ráðherra, hafði svo mikið ágengt
orðið, að hann gat falið herskárri
einstaklingi forsætisráðherra-i
embættið Ference Muennich
alkunnum Stalínista.
Ve r kama nnaráðin.
Einn meginþáttur í sögu Kad-
ars sem forsætisráðherra fjallar
um það hvernig brotin voru á
bak aftur áhrif og völd ung-
versks verksmiðjufólks. Þetta
fólk var einn traustasti bakhjarl
byltingarinnar. Og styrkur þess
lá ekki síst i því. að verkamanna-
ráð voru almennt stofnuð í nám-
um og verksmiðjum undir eins
og byltingin var hafin.
Kosningar i þessi ráð voru
lýoræðislegar og þau urðu brátt
meginaflgjafi í þjóðfrelsisbylt-
ingunni.
Jafnvel þegar Rússar höfðu
teflt fram skriðdrekum til þess
að brjóta á bak aftur fnótspyrn-
u.na í Eúdapest, voru það verka-
mannaráðin sem báru fram kröf-.
urnar við hina nýju leppstjórn.
Og til stuðnings kröfum sínum
settu þeir á stofn yfirráð verka-
mannaráðanna fyrir Búdapest
og nágrenni, og samskonar
stofnunum var komið á fót
annarsstaðar í landinu.
Var fcii neyddur —
Kadar var í fyrstu tilneyddur
að semja við þessar stofnanir —
þótt ekki væri til annars en að
koma því til leiðar, að vinna
væri hafin í verksmiðjunum á
nýjan leik, og til þess að unnt
væri að hefja viðgerðir á öllu
því, sern eyðilagst hafði í bylt-
ingunni. Efnahagur landsins var
í rústum og höfuðskilyrði, að
vinna væri hafin á ný. Hann
varð að láta svo sem hann vildi
samstarf við vei-kamannaráðin,
þar til hann var búinn að endur-
skipuleggja leynilögregluna og
hin svo kölluðu verkalýðsfélög —
og svo var næsta rnark að koma
aftur á þeirri skipan, að ríkið
réði yfir verkamönnunum, en
ekki þeir yfir ríkinu.
Svíb.
Fyrsta skrefið var að reyna
að sannfæra verkamenn um að
þeir æuu að hætta að hafa af-
skifíi af stjórnmálum, sn í þess
stað skyldu þeir verða mestu
ráðandi um rekstur verksmiðj-
arma. Og í tilskipun frá í nóv.
1956 var lýst yfir, að eina Ieiðin
til þess að koma á socialistisku
lýðræði, væri, að stjórn verk-
smiðjanna væri í höndum ráða,
sem verkamenn hverrar stofnun-
ar um sig kysu.
En þessi leikur, að látast vilja
samstarf við verkamenn, stóð
ekki lengi. Innan fárra vikna var
búið að lýsa ólögleg öll verka-
mannaráð utan verksmiðjanna
sjálfra, þannig voru rofin tsngsl-
in milli verkamannaráðanna.
j Leiðtogar hinna voru handteknir
og lögleidd dauðahegning fyrir
að stofna til verkfalla. Jafnvel í
verksmiðjum var verkamanna-
ráðunum ekki leyft að starfa
eðlilega og eins og lofað hafði
verið. Brátt fóru að koma um-
, kvartanir um, að verksmiðju-
J stjórnirnar væru orðnar alger-
lega háðar ríkisstjórninni.
Rússar til kvaddir —
Eitt athafnamesta verka-
mannaráðið sagði af sér, allir sem
einn. Kom þá til ókyrrðar og
erfiðleika og varð að kveðja til
rússneskt herlið til þess að
skakka leikinn. Handtökum for-
sprakka verkamannaráða var
haldið áfram allt árið 1957. Og
í þeirra stað komu menn valdir
af stjórninni. Þannig voru
verkamannaráðin svift völdum
og áhrifum og loks voru þau af-
numin að fullu í nóv. s.l. Til-
kynnt var, að í þeirra stað skyldu
koma svo nefnd „verksmiðjuráð“
er hefðu fullt samstarf við
verkafólkið.
13 ár eru. nú liðin frá bví land ykkar var frelsað.
Grímunni kastað —
Nú hafði grímunni verið kast-
að alveg. Það var engin tilraun
gerð til þess að láta það líta svo
út, að þessi nýju ráð skyldu
vera fulltrúar verkafólksins,
enda hverjir 2 menn af 3 í þeim
valdir af ríkisstjórninni. Árang-
urinn varð sá, að verkafólk í
fjölda verksmiðjum hefur blátt
áfram látið sem þessi ráð væru
ekki til.
■ í flokksblaði kommúnista hef-
ur verið viðurkennt, að einkunn-
arorð fólksins i þögulli baráttu
þess, sé: Verkamannaráð — en
án kommúnista.
Starfsmenn gömlu verkalýðs-
félaganna hafa verið jafn áhuga-
lausir um þessi nýju ráð, enda
verður ekki sagt að starfsemi
þeirra hafi heppnast vel að neinu
leyti.
Afleiðingarnar —
Þar sem verkafólkið getur
ekki valið sér neina stefnu, sem
það fær að fylgja, og hefur eng-
an rétt til þess að skipuleggja
félagslegt samstarf sitt, hefu’
: ekki staðið á því, að afleiðing-
' arnar kæmu smám saman r
berara i ljós. Skeytingar- or
ábyrgðarleysi hefur farið mjör
i vöxt, þjófnaður í verksmiðjun
um hefur ágerst og ill meðferí
J á vélum og verkfærum og húsa
^ kynnum. Þetta heíur svo aftu'
] leitt til þess, að yfirvöldin haff
! komið upp njósnakerfi til eftir
lits í verksmiðjunum. 1 hverr'
verksmiðju eru njósnaxar, serr
1 tilkynna yfirboðurum sínum uir
framferði verkamanna. Einnig
. hafa verið stofnaðar eftirlits-
nefndir, skipaðar mönnum utar
verksmiðjanna, sem koma ái
þess að gera boð á undan sér, og
ákæra hvern þann, sem þeir
telja bera ábyrgð á því, að eitt-
hvað er í ólagi. Það hefur jafn-
vel komið til tals, að endurstofns
Framh. á 11. síðu.
• • • • ,
• • • • i
• •• •(
!••••
• ••••
• ••••
• • •••
!••••
• ••••
liif#
• ••••
»••••
• • • • t
!••••
• ••••
!••••
• • • • t
I • • ••
• ••••
littV
iiiif
»••••
iitVt
»••••
• ••••
»••••
iiiVi
!••••
I • •••
iiiii
liiii
iiiii
!••••
\
Látið ekki happ
úr hendi sleppa